A cantiga de amor

E os

polo que levamos visto, é que o amante, tolo de anior

amigos enquenì'atrevia,

ne tem'enal poLajudaclo,

de que

nonllo clizen;

sLrfrindo os efectos do desdén da

rnais se tanacoLdaclo

llo rlissesse

e uunca

sucede a don Denis (25,64),e confese "que vos

ypetclet

(w, 5-ó)

nhor, melhoL ca mi queLeL"

pocliarenepodeLia aveL

ni

clanu e da esterili-

dade clo seu seruicio, chegue a "0 sem peLcler", corìlo lle

foss'algun cleles, ben nti ajuclaLia se

súra

e

sei/

se-

PeLo tamén pode

ocol'ler que sexa o despeito contm unha dama que non

peL esto tolleito dun cuiclado.

lle causa máis ca tormento e que é incapaz cle lle cones-

(125,7,8-r4)

ponder ó seu anìor o que impulse ó tLobacloL a cleclalar, Se

non pocle contar cos amigos, ó rnesmo Burgalês

dunha vez, de quen se trata

tLavés dunha das clescri-

-a

dama-, xa que

polo menos,

ocórreselle outro aLtificio paLa liberaLse do toLmento que

cións náis tópicas da

lle pLocluce gaLdartanto segLeclo sen poñeL en evidencia

líbrase dos "pleguntadoles" e víngase dela, Lornpenclo

âsiadana;abLe unha cantiga co none

clunxeito tanviolento

cle tLes

mulleres

as leis

así,

dacortesía:

't5Lr

cleclaLando que urolle cle amoL poL unha delas, pero sen

precisar poL cáI. O poema discolle, colrjo empeza,

Os queure soíancoitaL a

foi-lhes nia senhoL clescobriL,

medio carniño enÍe a cantiga de amor e o escantio de

am0r,xàqretademais de claL nones, tlansgredindo

Ja

gLa-

li-ora leixaran

ca lhis

folgaL,

non poclia guariL,

vemente as leis da cofiesía, esaxera as penas causadas

cabenlhe'lafiz conhocer,

polo anoL,que o levana "percleLcoLpo

porque

na

fünda

oración

e

alma",

e

declara

qnepoL causa da síra amada percleu o recumo

eo

tenolá morte que antes

o

á

E

ile non quisllenfazeLl

tenho qtre ben ne vingnei,

pois l(a) en concelh(o) aveLigrieil

contiñan;vexámo-

(AiLasMoniz d'A sne,lJ,2,25-32)

JapLimeiLaestrofa: Joana, dixeu [S]anclu

e

[M]aLia

Neste contexto é excepcional unha composición de

en lÌlerì cantaf con gmn coita cl'anior, e

Roi Paez de Ribela que abre unha cantiga de eloxio á

peLo non dixe poL qual niomia

dania clescubLindo o seu nome;quenondeixará de oírse,

cle loclas tres, nen qual queLo urellor,

pois os versos p eftencenó refran:

nenqLralme fazpoLsio senpe Lcle¡

nelqualme faz oLa porsimorre¡

PorDeus,uydonaleonor,

deJoana, cle Sancha, cleMaria.

O ton "paLóclico" sublíñase en cantigas postedores

É

onde recoñece que o truco d:¿ d,onna schermo, de 1an acusadas connotacións dantescas, non pois aquela

a

en torno á gabanzadadana,cousa

inusual, como se viu

n0 seu momento, e, ademais, escolle cornpaLacións ("Coni'antL'as peclras bon roby

20-21). Descle que iso pasou o troba-

/ sodes, antre quantas

w. 2I-22) que non volveremos atopaL

cloL ten dificLrltades aíncla máis graves ca antes, qìJe tam-

vi" ,

pouco acaban aí, xa que na cantiga Que muilos que mi andanpreguntando(125,4Ðquéixase do acoso ó que o

rexistrodeamoL.

somete a xente que sente cuLiosidade por sabeL cál das

peninsular non Lesponde ó celo con que

tLes

nulleres

di-la soiclade (ler: "E vou

que

é

er.r

en todo o

Vemos, pois, que o segredo na poética do noroeste se

ten que leva-

agon,âsúa coitadêbelle enga-

-la relación entre os namorados provenzais que teñen

empurrado para nonterque respon-

que se protexer clos lntsenglers, seupre ó axexo; en

é a amada; á

infiacción

clos preceptos do amor cofiés; toda a cantiga se constrúe

quen ía diLixklo o poenia recoñeceuse nel,

(w,

unha cornposición verdadeirarnente atípica clentLo

clo coLpus das cûnl,igas de únxo4 e non só pola

lle funcionou,

e isto ploduciulle tanto enfado que "selrn]pre cles i/ me

quis gran mal"

1

grant ben uu s fe z N oslro Senh or !

ne dontr'

as gentes

alongando / por tal que

teLritorio peninsular, o tLobaclordébese pLotexeLda

nìe non preguntent poren" (w, 8-9).

iLa da

dama, para que non lle prohíba o pouco que ten permiti-

Pero hai tLobadores que non son tan fortes e acaban

clo o pobre namorado. Como vimos tamén, este debe

loi-

clenuncianclo a causante cle tanta coita, As lazóns son

tu

cliferentes segLrndo os casos; o rnáis fiecuente, a xulgaL

ca-la sanbaclasíra señola, enêgaa,e tolea por iso, pero

85

en díras frontes, pois

faio irnposible para non provo-

clebe

loitrr, aclemais, contra aqueles que bus-

can a síra peLclición clelatíLndoo ante clanra: son

os

cott,sidores

ot

que o castigará

a clarna, Toclo

isto sitúanos nun arnbiente

pechaclo, o da coLte , bastante pLóxino ó clo escenario da

a

tniscradores

ca,nsoprovenzal, onde

as intLigas

desernpeñan un papel

qtre equivalen á figuLa do knnengier dtt

fundamental entuLbianclo as Lelacións entre o trobacloL e

poética provenzal, aínda que a función

a darna,

non sexa exactanente a mesma. O

naxes son

ntisuudor non é peLigoso pol'que vaia clelataL ante o maLido

c1a

pero,

noito menos fiecuentes na cúntigú

.\ i-i

os

clama ou

a pesaL c1e qLre as LefeLencias a estes

unha das poucas refeLencias a

a

Lelación entre os nanorados (aíncla que este

ve e illa os amaûtes"l5, corno é habi-

tuguesa, pois o trcbadoL ten medo cle que tuilo ltqucl qrrc vexl a sulr rlenill,

clrtivlrclo

peßonaxes extelnos, a esa

"campá cle cristal que envol

receo está senpre presente na líLica galego-poL-

pol tanta peLfccción

atnor

que na cansó , teñen unha Lelevancia especial entre nós polque constitúen

porque pLetenda adulala a ela paLa obteL

llgírn favoL peLsoal, poñendo en peLigo

perso-

de

tual na poética peninsular, ;

Non sabemos cle quén se tLata

e beleza, qLrecle

(ás veces, nin o mesno tLobadoL o

tanén

sabe : "De úr cousa vos pLegunta-

iLLemecliablemente natnoraclo

clela); o ntiscrackyl'tuscará a peLclición

Leil PoLDeus ¿peLquelnl podes-

clo namoraclo ibéLico Levelando o segLeclo

tes vos sabeL

/

aqueste ben que vus eu sei

que con tanto esfoLzo gaLcla este último, des-

quereL?

tapanclo, cleste xeito, a caixa clos tronos con

Praga cle Sanclin, 751,17,22-25),pero sabemos que lle

/

Ca, rnia senhol, semple

vo'lo

eu neguei", V,

F.

causa un tremendo pesaL tanto

ó amante coma á dama. Chega

como exernplo a senticla cantiga deJohan SoaLez Coellio na

qlre o trobadoL acocle onda

a

darna "choLando'cl'estes rneus

/

olhos con veigonha

e

con

pavoL" (vv.7-8), para clescul parue porque ancla en boca clalgúrns

o amor que elsente por

ela, aincla que non sabe cómo se

puido coLLe4 pois "nunca o

soub'one nen rnolher/ per mi, nen vos"

(w.

Que o fan por agraviu ó trobadoL é 14-15)aó,

evidente ("0s que me queren ruial",

diPai Soalez de TaveiLós

desde o inciþit clunha

c

ntiga

na que tanén se lamenta ante a

dama cle que, aíncla por riba, esta non os quere crer), Outras

veces,

o autor da mezua é

unha nLrlleL: ¿unha rival?, ¿tnha

utacla?; non se nos pernite dedLrciL nada, agâs as malas

Mi.ttictturtt. r/r.¡

Clllrcineilc> claAjr-rcla

intencións:

86

A que a gran toLto e

vetbos recetff, temer, tan fiecuentes co1ìta os substanti-

ne vosco urizcrou

que gmn tofiovus clisse, senhot,

vos þat)or e

medo-,polo

Lisco de cometeL unha impLLr-

por én seLei senpL'['l] Deus Logador,

dencia e, sobLe toclo, cle que eses malclitos culiosos

denjine

("maldito seja quen nti-o deuinhar!" 44,8) que o acosan

qt rc El

cL'ela que

llbi

le

m'estobuscor.r,

ixe rnao þrez (Luet

a rp rcn mal preço uus r1uer

constantemente lle poklan contar á señoLa que ela é a

apoõr!

(Fermn GaLcia Esgaravunha, 41,2,

destinataria clo canto,

7-1 2)

0

segLedo cle amoL nesta escola

non está destinaclo, pois, a salvagaLdala intimidacle dos Tanién é unha rnulleL a que suxire ante a clama

alìrantes, senón a protexer un cleles clas iras do outro.

c1e

clon Denis a posibilidade cle que este trobe poL pLacer e

non polo amor que sente por ela, motivo co que

Nesa protección todo vale, incluso

a

nentiLa.

se

clesenvolve a fornulación máis completa do tópico cla sinceLklade dos sentimentos E

essa que vos vai

AI,IORSNCIRO

clo troltacloL:

clizel

Outla clas acusacións

que tLobo poLclue me pîg'eil1, e

non poLvós que quelo beui,

atnor ê

se e u t r obo m

cle

sinceLidacle nos sentiillentos do tLobador

cos qlre restan cLedibilidacle, tanto ó amante co

nr trohúr,

(25,n0,7-12)

cla, e

ás

miscratloratnente,

e achégase así, caclavez rnáis,

qLre se Lepiten ó

falsidacle no sentirnento arnoloso

antelioLmente citadas, xa que, se máis aLLiba os

miscratlores