AI CA Apl i c aç ãoI nf or mát i c apar aConc ur s osdeAr qui t ec t ur a
opor t uni dadepar aapr omoç ãodaPar t i c i paç ãoPúbl i c anaSoc i edadedaI nf or maç ão
Di s s er t aç ãodeMes t r ado F AUP2009/2010
Br unoMi g ue l daS i l v aCa r v a l hoMor e i r a
!"#$%&'()*+,-)./01$%&*"&.&*2),%3.4)4*56*!.73$16%13.&88 !"!#$%&'()(*+")#)+)+"#!,!-.!+()+/)#$'0'")-.!+/123'0)+&)+4!0'*()(*+()+5&6!#,)-.!777
!"#$%&"'#"(%)*+,#"-'."#$/'0#1*#"'.%,"#'2%3#'4+5#&'6%""%("+'7%*#
8+9)#')+:!.!
;+' %5' *#,+&' +&' ,(&@(!=()+&' %'+@*(?(,+,%&' @(+(&R' %@#)J5(@+&' %'!#=A*(@+&9'15+'@(%,+,%'#),%'#'@#5!1*+,#"' !%&+='&%'+&&15(1'@#5#' #BN%@*#',#' I1#*(,(+)#'!"+*(@+5%)*%'(),(&!%)&]?%=9'15+'@(%,+,%' #),%' #' ,%&%N#' ,%' @#51)(@+>3#' :' %&@+=+' D=#B+=' `' !#*%)@(+,#' !%=+' E)*%")%*! %' !%=+' &1+' @+!+@(,+,%',%'=(,+"'@#5'@#)*%^,#&'51=*(5`,(+'()*%"+@*(?#&/ '
H&*%&' @#)*%^,#&R' @+,+' ?%K' 5+(&' !"%&%)*%&' )+' "%!"%&%)*+>3#' ,#' !"#N%@*#' ,%'
+"I1(*%@*1"+R' @#)*M5' %5' &('#' !#*%)@(+=' ,%'!%"5(*("'15' 5%=C#"' %)*%),(5%)*#' ,#&' !"#N%@*#&' !#"' !+"*%' ,%' 15' !^B=(@#' 5%)#&' @+!+K' )+' =%(*1"+' ,+&' *"+,(@(#)+(&' "%!"%&%)*+>a%&' ,%' +"I1(*%@*1"+'5+(&'+B&*"+@*+&-'+'!=+)*+R'#'@#"*%R'#'+=>+,#/ '
8'8!=(@+>3#'E)$#"5]*(@+'!+"+'G#)@1"&',%'+"I1(*%@*1"+'Y8EG8Z'&1"D%')%&*%'@#)*%L*#'
@#5#' 15+' +!=(@+>3#' ()*%"+@*(?+' I1%' &%'*"+,1K')15+'!=+*+$#"5+'#)=()%'@+!+K',%' "%&!#),%"' +,%I1+,+5%)*%':&')%@%&&(,+,%&',%'@#51)(@+>3#',#&'?]"(#&'+@*#"%&'%)?#=?(,#&')#'!"#@%&/ '
\'&%1',%&%)?#=?(5%)*#'&%"]'@#),1K(,#'!#"'15+'%I1(!+'51=*(,(&@(!=()+"/'8'!"%&%)*%'
0(&&%"*+>3#' ,%' ;%&*"+,#' @#)&*(*1(b&%' @#5#' 15' !"(5%("#' 5#5%)*#' ,%' &A)*%&%' I1%' !"#@1"+' )3#' &J' ,%5#)&*"+"' %&&%' @#)*%L*#' ,%' #!#"*1)(,+,%R' 5+&' *+5B`5' +!#)*+"' @+5()C#&' !+"+' #' %$%@*(?#',%&%)?#=?(5%)*#',+'+!=(@+>3#/
.+=+?"+&b@C+?%-'+"I1(*%@*1"+R' '@#)@1"R' '!+"*(@(!+>3#R''@#51)(@+>3#R' 'OEGR' 'WER''@#5!1*+,#"R' "%,%/
;,5$%6 1. Introdução
9
1.1 contexto
11
1.2 objecto
13
1.3 objectivos
13
1.4 método
15
1.5 estrutura
19
2. Estado da Arte
21
2.1 Sociedade da Informação e da Comunicação
23
2.1.1 da cidade, da rede e do indivíduo da SI
23
2.1.2 do computador e da Internet
31
2.1.3 em síntese – ou oportunidade, 1
47
2.2 Concurso de arquitectura e participação pública
51
2.2.1 do processo de um concurso de arquitectura
51
2.2.2 da participação pública
57
2.2.3 em síntese – ou oportunidade, 2
75
2.3 Comunicação e representação de projecto
79
2.3.1 da representação como acto criativo
79
2.3.2 da representação como meio de comunicação eficaz
85
2.3.3 em síntese –!ou oportunidade, 3
99
3. AICA 3.1 Definição da matriz de análise
103 105
3.1.1 da caracterização dos temas
105
3.1.2 da framework analitica
107
3.2 Dez indicadores para a AICA
111
3.2.1. tema 1!– utilizadores
114
3.2.2. tema 2 – interface
136
3.2.3 tema 3 – estrutura
143
3.2.4 tema 4 – conteúdos
157
3.3 Sistematização de indicadores na matriz da AICA
169
4. Conclusão
173
5. Referências
183
5.1 Bibliografia
184
5.2 Índice de figuras
190
5.3 Abreviaturas
195
<
*%),1681) *)9=6%1) *)9=6%1$>)4 */?1)5) *641.313.&
BB
@A*+,1.)53'()88
@A*+,1.)53'()
@C
@@
?@?+0!&$*7$!
'
8' @(%,+,%' @#)*%5!#"_)%+' `' @+,+' ?%K' 5+(&' 15+' @(%,+,%' D=#B+=-' D"+>+&' :&'
()#?+>a%&')#&'*"+)&!#"*%&R'+#'+15%)*#',+'?%=#@(,+,%'%5'?(+D%5')#'*%""(*J"(#'%':'$+@(=(,+,%'%' "+!(,%K',%'@#51)(@+>3#R'+&',(&*_)@(+&'!+&&+"+5'+'&%"'5%,(,+&')#'*%5!#'I1%'`'@+,+'?%K'5+(&' @1"*#9' +' )#>3#' ,%' $"#)*%("+! $+K' @+,+' ?%K' 5%)#&' &%)*(,#R' I1%"' )+' ,(?(&3#' !#=A*(@#b +,5()(&*"+*(?+' ,#&' !+A&%&R' @#5#' #' ,%5#)&*"+' +' c)(3#' H1"#!%(+R' I1%"' )+' @#51)(@+>3#' %' ()$#"5+>3#R'@#5#' #' ,%5#)&*"+'+'D%)%"+=(K+>3#',#'1' ,#&'*%=%5J?%(&'%',+'E)*%")%*R'I1%"')+' @"(+>3#' ,%'@#)C%@(5%)*#R'@#5#'#',%5#)&*"+'#'@"%&@%)*%'()*%"%&&%'!#"']"%+&',%'()?%&*(D+>3#' 51=*(,(&@(!=()+"/ '
8'@"%&@%)*%'51=*(,(&@(!=()+"(,+,%')3#'&(D)(V(@+'I1%'+&',(&@(!=()+&',%?+5' #1'%&*%N+5'
+' !%",%"' +' &1+' +1*#)#5(+R' 5+&' +)*%&' +' D+)C+"' 15+' 5+(#"' @+!+@(,+,%' ,%' ()*%"+@>3#' !#*%)@(+,+' !#"' +?+)>#&' *%@)#=JD(@#&R' !+"*(@1=+"5%)*%' )+' 1*(=(K+>3#' ,#' @#5!1*+,#"' %' ,#&' 5%(#&' ,%' @#51)(@+>3#/' E)*%",(&@(!=()+"(,+,%R' 51=*(,(&@(!=()+"(,+,%'%'*"+)&,(&@(!=()+"(,+,%d' &3#' @#)@%(*#&' @+,+' ?%K' 5+(&' !"%&%)*%&' )+' @(%,+,%' %' `' :' &1+' =1K' I1%' %&*+' 0(&&%"*+>3#' &%' ,%&%)?#=?%R' !"%*%),%),#' ,+"' #' &%1' @#)*"(B1*#' !+"+' +' N]' ()%?(*]?%=' +!"#L(5+>3#' ,+' +"I1(*%@*1"+':&'O%@)#=#D(+&',+'E)$#"5+>3#'%'G#51)(@+>3#'YOEGZ'%R'@#)&%I1%)*%5%)*%R'+'15+' @(%,+,%'@+,+'?%K'5+(&' ()$#"5+*(K+,+/' 8!%&+"' ,+' (5!#"*_)@(+' ,+' "%?#=1>3#' *%@)#=JD(@+R' +' "%?#=1>3#')%@%&&]"(+'`R'B"%*1,#R'@1=*1"+=/ '
7%&*%' @#)*%L*#' ,%' ,%&%)?#=?(5%)*#' ,+&' OEGR' ,+' @#)=(,+>3#' ,#' 5#,%=#' ,+'
W#@(%,+,%',+'E)$#"5+>3#'YWEZR',+'()?%&*(D+>3#'()*%"R'51=*('%'*"+)&,(&@(!=()+"R'%',+'"%,1>3#',+&' $"#)*%("+&' %' ,(&*_)@(+&R' &1"D%' +' #!#"*1)(,+,%' ,%' +"*(@1=+"' +' +"I1(*%@*1"+' Y%5' !+"*(@1=+"' #' @#)@1"' ,%' +"I1(*%@*1"+Z' @#5' +&' OEGR' *%),#' @#5#' #BN%@*(?#' +' @"(+>3#' ,%' 15+' !=+*+$#"5+' ,(D(*+='@+!+K',%'+1L(=(+"'*#,#'!"#@%&'%R')3#'5%)#&'(5!#"*+)*%R'@+!+K'*+5B`5',%'!"#5#?%"' #',(]=#D#'%)*"%'#&',(?%"&'+@*#"%&')#'!"#@%&'Y!"#5#*#"%&R'*`@)(@#&R'1*(=(K+,#"%&'%'!^B=(@#Z' "%=+)>+),#' #' ,%B+*%' %5' *#")#' ,+' (5!#"*_)@(+' ,+' !+"*(@(!+>3#' !^B=(@+' @#5#' 5%(#' !+"+' +=@+)>+"'15'5%=C#"'+5B(%)*%'@#)&*"1A,#/
d 'W%' ()*%"'%' 51=*(,(&@(!=()+"(,+,%' &%' "%$%"%5':' @#=+B#"+>3#' ,%R' "%&!%@*(?+5%)*%R' ,1+&' #1'5+(&',(&@(!=()+&' +1*J)#5+&'@#5' #' #BN%@*(?#' ,%' ,%&%)?#=?%"' 15+' ()?%&*(D+>3#' %5' @#515R' +' *"+)&,(&@(!=()+"(,+,%R' +!%&+"' ,%' )3#' +)1=+"' !#"' @#5!=%*#' +&' $"#)*%("+&',(&@(!=()+"%&R'(5!=(@+' 15+'!"%,(&!#&(>3#' ,%' *#,+&'+&' %I1(!+&'%5',%&%)?#=?%"' +'()?%&*(D+>3#' !+"+' +=`5',+' %&$%"+' ,+' &1+',(&@(!=()+/
@D
'
.+"+'+=`5',%&*%'@#)*%L*#'D=#B+=R'#'@#)*%L*#' !%&+=',#'+1*#"',+'0(&&%"*+>3#'*+5B`5'
`' "%=%?+)*%' !+"+' +' @#5!"%%)&3#' ,#' *"+B+=C#' I1%' +!"%&%)*+5#&-' #' &%1' *"+B+=C#' +@*1+=' %)I1+)*#'E)?%&*(D+,#"',#'."#N%@*#'084G'+*"+?`&',#'GG4H eR')+'6+@1=,+,%',%'8"I1(*%@*1"+',+' c)(?%"&(,+,%',#'.#"*#R'+&&15(1b&%'@#5#'!#)*#',%'!+"*(,+'!+"+'+'!"%&%)*%'0(&&%"*+>3#/ '
\'084G' X' 0(D(*+='8"@C(*%@*1"%' 4%!"%&%)*+*(#)'+),' G#551)(@+*(#)' X' `'15' !"#N%@*#'
,%' E0FO' V()+)@(+,#' !%=#' f4H7' I1%' &%' %)@#)*"+' +' &%"' ,%&%)?#=?(,#' !#"' 15' @#)&J"@(#' 51=*(,(&@(!=()+"' $#"5+,#' !#"' *"M&' %5!"%&+&' ,+&' ]"%+&' ,+' *%@)#=#D(+' ,(D(*+=' %' ,%' &(&*%5+&R' +"I1(*%@*1"+' %' ,%&(D)' D"]V(@#R' %' !#"' ,1+&' 1)(,+,%&' ,%' EF0-' +' 4%(*#"(+' ,+' c)(?%"&(,+,%' ,#' .#"*#' %' +' 6+@1=,+,%' ,%' 8"I1(*%@*1"+' ,+' c)(?%"&(,+,%' ,#' .#"*#/' \' #BN%@*(?#' `' #' ,%&%)?#=?(5%)*#' ,%' +!=(@+>a%&' ()$#"5]*(@+&' %5' *"M&' ?%"*%)*%&' %&!%@AV(@+&-' 084G' G#=+B#"+*(?#gR'084G'G#)@1"&h'%'084G'H&!+>#&'G(,+,%bG1=*1"+i/ '
\' *"+B+=C#' I1%' #' +1*#"' &%' %)@#)*"+' +' ,%&%)?#=?%"' %)I1+,"+b&%' )+' ?%"*%)*%' 084G'
G#)@1"&' %' *%5' +&&15(,#' 15' @+"]@*%"' *"+)&,(&@(!=()+"R' )+' 5%,(,+' %5' I1%' @"1K+' @#)C%@(5%)*#&',+']"%+',(&@(!=()+"',+'+"I1(*%@*1"+'@#5' @#)C%@(5%)*#&',+']"%+',+'*%@)#=#D(+' ,(D(*+=' %' ,%' &(&*%5+&R' !+"*(@1=+"5%)*%' )#' I1%' ,(K' "%&!%(*#' +#' *%&*%R' @#)V(D1"+>3#' %' ,%&%)?#=?(5%)*#',%'!=+*+$#"5+&',%'@#51)(@+>3#'+&&%)*%&')+'E)*%")%*/ '
H&*+' 0(&&%"*+>3#' @#)&*(*1('15' 5#5%)*#' ,%'&A)*%&%' ,%&&+' ()?%&*(D+>3#R'!"#@1"+),#'
+!#)*+"',(?%"&+&' !#&&(B(=(,+,%&'%'@+5()C#&'I1%'!#,%"3#'&%"'&%D1(,#&')#'084G/'0%&*%'5#,#R' %&!%"+b&%' I1%'+' !"%&%)*%' 0(&&%"*+>3#' ,%' ;%&*"+,#' &%N+' 15' !#)*#' ,%' !+"*(,+' !+"+' )#?#Y&Z' *"+B+=C#Y&Z',%'()?%&*(D+>3#'%)I1+,"+,#&')+'5%&5+'*%5]*(@+'%'@#5'#BN%@*(?#&'@#51)&/
e ' G%)*"#' ,%' G#51)(@+>3#' %' 4%!"%&%)*+>3#' H&!+@(+=' YGG4HZ-' T"1!#' ,%' E)?%&*(D+>3#' ()*%D"+,#' )#' EF0' ,+' 6+@1=,+,%' ,%' 8"I1(*%@*1"+',+'c)(?%"&(,+,%',#'.#"*#-'G%)*"#',%'H&*1,#&',%'8"I1(*%@*1"+'%'c"B+)(&5#'YGH8cZ/ g'O"+B+=C#'@#=+B#"+*(?#'%5'D+B()%*%&',%'+"I1(*%@*1"+'%'1"B+)(&5#'%')#'%)&()#',%'+"*%&R'+"I1(*%@*1"+'%'%)D%)C+"(+/ h'G#51)(@+>3#',%'@#)*%^,#&',%'@#)@1"&',%'+"I1(*%@*1"+'%'1"B+)(&5#'%',+'*"+)&$#"5+>3#',#'+5B(%)*%'@#)&*"1A,#/ i'G#51)(@+>3#',%'@#)*%^,#&'"%=+@(#)+,#&'@#5'*1"(&5#'@1=*1"+='%'!+*"(5J)(#'+"I1(*%@*J)(@#',+'@(,+,%/
@E
?@A+!2B*0$! '
\' #BN%@*#' ,%' %&*1,#' ,+' !"%&%)*%' 0(&&%"*+>3#' `' @#)&*(*1A,#' !%=#' 1)(?%"' ,+&'
+!=(@+>a%&'()$#"5]*(@+&' 1*(=(K+,+&')#'!"#@%&',#&'@#)@1"&'!^B=(@#&' ,%'+"I1(*%@*1"+'%'%5' #1*"#&'!"#@%&&'"%=%?+)*%&/
?@C+!2B*0$'D!= '
O%),#' @#5#' B+&%' +' 8EG8R' !"%*%),%b&%' @#5' %&*%' *"+B+=C#' @#)&*"1("' 15' 5#,%=#' ,%'
5+*"(K' @+!+K' ,%' ,+"' #' &1!#"*%' )%@%&&]"(#' :' !#&*%"(#"' ()?%&*(D+>3#' %' ,%&%)?#=?(5%)*#' ,+' +!=(@+>3#/' H&&%' 5#,%=#' ,%?%"]' "%V=%@*("R' !#"' 15' =+,#R' 15+' "#$%&'(#)' ,%' +)]=(&%' @+!+K',%' +"*(@1=+"',(?%"&' @#)@%(*#&' "%=+@(#)+,#&' @#5' +'()?%&*(D+>3#' %' #' ,%&%)?#=?(5%)*#' ,+' 8EG89' !#"' #1*"#R' ,%?%"]' $1)@(#)+"' @#5#' ()&*"15%)*#' ,%' "%D(&*#R' !%"5(*(),#' +$%"("' %' "%D(&*+"' C(!J*%&%&',%'()?%&*(D+>3#'%',%&%)?#=?(5%)*#'*%),#'!#"'B+&%'%&&%&'5%&5#&'@#)@%(*#&/ '
8' !"%&%)*%' 0(&&%"*+>3#' !"%*%),%' @#)&*(*1("b&%' @#5#' +' !"(5%("+' +!"#L(5+>3#'
%&*"1*1"+,+':'()?%&*(D+>3#'084G'G#)@1"&R'!%=#'I1%'!#&&1('@#5#'#BN%@*(?#&d/
0%V()(>3#R' :' =1K' ,#&' @#)@%(*#&' %)@#)*"+,#&' )#' ,%@1"' ,+' "%?(&3#' =(*%"]"(+R' ,%' 15+' $"+5%S#"Q!,%'"%D(&*#'%'+)]=(&%R' B' $#"5+',%'5+*"(KR'@+!+K',%'&%"?("' @#5#' ()&*"15%)*#' !+"+'%&*"1*1"+"'+'()$#"5+>3#'"%=+*(?+'+'!"()@A!(#&'!+"+'#',%&%)?#=?(5%)*#',+'8EG89
e/
4%D(&*#' %' %&*"1*1"+>3#' )%&&+' 5+*"(K' ,%' !"()@A!(#&' !+"+' #' ,%&%)?#=?(5%)*#' ,+' 8EG8R' "%@#""%),#' +' ,(?%"&' @+&' ,%' %&*1,#' Y*%L*#&' @"A*(@#&R' +!=(@+>a%&' ()$#"5]*(@+&' !+"+' @#)@1"&' ,%'+"I1(*%@*1"+R'%'#1*"+&' +!=(@+>a%&'()$#"5]*(@+&' "%=+@(#)+,+&' @#5' D%&*3#',%' ()$#"5+>3#R'*"+B+=C#'@#=+B#"+*(?#R'%'51=*(5`,(+Z/
@F
d
a
b
e c
f
g 6(D/'jd-'E)*%"$+@%',+'+!=(@+>3#'W%)*%k/
6(D/' jg-' GJ,(D#' ()*"#,1K(,#' )#' %,(*#"' ,%' *%L*#' ! 6(D/'je-'0%V()(>3#',%'@"(*`"(#&'!+"+'V(=*"+D%5',()_5(@+',%'"%$%"M)@(+&/
+
"
+'
!"#@%&&+5%)*#' ,+' B(B=(#D"+V(+' ,%' +@#",#' @#5' +' )
#
"
5
+'
B ( B = ( # D " ] V ( @ +' %&!%@(V(@+,+/
6(D/'jh-'GJ,(D#'()*"#,1K(,#')#'%,(*#"',%'*%L*#'!+"+'(,%)*(V(@+>3#',%'"%$%"M)@(+&'(),(?(,1+(&/
6(D/' ji-' \"D+)(K+>3#' ,#&' +)%L#&',(D(*+(&' ,%' +@#",#' @#5'@"(*`"(#&' ,%V()(,#&' !%=#' 1*(=(K+,#"R' "%1*(=(K+),#' +' ()$#"5+>3#' ()*"#,1K(,+')#&'@+5!#&'B(B=(#D"]V(@#&/
@G
?@E+,F$!(! '
0%' $#"5+' +' +*()D("' #&' #BN%@*(?#&' %L!=(@(*+,#&' )#' !#)*#' +)*%"(#"R' $#(' )%@%&&]"(#'
%$%@*1+"' 15+' "%?(&3#' =(*%"]"(+' %5' *#")#' ,%' *%5]*(@+&' %&&%)@(+(&' @+!+K%&' ,%' $#")%@%"' 15+' B+&%' @#)@%!*1+=' !+"+' +' ,%V()(>3#' ,+' 5+*"(K' %' !#&*%"(#"' "%D(&*#' ,%' !"()@A!(#&' ,%' ,%&%)?#=?(5%)*#'!+"+'+'8EG8d/
4%?(&3#' =(*%"]"(+' %5' *#")#' ,#' !#*%)@(+=' ,#' @#)*%L*#' ,+' W#@(%,+,%' ,+' E)$#"5+>3#R' !+"*(@1=+"5%)*%' +' @#51)(@+>3#' %5' "%,%' %' +&' +=*%"+>a%&' :' 5%*#,#=#D(+' ,%' !"#N%@*#R' %)I1+)*#'#!#"*1)(,+,%'!+"+',%&%)?#=?(5%)*#',+'8EG89
e/
4%?(&3#' =(*%"]"(+' %5' *#")#' ,#' !#*%)@(+=' ,#' @#)@1"' ,%' +"I1(*%@*1"+' %)I1+)*#' #!#"*1)(,+,%'!+"+'!"#5#>3#',+'!+"*(@(!+>3#'!^B=(@+R'%'(,%)*(V(@+>3#',%'$+@*#"%&'@+!+K%&' ,%'+'!"#5#?%"'#1'()(B("9
g/
4%?(&3#'=(*%"]"(+'%5' *#")#',+'*%5]*(@+',+'@#51)(@+>3#' %'"%!"%&%)*+>3#' ,%'!"#N%@*#' %',#' 5%(#' @#)&*"1A,#R' !"#@1"+),#' (,%)*(V(@+"' I1+=(,+,%&' %' ,%V(@(M)@(+&' ,#&' 5`*#,#&' ,%' "%!"%&%)*+>3#',(&!#)A?%(&R'!+"+'15+'@#""%@*+'()*%D"+>3#')+'8EG8/
'
7#' ,%@1"' ,%&*+' "%?(&3#' =(*%"]"(+' $#"+5' 1*(=(K+,+&' ,(?%"&+&' $%""+5%)*+&' I1%'
!%"5(*("+5' )A?%(&' ,%' +B#",+D%5' ,($%"%)@(+,#&' %' @#5!=%5%)*+"%&/' 6#(' )#&' #BN%@*(?#' +' 1*(=(K+>3#' ,%' $%""+5%)*+&' *%@)#=JD(@+&' @+!+K%&' ,%' +1L(=(+"' #' "%D(&*#R' +' #"D+)(K+>3#' %' +"*(@1=+>3#',+'()$#"5+>3#R'%'@+!+K%&',%'&%'@#)&*(*1A"%5R'%=+&'5%&5+&R'@#5#'@+&',%'%&*1,#R' "+K3#' !%=+'I1+='@#)&(,%"]5#&' (5!#"*+)*%'+' &1+'"%$%"M)@(+/'8'"%=+>3#'@#5'+'8EG8'`'%?(,%)*%' !#(&'%=+'&%"]R'*+5B`5R'15+'!=+*+$#"5+',%'D%&*3#',%'()$#"5+>3#/ '
8&&(5R'*%),#'%&*+'()?%&*(D+>3#'!#"'#BN%@*(?#'#'5#,%=#',%'5+*"(K'!+"+'15+'+!=(@+>3#'
()$#"5]*(@+R' "%?%=#1b&%' %&&%)@(+=' !#,%"' %&*1,+"' %' *%&*+"' $%""+5%)*+&' %' +!=(@+>a%&' ()$#"5]*(@+&' I1%' !%"5(*(&&%5' +D(=(K+"' #&' !"#@%&&' ,%' @"(+>3#R' #"D+)(K+>3#' %' !%&I1(&+' ,%' ()$#"5+>3#/'8&&(5R'%)*"%'+&'+!=(@+>a%&'1*(=(K+,+&R',%&*+@+5#&'+&'&%D1()*%&d/
8!=(@+>3#' W%)*%k l-' +!=(@+>3#' !+"+'D%&*3#' ,%'"%$%"M)@(+&' B(B=(#D"]V(@+&9'+' &1+' 1*(=(K+>3#' !%"5(*(1'+$%"("'+&'&%D1()*%&'I1+=(,+,%&d/d/
c5+'?(&3#'1)(V(@+,+',+'()*%"$+@%'+"*(@1=+),#'Y+Z'=(&*+D%5',+&'"%$%"M)@(+&'@#5'YBZ' #&' @+5!#&' B(B=(#D"]V(@#&' +&@(+,#&R' Y@Z'+)%L#&' %5' $#"5+*#' ,(D(*+=' %'Y,Z' V(=*"#&' !+"+'!%&I1(&+',%'"%$%"M)@(+&9
l'''YOC(",'W*"%%*'W#*S+"%'E)@R')/,/Z/
@H
6(D/'jm-'W%@>3#',+'%&*"1*1"+',+'()?%&*(D+>3#/
6(D/'jn-'W%@>3#',+'"%?(&3#'B(B=(#D"]V(@+//
6(D/'jq-'.+"*(@1=+"(K+>3#',#'*J!(@#'+&&()+=+,#')+'6(D/'jn'!%"5(*(),#' *"+B+=C+"')#'!+"*(@1=+"'&%5'!%",%"'+')#>3#',#'*#,#/
6(D/'jl-'W%@>3#',+'%&*"1*1"+',+'()?%&*(D+>3#/ 6(D/'dj-'8&@(+>3#',%',(?%"&'@#)*%^,#&'+#&'*J!(@#&o&1B*J!(@#&/
6(D/'dd-'p(&1+=(K+>3#',#&'5%&5#&'@#)*%^,#&'%5',(?%"&'$#"5+*#&/
@I
d/e/
8'+*"(B1(>3#',%'V(=*"#&' %&*]*(@#&'X'I1(@Q*+D&'Y%Z'X'%'V(=*"#&' ,()_5(@#&'X'@#==%@*(#)&'' :&'"%$%"M)@(+&'@#5'B+&%'%5'@"(*`"(#&',%V()(,#&'!%=#'1*(=(K+,#"m9
d/g/
8' +"*(@1=+>3#' @#5' +'+!=(@+>3#' ,%' %,(>3#' ,%' *%L*#-'&%=%@@(#)+,+' +' "%$%"M)@(+' )+' ()*%"$+@%',#'W%)*%kR'B+&*+'15' !"#@%&',%'@#!(+"o@#=+"'!+"+'&%"'()*"#,1K(,#' 15' @J,(D#' )#' *%L*#' I1%' &%"]' +1*#5+*(@+5%)*%' ,%&@#,(V(@+,#' )+' B(B=(#D"+V(+' ,%' +@#",#'@#5'+')#"5+'&%=%@@(#)+,+9
d/h/
8' +"*(@1=+>3#' @#5' #' &(&*%5+' ,%'V(@C%("#&' ,#' &(&*%5+' #!%"+*(?#' ,#' @#5!1*+,#"R' !%"5(*(),#' #' +"I1(?+5%)*#' %' #"D+)(K+>3#' ,#&' +)%L#&' ,(D(*+(&' %5' !+&*+&' %' V(@C%("#&' ,%' +@#",#' @#5' @"(*`"(#&' !"%,%V()(,#&R' "%1*(=(K+),#' +' ()$#"5+>3#' ()*"#,1K(,+' )#&' @+5!#&' B(B=(#D"]V(@#&n9'#&' +)%L#&' V(@+5' +"I1(?+,#&' )#' V(@C%("#' ^)(@#',+'+!=(@+>3#'D+"+)*(),#'+&&(5'+'!#"*+B(=(,+,%',+&'"%$%"M)@(+&/
e/
8!=(@+>3#'r;(),k 9-'+!=(@+>3#'!+"+'@"(+>3#' ,%'5+!+&' 5%)*+(&9'+'&1+'1*(=(K+>3#' !%"5(*(1' +$%"("'+&'&%D1()*%&'I1+=(,+,%&e/d/
8,%I1+>3#'+'5^=*(!=#&'1&9')+'!"%&%)*%'0(&&%"*+>3#'#&'5+!+&'5%)*+(&'&%"?("+5' !+"+' %&*"1*1"+"' +' ()?%&*(D+>3#R' "%D(&*+"' &A)*%&%&' ,+&' "%?(&a%&' B(B=(#D"]V(@+&' %$%@*1+,+&R' %&*"1*1"+,+&' !#"' +1*#"o#B"+o@+!A*1=#R' %' !"#,1K("' 5+!+&' 5%)*+(&' !+"+'&%"?("%5'@#5#'&A)*%&%&'D"]V(@+&',%',%*%"5()+,#&'@#)*%^,#&9
e/e/
6+@(=(,+,%' ,%' 1*(=(K+>3#' ,+' ()*%"$+@%R' )#5%+,+5%)*%' )#' I1%' ,(K' "%&!%(*#' :' @"(+>3#' ,%' *J!(@#&' %' &1B*J!(@#&' %' &1+' "%#"D+)(K+>3#' 5%,(+)*%' &(5!=%&' ,"+DF,"#!9' !#&&(B(=(,+,%' ,%' *"+B+=C+"' &(51=*+)%+5%)*%' )#' *#,#' %' )+' !+"*%' 5%,(+)*%'+*"(B1(>3#',#'s$#@#t'+',%*%"5()+,#'*J!(@#'#1'&1B*J!(@#'9
e/g/
G+!+@(,+,%',%' +&@(+"' %'"%=+@(#)+"'@#)*%^,#&' ,%')+*1"%K+',(?%"&+'+#&' *J!(@#&o &1B*J!(@#&-' C(!%"=(D+>a%&' !+"+' !]D()+&' )+' E)*%")%*' %' =(D+>a%&' +' V(@C%("#&' =#@+(&' @#5#'(5+D%)&R'?A,%#&'%')&R')#*+&R'!+=+?"+&b@C+?%'%'A@#)%&9
e/h/
G+!+@(,+,%' ,%' ?(&1+=(K+>3#' ,#&' @#)*%^,#&' %5' ,(?%"&' $#"5+*#&-'%5' $#"5+' ,%' *%L*#'#1'%5'$#"5+*#'D"]V(@#R',%'+@#",#'@#5'?]"(#&'*(!#&',%'=+P#1*'!"`b,%V()(,#&/
m'7#' %L%5!=#'+#' =+,#' $#('=(@(*+,+' +'+!"%&%)*+>3#' ,%'"%$%"M)@(+&'I1%' !#&&1A&&%5'#' 5+"@+,#"'sG#)@/'8"I1(*%@*1"+t' %' @#5',+*+' ,%'!1B=(@+>3#'!#&*%"(#"'+#'+)#'ejjj/ n'7#' %L%5!=#' +#'=+,#' $#('=(@(*+,+'+' #"D+)(K+>3#' ,#&'+)%L#&' %5'!+&*+&',%'+@#",#' @#5'#' )#5%' ,#' +1*#"'Y+!%=(,#R' du' )#5%Z' %'+' ,+*+',+'!1B=(@+>3#'Y+)#ZR'&%),#'#'V(@C%("#'"%)#5%+,#',%'+@#",#'@#5'#'*A*1=#',+'!1B=(@+>3#/ q''Yr;(),'2*,R')/,/Z/
@<
'
H&*+&' ,1+&' $%""+5%)*+&'"%?%=+"+5b&%'%V(@+K%&')+'(,%)*(V(@+>3#' %'"%D(&*#' ,%'+1*#"%&' %'
#B"+&'5+(&'"%=%?+)*%&'!+"+'%&*+'()?%&*(D+>3#R'+1L(=(+),#')#'!"#@%&',%'"%@#=C+'B(B=(#D"]V(@+' B"%' #&' *%5+&' %)1)@(+,#&' )#&' #BN%@*(?#&' ,+' 0(&&%"*+>3#R' B%5' @#5#' )+' %&*"1*1"+>3#' ,+' !"J!"(+' 0(&&%"*+>3#' I1%R' !#"' )+*1"%K+R' &%' ?(1' #B"(D+,+' +' +,#!*+"' I1%"' 15' @+"]@*%"' 5+(&' D%)%"+=(&*+R'I1%"'15'@+"]@*%"'5+(&'%&!%@AV(@#/ '
\' %&*1,#' &%"]' ()(@(+,#' )#' !"JL(5#' @+!A*1=#' X' H&*+,#' ,+' 8"*%' X' ,%' #),%' ,%?%"3#'
&1"D("' #&' @#)@%(*#&' $1),+5%)*+(&' !+"+'+' !#&*%"(#"' %=+B#"+>3#' ,#' 5#,%=#' ,%'5+*"(K' !+"+' #' 084G'G#)@1"&/
@B
?@G+*=$#%$%#) '
8' 0(&&%"*+>3#' %)@#)*"+b&%' %&*"1*1"+,+' %5' ,1+&' !+"*%&' $1),+5%)*+(&R'
@#""%&!#),%)*%&'+#&' @+!A*1=#&' e'%'gR'"%&!%@*(?+5%)*%R' #'H&*+,#' ,+'8"*%'%' +' 8EG8/'8&' !+"*%&' )3#' !"#@1"+5' "%V=%@*("' 15+'#!#&(>3#'O%#"(+o."]*(@+R'!#&(>3#'I1%'&%"(+'&(5!=(&*+'%'+5BAD1+9' !#,%5#&R')#' %)*+)*#R'@#)&(,%"+"'#' H&*+,#',+'8"*%'15'@+!A*1=#'5+(&'D%)%"+=(&*+'%'+'8EG8'15' @+!A*1=#'5+(&'%&!%@AV(@#R',("%@@(#)+,#'+#'%$%@*(?#',%&%)?#=?(5%)*#',+'+!=(@+>3#/ '
7#' H&*+,#' ,+' 8"*%' &%"]' %$%@*1+,+' 15+' "%?(&3#' =(*%"]"(+' %5' *"M&' !#)*#&' B"%'
*%5]*(@+&'I1%'@#)&(,%"]5#&'%&&%)@(+(&'!+"+'#',%&%)?#=?(5%)*#',#'*"+B+=C#d/
W#@(%,+,%' ,+' E)$#"5+>3#' %' ,+' G#51)(@+>3#' X' I1%' !"#@1"+"]' %L!=(@(*+"' #' @#)*%L*#' @#)*%5!#"_)%#' #),%' +' @"(+>3#R' 5+)(!1=+>3#' %' @#51)(@+>3#' ,%' @#)*%^,#&' %5' "%,%' +&&15%'!+!%='!"(5#",(+=')+'*"+)&$#"5+>3#' ,+'@(,+,%'%',#'(),(?A,1#',+'WER'@#)*%L*#' %&&%' !+"+'#'I1+='@#)*"(B1A"+5'#&'&%I1%)@(+(&'+?+)>#&'*%@)#=JD(@#&')+'@#5!1*+>3#'%'E)*%")%*9
e/
G#)@1"' ,%'+"I1(*%@*1"+'%'!+"*(@(!+>3#'!^B=(@+'X'I1%'!"#@1"+"]' (,%)*(V(@+"'#&' 5#*(?#&' I1%'+!%=+5' +#',%&%)?#=?(5%)*#' ,+'8EG8R' ,%&(D)+,+5%)*%' +' )%@%&&(,+,%',%' "%&!#),%"' :&' @+,+' ?%K' 5+(&' @#5!=%L+&' %L(DM)@(+&' ,#' !"#N%@*#' ,%' +"I1(*%@*1"+R' %5' !+"*(@1=+"' ,+I1%=%'()&%"(,#')15'@#)@1"R'%':')%@%&&(,+,%',%'!"#5#?%"'+'!+"*(@(!+>3#'!^B=(@+9
g/
G#51)(@+>3#'%'"%!"%&%)*+>3#',%'!"#N%@*#' X'I1%'!"#@1"+"]'"%@#)C%@%"'+'@+!+@(,+,%'I1%' !#&&1A5#&' %5' @#51)(@+"' +*"+?`&' ,%' "%!"%&%)*+>a%&R' B%5' @#5#' +' )%@%&&(,+,%' ,%' +&' +,+!*+"'+#&'#BN%@*(?#&'%'+#&',%&*()+*]"(#&',+'@#51)(@+>3#R'&+=(%)*+),#'+'(5!#"*_)@(+',#' &1!#"*%',(D(*+='%'()*%"+@*(?#')+'!"#5#>3#',%'15+'@#51)(@+>3#'5+(&'%V(@+K/
'
\&' *"M&' !#)*#&R' +=`5' ,%' !"#@1"+"%5' ,%5#)&*"+"' #' @=(5+' ,%' #!#"*1)(,+,%' I1%'
@#)&(,%"+5#&' %L(&*("' !+"+'#' ,%&%)?#=?(5%)*#' ,+'8!=(@+>3#' E)$#"5]*(@+R' ("3#'$#")%@%"' +'B+&%' @#)@%!*1+=' I1%' &%"]' $1),+5%)*+=' !+"+' +' %=+B#"+>3#' ,+' &%D1),+' !+"*%',+'0(&&%"*+>3#R' I1%' &%"]'%&*"1*1"+,+'%5'*"M&'5#5%)*#&d/
0%V()(>3#' ,%'15+'5+*"(K',%' +)]=(&%' @#5' B+&%')+'"%?(&3#'=(*%"]"(+' %$%@*1+,+R')#&'I1+*"#' *%5+&' $1),+5%)*+(&' ,%*%"5()+,#&' Y1*(=(K+,#"R' ()*%"$+@%R' %&*"1*1"+' %' @#)*%^,#Z' %' )+' $"+5%S#"Q',%'+)]=(&%'@#)&*"1A,+'!+"+'=C%',+"'&1!#"*%9
e/
0%*%"5()+>3#' ,%' ,%K' (),(@+,#"%&' $1),+5%)*+(&' !+"+' #' ,%&%)?#=?(5%)*#' ,+' 8EG8R' &1!#"*+,+'!%=+',%&@"(>3#',%',(?%"&+&'$#)*%&'%'+!=(@+>a%&'%L(&*%)*%&9
g/
W(&*%5+*(K+>3#',%&&%&'(),(@+,#"%&')+'5+*"(K',%'+)]=(&%/
DC
Sociedade da Informação e da Comunicação
'
*J)%$65&56*5&*+,-)./&'()*6*5&*2)/3,$%&'()* *2),%3.4)*56*&.73$16%13.&*6*"&.1$%$"&'()*"K9#$%& *2)/3,$%&'()*6*.6".646,1&'()*56*".)=6%1)
ESTADO DA ARTE
D@
DA*L41&5)*5&*!.1688
DA*L41&5)*5&*!.16
DD
Sociedade da Informação e da Comunicação
6(D/'de-'7%1"#)'()'*C%'+5PD,+=+
ESTADO DA ARTE
A@?+4!0'*()(*+()+5&6!#,)-.!+*+()+H!,%&'0)-.!+
!"#"#$%&$'(%&%)*$%&$+)%)$)$%,$(-%(./%0,$%&$12$ '
8'C(&*J"(+'%'+'5#"$#=#D(+',+&'@(,+,%&'`'(),(&@(]?%=',+&'"%=+>a%&'@(+(&'I1%')%=+&'&%'
%&*+B%=%@%5/'8' @(,+,%'`'15' @#5!=%L#' +"*%$+@*#' C15+)#'I1%'%L!"%&&+',%'$#"5+'@"(&*+=()+'+' *+5B`5' @#5!=%L+'+"*(@1=+>3#' ,+'@(%,+,%' I1%'#' @#)&*"J(/'8=`5' ,+',(5%)&3#' 5+*%"(+='I1%' =C%' `' ()%"%)*%R' +' @(,+,%' `' *+5B`5' @#)&*"1A,+' !%=+&' "%=+>a%&' @(+(&' %&*+B%=%@(,+&' !%=#&' @(,+,3#&' %)I1+)*#'(),(?A,1#&' %'%)I1+)*#'5%5B"#&',%'?]"(#&' D"1!#&'@(+(&R'@+,+'I1+='@#5' ,($%"%)*%&' D"+1&' ,%' "%&!#)&+B(=(,+,%'%' @+!+@(,+,%' ,%' ()*%"?%)>3#' )+' @#)&*"1>3#' ,#' *%@(,#' 1"B+)#',+'@(,+,%/ '
8' ()$#"5+>3#' %'+' @#51)(@+>3#' ,%&%5!%)C+5' 15' !+!%=' (5!#"*+)*%')+'@#)&*"1>3#'
,+&' @(,+,%&/'G#)*1,#R'WE'`R'C#N%R'15' @#)@%(*#'=+"D+5%)*%'1*(=(K+,#'!+"+',%&(D)+"'+'@(%,+,%' @#)*%5!#"_)%+',+' %"+',(D(*+=R',#'@#5!1*+,#"' %',+'E)*%")%*' X' 15+'@(%,+,%'I1%'+!%&+"',%' )3#'*%"'()?%)*+,#'#'@#)@%(*#',%'"%,%'djR'&%5',^?(,+'#'+5!=(#1/ '
8' "%,%' `R' ,%' $+@*#R' 15' @#)@%(*#' $1),+5%)*+=' !#(&' @#)*`5' %5' &(' +&' )#>a%&' ,%'
+!"#L(5+>3#R',%'=(D+>3#R',%'+"*(@1=+>3#R',%'"%=+@(#)+5%)*#'X'%R')+'WER'`'15'@#)@%(*#'@+,+'?%K' 5+(&' "%=+@(#)+,#' @#5' +' %&*"1*1"+>3#R' +' 5+)(!1=+>3#' %' +' *"+)&5(&&3#' ,%' ()$#"5+>3#-' %&*"1*1"+"' +' ()$#"5+>3#' %5' "%,%' !#&&(B(=(*+b)#&' )#?+&' $#"5+&' ,%' "%=+@(#)+"' %' +@%,%"' :' ()$#"5+>3#R' 5+(&' !"JL(5+&' ,+' )%1"#V(&(#=#D(+' C15+)+' %' ,#' 5#,%=#' ,%' +!"%),(K+D%5' @#)%L(#)(&*+ddR'$#"5+&'%&&+&'I1%'N]'&%'%)@#)*"+5'+'&%"'1*(=(K+,+&' %5'+!=(@+>a%&'()$#"5]*(@+&' @#5#'#'5#*#"',%'!%&I1(&+'0%=(@(#1&de '#1'+';+D(@'vC%%=',+'T##D=%dg9'5+)(!1=+"'+'()$#"5+>3#' %5' "%,%'!%"5(*%b)#&' )#?+&' $#"5+&' ,%'*"+B+=C#' @#=+B#"+*(?#9' %' *"+)&5(*("' +' ()$#"5+>3#' %5' "%,%' !%"5(*%' 15+' 5+(#"' %V(@]@(+' )+' ,(&*"(B1(>3#' ,%&&+' ()$#"5+>3#R' +=@+)>+),#' 5+(#"' ?(&(B(=(,+,%/'
dj' 4%$%"(5#b)#&'I1%"'+' "%,%&'VA&(@+&'%' 5+*%"(+(&'X' @#5#' +&' %&*"+,+&R' #&'@+5()C#&b,%b$%""#' X' I1%"'+'"%,%&',(D(*+(&'X' +'E)*%")%*R' +&'"%,%&'*%=%$J)(@+&R'%*@/ dd'8'+"I1(*%@*1"+' @#)%L(#)(&*+' `'()*(5+5%)*%' ()&!("+,+')+'+"I1(*%@*1"+' ,#'@`"%B"#' C15+)#R'!"%$%"(),#' 1*(=(K+"'#&'@#)@%(*#&',%' )J' %' ,%' "%,%' %5'&1B&*(*1(>3#' +#&' @#)@%(*#&',%' )%1"J)(#' %' ,%' &()+!&%9' #&' )J&'&3#' ()*%"@#)%@*+,#&'%)*"%' &(R' !#,%),#' $#"5+"'%' $+K%"'!+"*%',%',(?%"&+&'"%,%&'#),%'`'+"5+K%)+,#'#'@#)C%@(5%)*#/''Y;%)%K%&R'ejdjZ de'8!=(@+>3#' I1%' %&*"1*1"+' +&'!]D()+&',+' E)*%")%*',%' +@#",#' @#5'!+=+?"+&b@C+?%'X' +&'*+D&'X',%V()(,+&'!%=#&' 1*(=(K+,#"%&R'&%),#' !#&&A?%=' )+?%D+"' !#"'*+D&' #1' @#)N1)*#&' ,%' *+D&' %R' +&&(5R' %)@#)*"+"' @#)*%^,#&' )+' E)*%")%*' ,%' 15+' $#"5+' 5+(&' &%5_)*(@+' %' 5%)#&'=(*%"+=/''Yw+C##xR'ejdjZ dg ' 8' ;+D(@' vC%%=' `' 15+' #!>3#' ,%' ?(&1+=(K+>3#' ,#&' "%&1=*+,#&',#' 5#*#"' ,%' !%&I1(&+' ,+' T##D=%R' #),%' %&*%&' &%' %)@#)*"+5' %&*"1*1"+,#&'%5'"%,%R'&%),#'!#&&A?%='+')+?%D+>3#',#'1*(=(K+,#"'!#"'%&&+'"%,%/
DE
DF
Sociedade da Informação e da Comunicação
6(D/'dg-'\.OH'."#N%@*-'5+!+',+'E)*%")%*'%5'ejjg
6(D/'dh-'81*#%&*"+,+'%5'y+)DQ#QR'O+(=_),(+'
ESTADO DA ARTE
'
\' @#)@%(*#' N]' C+?(+' &(,#' %)1)@(+,#' !#"' p+))%?+"' y1&C' Yy1&CR' dqhiZR' I1%' &%'
!"#)1)@(#1' @#)*"+' +&' $#"5+&' %&*]*(@+&' ,%' #"D+)(K+>3#' ,%' ()$#"5+>3#' I1%' (5!%"+?+5' )+' @#51)(,+,%'@(%)*AV(@+/' 8&' !+=+?"+&' ,%'y1&C'&3#' *3#' @=+"+&' %'+@*1+(&'I1+)*#' #=C+"' !+"+'15+' ]"?#"%',%'V(@C%("#&',#&'5+(&'"%@%)*%&'W(&*%5+&'\!%"+*(?#&dh / '
H5'+=*%")+*(?+'+'%&*%'5#,%=#'%&*]*(@#R'y1&C'!"#!a%'15'5#,%=#'#),%'#'I1%'()*%"%&&+'
)3#' `'#' =1D+"' #),%'#'@#)*%^,#' &%'%)@#)*"+'D1+",+,#R'5+&'+&'+&@(+>a%&'I1%')#&' !%"5(*%5' @C%D+"' +*`' %=%' %' +&' I1%R' +' !+"*("' ,%=%R' )#&' !%"5(*%5' @C%D+"' +' @#)*%^,#&' "%=+@(#)+,#&/' 7+' @#)*%5!#"_)%+'v%B'e/jR'!#,%5#&'@=+&&(V(@+"'%&*+&'+&@(+>a%&'@#5#'*+D&*+,&!,-%$.! %/.0! 0(&1! .(2! '(#)! 2,$2! '$34! 52! (6$2&1! 73! 84449! 2,&! $11(:/$2/(.! ("!2,(-;,21!!8?-1,3#' ,%'
@#)*%^,#&' ,(D(*+(&' @#5#' (5+D%)&R' V(=5%&' %')&/' 73#' !#,%5#&R'@#)*1,#R' %&I1%@%"' +&' "%,%&' +)+=JD(@+&' X' +&' "1+&R' +&' %&*"+,+&R' #&' @+5()C#&b,%b$%""#' X' !#"' #),%'@("@1=+5' +&' !%&+&R'#&' *"+)&!#"*%&' %' +&' 5%"@+,#"(+&9' ,%?%5#&R' )#' %)*+)*#R' "%@#)C%@%"' I1%' +&' "%,%&' ,(D(*+(&' &%' %)@#)*"+5' +'+,I1("("' @+,+' ?%K'5+(&' (5!#"*_)@(+' $+@%':&' +)+=JD(@+&' X' %'+*`'+&' ^=*(5+&' N]' &%' %)@#)*"+5' +' &%"' ?("*1+=(K+,+&' %5' 51),#&' +=*%")+*(?#&' ,(D(*+(&' @#5#' #' W%@#),'2($%di ' %' #' T##D=%'H+"*C dlR'+(),+'I1%'#'@#)@%(*#',%'51),#'?("*1+=')3#'&%N+')#?#'%'&%5!"%'*%)C+5#& D84449!&12$0(!0&!$=;-%$!"(#%$! &.E(=E/0(1!:(%!%-.0(1!E/#2-$/1!0&10&!(!$=E(#&:!0$!#&=/;/F(!84449! -%!D$G-/D!&!-%!%H12/:(!D$=/D4D!!8I6/==#',%&*+&'"%,%&'*%5'!"#5#?(,#R'+=`5',+&'%?(,%)*%&'+=*%"+>a%&'5#"$#=JD(@+&'
)+&' @(,+,%&R' +=*%"+>a%&')+'!%"@%!>3#' %'@#5!#"*+5%)*#&'I1%'#&' (),(?A,1#&' %'D"1!#&' @(+(&' 5+)($%&*+5' B"%' %=+&-' #' I1%' %"+' =#)DA)I1#' !+&&+' +' %&*+"' 5+(&' !%"*#R' %' #' I1%' %"+' ,%&@#)C%@(,#'5+(&'$+@(=5%)*%'&%'*#")+'+@%&&A?%= dm/'8&'@"%&@%)*%&'$+@(=(,+,%&',%'@#51)(@+>3#' !#,%5R'@#)*1,#R' *#")+"b&%' )15+' !"(&3#' !+"+' #' (),(?A,1#' ,+'WER' ,%&*()+,#' +' %&*+"R' @+,+' ?%K' 5+(&R'&%5!"%'#)=()%/ D84449!$-%&.2$#! $! 0/12#/7-/TF(! 0(! -1(! 0$1!2&:.(=(;/$1!0&! /."(#%$TF(! &! :(%-./:$TF(! 8+5U9!.(! %-.0(!V:/0&.2$=!W!:$6$Q!0&!;$#!%-0$.T$1!2#X;/:$1!.(1!&12/=(1!0&!E/0$3#' ,(D(*+=R'%'+'!"#,1K("'?+"(+,#&'*(!#&',%'()$#"5+>3#',%'15+'$#"5+'&(&*%5]*(@+/'G#)*1,#R'&%'!#"' 15' =+,#' %=%' &%' ,%&,#B"+' %5' 5^=*(!=+&' !%")+=(,+,%&R' !#"' #1*"#' %=%' ,%&%N+' &%"' 15' &J' %' +@%,%"':'&1+'()$#"5+>3#')15'&J'=1D+"/'H&&+'@#),(>3#' $+@(=(*+')3#'&J'#'+@%&',%&&%'(),(?A,1#' :'&1+'()$#"5+>3#R'%?(*+),#'+'&1+',(&!%"&3#'!%=#&'?]"(#&'%I1(!+5%)*#&' !#"'%=%'5+)1&%+,#&R' @#5#' *+5B`5' $+@(=(*+' +' &1+' !+"*(=C+R' %?(*+),#' +' 51=*(!=(@+>3#' ,+' ()$#"5+>3#/' 6"1*#' ,+' I1+)*(,+,%' %L!#)%)@(+=' ,%' ()$#"5+>3#' ,($%"%)@(+,+' I1%' %&*%' (),(?A,1#' !"#,1KR' )3#' =C%' "%&*+"]R',%@%"*#R'+=*%")+*(?+'&%)3#'+'&1+'D%&*3#' @%)*"+=(K+,+/'7%&*%'@#)*%L*#R' @#)@%(*#&' @#5#' @=#1,'@#5!1*()D dn'%',+*+'&P)@C"#)(K+*(#)dq'+&&15%5'15+'(5!#"*_)@(+'@+,+'?%K'5+(#"')+'WE/ '
\'(),(?A,1#',+'WE'!"%@(&+'@#51)(@+"' ,(?%"&'*(!#&',%'()$#"5+>3#'X'*%L*#&R'(5+D%)&R'
?A,%#&R'%*@/'X'%'@#5',(?%"&'#BN%@*(?#&'X'!"#5#>3#'!%&+=R'*"+B+=C#'@#=+B#"+*(?#R'%*@//'%'!+"+' (&' "%@#""%' +' +!=(@+>a%&' ()$#"5]*(@+&R' I1%' =C%' !%"5(*%5' 5+)*%"' %&&+' @#51)(@+>3#' @#5' #1*"#&'(),(?A,1#&/'7#'!"#@%&R'%=%'+@+B+'!#"'*%"'I1%'@#51)(@+"'@#5'%&&+&'+!=(@+>a%&R'I1%'&%' ,%&%N+5R'!#"'(&'5%&5#R'@+,+'?%K'5+(&'()*%"+@*(?+&'%'$]@%(&',%'1*(=(K+"/ '
8'()$#"5+>3#'*+5B`5'&%',%&%N+R'@+,+'?%K'5+(&R'!#"*]*(=/
dm 'y+&*+b)#&'!%)&+"')#' T##D=%' H+"*C' 'YT##D=%R'ejdj+ZR' 15+'+!=(@+>3#' I1%' )#&'!%"5(*%' ?(&(*+"'?("*1+=5%)*%'I1+=I1%"' =1D+"',#' D=#B#'*%""%&*"%R'$#")%@%),#b)#&',+,#&'!"%@(&'B"%'%&&+&'=#@+=(K+>a%&/ dn's8' G=#1,'(&'+'*P!%' #$'!+"+==%=' +),',(&*"(B1*%,'&P&*%5'@#)&(&*()D'#$'+' @#==%@*(#)'#$'()*%"b@#))%@*%,'+),'?("*1+=(K%,'@#5!1*%"&' *C+*' +"%' ,P)+5(@+==P' !"#?(&(#)%,' +),' !"%&%)*%,' +&' #)%' #"' 5#"%' 1)(V(%,' @#5!1*()D' "%"@%&' B+&%,' #)' &%"?(@%b=%?%=' +D"%%5%)*&'%&*+B=(&C%,'*C"#1DC')%D#*(+*(#)'B%*S%%)'*C%'&%"?(@%'!"#?(,%"'+),'@#)&15%"&/t''Yy1PP+R'w%#R'F'p%)1D#!+=R'ejjnZ/ dq ' s0+*+' &P)@C"#)(K+*(#)' *%@C)#=#D(%&' +"%' ,%&(D)%,' *#' &P)@C"#)(K%' +' &()D=%' &%*' #$' ,+*+' B%*S%%)' *S#' #"' 5#"%' ,%?(@%&R' +1*#5+*(@+==P' @#!P()D' @C+)D%&' B+@Q' +),' $#"*C' Y///Z' 0+*+' &P)@C"#)(K+*(#)' @+)' B%' =#@+=' &P)@C"#)(K+*(#)' SC%"%' *C%' ,%?(@%' +),' @#5!1*%"' +"%' &(,%bBPb&(,%' +),' ,+*+' (&' *"+)&$%""%,' #"' "%5#*%' &P)@C"#)(K+*(#)' SC%)' +' 1&%"' (&' 5#B(=%' +),' *C%' ,+*+' (&' &P)@C"#)(K%,'#?%"'+'5#B(=%')%*S#"Q/t''Yf1()W*"%%*'E)@/R'ejdjZ
ESTADO DA ARTE
D[(#2X2/=!1F(!(1!6#(O&:2(13#' +@%&&A?%='%5' I1+=I1%"' =1D+"R'%5'
I1+=I1%"' C#"]"(#R' %' %5' I1+=I1%"' %I1(!+5%)*#' ,(D(*+=/' 8' E)*%")%*' +V("5+b&%' @#5#' +' !=+*+$#"5+' +@%&&A?%=' !#"' )+*1"%K+R' %' +&' +!=(@+>a%&' S%BbB+&%, ej ' &3#' 15' !+&' =JD(@#' %' %?#=1*(?#',%'15'!"#@%&'I1%'@#5%>#1'!%=#&',+,#&'%'@#)*()1+'+D#"+'@#5'+&'+!=(@+>a%&R'I1%' *+5B`5' &%' ,%&%N+5' !#"*]*%(&/' 8=`5' ,(&R' +' +@%&&(B(=(,+,%' :' E)*%")%*! N]' &%' %&*%),%1' !+"+' +=`5',#'@#5!1*+,#"'V(L#'!+"+'()@=1("',(&!#&(*(?#&'5J?%(&'@#5#'#'@#5!1*+,#"'!#"*]*(=R'#'!,+R' #'*%=%5J?%=R'%'=%(*#"',%'%B##Q&/ '
\' (),(?A,1#' ,+' WE' !%"*%)@%' +&&(5' +' 15' @"%&@%)*%' )^5%"#' ,%' "%,%&' ,(D(*+(&' %'
+)+=JD(@+&R'%'+'@(,+,%'+!%"@%B%1b&%' I1%' %"+' )%@%&&]"(#' "%=+@(#)+"' %&&+&' "%,%&'%)*"%'&(' !+"+' ,+"' "%&!#&*+':&' )%@%&&(,+,%&' ,%&&%'(),(?A,1#/'\'@#)@%(*#' )3#' `' 15+' ()?%)>3#' ,+'WE-' @#5#' +!#)*+'2(&B#+R'N]'G=+1,%'z%)"P',%'W+()*'W(5#)'C+?(+'@#)&*"1A,#R'%5'\&!=$!]&(#;$./Q$2/(.!0&! M$!I(:/&2W'YdndhZ'%'M&!^(-E&$-!U,#/12/$./1%&'YdneiZR'15'%)*%),(5%)*#',+'@(%,+,%'@#5#!D84449!(#;$./1%(!84449!"(#%$0(!6(#!-%!2&:/0(!0&!#&0&13#' X' B+&*+b)#&' !%)&+"' )+&' "%,%&' &%5' V(#&R')#&' *%=%5J?%(&R' )#' y=1%*##*CR')+' E)*%")%*9' +' !"%&%)>+' @+,+' ?%K' 5+(#"' ,%&*+&' "%,%&' !+"%@%' ,%?%"b&%R' !"%@(&+5%)*%R' :' &1+' +1&M)@(+'X'5+*%"(+='X'I1%'$+@(=(*+'+'&1+'(5!=%5%)*+>3#-'&%'+'V(B"+'J!*(@+'%'+'+1*#b%&*"+,+'&3#' @#5!+"]?%(&'%5' *%"5#&' ,+'!"#5%&&+',%'?%=#@(,+,%'I1%'@#)*M5R'#'5%&5#')3#'&%'!#,%',(K%"' ,+'&1+'$+@(=(,+,%',%'(5!=%5%)*+>3#')+'@(,+,%/ '
H&*%'!+"+,#L#'1=*"+!+&&+'+'"%,%'%'%&*%),%b&%'+#&' &%1&' %$%(*#&-'+'"%,%'I1%'+!"#L(5+R'
I1%'"%=+@(#)+R'I1%'!"#5#?%'+'@#51)(@+>3#R' !#,%'B%5'!+1*+"b&%'!#"'!"()@A!(#&'@#)*"]"(#&'%' !"#5#?%"' +)*%&' +' 5+)(!1=+>3#' %' #' (=+5%)*#' X' @#)*"+,(>3#' ,%' 15+' @(%,+,%' @#)*%5!#"_)%+' #),%' #' $%)J5%)#' ,+' D=#B+=(K+>3#' !+"%@%' +!"#L(5+"b)#&' 5+(&' ,#&' I1%' )#&'
ej'8!=(@+>a%&'I1%')3#',%!%),%5',+' ()&*+=+>3#' ,%'$*S+"%'+,(@(#)+=')#' @#5!1*+,#"'!+"+' +=`5',#')+?%D+,#"',+'E)*%")%*'X'!#"' ,%$%(*#R'!"`b()&*+=+,#'%'!"#)*#'+'1*(=(K+"/
DI
D<
Sociedade da Informação e da Comunicação
%&*3#'=#)D%',#'I1%',#&'I1%')#&'%&*3#'!%"*#/ '
\'(),(?A,1#' ,+' WE' !"#5#?%'#' &%1'(=+5%)*#' )+'!"#@1"+',+Y&Z' &1+Y&Z' (,%)*(,+,%Y&Z'
#)=()%-'%=%' 1*(=(K+' +'"%,%'!+"+' %L!"%&&+"' #' &%1' 51),#R'+' &1+' @#)&@(M)@(+R' #&' &%1&' C]B(*#&' %' ?+=#"%&9'+'$+@(=(,+,%'%'+'?%=#@(,+,%'@#5'I1%'(&*#' !#,%' &%"' $%(*#'+@*1+=5%)*%'X'!%)&%5#&')+' %L!=#&3#' ,+&'+!=(@+>a%&',%'"%,%&'@(+(&' )+'E)*%")%*' X'@#)&*(*1%5'15' %&*A51=#' %'!"#5#?%5' 15+' )%@%&&(,+,%' @+,+' ?%K' 5+(#"' %5' %&*+"' #)=()%R' !"#@%&' N]' ()(@(+,#' @#5' +' ()?%)>3#' ,#' *%=%5J?%=/ DZ! $:&=$TF(! 0$! E&=(:/0$0&! 0&! :/#:-=$TF(! 0$! /."(#%$TF(! :(##&16(.0&! $! -%$! 6#(:-#$! 0&! /.0/E/0-$=/0$0&+'(),(?(,1+=')+'E)*%")%*'*#")#1b&%'#B"(D+*J"(+'!+"+'#&'(),(?A,1#&'%'!+"+'+&'
%5!"%&+&R' I1%' !"#@1"+5' %L!"%&&+"' +' &1+' (),(?(,1+=(,+,%R' (,%)*(,+,%' %' 5+"@+"' +' &1+' !"%&%)>+'#)=()%R' )15' %&$#">#' I1%'!#,%'@#)*%"'%5' &('15',%&%N#' @#51)(@+*(?#'5+&R' *+5B`5R' 15' ,%&%N#' ()$#"5+*(?#9' #' @"%&@(5%)*#' %L!#)%)@(+=' ,#&' "%D(&*#&' ,%' ,#5A)(#' )+' 5.2.&2' %L!"%&&+'B%5'%&*+'!"#@1"+',#'%&!+>#'!%&+='#)=()% ed/' '
H&*%&'!"#B=%5+&')3#' &3#' %L@=1&(?+5%)*%',(D(*+(&-'#&'!"#B=%5+&',+'WE'&3#'*+5B`5'#&'
!"#B=%5+&',+'!"J!"(+'@(,+,%DZ!:/0$0&!&`6#&11$!6#(7=&%X2/:$1!:$#$1!a!I5!84449!:(%(!:/0$0&!0/"-1$!84449!2#$%$!0&!#&0&1!0&!P=-`(1! 84449!Z1!#&0&1!0/;/2$/1!84449!6#(11&;-&%!(!0&1$P/(!0&!84449!6(11/7/=/2$#!(!"-.:/(.$%&.2(!0&!-%$!E/0$! -#7$.$!%$#:$0$!6&=(1!P=-`(1!PH1/:(1!&!/."(#%$2/E(14D!!8b-#2$0(+5' +'$+=*+"'#&' E.U&R' :&' @(,+,%&'$+=*+5' %&*"+,+&' !+"+'"%&!#),%"' :'
5+&&(V(@+>3#' ,#' 1' ,#' +1*#5J?%=-' )+' 5%&5+' J!*(@+' ,#' (=+5%)*#' ,(D(*+=R' #' (=+5%)*#' +)+=JD(@#' 5+)($%&*+,#' )+' 1*(=(K+>3#' ,#' +1*#5J?%=' !"(?+,#' Y@#5' *+L+&' ,%' #@1!+>3#' 51(*#' B+(L+&Z'`'*+5B`5'+'@+1&+',#&'!"()@(!+(&'!"#B=%5+&',%'@("@1=+>3#'"#,#?(]"(#&9'@#5#'=1>a%&' "+,(@+(&R' #1' +15%)*+5#&' +' "%,%R' #1' "%,1K(5#&' +' @("@1=+>3#9' +' &%5%=C+)>+' %)*"%' +' WE' %' +' @(,+,%'!+"%@%'*%"5()+"'+I1(-'&%'#'+15%)*#',+'"%,%'`'+(),+'15+'=1>3#'+,5(&&A?%='!+"+'+'WER' !+"+' +'@(,+,%'X'N]'"%!=%*+',%' +1*#b%&*"+,+&R'*^)%(&R'!#)*%&'%'?(+,1*#&' X'+'=1>3#' `'@+,+' ?%K' 5%)#&' ?(]?%=9'=1>a%&' ,%'@#5!"#5(&R'@#5#' +'z(DC'\@@1!+)@P'p%C(@=%'2+)%'%5' \)*+"(#ee'
ed ' 0%' +@#",#' @#5' #' OC%' W1),+P' O(5%&' ' YOC%' W1),+P' O(5%&R' ejjnZR' @(*+),#' +' \G0HR' `' #' !"J!"(#' !"#*#@#=#' )15`"(@#' ,%' (,%)*(V(@+>3#' ,#&',(&!#&(*(?#&'*%@)#=JD(@#&'I1%' +@%,%5':' "%,%'Y#' E.Z' I1%'%&*]' %5'@+1&+9' +'\G0H'@"M'I1%' &%'*#")+"]'#B=%*#' )#&' ()A@(#&' ,%' ejddR' *+=' +' !"#=($%"+>3#' ,#' )^5%"#' ,%' ,(&!#&(*(?#&' I1%' +@%,%5' +@*1+=5%)*%' :' E)*%")%*-' @#5!1*+,#"%&' V(L#&R' !#"*]*%(&R'&5+"*!C#)%&R'%*@9'+'+@*1+=(K+>3#',#'!"#*#@#=#'`'1"D%)*%/ ee'8' z\p' %5'\)*+"(#' `'15+' $+(L+',%' @("@1=+>3#'%5'+1*#b%&*"+,+' "%&%"?+,+'!+"+'?%A@1=#&'@#5'5+(&',#' I1%' 15'#@1!+)*%-' sz(DC' #@@1!+)@P' ?%C(@=%' =+)%&' *C+*' +==#S' C(DCS+P&' *#' @+""P' 5#"%' !%#!=%' ()' $%S%"' ?%C(@=%&'B%@+1&%' *C%P' +"%' "%&%"?%,' $#"' ?%C(@=%&' @+""P()D'5#"%'*C+)'#)%'!%")/t''Yf1%%){&'!"()*%"'$#"'\)*+"(#R'ejjqZ
ESTADO DA ARTE
*M5' ?(),#' +' &%"' *%&*+,+&R'=1>a%&' I1%' )3#' !"#@1"+5' )%5' +15%)*+"' +'"%,%')%5' "%,1K("' +' @("@1=+>3#R'+!#&*+),#'+)*%&')+'#!*(5(K+>3#',#'!"#@%&',%'@("@1=+>3#')+'"%,%/'\'0W2'#!%"#1' ,%'$#"5+'&%5%=C+)*%R'5+&')#'51),#',(D(*+=eg/ '
8=`5' ,%' !#,%"' !"#5#?%"' #' &%1' (=+5%)*#R' #' (),(?A,1#' ,+' WE' !#,%' &%"' ?A*(5+' ,%'
5+)(!1=+>3#-' #' !%"(D#' ,+' 1*(=(K+>3#' ,+&' OEG'@#5#' 5%(#' ,%' !%"&1+&3#R' @#),(@(#)+5%)*#' %' 5+)(!1=+>3#eh ' `' 15' !%"(D#' I1%' `' "%+=' %' I1%' ,%?%5#&' *%"' %5' @#)*+' ,1"+)*%' #' ,%&%)?#=?(5%)*#',+'8EG8R'B' !%)+',#'!"#N%@*#'$"+@+&&+"')15',#&'&%1&'!"#!J&(*#&'B+&(=+"%&-' #' ,%' !"#5#?%"' 15+' @#51)(@+>3#' %V(@+K' %' ()*%"+@*(?+' %)*"%' #&' ?]"(#&' +@*#"%&' )#' !"#@%&' +"I1(*%@*J)(@#ei ' @#5' #' #BN%@*(?#' ,%' !"#5#?%"' +' @#)@%!>3#' ,%' %,(VA@(#&' %' %&!+>#&' 5+(&' I1+=(V(@+,#&' %' I1%' !"#?(,%)@(%5' "%&!#&*+&' +,%I1+,+&' :&' )%@%&&(,+,%&' "%+(&' ,#&' @(,+,3#&/' G#5'%$%(*#R'#' @#)C%@(5%)*#' %'+'$+@(=(,+,%',%'#!%"+"'+&'OEG'`R'@#5#'I1+=I1%"' @#)C%@(5%)*#R' 15+' $#)*%' ,%' !#,%"' I1%' !#,%"]' &%"' +!"#?%(*+,+' !+"+' V()&' ,($%"%)*%&' ,#' I1%' +I1%=%' I1%' !"%*%),%5#&'!"#!#"-'+'8EG8'("]'!"#@1"+"'+V("5+"b&%'@#5#'15+'$%""+5%)*+'@+!+K',%'"%=?%"' 15' !"#B=%5+' @#)@"%*#' X' +' !+"*(@(!+>3#' )15' @#)@1"' ,%' +"I1(*%@*1"+' X' !"#@1"+),#' !"#5#?%"'+'!+"*(@(!+>3#'!^B=(@+'+*"+?`&',%'15+'$%""+5%)*+'@+!+K',%'$+@(=(*+"'+'@#51)(@+>3#' %)*"%'#&' ?]"(#&' +@*#"%&' %)?#=?(,#&' %'+' @#5!"%%)&3#' ,%'@#)*%^,#&' %&!%@AV(@#&' !#"' !+"*%',%' 15'!^B=(@#'+=+"D+,#/ '
O%),#' *#,+&' %&*+&' !+=+?"+&' %5' @#)&(,%"+>3#R' @"%5#&' &%"' 1"D%)*%' +' +=*%"+>3#' ,#'
!+"+,(D5+' ,+' WE9'+' ()*%",(&@(!=()+"(,+,%R' +' ()*%"+@*(?(,+,%R' +' @%)*"+=(,+,%' ,+' ()$#"5+>3#' X' *#,#&' %&*%&'@#)@%(*#&'I1%'"%$%"(5#&'X'!+"%@%5' @#=#@+"b)#&')15+'#1*"+',(5%)&3#-'+',%'15+' W#@(%,+,%' ,+'E)$#"5+>3#' %',+' G#51)(@+>3#' YWEGZ'I1%',%?%"]'&%"' @+!+K',%' 1*(=(K+"'*#,#&'#&' "%@1"&'*%@)#=JD(@#&'I1%'!#&&1(')#'&%)*(,#',%'@##!%"+"')+'@#)&*"1>3#',+'&1+'@(,+,%/ '
G#5#'?%"%5#&'+,(+)*%R'+@"%,(*+5#&'I1%'+'+!=(@+>3#',%&*%&'"%@1"&'*%@)#=JD(@#&'+#'
@#)@1"' ,%' +"I1(*%@*1"+' !#,%' @#)&*(*1("' 15+' $#"5+' ,%' +N1,+"' +'!"#5#?%"' +' !+"*(@(!+>3#' !^B=(@+'%R'@#)&%I1%)*%5%)*%R'+'@##!%"+>3#'!"%*%),(,+')+'@#)&*"1>3#',+'@(,+,%/
eg '\' 0W2' X' ,(D(*+=' &1B&@"(B%"'=()%'X' !%"5(*(1' +' *"+)&$%"M)@(+' ,%' ,+,#&',(D(*+(&'B"%' 15+'()$"+b%&*"1*1"+' N]'%L(&*%)*%' X'+' =()C+' *%=%$J)(@+'X' I1%' %&*+?+'&1Bb+!"#?%(*+,+')+' 5%,(,+'%5'I1%'%"+'+!%)+&'1*(=(K+,+' !+"+' +' *"+)&5(&&3#' ,%' ,+,#&'+)+=JD(@#&-' +' ?#K' C15+)+/ eh'|Y///Z'+'()$#"5]*(@+'?%(#'!"#@1"+"',#5()+"'+'5%)&+D%5'%'+'()$#"5+>3#|''Y61"*+,#R'ejjeBZ ei 'H)*%),(,#&' %5'&%)*(,#' =+*#R'%)D=#B+),#' I1%"'#&'"%&!#)&]?%(&'!%=+' %)@#5%),+R' @#)@%!>3#' %' 1&1$"1*#' ,+&' #B"+&'%' %&!+>#&' +"I1(*%@*J)(@#&/
DB
EC
Sociedade da Informação e da Comunicação
6(D/'di-';]I1()+',%'O1"()D'&%D1),#'O#5'01))%'
6(D/'dl-'."#*J*(!#'@#)*%5!#"_)%#'',+';]I1()+',%'O1"()D
ESTADO DA ARTE
!"#"!$%,$',3405&%,+$)$%&$2-5)+-)5
'
\'@#)*%L*#'%5'*#")#' ,+'W#@(%,+,%',+'E)$#"5+>3#'%'G#51)(@+>3#' *%5' (5!1=&(#)+,#'
+=*%"+>a%&' &(D)(V(@+*(?+&' )#&' 5#,#&' ,%' ?(,+' %' !"#@%&&' !"#,1*(?#&R' %' #' 5%"@+,#' ,+' +"I1(*%@*1"+'%'@#)&*"1>3#')3#'`'%L@%!>3#/ '
7#' %)*+)*#R',+,+' +'&1+' @#5!=%L(,+,%R' !%' %' (5!+@*#' )+' %@#)#5(+R' &3#' 5%"@+,#&'
#),%' ()*%"?%)>a%&' ,%' $1),#' &3#' 51(*#' ,(VA@%(&' ,%' (5!=%5%)*+"/' 0%' $+@*#R' `' %?(,%)*%' I1%' *%5#&' *#,#' 15' &(&*%5+' !"#,1*(?#' 5#)*+,#' B"%' ()&*"15%)*#&' %' 5`*#,#&' ,%' *"+B+=C#' 1=*"+!+&&+,#&R'5+&'*+5B`5' `'@=+"#'I1%'+'()*%""1!>3#' ,%&&%'&(&*%5+'!+"+'(5!=%5%)*+>3#',%' )#?#&'5`*#,#&'%'$%""+5%)*+&' `'+=D#' I1%')3#'!#,%'&%"'%$%@*1+,#' ,%'$#"5+'+B"1!*+R'5+&'I1%' D"+,1+=5%)*%' %' )+*1"+=5%)*%' *%5' ?(),#' +' ,%@#""%"R' $"1*#' ,+' @+!+@(,+,%' ()*%")+' ,+' ,(&@(!=()+el / '
c5+'&%I1M)@(+',%'+@#)*%@(5%)*#&' *%5' ?(),#' +' +=*%"+"' +' $#"5+' @#5#' &%'@#)@%B%' %'
@#51)(@+'+"I1(*%@*1"+9'`R'!#"'(&R')%@%&&]"(#' @#5!"%%),%"5#&' #' !%"@1"' %'+'=JD(@+',%&*%&' +@#)*%@(5%)*#&' !+"+' @#)&%D1("5#&' %)I1+,"+"' %' N1&*(V(@+"' #' ,%&%)?#=?(5%)*#' ,+' 8EG8' )3#' @#5#' 15+' $%""+5%)*+' %L@M)*"(@+' %' %L*%5!#"_)%+R' 5+&' @#5#' 15+' $%""+5%)*+' )+*1"+=' +#' )A?%=',+&' %L(DM)@(+&' ,#' &%1'*%5!#-'"%$%"(5#b)#&' :'()?%)>3#' ,#' @#5!1*+,#"' %',#&' G80' %' :' ()?%)>3#',+'E)*%")%*em /
!"
#$"%&'(&)*+"#+",+-./0$#+1"("#+2"345
'
8' ()?%)>3#' ,#' @#5!1*+,#"' $#(',%*%"5()+)*%' )+'+=*%"+>3#' ,#&' 5`*#,#&' ,%'*"+B+=C#'
%5'+"I1(*%@*1"+R'!"#@%&'%5'&('=JD(@#' %'D"+,1+=-'8=+)'O1"()D'!"#!a%R'%5' dqgmR'15' 5#,%=#' *%J"(@#' ,%' 15+' 5]I1()+' ,%' !"#@%&&+5%)*#' X' +' ;]I1()+' ,%' O1"()D' X' I1%' @#)&(&*(+' %&&%)@(+=5%)*%')15+'V(*+' @#5!#&*+' !#"' ?]"(#&' B=#@#&R' @+,+' I1+='@#5' 15' &A5B#=#' D"+?+,#' YK%"#' #1' 15ZR' 15+' @+B%>+' @+!+K' ,%' &%' ,%&=#@+"' +#' =#)D#' ,%&&+' V(*+' Y!+"+' +' %&I1%",+' #1' ,("%(*+' +#' =#)D#' ,+' V(*+Z' %' 15+' *+B%=+' @#5' ()&*"1>a%&' !+"+'+' 5]I1()+' X')15+' +)+=#D(+' +#' !"#D"+5+'()$#"5]*(@#/
el'|.#,%5#&'@#)&*+*+"',%&,%'N]'I1%' +'+"I1(*%@*1"+')3#' %&*]'#!%"+@(#)+=(K+,+'!+"+'+'W/E/R'5+&'&%"(+' ()N1&*#' ,%(L+"',%' "%@#)C%@%"' +'&1+',(&!#)(B(=(,+,%'!+"+'+$"#)*+"'#')#?#'@#)*%L*#'@1=*1"+=R'+#')A?%=',+'@(,+,%R',+'@#)&*"1>3#'%',#'!"#N%@*#/|''Y61"*+,#R'ejje+Z em 'G#5#' ?%"%5#&R' %&*%&' ,#(&' +@#)*%@(5%)*#&'"%?%=+"+5b&%' ,%*%"5()+)*%&'!+"+'+' +=*%"+>3#' ,+' 5%*#,#=#D(+' ,%' !"#N%@*#' +' *"M&' )A?%(&-'#',%&%)C#R'+'@#51)(@+>3#'%'#'*"+B+=C#'@#=+B#"+*(?#'%5'+"I1(*%@*1"+/
E@
ED
Sociedade da Informação e da Comunicação
6(D/'dm-'\'H0p8G'
ESTADO DA ARTE
'
8'+@>3#' ,+'5]I1()+'%"+',%*%"5()+,+'!#"'*"M&'$+@*#"%&-'+'&1+'!#&(>3#R'#'&A5B#=#'=(,#'
)%&&+'!#&(>3#R'%'15+'*+B%=+'@#5'()&*"1>a%&en/ '
G+,+' *"+)&(>3#' !#,(+' &%"',%&@"(*+'B' +' $#"5+' ,%'15+' ()&*"1>3#' Y&12$0(KR' IH%7(=(R'
&12$0(!"#$R' ' $:TF(ZR' +#' I1%' @#""%&!#),%"(+' 15+' +@>3#' I1%'&%' !#,%"(+' ,%&@"%?%"' @#5#' s&%' +' 5]I1()+'%&*(?%"')#'&12$0(K'%'#'&12$0(K'@#)*(?%"'IH%7(=(R'!+&&+"'+#'&12$0(!"#$'%'*#5+"'+'$:TF(' YI1%' !#,%"(+' &%"' +' ,%&=#@+>3#' ,+' 5]I1()+' !+"+' +' %&I1%",+o,("%(*+R' #1' +' ()&@"(>3#' ,#&' &A5B#=#&'jodZt/''Yy+"Q%"b.=155%"R'ejjhZ '
H&*%' @#)N1)*#' ,%' ()&*"1>a%&' !%"5(*("(+' "%+=(K+"' @]=@1=#&' @#5!=%L#&R' ,%V()(),#' #'
V(D1"+' ,#' $=;(#/2%(! @#5#' 15' @#)N1)*#' ,%' #!%"+>a%&' )%@%&&]"(+&' :' "%=1>3#' ,%' 15' !"#B=%5+DI-:,! $! ;&.$=/Q&0!/.12#-:2/(.!1&2! /1!).('.!$1!$.!$=;(#/2,%!c!$!6#(:&0-#&!"(#!1(=E/.;!$!;/E&.! 6#(7=&%4D!!8d$=$33#R' %)I1+)*#'$%""+5%)*+'D%)`"(@+R',%?%"(+' &%"'+=+"D+,+'+')3#'%&!%@(+=(&*+&R',%?%"(+'&%"',(&!#)(B(=(K+,+'+'1*(=(K+,#"%&'@#51)&/|''Y2(&B#+R'dqqmZ'
EE
EF
Sociedade da Informação e da Comunicação
6(D/'dn-'%&''(!)*+,!"*-!$"./(0"'X'0\W
6(D/'dq-'WQ%*@C!+,'
6(D/'ej-'123,0(45&*%16**7*18$&0()*9:;3#' ,%' D"]V(@#&' )#&' %@"3&' ,#&' @#5!1*+,#"%&R' +!"#L(5+),#' +(),+' 5+(&' #&' @#5!1*+,#"%&' ,#&' 1*(=(K+,#"%&' @#51)&R' %'+B"(),#' @+5()C#' +#' ,%&%)?#=?(5%)*#' ,#&' TcEU&/' W%"(+' %&*+' *%@)#=#D(+' I1%' ("(+' !%"5(*("' #' +,?%)*#' ,#' ,%&%)C#' +&&(&*(,#'!#"'@#5!1*+,#"'X'G80/ '
\' @#)@%(*#' ,%' G80' %' +' !"(5%("+' +!=(@+>3#' !"]*(@+' &3#' +*"(B1A,#&' +#' WQ%*@C!+,! ,%'
W1*C%"=+),'' Y[+=+PR' ejjhZR' !+"*%' ,%'15' !"#N%@*#' ,%' ()?%&*(D+>3#' !+"+'#B*%)>3#',%'.C/0/' )#' ;EOR'%5'dqlgR'I1%'@#)&(&*(+')15+'+!=(@+>3#'()$#"5]*(@+'I1%'!%"5(*(+'#',%&%)C#'B"%'#'%@"3' ,%' 15' @#5!1*+,#"' @#5' "%@1"' +' 15' ,(&!#&(*(?#' +!#)*+,#"' &%5%=C+)*%' +' 15+' @+)%*+/' 8!%&+"',%&*%',(&!#&(*(?#'(),(@(+"'+'5+)1+=(,+,%R'+'+!=(@+>3#' N]'!#&&1A+'@+"+@*%"A&*(@+&' I1%'#' ,%&%)C#' *"+,(@(#)+=' )3#' @#)*%5!=+?+R' @#5#' +' !#&&(B(=(,+,%' ,%' "%!"%&%)*+"' V(D1"+&' D%#5`*"(@+&'@#5#'=()C+&'"%@*+&'%'I1+,"+,#&'@#5'*#*+='!"%@(&3#/ !
c5'+)#'5+(&'*+",%'8=%L+),%"'!1B=(@+"(+'^(2&1!(.!2,&!I3.2,&1/1!("!b(#%h
!
*e&!$#&!1&$#:,/.;!"(#!1(%&!)/.0!("!,$#%(.3!7&2'&&.!2'(!/.2$.;/7=&1h!$!"(#%!',/:,!'&!
,$E&! .(2! 3&2! 0&1/;.&0! ! 8Z=&`$.0#' 1)(?%"&(*]"(+' Y[+=+PR' ejjhZ/' H&*+' !"(5%("+' D%"+>3#' ,%' +!=(@+>a%&' G803#'$#('=(5(*+,+/ '
8' &%D1),+' D%"+>3#' ,%' +!=(@+>a%&' G80R' !#*%)@(+,+' !#"' %&&%' @#5!1*+,#"' !%&+=' %'
!%=#' ,%&%N#' ,%' *#")+"' #' ,%&%)C#' +&&(&*(,#' !#"' @#5!1*+,#"' 5+(&' +@%&&A?%=R' ("(+' @#)&%D1("' ,%5#@"+*(K+"'#'1',#'G80R'5+&'@#5'15'@1&*#'!+"+'+'+"I1(*%@*1"+/
EG
EH
Sociedade da Informação e da Comunicação
6(D/'ed-'8!=(@+>3#'v#"=,?(%S'
6(D/'ee-'8!=(@+>3#'4%?(*'
ESTADO DA ARTE
*84449!',/=&!2,&!P/#12g;&.$2/(.!1312&%1!'&!/.2#(0-:&0!$1!*7-/=0/.;!0&1/;.!1312&%1>!2,&!1&:(.0g ;&.$2/(.! '&! ).('.! $1! 0#$"2/.;! $.0! %(0&=/.;! 1312&%1! 84449! ^(! =(.;! 0/0! 2,&! 1("2'$#&!! ,$.0=&!1-:,! 7-/=0/.;g16&:/P/:! (7O&:21!1-:,! $1! 0((#1!84449!]$2,! 84449! 0&$=2! '/2,! 6(=3;(.1!!8d$=$33#',%',"+$*()D',%&*+'&%D1),+'D%"+>3#',%'+!=(@+>a%&'UZ\/ '
G#)*1,#R' +&' @"%&@%)*%&' %L(DM)@(+&' ,#' (),(?A,1#',+'WEa%&' ,%&*+' &%D1),+' D%"+>3#' ,%' +!=(@+>a%&R' I1+),#' +!=(@+,+&' +#' 5%"@+,#' ,+' +"I1(*%@*1"+-' +&' %)*(,+,%&' &3#' *"+*+,+&' ,#' !#)*#' ,%' ?(&*+' %&*"(*+5%)*%' D%#5`*"(@#R' %' +!%&+"' ,#' D"+),%' +?+)>#' B"%' #' ,%&%)C#' 5+)1+=' Y5%,(>a%&' "(D#"#&+&R' @]=@1=#' ,%' ]"%+&R' ?#=15%&R' ,%&%)C#' @#5' +1LA=(#' ,%' @#),(@(#)+)*%&' D%#5`*"(@#&R' !#&&(B(=(,+,%' ,%' "%!"%&%)*+>a%&' *"(,(5%)&(#)+(&R' #!%"+>a%&' B##=%+)+&R' %*@/Z' %=+&' )3#' !#&&1%5'+'()*%=(DM)@(+'!+"+'&+B%"%5'(!G-&!1F('#1':(%(!1&!0&E&%!:(%6(#2$#9'+=`5',(&R'%&*%' *(!#' ,%'+!=(@+>a%&' ()@(*+'+#' *"+B+=C#' B"%'+' "%!"%&%)*+>3#R' :'&%5%=C+)>+' ,#' I1%'+@#)*%@%' @#5'#',%&%)C#'5+)1+=gjR'#'I1%'#"(D()+'$"%I1%)*%5%)*%'()@#)D"1M)@(+&'%)*"%'"%!"%&%)*+>a%&' ,%'15' 5%&5#'#BN%@*#'+"I1(*%@*J)(@#'X'15+'N+)%=+'I1%'$#('+=*%"+,+'%5'!=+)*+R'5+&'I1%')3#' #' $#(')#'+=>+,#/ '
8')%@%&&(,+,%',%'"%+N1&*+"'%&*+&'+!=(@+>a%&'+#'5%"@+,#' ,+'+"I1(*%@*1"+'*%"]',(*+,#'
15'"%D"%&'+#'%)*%),(5%)*#',#',%&%)C#' ,(D(*+='B+&%+,#'%5'#BN%@*#&'()*%=(D%)*%&'%')3#' %5' %)*(,+,%&' D%#5`*"(@+&/'H5' dqngR' B'#"(%)*+>3#' ,%'w%C1,+'[+=+PR'15' D"1!#',%'()?%&*(D+>3#' @"(+?+' #' v#"=,?(%SR' 15+' +!=(@+>3#' ,%' ,%&%)C#' +"I1(*%@*J)(@#' ()*%=(D%)*%R' I1%' "%@#)C%@(+' #BN%@*#&' @#5#' !#"*+&R'N+)%=+&R'!+"%,%&' %'#&' 5+)(!1=+?+',#' !#)*#' ,%'?(&*+'D%#5`*"(@#'%')3#b D%#5`*"(@#/' 8@*1+=5%)*%R' %&*%' *(!#' ,%' +!=(@+>a%&' *%5' ?(),#' +' +,I1("("' 15' )A?%=' ,%' V(&*(@+>3#' @+,+' ?%K' 5+(&' %=%?+,#R' @#5#' #' ,%5#)&*"+5' +!=(@+>a%&' @#5#' #' 4%?(*' 8"@C(*%@*1"%''Y81*#,%&QR'E)@/R'ejdj+Z'#'8"@C(@+,'YT"+!C($*R'ejdjZ'#1'#'y%)*=%P'8"@C(*%@*1"%'' Yy%)*=%P'WP&*%5&'E)@#"!#"+*%,R'ejdjZ4 '
8&'+!=(@+>a%&'G80',%&*+'*%"@%("+'D%"+>3#'?(%"+5'!%"5(*("'#!%"+"'B"%'15'5#,%=#R'+'
!+"*("' ,#' I1+=R' %' %5' I1+=I1%"' 5#5%)*#R' &%' !#,(+' "%*("+"' 15+' "%!"%&%)*+>3#' X' !+"*(@1=+"(,+,%' I1%' #' ,%&%)C#' +"*%&+)+=' )3#' !%"5(*(+R' !#(&' (5!=(@+?+' +' #!%"+>3#' ,("%@*+' B"%'+'"%!"%&%)*+>3#/' 8&&(5R' +' @#)@%!>3#' +"I1(*%@*J)(@+'!"#@%&&+b&%'@#5' +' @#)&*"1>3#' ,#' 5#,%=#R' %' )3#' @#5' +' @#)&*"1>3#' ,%' "%!"%&%)*+>a%&9' %&*+&' &1"D%5' )+*1"+=5%)*%' I1+),#' =(@(*+,+&R''%''5%,(+)*%''#!%"+,#"%&''I1%''()*%"&%@*+5''%&&%''5#,%=#''%''V(=*"+5''+''()$#"5+>3#R' gj '7+*1"+=5%)*%R' @#5'51(*+&'?+)*+D%)&' B"%' #' ,%&%)C#' 5+)1+=' X' %&*+&' +!=(@+>a%&',%' ,"+$*()D' *"+B+=C+5' )+' "%!"%&%)*+>3#R' 5+&'!%"5(*%5'15+'@+!+@(,+,%',%'5+)(!1=+>3#'I1%')3#'%&*]'+#'+=@+)@%',#',%&%)C#'*"+,(@(#)+=/
EI
E<
Sociedade da Informação e da Comunicação
ESTADO DA ARTE
"%?%=+),#' +!%)+&' +' ()$#"5+>3#' =(@(*+,+/' ' %=(5()+,+' +' ()@#)D"1M)@(+' %)*"%' +&' "%!"%&%)*+>a%&R''')+'''5%,(,+''%5'I1%R''+#''@#)*"]"(#'',#''I1%''+@#)*%@%''@#5''+&''+!=(@+>a%&'',%' ,"+$*()DR'%=+&'%&*3#'()*%"=(D+,+&/'8'@#)@%!>3#',#'5#,%=#',(D(*+='$+@(=(*+R'()@=1&(?%R'+'@"(+>3#',%' 5+I1%*+&'VA&(@+&'+*"+?`&',%'!"#@%&&'5%@_)(@#&'X'#'G8;4! !
\'5`*#,#',%'!"#N%@*+"'$"%R'!#"'(&R'+=*%"+>a%&'&(D)(V(@+*(?+&-
D84449!.(E(1! /.12#-%&.2(1a%&'@#5#'G80'YG#5!1*%"b+(,%,'
,"+$*()DZ' 5+&' +)*%&' @#5#' G880' YG#5!1*%"b+(,%,' +"@C(*%@*1"+=' ,%&(D)ZR' +=*%"+>3#' I1%R' !#"' 15' =+,#R' "%@#)C%@%' #' %)$#I1%' ,%&*+&' +!=(@+>a%&' )#' 5%"@+,#' ,+' +"I1(*%@*1"+' %R' !#"' #1*"#R' "%@#)C%@%'+',($%"%)>+',%'$1),#'%)*"%'#',"+$*()D'%'#' ,%&(D)R' #' !"(5%("#' +&@(+,#'+#' "(D#"R':' @#)?%)>3#'%':'#BN%@*(?(,+,%R'%'#'&%D1),#':'!"#N%@>3#'%':'+)*%@(!+>3#''Y2(&B#+R'dqqmZ/ '
H&*%' *"+B+=C#' B"%' #' 5#,%=#' *%5' ?(),#' +' +D(=(K+"' #' !"#@%&' ,%' @"(+>3#' ,%'
"%!"%&%)*+>a%&' *"(,(5%)&(#)+(&' D%"+,+&' !#"' @#5!1*+,#"R' 15+' ?%K'I1%'#' 5#,%=#' )3#' `' 15' #BN%@*#' +,(@(#)+='I1%'&%' *%5' I1%' @#)&*"1("'+'!+"*("' ,%'"%!"%&%)*+>a%&' B(,(5%)&(#)+(&R'5+&' 15',+,#',#'!"#N%@*#9'%&*+&'"%!"%&%)*+>a%&R'B%5'@#5#'#1*"+&',%'@+"]@*%"'5+(&'+B&*"+@*#R'&3#' 5+(&'$+@(=5%)*%'@"(+,+&'@#5'+'1*(=(K+>3#',%&*+&'+!=(@+>a%&'G880/'G#5#'"%&1=*+,#R'*+='!#,%"]' !"#5#?%"' +' 5%=C#"' @#51)(@+>3#' ,#&' !"#N%@*#&' %R' @#)&%I1%)*%5%)*%R' 15+' 5%=C#"' !+"*(@(!+>3#'!^B=(@+/ '
' +(),+' ,%' "%+=>+"' I1%' %&*+&' +!=(@+>a%&' *M5' ?(),#' +' ()*%"%&&+"b&%R' @+,+' ?%K' 5+(&R'
B"%'#'*"+B+=C#'@#=+B#"+*(?#'%5'"%,%R'&1!#"*+,#'!%=+'5.2.&2h *84449! $! U]! k:(=$7(#$TF(! #&%(2$l! $(! :(%7/.$#! (! -1(! 0&! %&/(1! :(%6-2$:/(.$/1! 0&! $6(/(! $(! 6#(O&:2(! $6#(`/%$! (1! 0/"&.2&1! &16&:/$=/12$1! &! /.2&;#$! $1! "$1&1! 0&! 6#(O&:2(! &! :(.12#-TF(!8m-$#&1%$3#'%)*"%'+&'%I1(!+&',%'!"#N%@*#'%'5()(5(K+"'#&' %""#&',%'!"#N%@*#R'()*%D"+),#b&%'@#5'+&'+!=(@+>a%&',%',%&%)C#',%'+"I1(*%@*1"+'%L(&*%)*%&/ '
.%=+'&1+'"%=%?_)@(+R'+'()?%)>3#',+'E)*%")%*'&%"]'#'!"JL(5#'!#)*#'%5'+)]=(&%/
EB
FC
Sociedade da Informação e da Comunicação
6(D/'eg-'G%)*"+=(K%,R'0%@%)*"+=(K%,'+),'0(&*"(B1*%,'7%*S#"Q&
6(D/'eh-'84.87HO'2#D(@+=';+!R'dqmm
ESTADO DA ARTE
!"
#$"%&'(&)*+"#$"6&0(1&(0
'
8' #1*"+' ()?%)>3#' ,%*%"5()+)*%R' @#5#' N]' "%$%"(5#&R' $#(' +' E)*%")%*/' O+=' @#5#' #'
@#5!1*+,#"R' +' ()?%)>3#' )3#' @#1B%' +' 15+' !%&+' %' $#(' #' "%&1=*+,#' ,%' 15+' &`"(%' ,%' +@#)*%@(5%)*#&R'I1%'!+&&+5#&'+',%&@"%?%"/ '
H5' dqldR' 2%#)+",' [=%()"#@Q' !"#!a%' 15' %&*1,#' !+"+' #B*%)>3#' ,%' .C/0/' )#' ;EO'
()*(*1=+,#' 5."(#%$2/(.! b=('! /.! M$#;&! U(%%-./:$2/(.! ^&21' Y[=%()"#@QR' dqldZ' I1%' ("(+' "%?#=1@(#)+"'+'*"+)&5(&&3#',%',+,#&')+&'"%,%&',%'()$#"5+>3#/ '
8'*"+)&5(&&3#',%',+,#&'!#"'!+@#*%&R'@"(+,+'!#"'[=%()"#@QR'y+"+)'%'0+?(%&R'!%"5(*(+'+'
@("@1=+>3#' ,(&*"(B1A,+',#&' ,+,#&R'!%"5(*(),#' :' "%,%'+,+!*+"b&%' +#' 5+(#"'#1'5%)#"'V=1L#',%' ()$#"5+>3#R'!#(&' +'5%)&+D%5' )3#' )%@%&&(*+?+',%' &%"' *"+)&5(*(,+',%'$#"5+'@#)*A)1+' )+'&1+' *#*+=(,+,%/' [=%()"#@Q' !"#@1"+?+' +&&(5' 15' =1>3#' !+"+' #' @#)D%&*(#)+5%)*#' ,+&' @#51)(@+>a%&' *%=%D"]V(@+&' %' +&' =()C+&' *%=%$J)(@+&' #@1!+,+&R' !#"' %L@%&' ,%' @+"D+R' 5+&' +@+B+"(+' !#"' ?%"' +' *%@)#=#D(+' +!=(@+,+' :' +(),+' !#"' )+&@%"' E)*%")%*/' H&&+' *"+)&5(&&3#' ,%' ,+,#&' !#"' !+@#*%&' X' .+@Q%*' &S(*@C()DR' %5' +=*%")+*(?+' +#' G("@1(*' &S(*@C()D' X' !%"5(*(+' +' *"+)&5(&&3#' ,%' ,+,#&' %)*"%' !#)*#&' +"B(*"]"(#&' ,+' "%,%' &%5' )%@%&&(,+,%' ,%' 15+' =(D+>3#' ,("%@*+'%)*"%'%=%&'X'+'()$#"5+>3#'&%D1("(+',%'$#"5+'&%D5%)*+,+'!#"'?]"(#&'*"#>#&',+'"%,%'+*`' @C%D+"'+#'&%1',%&*()#/ !
W1"D%' +&&(5R' %5' dqlqR' 15+' "%,%' ,%' @#5!1*+,#"%&' ()*%"@#)%@*+,#&' ,%)#5()+,#'
84.87HO' I1%' =(D+"(+' +' c)(?%"&(,+,%' ,+' G+=($#")(+R' 2#&' 8)D%=%&' %' #' W*+)$#",' 4%&%+"@C' E)&*(*1*%R'+#&'I1+(&'&%'N1)*+"(+5R',#(&'5%&%&',%!#(&R'+'c)(?%"&(,+,%',%'c*+C'%'+'c)(?%"&(,+,%' ,%'G+=($#")(+R'W+)*+'y+"B+"+'YG#5!1*%"'z(&*#"P';1&%15R'ejjlZ/ '
8' "%,%' @#)*()1+"(+' +' @"%&@%"' %' &1"D("(+5' #1*"+&' "%,%&' !+"+=%=+&/' \' @#)@%(*#' ,%'
5.2.&2' &1"D("(+' !%=+' !"(5%("+' ?%K' )+' %&!%@(V(@+>3#' ,#' !"#*#@#=#' I1%' !%"5(*(+' ()*%"=(D+"' %&&+&' "%,%&'%)*"%'&('X!I6&:/P/:$2/(.! ("!5.2.&2! +#$.1%/11/(.!U(.2#(=![#(;#$%'YOG.Z'%'&%"?("(+' !+"+' ,%&(D)+"' +'@"%&@%)*%' "%,%',%'@#5!1*+,#"%&' ()*%"@#)%@*+,#&' YG%"$R' 0+=+=R' F' W1)&C()%R' dqmhZ/ '
G#5' #' ?#=15%' ,%' ()$#"5+>3#' %' ,%' 1*(=(K+,#"%&' )+' 5.2.&2! +' +15%)*+"'
%L!#)%)@(+=5%)*%' )+&',`@+,+&' ,%'dqnj'%' dqqjR' #' !"#B=%5+',%'@#5#'%)@#)*"+"'()$#"5+>3#' )+' 5.2.&2! @#5%>#1' +' D+)C+"' !%/' E)&!("+,#' !%=+' (,%(+&' ,%' p+))%?+"' y1&C' %' !%=#' &%1' !"#*J*(!#',%'dqhi',%'15+'5]I1()+'!+"+'+"5+K%)+5%)*#'%'!%&I1(&+'()*1(*(?+',%'()$#"5+>3#' X'#'5%5%L-'5%5#"P'%L*%)&(#)!'Yy1&CR'dqhiZ'I1%'?("(+'+'()&!("+"'+'*%@)#=#D(+',#'C(!%"*%L*#'X' O%,'7%=)'?("(+' +' ,%$%),%"' +' ,%5#@"+*(K+>3#' ,+' 5.2.&2! %' +' &1+'+@%&&(B(=(,+,%' +'!%&+&' 5%)#&'%&!%@(+=(K+,+&/ '
W%"(+' O(5' y%")%"&b2%%' +' ()?%)*+"R' %5' dqnqR' +' (5!=%5%)*+>3#' ,#' @#)@%(*#' ,#'
F@
FD
Sociedade da Informação e da Comunicação
C(!%"*%L*#'B+&%+,#')+'5.2.&2R'@"(+),#'+&'"+AK%&',+'vvv4!8'!+"*("',%&*%'5#5%)*#'&1"D("+5' #&'7#('1R'+!=(@+>a%&',%')+?%D+>3#')+'vvvR'%'#&'5#*#"%&',%'!%&I1(&+')+'vvv784 !
8@*1+=5%)*%' +&&(&*(5#&' +' 15+' +=*%"+>3#' ,%' !+"+,(D5+R' +#' !#)*#' ,%' &%' +!%=(,+"' #'
$%)J5%)#' ,%' v%B' e/j-' +' +B%"*1"+' ,+' vvv' :' @#51)(@+>3#' ()*%"+@*(?+' %)*"%' #&' &%1&' 1*(=(K+,#"%&' %' :' D%&*3#' ,%'@#)*%^,#&' ,()_5(@#&R' %5' #!#&(>3#' :' ?(&3#' &12X2/:$! ,+'vvv' ,%' 2%%/' H&*+' %?#=1>3#R' +!#(+,+' %5' *%@)#=#D(+&' %' =()D1+D%)&' ,%' !"#D"+5+>3#' 5+(&' "%@%)*%&R' @#5#'#'.z.R'!%"5(*%5' 15+'5+(#"'()*%"+@>3#'%)*"%'#&'1*(=(K+,#"%&',+'vvv!+#'$#")%@%"%5b =C%&' #!%"+,#"%&' ,%' @#51)(@+>3#' ,($%"%)@(+,#&/' 8&&(&*(5#&' +&&(5' :' !"#=($%"+>3#' ,%' $J"1)&' #)=()%R' %&!+>#&' !+"+' @C+*' %' ?(,%#b@#)$%"M)@(+/' W%' %&*+&' $%""+5%)*+&R' )15' !"(5%("#' )A?%=R' !#,%5'&%"'%)*%),(,+&'@#5#'$%""+5%)*+&',%'@(+=(K+>3#R'%=+&'!#&&1%5'%5'&('+'@+!+@(,+,%',%' &%"?("%5' #1*"#&' !"#!J&(*#&' @#5#' #' *"+B+=C#' @#=+B#"+*(?#' %5' "%,%R' !+"*(@1=+"5%)*%' )#' ,#5A)(#',+'+"I1(*%@*1"+/ !
8' ()?%)>3#' ,+' E)*%")%*! !#*%)@(#1! +' @"(+>3#' ,%' +!=(@+>a%&' @+,+' ?%K' 5+(&'
%&!%@(+=(K+,+&')#&',#5A)(#&',+'@#51)(@+>3#'%'@#=+B#"+>3#'%5',(?%"&+&']"%+&',(&@(!=()+"%&'%' I1%R'!#"*+)*#R'*+5B`5'+*()D(1'+'+"I1(*%@*1"+/ !
0%'$+@*#R'+&'+=*%"+>a%&':'5%*#,#=#D(+',%'!"#N%@*#')3#'&%'%)@#)*"+5'+!%)+&'+'#@#""%"'
+#' )A?%=' ,#' ,%&%)C#' %' @#51)(@+>3#' ,+' +"I1(*%@*1"+9' %)@#)*"+5b&%' *+5B`5' )#&' !"J!"(#&' !"#@%&&' I1%' +' 5#?%5R' ,%&,%' +' ,%V()(>3#' ,+&' )%@%&&(,+,%&' !#"' !+"*%' ,#' @=(%)*%R' :' %=+B#"+>3#' ,#&' !"#N%@*#&' %' @##",%)+>3#' %)*"%' +&' %I1(!+&' ,%' +"I1(*%@*1"+R' %)D%)C+"(+' %' %&!%@(+=(,+,%&R' +#' +@#5!+)C+5%)*#' ,#' !"#@%&' @+5+"]"(#' %' :' @#)&*"1>3#' ,+' #B"+R' #B"(D+),#' +&&(5' +' 15' +=+"D+5%)*#' ,+&' @+!+@(,+,%&' ,%' @#51)(@+>3#' ,%' 15' @#)N1)*#' ,%' 1*(=(K+,#"%&' @+,+' ?%K' 5+(#"' %' 5+(&' ,(?%"&(V(@+,#' I1%R' +!%&+"' ,+&' &1+&' ,($%"%)>+&R' I1%"' &%"' @+!+K',%'@#)@"%*(K+"'15' #BN%@*(?#'@#515'X'+'@#)&*"1>3#' ,%'5%=C#"%&'%&!+>#&' %'%,(VA@(#&' %R' @#)&%I1%)*%5%)*%R'+'#B*%)>3#',%'15'5%=C#"'+5B(%)*%')+*1"+='%'@#)&*"1A,#/ '
H5' &A)*%&%R' !#,%5#&' +V("5+"' I1%' +&' +=*%"+>a%&' +#&' 5`*#,#&' ,%' !"#N%@*#R'
!#*%)@(+,#&' !%=#' @#5!1*+,#"' %' !%=+'5.2.&2R' %&*3#' +'#@#""%"' +'*"M&' )A?%(&-')#' ,#' ,%&%)C#' +&&(&*(,#R')#',#'*"+B+=C#'@#=+B#"+*(?#'%5'"%,%'%')#',+'@#51)(@+>3#',%'!"#N%@*#!
*84449!2,&!:(%6-2!E/1-$=/Q$2/(.!%&0/-%+'%)*"%'#' @#)@%(*#' ,%'E)*%")%*' X' 15+'"%,%'()*%"@#)%@*+,+' ,%'@#5!1*+,#"%&'X'%'+' vvv' X' 15+',+&'&1+&' +!=(@+>a%&R' B+&%+,+' )#' =,2".$"#$&' %' )#' >.&?@".:* 7#*%b&%' I1%'#1*"+&'+!=(@+>a%&R'@#5#' #' %5+(=R'$+K%5'!+"*%' ,+'-!$".!"$*5+&')3#' ,+'AAA:
ESTADO DA ARTE
'
8&' )#?+&' $%""+5%)*+&' ()$#"5]*(@+&' *M5' 5#*(?+,#' "%V=%La%&' @"A*(@+&' B"%' +&' &1+&'
!#*%)@(+=(,+,%&-'[+=+P''Y[+=+PR'ejjhZ'&()*%*(K+'%&*+&'?+)*+D%)&'%5'&%(&'!#)*#&'%&&%)@(+(&'ge '%' #' D"1!#' ,%'()?%&*(D+>3#' G8W8' X' cG2'G%)*"%'$#"' 8,?+)@%,'W!+*(+='8)+=P&(&' X!%5' @()@#R' @#5#' )#&'"%$%"%'y1=5%"''Yy1=5%"R'ejjdZgg/ '
W3#' +&' OEG' %' #' ,%&%)?#=?(5%)*#' ,%' $%""+5%)*+&' ()$#"5]*(@+&' I1%' !#*%)@(+5' %&*+'
%?#=1>3#R' +=*%"+),#' +' $#"5+' @#5#' #' @=(%)*%' ()*%"+D%' @#5' #' +"I1(*%@*#R' @#5#' #' +"I1(*%@*#' ()*%"+D%' @#5' +&' %)*(,+,%&' =(@%)@(+,#"+&' %' #1*"+&' %I1(!+&' ,%' !"#N%@*#' X' %R' !%"D1)*+5#&R' !#"I1%')3#'+' $#"5+'@#5#' @=(%)*%R' +"I1(*%@*#' %'!^B=(@#R' %)*"%' #1*"#&R' ()*%"+D%5' %)*"%' &(')#' ,%@1"',%'15'@#)@1"',%'+"I1(*%@*1"+Ä '
8'8EG8' )3#'!#,%"(+R'!#"*+)*#R',%(L+"' ,%'&%D1("' %&*%'@+5()C#' %'+@*1+"')15' ,#5A)(#'
!"#@%&&1+=R'+!"#?%(*+),#' +(),+'#'$+@*#',+&' +@*1+(&' $%""+5%)*+&' ,%'()$#"5+>3#',%'@#)*%^,#&' "%=+*(?#&'+#&' @#)@1"&' ,%'+"I1(*%@*1"+'&%"%5R' )+'&1+'D`)%&%R'()&*"15%)*+(&gh/' ')%@%&&]"(#' I1%'%&*+&'$%""+5%)*+&'+B+),#)%5'#'5%"#'@+"]@*%"'()$#"5+*(?#b()&*"15%)*+=R',%(L+),#',%'&%' @#5!#"*+"%5' @#5#' 5%(#&' ,%'()$#"5+>3#' 1)(=+*%"+=R' !+"+'!#,%"%5' +=@+)>+"'15+',(5%)&3#' ,%'!=+*+$#"5+',%'@#51)(@+>3#' ()*%"+@*(?+R' ()*1(*(?+'%'%V(@+KR'@+!+K',%' ()V=1%)@(+"'+' !"J!"(+' 5%*#,#=#D(+' &1BN+@%)*%' :' !+"*(@(!+>3#' )15' @#)@1"' ,%' +"I1(*%@*1"+R' ,%&,%' +' ()&@"(>3#R' +' #B*%)>3#' %' @"(+>3#' ,+' ()$#"5+>3#' !"%=(5()+"R' #' %&@=+"%@(5%)*#' ,%' ,^?(,+&R' +' &1B5(&&3#',%' !"#!#&*+&R'#'?(&(#)+5%)*#'%'@#5!+"+>3#',%'!"#!#&*+&'@#)@#""%)*%&R'+',(&@1&&3#'!^B=(@+',+&' (,%(+&'X',%&%N+?%=5%)*%',1"+)*%'*#,+&'+&'$+&%&',%'!"#N%@*#/ '
z+?%"]' "%&(&*M)@(+' :' 51,+)>+R' )3#' &J' !%=+' N]'"%$%"(,+' ,(V(@1=,+,%' %5' #!%"+"' )15'
&(&*%5+'!"#,1*(?#' @#5!=%L#R'5+&' *+5B`5' !%=+&'(5!=(@+>a%&'!#=A*(@+&'I1%'(&'(5!=(@+'%'!#"' +=D15' !"%@#)@%(*#' )+' +,#!>3#' ,+&' )#?+&' *%@)#=#D(+&' )#&' 5%"@+,#&' ,+' +"I1(*%@*1"+' %' @#)&*"1>3#R'!+"*(@1=+"5%)*%')+'+,#!>3#',%')#?+&'5%*#,#=#D(+&',%'*"+B+=C#D84449!-%$!:-=2-#$! $#G-/2&:2N./:$!$/.0$!0(%/.$0$3#Z9' eZ' E)*%"=()Q()D' Y()*%"=(D+>3#' ,+&' ?]"(+&' "%!"%&%)*+>a%&Z9'gZ' E)$#"5+*(#)';+)+D%5%)*' Y+@%&' +' "%@1"&',%' ()$#"5+>3#Z9' hZ'p(&1+=(K+*(#)'Y!"#,1>3#' ,%'"%!"%&%)*+>a%&' "%+=(&*+&' +' !+"*("' ,#&' 5#,%=#&Z9' iZ' E)*%==(D%)@%' Y,%V()(>3#' ,%' "%D"+&' )+' "%!"%&%)*+>3#Z9' %' lZ' G#))%@*(?(*P' Y*"+B+=C#' @#=+B#"+*(?#Z/ gg ' s4%!"%&%)*()D' *C%' D%#5%*"(@' +),' D%#D"+!C(@' $#"5' #$'*C%' &P&*%5' Y///Z' +*' ,($$%"%)*' D%#D"+!C(@bD%#5%*"(@' &@+=%&R' +),' 1&()D' ,($$%"%)*' *P!%&' #$'5%,(+9' ;#,%=()D' 5#?%5%)*&'+),'"%=+*(#)&C(!&' B%*S%%)' *C%' ?+"(#1&' @#5!#)%)*&' #$' *C%' B1(=*' %)?("#)5%)*9' &Q%*@C',($$%"%)*'+=*%")+*(?%' ,%&(D)&'SC(@C'+,,"%&&'*C%'!"#B=%5' ()' I1%&*(#)9' p(&1+=(K()D' *C%' eb0' 5+!'D%#5%*"P'#"'D%#D"+!CP' ()' gb0' +*' ,($$%"%)*' &@+=%&9' OP()D' *#D%*C%"' +==' *C(&' ?+"(#1&' $*S+"%' ()' +' )%*S#"Q%,'!+"*(@(!+*#"P' ,(D(*+=' %)?("#)5%)*/t' ' Yy1=5%"R' ejjdZ gh ' E&*#' `R' !"#!#"@(#)+5' ()$#"5+>3#' B"%' #&' @#)@1"&' 5+&' )3#' !#&&1%5' @#5#' #BN%@*(?#' !"()@(!+=' +' @"(+>3#' ,%' 15+' !=+*+$#"5+'@#51)(@+*(?+/
FE
FF
Sociedade da Informação e da Comunicação
'
H&*+'()`"@(+'!#,%"]'%L!=(@+"'+'"+K3#'!%=+'I1+=-
DZ!%$/(#/$! 0(1!$#G-/2&:2(1! :(.2/.-$! $! &.:$#$#! (! :/7&16$T(! :(%(!1&.0(! &%$/=1!&!UZ\3#'%'G#51)(@+>3#' +N1,+5'+'%L!=(@+"'
%&*+'!#&*1"+R',+'5%&5+'$#"5+'I1%'C#N%'@#)&(,%"+5#&'s)#"5+=t'I1%'15'N#?%5'@#)&(D+'#!%"+"' $+@(=5%)*%'15' @#5!1*+,#"' %' 15' +,1=*#' %)@#)*"%'5+(#"%&' ,(V(@1=,+,%&/'8' I1%&*3#')3#'%&*]R' @#)*1,#R'+!%)+&'"%=+@(#)+,+'@#5' 15+'$+(L+'%*]"(+',+'!#!1=+>3#'X'+'$#"5+>3#'*+5B`5'`'15' !"#B=%5+D84449!&%!;$=3#'!+"*(@1=+"5%)*%'"%?%=+,#"%&',+'&(*1+>3#D[(#2-;$=!&.:(.2#$g1&!.-%!;#-6(!0&!6$H1&1!&-#(6&-1!$2#$1$0(!.(!G-&!#&16&/2$! a!/.2#(0-TF(!0(! %(0&=(!0$!DI5D!!8Z"(.1(!p!b-#2$0(3#' %' 15' +5BAD1#' @#)*"#=#' ,%' ?%"&a%&' %' !%"5(&&a%&' ,%' +@%&/' 8' +!=(@+>3#' 1*(=(K+,+' X' #' @=(%)*%' ,%' %5+(='X' `' ()@+!+K',%'"%&!#),%"':'@#5!=%L(,+,%',%&&+&')%@%&&(,+,%&'!+"*(@1=+"%&/'G#)*1,#R'%',%'$#"5+' (),(&@1*A?%=R'#'@#5!1*+,#"'$+K'C#N%'!+"*%',#'I1#*(,(+)#R'B"%*1,#' ,+&'D%"+>a%&'5+(&')#?+&/' H&*%' ,+,#R' N1)*+5%)*%' @#5' #' @+"]@*%"' N#?%5' ,#&' +"I1(*%@*#&' !#"*1D1%&%&gi ' @#)&*(*1(R' %5' )#&' %)*%),%"R' 15+' #!#"*1)(,+,%' !+"+' +' (5!=%5%)*+>3#' ,+' .=+*+$#"5+' 0(D(*+=' I1%' )#&' !"#!#5#&' ,%&%)?#=?%"/' .+"+'+&'D%"+>a%&' 5%)#&'N#?%)&R'5+&' 5+(&' $#"*%5%)*%' %)"+(K+,+&' )#' 5%"@+,#R'+'$+5(=(+"(,+,%'!#,%"]'&%"'D"+,1+=5%)*%'@#)I1(&*+,+-
gi ' W%D1),#' %&*1,#' ,%' ;+)1%=' p(==+?%",%' G+B"+=' seog' ,#&' +"I1(*%@*#&' !#"*1D1%&%&' *M5' 5%)#&' ,%' hj' +)#&' %' %)*"+"+5' )+' !"#V(&&3#' C]' ,`@+,+' %' 5%(+' )#' 5]L(5#tR' s\' "%N1?%)%&@(5%)*#' ,+' !"#V(&&3#' `' Y///Z' 15' $%)J5%)#' "%@%)*%' Y///Z' %' +B=1*+5%)*%' "+,(@+=/t''YG+B"+='F'y#"D%&R'ejjlZ
ESTADO DA ARTE
Dq.2#$%(1!.-%!G-$#2(!0&!,(2&=!8449!^F(!.(1!1&.2/%(1!&%!:$1$!0&.2#(!0&=&4!U(.2-0(+/' 8' *%),M)@(+' ,#' &%"' C15+)#' !+"+' +&&%)*+"' %' &%'
(,%)*(V(@+"' )15'=1D+"R' )15+'"%=(D(3#R' )15+'$+5A=(+'#1'D"1!#' `' ()I1%&*(#)]?%=R' )3#' #B&*+)*%' C+?%"%5' %L@%!>a%&' :' "%D"+' X' %' ,(*#1' #' +B+),#)#' D"+,1+=' ,#' 5#,#' ,%' ?(,+' )J5+,+/' 8@*1+=5%)*%R' ,+,#' #' %=%?+,#' "(*5#' ,%' *"+)&$#"5+>3#' ,+' "%+=(,+,%R' `' )+*1"+=' I1%' %&&+' "%&(&*M)@(+' &%' $+>+' &%)*("' ,%' $#"5+' +@%)*1+,+R' !+"*(@1=+"5%)*%' )#' I1%' ,(K' "%&!%(*#' :' 1*(=(K+>3#' ,+&' OEG/' c5+' ,+&' +5%+>+&' +#' &1@%&' ,+' 8EG8' I1%' !"%*%),%5#&' ,%&%)?#=?%"' `' !"%@(&+5%)*%'%&&+' X' #'+@*1+='%&*+,#' ,+'!"]*(@+',%'!"#N%@*#' ,%'+"I1(*%@*1"+R'#),%'+(),+' )#&' &%)*(5#&' %&*"+)C+5%)*%' @#)$#"*]?%(&' 0&1&.,$.0(! a! %F(! :(%! (! #&:-#1(! 0(! :(%6-2$0(#/' .+"%@%b)#&'+!%)+&'15+'I1%&*3#',%'*%5!#'+*`'I1%'%&*%'@#)$#"*#'&%'*#")%'%&*"+)C#R'*+='@#5#'#' I1+"*#',#'C#*%=',%'2%+@CR'%'I1%'?#=*%5#&'+'!%)&+"'I1%'?+=%'+'!%)+'&%"')J5+,+'5+(&'15+'?%K/ '
8' 8EG8' !"%@(&+R' !#"' (&R' ,%' &%"' 15+' "%+=(,+,%' C#N%R' !+"+' !#,%"' +V("5+"b&%'
D"+,1+=5%)*%'@#5#'15'#BN%@*#'$+5(=(+"'+@%&&A?%='+*"+?`&',+'/.2"$:&',%'15'@#5!1*+,#"/ '
8*"+?`&',#'*%5!#'%',+'1*(=(K+>3#R'#'#BN%@*#'%&*"+)C#' *#")+"b&%b]'$+5(=(+"/'8'5%*]$#"+'
,+'@"(+)>+R' ,%'7%(='2%+@CglR' %=1@(,+'15' %$%(*#' ,%&%N]?%=' ,+'+!=(@+>3#-'+#' $#")%@%"' ,%'$#"5+' ()*1(*(?+'%'^*(='$%""+5%)*+&' %' @+)+(&' ,%'@#51)(@+>3#R' +' !=+*+$#"5+'!#,%' +!"#L(5+"',%'15+' $#"5+'()#?+,#"+' #&' +@*#"%&' ,#' !"#@%&' ,#' @#)@1"' ,%'+"I1(*%@*1"+/' G#)&*+*+),#' +'5+(&b ?+=(+' ,%&*%'!"#@%&R' #&' 1*(=(K+,#"%&' ,%&*+' !=+*+$#"5+'!#,%"3#' +!"%),%"R'@#5' #' "%@1"' ,+' *%@)#=#D(+R'15+')#?+'$#"5+',%'!%)&+"'#'!"#N%@*#R'+'+"I1(*%@*1"+R'#'@#)@1"',%'+"I1(*%@*1"+R' ,%'*+='$#"5+'I1%'&%'!+&&+"3#'+'(,%)*(V(@+"'@#5'*#,#' #' !"#@%&/'715' $1*1"#'5+(&' #1'5%)#&' !"JL(5#R'+'(,%(+',%'()@#51)(@+>3#'%)*"%'%&*%&'+D%)*%&'&%"]'15+'(,%(+'%&*"+)C+/'7#'!"%&%)*%R DV!0&1$P/(!84449!.F(!W!-%!0&1$P/(!2&:.(=N;/:(3#' ,#' !#,%"' ,%' ,%@(&3#'%)*"%'*#,#&'#&'()*%"?%)(%)*%&')#'!"#@%&/
gl ' |Y///Z' #' %L%5!=#' ,+' @"(+)>+' +' |+,+!*+"b&%|' :' =()D1+D%5'Y///Z' (=1&*"+' #' $1)@(#)+5%)*#' ,+' 5(5%&%/' 8' @"(+)>+' |+B"?%|' 15+' =()D1+D%5'%L*%")+'+*"+?`&',%'15'!"#@%&',%'(5(*+>3#'%',%!#(&'1&+b+'@"(+*(?+5%)*%'!+"+'#&'&%1&'!"J!"(#&'V()&/|''Y2%+@CR'ejjlZ
FG
FH
Sociedade da Informação e da Comunicação
D84449!2,&! $/%! 1,(-=0! 7&!2(! ,$E&! $==! 2,&!$:2(#1! /.! 2,&! 6=$../.;! 6#(:&11!$0&G-$2&=3! #&6#&1&.2&0! $.0!2(! 6#(E/0&!2,&%!'/2,!2,&!$66#(6#/$2&!0&:/1/(.! %$)/.;!6('!'/2,/.! 2,&!1&E$=!12$;&1!("! 2,&!6=$../.;!$.0!0&1/;.!6#(:&114>!!8^&2(+"' +'&1+'(5!=%5%)*+>3#' )+'@(%,+,%9'@#5'#'+!"#?%(*+5%)*#' ,+'@+!+@(,+,%'()+*+',+'"%,%'%',+'5.2.&2' %5' *#")+"' +&' "%!"%&%)*+>a%&' ,%'+"I1(*%@*1"+'%'@(,+,%' +@%&&A?%(&' +'15' 5+(#"' )^5%"#',%'!%&+&R' @"%5#&' I1%'%&&+'(5!=%5%)*+>3#'("]'#@#""%"'D"+,1+='%')+*1"+=5%)*%/
gm '|Y///Z' +&' *`@)(@+&'"+"+5%)*%' %)*"+5' ,%'$#"5+' +B"1!*+' )15+' @(%,+,%R' %=+&'*M5'15+' C(&*J"(+/' W3#' #&'+@*#"%&'@(+(&'I1%' +&' &%=%@@(#)+5R' I1%' %&@#=C%5' +&' !"#!"(%,+,%&' I1%' =C%&' ()*%"%&&+5R' I1%' +&' !a%5' %5' $1)@(#)+5%)*#' %' I1%R' !+"+' %&&%' V(5R' 5#B(=(K+5' #&' &+B%"%&' #1' #&' @#)C%@(5%)*#&' @(%)*AV(@#&' %&!%@AV(@#&/' 8&' *`@)(@+&' &3#' &1!#"*%&' %' %L!"%&&a%&' ,%' %&*"+*`D(+&' &%=%@@(#)+,+&'%'1*(=(K+,+&'!#"'+@*#"%&/|''Y8&@C%"R'dqqlZ gn' sY///Z' SC(=%' (*' (&'?%"P' (5!#"*+)*' *#' B%'+S+"%'#$' ,($$%"%)*' *##=&'+),' *%@C)(I1%&' Y///Z' 5#&*'(5!#"*+)*' (&'+)'1),%"&*+),()D' #$' *C%' #?%"+=='#BN%@*(?%&'#$'!+"*(@(!+*(#)t''Y3#' ,#' *%@(,#' ,+' @(,+,%R' %L!"%&&+&' %5' !"#@%&&' ,%' ()$#"5+>3#' %' @#51)(@+>3#'!"#5#?(,#&'!%=#&'(),(?A,1#&',+'WE/ '
7%&&%' @#)*%L*#R' (,%)*(V(@]5#&' +' (5!#"*_)@(+',#' @#)@%(*#' ,%'#&0&R'"%=+@(#)+,#' @#5''
%&&%&' !"#@%&&' ,%' @#51)(@+>3#' %' ,%' %&*"1*1"+>3#R' 5+)(!1=+>3#' %' *"+)&5(&&3#' ,%' ()$#"5+>3#',%'$#"5+',()_5(@+R'*+='@#5#'p+))%?+"'y1&C'N]'C+?(+'&1D%"(,#'%5'dqhi/ '
G#5' %&&%'@#)@%(*#' %5' 5%)*%R' (,%)*(V(@+5#&' ,#(&' *(!#&' $1),+5%)*+(&' ,%' "%,%' X' +&'
"%,%&' ,(D(*+(&' %' +&' "%,%&' +)+=JD(@+&' X' %' "%@#)C%@%5#&R' +!%&+"' ,+' @#5!=%5%)*+"(,+,%' %' (5!#"*_)@(+',%'+5B+&R'#'@"%&@%)*%',%&%)?#=?(5%)*#',+&'!"(5%("+&'$+@%':&'^=*(5+&/ '
4%@#)C%@%5#&' I1%' %&*%' ,%&%)?#=?(5%)*#R' )3#' #B&*+)*%' @#)&*(*1("' 15+' 5+(&b?+=(+'
!+"+'#'(),(?A,1#',+'WER'"%,1K(),#'+&',(&*_)@(+&'%'+'$"#)*%("+',#',%&@#)C%@(,#R'@#""%'#'"(&@#',%' &%'*#")+"')15+'&1+'!"(&3#R'%&*+),#'#'(),(?A,1#',+'WE',%&*()+,#'+'%&*+"'1&%6#&!#)=()%/ '
4%=?%5#&' %)*3#' $#@+"' #' (),(?A,1#' ,+' WE' %' +' &1+' @#5!=%L(,+,%R' +' &1+' 5^=*(!=+'
!%")+=(,+,%R'%'+'&1+')%@%&&(,+,%',%'!"#,1K("'%'+@%,%"':'&1+'()$#"5+>3#R'@#51)(@+),#R')#' !"#@%&R'@#5'15')^5%"#'@+,+'?%K'5+(#"',%'+!=(@+>a%&'()$#"5]*(@+&/ '
4%$%"(5#&' I1%' #' (),(?A,1#' ,+' WE' !%"*%)@%' +' 15' )^5%"#' @+,+' ?%K' 5+(&' %=%?+,#' ,%'
"%,%&' ,(D(*+(&' %' +)+=JD(@+&R' $+@*#' I1%' *%"]' @#),1K(,#' +' 15+' 5+(#"' !"#@1"+' ,+' &1+' +"*(@1=+>3#'X'$+@(=(*+),#'+&&(5'+'$#"5+'@#5'#'(),(?A,1#',+'WE'@("@1=+'!#"'%)*"%'+&'"%,%&/ '
6#@]5#&'%)*3#'+&'"%,%&',(D(*+(&'%'"%$%"(5#&',#(&'+!+"%)*%&'!+"+,#L#&-'!"(5%("#R'I1%'
+!%&+"' ,+&' "%,%&' ,(D(*+(&' %&*+"%5' @+,+' ?%K'5+(&' !"%&%)*%&' )#' )#&' 5%(#R' %&*3#' @+,+' ?%K' 5+(&' +1&%)*%&' %5' *%"5#&' 5+*%"(+(&9' %' &%D1),#R' I1%' %&&+&' "%,%&' I1%' !"#5#?%5' +' @#51)(@+>3#'!#,%5R'&%'5+='1*(=(K+,+&R'!"#5#?%"'+'5+)(!1=+>3#'%'#'(=+5%)*#/ '
\'(=+5%)*#' "%V=%@*%' 15+'!"#@1"+' %L@%&&(?+' ,%' +V("5+>3#' ,+' (,%)*(,+,%' #)=()%R' #'
I1%'B"%@+""%D+'+'"%,%',(D(*+=9'#'5%&5#' +@#)*%@%'@#5'+'"%,%'+)+=JD(@+R'%?(,%)@(+),#' I1%' #&' !"#B=%5+&' ,+' WE' &3#R' *+5B`5R' #&' !"#B=%5+&' ,+' @(,+,%9' +' 5+)(!1=+>3#' =%?#1b)#&' +' "%@#)C%@%"'I1%'+'@+!+@(,+,%',%' #!%"+"' +&' OEG'"%!"%&%)*+'15' !#,%"' I1%' !#,%'&%"'1*(=(K+,#' !+"+'@#),(@(#)+"'+'+@>3#'C15+)+/ '
G#5'*#,+'%&*+',()_5(@+'%5'5%)*%R'@#)&(,%"]5#&'1"D%)*%'+'+=*%"+>3#',#' !+"+,(D5+'
,+'W#@(%,+,%',+'E)$#"5+>3#' !+"+'15+'W#@(%,+,%',+'E)$#"5+>3#' %'G#51)(@+>3#R'I1%',%?%"]' +!"#?%(*+"' #&' "%@1"&' *%@)#=JD(@#&' +#' &%1' +=@+)@%' !+"+' %)@#)*"+"' 5%=C#"%&' $#"5+&' ,%' @##!%"+"' )+' @#)&*"1>3#' ,#' @#5!=%L#' +"*%$+@*#' C15+)#' I1%' @#5%>]5#&' !#"' "%$%"("' X' +' @(,+,%/
FI
F<
Sociedade da Informação e da Comunicação
6(D/'ei-'0(+D"+5+b&A)*%&%-'s,+'@(,+,%R',+'"%,%R'%',#'(),(?A,1#',+'WEt
6(D/'el-'0(+D"+5+b&A)*%&%-'s0#'@#5!1*+,#"'%',+'E)*%")%*t
ESTADO DA ARTE
'
H5's0(!:(%6-2$0(#!&!0$! /.2.&2t'"%@#)C%@%5#&R' !#"'15'=+,#R' +',(&!#)(B(=(,+,%',#'
%L%"@A@(#',+'+"I1(*%@*1"+'&%'+,+!*+"'+#' @#)*%L*#',+'@(%,+,%'#),%'&%'()&%"%'5+&R'!#"'#1*"#R' +'!%&+,+'5]I1()+'!"#,1*(?+'B"%'+'I1+='&%'+!#(+'%'I1%'*#=%"+'+=*%"+>a%&'=%)*+&'%'D"+,1+(&/ '
G+"+@*%"(K+5#&' *+5B`5' @#5#' =%)*#&' %' D"+,1+(&' #&' +?+)>#&' *%@)#=JD(@#&' I1%' *M5'
?(),#' +' !"#5#?%"' +' +=*%"+>3#' ,+&' $#"5+&' @#5#' &%' "%!"%&%)*+' %' @#51)(@+' +"I1(*%@*1"+R' ,%&(D)+,+5%)*%'+'()?%)>3#',#'@#5!1*+,#"!%'+'()?%)>3#',+'E)*%")%*/ '
W#B"%' +' !"(5%("+R' "%$%"(5#&' +' C%"+)>+' ,+' @+!+@(,+,%' ,%' @]=@1=#' +=D#"A*5(@#' ,#'
!"#*J*(!#' @#)@%!*1+=',+' ;]I1()+' ,%' O1"()D' %R' B"%*1,#R' ,+' ;]I1()+' c)(?%"&+=',%'O1"()DR' !+"+,(D5+' ,#' @#5!1*+,#"' 5#,%")#9' "%$%"(5#&' +' &1+' 5+*%"(+=(K+>3#' )#' H0p8GR' 5]I1()+' !%&+,+' %' @#5!=%L+' ,%' #!%"+"9' "%$%"(5#&' #&' %&$#">#&' )#' &%)*(,#' ,%' +!"#L(5+"' #&' @#5!1*+,#"%&' +#&' 1*(=(K+,#"%&R' ,%&(D)+,+5%)*%' +*"+?`&' ,+' @"(+>3#' ,%' ()*%"$+@%&' ?(&1+(&' D"]V(@+&' X' #&' TcE' X' !"#!#&*#&' !#"' 3#' %)*"%' !#)*#&' +"B(*"]"(#&' ,+' "%,%' 5%,(+)*%' +'@("@1=+>3#' ,+'()$#"5+>3#' !#"' !#)*#&' ()*%"5`,(#&R' +*`' +=@+)>+"' #' ,%&*()#9' (,%)*(V(@+5#&' +' "%,%' ,%' @#5!1*+,#"%&' ()*%"@#)%@*+,#&' ,%&(D)+,+' !#"' 84.87HOR' @1N#' @"%&@(5%)*#' %' &1@%&' ("(+' 5#*(?+"' #' +!+"%@(5%)*#' ,%' "%,%&' !+"+=%=+&R' ,+),#' #"(D%5' +#' !"#B=%5+' ,+' &1+' +"*(@1=+>3#9' %&*%' ?("(+' +' &%"' "%=?(,#' @#5' +' I6&:/P/:$2/(.! ("! 5.2.&2! +#$.1%/11/(.! U(.2#(=R' 15' !"#*#@#=#',%'@#51)(@+>3#' )+' 5.2.&2' @+!+K',%' +"*(@1=+"' +&' "%,%&' %L(&*%)*%&R'%'I1%'?("(+'+'@#)=(,+"'+'1*(=(K+>3#',+'!+=+?"+'5.2.&2'!+"+',%&(D)+"'+'@"%&@%)*%' "%,%' ,%'@#5!1*+,#"%&9')+',`@+,+',%'dqnj'%'dqqj'#' &%1'@"%&@(5%)*#'%'+15%)*#' ,%')^5%"#' ,%'1*(=(K+,#"%&' ?("(+'+'+@1&+"' 15' )#?#' !"#B=%5+' ,+' "%,%'X' +' D%&*3#' %V(@+K'%'+'!%&I1(&+',%' ()$#"5+>3#' )+' 5.2.&2! X' 5#*(?+),#' O%,' 7%=)' +' !"#!Å"' +' ,%5#@"+*(K+>3#' ,#' +@%&' :' 5.2.&2!%'O(5'y%")%"&b2%%'+'()?%)*+"'#'I1%'&%"(+'+'vvv!c!15+'$#"5+'()*1(*(?+',%'+@%,%"'+' @#)*%^,#&' ,+'5.2.&29'+'!+"*("' ,+I1('#' &1"D(5%)*#' ,%' 5#*#"%&' ,%'B1&@+' %',+' v%B' e/j'*M5' *#")+,#'+'vvv!)15'"%@1"',()_5(@#' #),%'#&' @#)*%^,#&'&3#'@"(+,#&'@#)*()1+5%)*%'!%=#&' 1*(=(K+,#"%&R'"%+=>+),#'+'!#&&(B(=(,+,%',#'*"+B+=C#'@#=+B#"+*(?#')+'"%,%/
FB
GC
Sociedade da Informação e da Comunicação
'
.#"' *1,#' (&*#R' @"%5#&' I1%' #' @#)*%L*#' +@*1+=' ,+' W#@(%,+,%' ,+' E)$#"5+>3#' %'
G#51)(@+>3#' Y+' D%)%"+=(K+>3#' ,#' 1' ,#' @#5!1*+,#"' !%&+=' %' ,+' 5.2.&2R' +' &1+' !#"*+B(=(,+,%R'#' ()@"%5%)*#' ,+' &1+' @+!+@(,+,%' ,%'?(&1+=(K+>3#' %' *"+)&5(&&3#' ,%' @#)*%^,#&' 51=*(5`,(+R' +'@"%&@%)*%' $+@(=(,+,%'%5' !"#,1K("' %'!+"*(=C+"' ()$#"5+>3#' )+' "%,%' %' *"+B+=C+"' @#=+B#"+*(?+5%)*%Z' !"#!#"@(#)+' 15' @=(5+' !"#!A@(#' +#' ,%&%)?#=?(5%)*#' ,%' $%""+5%)*+&' *%@)#=JD(@+&' @+!+K%&' ,%' +1L(=(+"' #' (),(?A,1#' ,+' WE' )+' "%+=(K+>3#' ,#&' &%1&' #BN%@*(?#&' %' "%=1>3#',#&'&%1&'!"#B=%5+&/ '
\'@#)*%L*#' +&&15%b&%' +&&(5' @#5#' +' !+=+?"+b@C+?%' ,%&*%' &1Bb@+!A*1=#' %' +'!"(5%("+'
#!#"*1)(,+,%'!+"+'#',%&%)?#=?(5%)*#',+'8EG84
ESTADO DA ARTE
A@A+H!&0%#=!+(*+)#I%'$*0$%#)+*+")#$'0'")-.!+"123'0)
!"!"#$%,$4+,')77,$%)$03$',-'0+7,$%)$&+80(5)'50+&$ '
G#5#' $#(' !#&&A?%='%)*%),%"' )#' !#)*#' +)*%"(#"R' +' @(%,+,%' @+5()C+' )#' &%)*(,#' ,%'
15+' @#5!=%L(,+,%' @+,+' ?%K'5+(#"' )#' I1%' ,(K'"%&!%(*#' :' @"(+>3#R' D%&*3#' %' *"+)&5(&&3#' ,+' ()$#"5+>3#R'#'I1%'=C%'D+"+)*(1'+',%&(D)+>3#',%'WE/ '
H&*+' @#5!=%L(,+,%' &J' `' !#&&A?%=' @#5' 15+' @+,+'?%K'5+(#"' "+!(,%K'%' I1+=(,+,%' ,%'
@#51)(@+>3#' %' ()$#"5+>3#9' %5' +"I1(*%@*1"+R' #&' !"#N%@*#&R'%&!+>#&' %' %,(VA@(#&' &3#' @+,+' ?%K' 5+(&' @#5!=%L#&' $"1*#' )3#' &J' ,%' )%@%&&(,+,%&' +@"%&@(,+&' ,%' @#)$#"*#' %' ,+' %?#=1>3#' ,+&' *`@)(@+&' %'5+*%"(+(&' ,%' @#)&*"1>3#R' 5+&' *+5B`5' ,%' )#"5+&' 5+(&' %L(D%)*%&' ,%' "%D1=+>3#' %' !=+)%+5%)*#' ,#' +5B(%)*%' @#)&*"1A,#/'8' #B"+',%'+"I1(*%@*1"+' `' @+,+'?%K'5%)#&' %)*%),(,+' @#5#' 15+' !%>+' (=+,+R' 5+&' +)*%&' ()*%D"+,+' )15' &(&*%5+' @#5!=%L#' ,%' "%=+>a%&' @1N#' %I1(=AB"(#',%!%),%R'@+,+'?%K'5+(&R',#&'?+=#"%&',+'@#=+B#"+>3#'%',#'@#5!"#5(&/ '
\'@#)@1"',%'+"I1(*%@*1"+'"%!"%&%)*+'15+'#!#"*1)(,+,%'!+"+'@#=#@+"'%5',(]=#D#' +'
+"I1(*%@*1"+'%'#'D"+),%'!^B=(@#9'`R'(D1+=5%)*%R'15' !"#@%&' @#5!=%L#' I1%R' )+'&1+'%&&M)@(+R' !"#5#?%' +' +"*(@1=+>3#' ,%' ?]"(#&' +@*#"%&gq ' )#' &%)*(,#' ,%' %)@#)*"+"' +' 5%=C#"' =1>3#' +"I1(*%@*J)(@+' !+"+' 15' ,%*%"5()+,#' %&!+>#' #1' %,(VA@(#/' 8' @#51)(@+>3#' %)*"%' #&' ?]"(#&' +@*#"%&' %)?#=?(,#&' X' %I1(!+&' ,%' !"#N%@*#' %' @##",%)+>3#R' @=(%)*%R' $1*1"#&' 1*(=(K+,#"%&' %' #' D"+),%' !^B=(@#' X' !%"5(*%b=C%&R' *%),#' %5' @#)*+' #' #BN%@*(?#' @#515' +' I1%' &%' !"#!a%5R' @#5!=%*+"%5b&%'51*1+5%)*%R'5()(5(K+),#'+&&(5'+&'&1+&',(V(@1=,+,%&'!+"*(@1=+"%&/ '
E)*%"%&&+' %)*3#'@#5!"%%),%"' #' $1)@(#)+5%)*#',%' 15'@#)@1"',%'+"I1(*%@*1"+R'%5'
!+"*(@1=+"' #' @#)@1"' !^B=(@#' X' #' I1%' (5!=(@+R' )%@%&&+"(+5%)*%R' #' &%1' %)I1+,"+5%)*#' )#' @#)*%L*#'=%D+='!#"*1D1M&hj / '
\'@#)@1"' ,%'+"I1(*%@*1"+'`'15'!"#@%&'I1%'!%"5(*%R'!#"' 15'=+,#R'+!"%&%)*+"'+#'
@=(%)*%'15' )^5%"#' 5+(&'%=%?+,#' ,%'!"#!#&*+&' ,#' I1%'+I1%=%' I1%' &%"(+'+!"%&%)*+,#'@+' #' !"#N%@*#' $#&&%' +,N1,(@+,#' ,("%@*+5%)*%' +' 15+' %I1(!+' ,%' !"#N%@*#9' !#"' #1*"#R' !%"5(*%' I1%' 5+(&' %I1(!+&' ,%' !"#N%@*#' *%)C+5' +' !#&&(B(=(,+,%',%' %=+B#"+"' !"#!#&*+&' !+"+' %&&%' @=(%)*%R' gq'\' @#)@%(*#' ,%' +@*#"'!+"%@%b)#&'+,%I1+,#' !+"+' ,%&(D)+"'#&'()*%"?%)(%)*%&')15'!"#@%&' ,%'!+"*(@(!+>3#' )+'5%,(,+' %5'I1%' )#&' "%5%*%' !+"+' #' ,%&%5!%)C#' ,%' 15' !+!%=' X' $1),+5%)*+=' )15' !"#@%&' ,%&*%' *(!#' `R' !"%@(&+5%)*%R' +' @=+"+' ,%V()(>3#' %' +"*(@1=+>3#' ,#&' ?]"(#&' !+!`(&' %' "%&!#)&+B(=(,+,%&' X' %' *+5B`5')#&' !#,%' "%5%*%"' !+"+' 15+' (,%(+' ,%' $+=&(,+,%R' ,%' &(51=+>3#R' (,%(+'I1%'!#,%'@#)&*(*1("'15'%)*"+?%':'!+"*(@(!+>3#/' hj'O+=' )3#' &(D)(V(@+'I1%' #&'#BN%@*(?#&',#' 084G'&%' "%V("+5'+!%)+&':'5#,+=(,+,%' ,#' @#)@1"' !^B=(@#' %'%L@=1&(?+5%)*%'+#' )#&' !+A&/'G#)*1,#R',+,#&'#' 5+(#"'()*%"%&&%'!^B=(@#',%&*%' *(!#' ,%'@#)@1"' Y)#"5+=5%)*%' +&@(+,#' +'#B"+&'@#5'D"+),%' (5!+@*#' )#' %&!+>#' ,+'@(,+,%Z' %' +' %&!%@(V(@(,+,%' ,%' @+,+' !+A&'"%=+*(?+5%)*%':&'@#5!=%L+&'5+*`"(+&',+' +"I1(*%@*1"+' %'!+"*(@(!+>3#' !^B=(@+R' %&*+'$#@+=(K+>3#'+!"%&%)*#1b&%'@#5#'#'!#)*#',%'!+"*(,+'5+(&'=JD(@#'!+"+'+'()?%&*(D+>3#/
G@
GD
Concurso de arquitectura e participação pública
!#,%),#' !#"' (&' @#)&*(*1("' 15+' (5!#"*+)*%' #!#"*1)(,+,%' !"#V(&&(#)+=hd9' )3#' 5%)#&' (5!#"*+)*%'`'#'$+@*#',#')^5%"#',%'!"#!#&*+&'%)"(I1%@%"'+',(&@1&&3#'%5'*#")#',#&'!"#N%@*#&R' !%"5(*(),#' %&*+B%=%@%"' !#)*#&' ,%' @#5!+"+>3#R' +!"#L(5+>a%&' %' ,(?%"DM)@(+&' %)*"%' +&' !"#!#&*+&'+!"%&%)*+,+&R'!"#@1"+),#'+&&(5'%)@#)*"+"'+'=1>3#'5+(&'+,%I1+,+'!+"+'#'%&!+>#' #1'%,(VA@(#/ '
8&&(5R' !+"+' #' ,%&%)?#=?(5%)*#' ,+' 8EG8R' `' ?(*+=' @#)C%@%"' #&' @J,(D#&R' @#)@%(*#&' %'
!"#@%,(5%)*#&' I1%' !#,%5' +$%@*+"' #' ,%&%)?#=?(5%)*#' ,%' 15' @#)@1"' ,%' +"I1(*%@*1"+/' 8' $#)*%'!"(5]"(+'!+"+'+B#",+"5#&'+'I1%&*3#' `'#'!#"*+='y8WH' X'@#)*"+*#&'!^B=(@#&'#)=()%' X'
I1%'&%'(,%)*(V(@+'@#5# *84449! -%! &16$T(! 0&!0/X=(;(! :(%! (1! /.2E&./&.2&1! .-%! :(.2#$2(! 6j7=/:(!!85^U53#'#)=()%'@%"*(V(@+,+&'!%=#'GHTH4/ '
4%V("+b&%R'@#5#' )#*+'(5!#"*+)*%R'I1%'I1%"' #'GG.R'I1%"' #'y8WHR'I1%"'+&'!=+*+$#"5+&'
,%'@#)*"+*+>3#' %L(&*%)*%&' &%'"%!#"*+5'+'15'5%"@+,#'+=+"D+,#' ,%'+@*(?(,+,%&R'%')3#' +!%)+&' +#' ,+' +"I1(*%@*1"+' X' #' I1%R' &%'!#"' 15' =+,#' "%!"%&%)*+'15+' @#),(@(#)+)*%' +#' %&*1,#R' !%=+' $+=*+',%'5+(#"'%&!%@(V(@(,+,%R'!#"'#1*"#' "%!"%&%)*+'15+'!#*%)@(+=(,+,%'!+"+'+'8EG8-'#',%'%=+' &%' !#,%"' +V("5+"' !%=+' &1+' %&!%@(V(@(,+,%R' ,("%@@(#)+,+' !+"+' #' 5%"@+,#' ,+' +"I1(*%@*1"+R' $#")%@%),#' #&' #!%"+,#"%&' %&!%@AV(@#&' I1%' #1*"+&' !=+*+$#"5+&R' !#"' &%"%5' D%)`"(@+&R' )3#' !#&&1%5/' 8&&(5R' ,#(&' !#&&A?%(&' @+5()C#&' &%'+!#)*+5'!+"+'#',%&%)?#=?(5%)*#',+'8EG8-'15' )#'&%)*(,#',+'&1+'+V("5+>3#' @#5#' !=+*+$#"5+' ,%' @#)*"+*+>3#' (),%!%),%)*%'Y@15!"(),#' +&' $1)>a%&' ,+&' !=+*+$#"5+&' +@*1+(&' %' #$%"%@%),#' #!%"+,#"%&' +,(@(#)+(&' "%=+@(#)+,#&' @#5' #&' @#)@1"&' ,%' +"I1(*%@*1"+Z' %' #1*"#' )#' &%)*(,#' ,%' $1)@(#)+"' @#5#' 15+' %L*%)&3#' ,+&' !=+*+$#"5+&' %L(&*%)*%&R' #$%"%@%),#' #&' "%$%"(,#&' #!%"+,#"%&R' 5+&' ,%(L+),#' +' "%&!#)&+B(=(,+,%',+'@#)*"+*+>3#'!+"+'+&'^=*(5+&/ '
E),%!%),%)*%5%)*%' ,#' !%"@1"' +' +,#!*+"R' #' @#)C%@(5%)*#' ,#' !"#@%&' ,%' 15'
hd '8*%)*%b&%R' @#)*1,#R' I1%' +' !+"*(@(!+>3#' )15'@#)@1"' ,%' +"I1(*%@*1"+' +@+""%*+' 15' ()?%&*(5%)*#' ,%' *%5!#' %' "%@1"&' &%5' D+"+)*(+' ,%' "%*#")#R' #' I1%' @#=#@+' &`"(#&' %)*"+?%&' :' !+"*(@(!+>3#R' B"%*1,#' !+"+' +&' !"]*(@+&' ,%' +"I1(*%@*1"+' 5%)#&' %&*+B%=%@(,+&')#'5%"@+,#/ he '\' y8WH' s+Z' @%)*"+=(K+' +' ()$#"5+>3#' 5+(&'(5!#"*+)*%' B"%' #&' @#)*"+*#&' !^B=(@#&' @%=%B"+,#&9' BZ' !1B=(@(*+R' %)*"%' #1*"#&R' #' =+)>+5%)*#' ,%' @#)@1"&' %' ,%' #1*"#&' !"#@%,(5%)*#&' ,%' @#)*"+*+>3#R' +' @%=%B"+>3#' ,%' @#)*"+*#' !#"' +N1&*%' ,("%@*#R' +&' &+)>a%&' +!=(@+,+&'!#"'()$"+@>a%&'+#' GJ,(D#' ,#&'G#)*"+*#&'.^B=(@#&9' @Z',(?1=D+' @#)*%^,#&'*`@)(@#&'%' =%D(&=+>3#' "%=%?+)*%9' ,Z' +!"#L(5+'+&' ()&*(*1(>a%&' ,#' @(,+,3#R' )+' 5%,(,+' %5' I1%' %&*(51=+' +' #B&%"?+>3#' %' #' @#)C%@(5%)*#' ,+' ,%&!%&+' !^B=(@+' %$%@*1+,+/t' ' YE7GER' ejjn+Z
ESTADO DA ARTE
@#)@1"'`'$1),+5%)*+='!+"+'&+B%"'%5'I1%'@#),(>a%&' +'8EG8'!#,%"]'&%"')%=%'()*%D"+,+9'+I1(' &1"D%'+'!"(5%("+',(V(@1=,+,%R'!#(&')3#'%L(&*%'15'^)(@#'*(!#',%'G#)@1"-'+'D"+),%',($%"%)>+R' !#"?%)*1"+R' *%"]' +' ?%"' @#5' #' *(!#' ,%' @=(%)*%' ,#' G#)@1"R' I1%' !#,%"]' &%"' #1' 15' @=(%)*%' !"(?+,#' #1' 15' @=(%)*%' !^B=(@#/' \' ^=*(5#R' @"%5#&R' *%5' 15+' $+@(=(,+,%' ,%' ()*%"?%)>3#' )+' "%+=(,+,%'@+!+K',%'!"#,1K("'D"+),%&'*"+)&$#"5+>a%&')#&'%&!+>#&',+'@(,+,%R'"+K3#'!%=+'I1+='#' @#)@1"' !^B=(@#' &%' +&&15%' @#5#' 15' #BN%@*#' ,%' %&*1,#' (5!#"*+)*%' !+"+' +' !"%&%)*%' 0(&&%"*+>3#'%R'@#)&%I1%)*%5%)*%R'!+"+'#'084G/ '
7#' %)*+)*#R' *+5B`5' #' @#)@1"' !^B=(@#' !#&&1(' ?+"(+)*%&R' #1' *(!#&9'+&&(5R' %' @#5#'
%L(&*%5'?]"(#&'*(!#&' ,%'@#)@1"'!^B=(@#R'@+,+'I1+='@#5'#&'!"#@%,(5%)*#&'!"J!"(#&hg R'C#1?%' +')%@%&&(,+,%',%'&%=%@@(#)+"'#&'*(!#&'5+(&'"%=%?+)*%&'!+"+'#' %&*1,#R'*%),#'&(,#'%=%(*#&' @#5#' 5+(&'%&*"+*`D(@#&'+I1%=%&'I1%'!"#5#?%5'15+'5+(#"'!+"*(@(!+>3#'%',(&@1&&3#',+&'(,%(+&hh/ '
8&&(5R' ,%'%)*"%'#&' ?]"(#&'*(!#&' ,%' @#)@1"' !^B=(@#' %L(&*%)*%&R'&%=%@@(#)+5#&'#' ,%'
@#)@%!>3#' @#5#' #' !"#@%,(5%)*#',%'"%$%"M)@(+'+'%&*%'%&*1,#'X')3#'&J'!%=+'&1+'+,%I1+>3#' +#' @#)*%L*#' ,#' @#)@1"' ,%'+"I1(*%@*1"+R'5+&' *+5B`5' !%=#'&%1'!#&*%"(#"' ,%&%)?#=?(5%)*#' %5' @#)@1"'!^B=(@#'#1'@#)@1"'=(5(*+,#'!#"'!"`?(+'I1+=(V(@+>3#'YI1%R'%5'+5B#&' #&'@+&R'*M5' !#"' #BN%@*(?#' +' !+"*(@(!+>3#' ,%' ?]"(+&' %)*(,+,%&' )+' %=+B#"+>3#' ,%' ?]"(+&' !"#!#&*+&' !+"+' "%=1>3#',%'15'!"#D"+5+Z/
hg ' G#)@1"' ,%' @#)@%!>3#R' @#)@1"' !^B=(@#R' @#)@1"' =(5(*+,#' !#"' !"`?(+' I1+=(V(@+>3#R' @#)@1"' !^B=(@#' %&!%@(+=R' +N1&*%' ,("%@*#R')%D#@(+>3#'%',(]=#D#'@#)@#""%)@(+=/ hh ' .#"' %L%5!=#R' %)*%),%5#&' &%"' 5+(&' "%=%?+)*%' !+"+' +' 8EG8' +' &1+' ()*%D"+>3#' )15' @#)@1"' ,%' @#)@%!>3#' YI1%' +!%=+' :' !+"*(@(!+>3#' ,%' ?]"(+&'%)*(,+,%&Z' ,#' I1%' )15'+N1&*%' ,("%@*#' YI1%' @#)*%5!=+' +' !+"*(@(!+>3#' ,%' +!%)+&'15+Z9' *+=' )3#' &(D)(V(@+' I1%' +' 8EG8' )3#' !#&&+' &%"' ,%&%)?#=?(,+' @#5'?(&*+' :' &1+' +!=(@+>3#' )15'+N1&*%' ,("%@*#R' 5+&' %&&+' )3#' ,%?%"]' &%"R' @"%5#&R' +' &1+' !"(#"(,+,%/
GE
GF
Concurso de arquitectura e participação pública
6(D/'em-'6=1L#D"+5+',#'@#)@1"',%'@#)@%!>3#
ESTADO DA ARTE
'
.#"',%V()(>3#R'#'@#)@1"',%'@#)@%!>3#'`-
*84449! -%! /.12#-%&.2(! 6#(:&0/%&.2$=! &16&:/$=!G-&!6%/2&!a! &.2/0$0&!$0O-0/:$.2&!1&=&::/(.$#! -%! (-!%$/1!2#$7$=,(1! 0&! :(.:&6TF(! ! 85^U53#' Y)#' I1+='+'!+"*(@(!+>3#'`'=(5(*+,+'%5' $1)>3#',+'@+!+@(,+,%'*`@)(@+',#&' @+),(,+*#&R'&1N%(*+'+' +?+=(+>3#' !#"' !+"*%' ,+' %)*(,+,%' +,N1,(@+)*%Z/' H5' +5B#&' #&' @+&' #&' @+),(,+*#&' *%"3#' I1%' +@%,%"'+#&'*%"5#&',%'"%$%"M)@(+'X',#@15%)*+>3#'!"%=(5()+"'I1%'?(&+'()$#"5+"'#&'@+),(,+*#&' B"%'#&'#BN%@*(?#&'%'!"#@%,(5%)*#&' ,#'@#)@1"R'%'$#")%@%"b=C%&'+&'!%>+&',%&%)C+,+&'%o#1' %&@"(*+&' )%@%&&]"(+&' :' "%+=(K+>3#' ,+&' !"#!#&*+&9' )%&*%' !+&' +' 8EG8' !#,%"]' #$%"%@%"' 15+' ()*%"$+@%' *%@)#=JD(@+' +N1&*+,+' :' %L(B(>3#' ,%&*%&' @#)*%^,#&R' @#5' !+"*(@1=+"' ()*%"%&&%' )+&' !%>+&' ,%&%)C+,+&R' (),#' +&&(5' !+"+' +=`5' ,#' 5%"#' ,%&@+""%D+5%)*#' ,#&' V(@C%("#&' !+"+' #' @#5!1*+,#"/ '
7%&*+' $+&%' !#,%"3#' +(),+' &1"D("' ,^?(,+&' B"%' #&' *%"5#&' ,%' "%$%"M)@(+'
,(&!#)(B(=(K+,#&R' #&' I1+(&' ,%?%"3#' &%"' %&@=+"%@(,+&' )+' !=+*+$#"5+' %=%@*"J)(@+' X' +' 8EG8R' @"%5#&R' !#,%"]' #$%"%@%"' 15' %&!+>#' !+"+' %&@=+"%@(5%)*#' ,+&' ,^?(,+&' I1%' ?]' !+"+' +=`5' ,+' @#51)(@+>3#'!#"'@#""%(#'%=%@*"J)(@#/ '
8!J&' %&*%' !+&R' @+' +' %)*(,+,%' +,N1,(@+)*%' !"%*%),+' &%=%@@(#)+"' #&' @+),(,+*#&'
+,5(&&A?%(&' :' +!"%&%)*+>3#' ,+&' !"#!#&*+&R' %&*%&' *%"3#' I1%' +!"%&%)*+"' ,#@15%)*+>3#' !+"+' ,%5#)&*"+"'+'&1+'@+!+@(,+,%hi/ '
8!J&' %&*+' !"`bI1+=(V(@+>3#' YI1+),#' +!=(@]?%=Z' #' V=1L#D"+5+' ,#' @#)@1"' ,%'
@#)@%!>3#' +!#)*+'=#D#'!+"+'+'+!"%&%)*+>3#',+&' !"#!#&*+&'!#"'!+"*%',#&'@#)@#""%)*%&/'8I1(R' @"%5#&' I1%'%L(&*%' 15' C(+*#' I1%'+' 8EG8' !#,%"]' &1!"(5("R' %'I1%' ,(K'"%&!%(*#' :' #B*%)>3#' ,%' $%%,B+@Q',1"+)*%'+'$+&%',%'@#)@%!>3#' ,+&' !"#!#&*+&-'+'8EG8'!#,%"]'$#")%@%"'15+'()*%"$+@%' @#5!#&*+' !#"' ,(?%"&' #!%"+,#"%&' @+!+K%&' ,%' !"#5#?%"' #' ,(]=#D#' %)*"%' @#)@#""%)*%&R'
hi '7#"5+=5%)*%' %&*%&',#@15%)*#&' "%!#"*+5b&%' +' (),(@+,#"%&' %&*+*A&*(@#&' I1%' @#5!"#?%5'+' @+!+@(,+,%' ,#' @#)@#""%)*%' %5' @#)@"%*(K+"'+'#B"+R'@+'&%N+'?%)@%,#"+R'@#5#'+'&(*1+>3#'%@#)J5(@+',#'@#)@#""%)*%R'+'%L!%"(M)@(+'!"]*(@+R'%*@/
GG
GH
Concurso de arquitectura e participação pública
!"#5#*#"%&'%'!^B=(@#'%5'D%"+= hlR'%'@+!+K',%'()$#"5+"'#',%&%)?#=?(5%)*#',+&'!"#!#&*+&/ '
\&'!+&&'&%D1()*%&'I1%'%)*%),%5#&',%&*+@+"',(K%5'"%&!%(*#R'!"(5%("#R':'&1B5(&&3#'
,#&' *"+B+=C#&' ,%' @#)@%!>3#R' %' &%D1),#' :' +?+=(+>3#' ,%&&%&' *"+B+=C#&/' 8I1(' @"%5#&' I1%' #' &1!#"*%' ,(D(*+=' !"#!#"@(#)+,#' !%=+' 8EG8' !#,%"]' @#)&*(*1("' 15' 5%(#' !+"+' %&*"1*1"+"' +' &1B5(&&3#' ,#&' @#)*%^,#&' %' +' &1+' ?(&1+=(K+>3#' !+"+' %$%(*#&' ,%' +?+=(+>3#' ,#' N1"(' %o#1' @#)C%@(5%)*#' ,#' !^B=(@#R' $#")%@%),#' %&!+>#&' "%&%"?+,#&' !+"+' +'%)*"%D+',%',%*%"5()+,#&' %=%5%)*#&' X' @#5#' %&!+>#' !+"+' &1B5(&&3#' ,+' (5!=+)*+>3#R' %&!+>#' !+"+' &1B5(&&3#' ,#&' +=>+,#&R'%*@hm/'G"%5#&'I1%'%&*+'+?+=(+>3#',+&'!"#!#&*+&'*+5B`5'!#,%"(+'&%"'$%(*+'#)=()%'!%=#' D"+),%'!^B=(@#R'@#5'5+(#"'#1'5%)#"'!%')+',%@(&3#',#'N^"(/ '
G#5#' )#*+' ,%' @#)@=1&3#R' ,%?%5#&' "%$%"("' I1%' #' @#)@1"' !^B=(@#' ,%' @#)@%!>3#'
"%!"%&%)*+R'!#"?%)*1"+R'#' *(!#',%'@#)@1"'5+(&'@#5!=%L#'+'I1%'+'8EG8'!#,%"]',+"'"%&!#&*+R' B"%*1,#' !%=+' )%@%&&(,+,%' ,%' @15!"("' "%I1(&(*#&' *`@)(@#&' %L(DA?%(&' :&' !=+*+$#"5+&' %=%@*"J)(@+&' @%"*(V(@+,+&R' !%=+' D+"+)*(+',%'+)#)(5+*#' ,+&' !"#!#&*+&R' %'!#"' )%@%&&(,+,%&' ,%' &%D1"+)>+' %' (&%)>3#R' ,+,#' %&*+"%5' %5' N#D#' @#5' 5+(#"' ()*%)&(,+,%' ?+=#"%&' %' ,()C%("#&' !^B=(@#&/' 7#' %)*+)*#R' ,%?%5#&' *%"' %5' @#)*+' I1%' #&' @#)@1"&' !"#5#?(,#&' !#"' ()(@(+*(?+' !"(?+,+'!#,%"3#' &%"' *+5B`5' 15' (5!#"*+)*%' @+' ,%' %&*1,#' %' ,%' +!=(@+>3#' !+"+' +' 8EG8R' %' !#,%"3#' 5%&5#' @#)*%"' 5%)#&' =(5(*+>a%&' *`@)(@+&' %' =%D+(&R' $+@(=(*+),#' +&&(5' #' !"#@%&' !+"*(@(!+*(?#/ '
H5' I1+=I1%"' ,+&' &(*1+>a%&R' @"%5#&R' #' @#)@1"' ,%' +"I1(*%@*1"+' &1"D%' @#5#' 15+'
#!#"*1)(,+,%' !+"+' +' !"#5#>3#' ,+' !+"*(@(!+>3#' !^B=(@+' )+' +"I1(*%@*1"+R' *%5]*(@+' I1%' )#&' ()*%"%&&+'+B#",+"'%5'&%D1(,+/
hl'73#'#B&*+)*%'&%N+'15+' $1)@(#)+=(,+,%'()*%"%&&+)*%R'C]'I1%' +?%"(D1+"'+' &1+'!#&&(B(=(,+,%' ,%'()*%D"+>3#' )15'G#)@1"' ,%&*+' )+*1"%K+R')#5%+,+5%)*%' !#"'I1%&*a%&' ,%' +)#)(5+*#' ,+&'!"#!#&*+&/'G#)*1,#R'+' (5!=%5%)*+>3#R' @"%5#&R' &%"]' 5+(&'!+@AV(@+' )#' @+',%'@#)@1"&'@#5'!"#5#*#"%&'!"(?+,#&/ hm '0%?%5#&'*%"R'@#)*1,#R' +*%)>3#' +' I1%'%&*%' !+"*(@(#)+5%)*#R' &%'%L@%&&(?#R'!#,%"]' =(5(*+"'+'@"(+*(?(,+,%' ,#&'@#)@#""%)*%&')+' @#5!#&(>3#',#&'!+()`(&',%'%)*"%D+9'!#"'#1*"#'=+,#R'!#,%"]'$+@(=(*+"'@#5!+"+>a%&'5+(&'#BN%@*(?+&',#&'*"+B+=C#&/
ESTADO DA ARTE
!"!"!$%&$4&+5('(4&9:,$4;3#',#'+5B(%)*%'@#)&*"1A,#R'&%),#'#' @#)@1"',%'+"I1(*%@*1"+'15+'#!#"*1)(,+,%' !+"+'*%&*+"'%&&%&'!"#@%&&',%'@#51)(@+>3#R'@+B%),#':&'+&@(+>a%&'%'!"]*(@+&'!"#V(&&(#)+(&' !+"*%' ,+' "%&!#)&+B(=(,+,%' )+' !"#5#>3#' ,#' !"#@%&hn /' H&*+' @"%&@%)*%' @#)&@(%)@(+=(K+>3#' !#,%"]' &%"' "%&1=*+,#' *+5B`5' ,#' "%@#)C%@(5%)*#' ,#' ,`V(@(*' ,%5#@"]*(@#' )#&' !"#@%&&' ,%' !=+)%+5%)*#R',+,#'I1%'+'!+"*(@(!+>3#' !^B=(@+'`'%)*%),(,+'@#5#'15+'+5%+>+'+#&' ()*%"%&&%&' %@#)J5(@#&'%'!#=A*(@#&',%'+=D1)&*+,&!12(#3!("!6$#2/:/6$2/(.!#-.1!6$#$==&=!2(!2,$2!("!0&%(:#$:33#' !^B=(@+'"%!"%&%)*%'15+'+5%+>+'+#&'()*%"%&&%&',(&@(!=()+"%&' ,#&' *`@)(@#&' "%&!#)&]?%(&' !%=+&' #B"+&' %'+#&' ()*%"%&&%&' %@#)J5(@#&' ,#&' &%1&' 5+(&' ,("%@*#&' !"#5#*#"%&9'!"%*%),%5#&R'%5'+=*%")+*(?+R'!"#!#"'15' %)*%),(5%)*#',+'!+"*(@(!+>3#' !^B=(@+' @#5#' 15' !"#@%&' ?+)*+N#' !+"+' *#,+&' +&' !+"*%&' X' ,%&,%' I1%' #' &%1' %)*%),(5%)*#R' +"*(@1=+>3#' %' ,(?(&3#' ,%' "%&!#)&+B(=(,+,%&' &%N+' B%5' @#)&%D1(,#/' WJ' +*"+?`&' ,#' "%@#)C%@(5%)*#'5^*1#' ,+&'&1+&'?+)*+D%)&'!#,%"]'+'!+"*(@(!+>3#'!^B=(@+'@#)&*(*1("b&%'@#5#' "%D"+' %' )3#' @#5#' %L@%!>3#' +#' !"#@%&' +"I1(*%@*J)(@#' %R' %5' !+"*(@1=+"R' +#' @#)@1"' ,%' +"I1(*%@*1"+/'8'!+"*(@(!+>3#'!^B=(@+',%?%'&%"'%)@+"+,+'@#5#'15'@#5!=%5%)*#'^*(='+'*#,#&'#&' !"#N%@*#&'%')3#'+!%)+&'+'+=D1)&/ '
8&&(5R'%'&%5'@#=#@+"'%5'@+1&+'#&'@#)C%@(5%)*#&'*`@)(@#&R'@(%)*AV(@#&'%o#1'+"*A&*(@#&'
,#' +"I1(*%@*#' %' #&' ()*%"%&&%&' %@#)J5(@#&' ,#' !"#5#*#"' %' @=(%)*%R' `' )%@%&&]"(#' #' "%@#)C%@(5%)*#' ,+'(5!#"*_)@(+',#' @#)*"(B1*#' X'@%"*+5%)*%'5+(&'(5%,(+*#'%'%5!A"(@#' X',#' @(,+,3#' I1%' ?(?%' %' @#)C%@%' #' =1D+"' ,+' ()*%"?%)>3#' B' #1*"#' !#)*#' ,%'?(&*+'X' #' ,#' &%)' @#515'%'#',+'%L!%"(M)@(+hq/' \'@#)C%@(5%)*#'@(%)*AV(@#' %' #' @#)C%@(5%)*#'%5!A"(@#'&3#R'!#"' (&R',1+&' #",%)&',%'@#)C%@(5%)*#' ,(&*()*+&'I1%',%?%5'$1)@(#)+"'%5'@#5!=%5%)*+"(,+,%'%'
hn ' sY///Z' !"#$%&&(#)+=' #"D+)(K+*(#)&' +),' !"+@*(@%&' @+)' !=+P' +' Q%P' "#=%' ()' Y///Z' !"#5#*()D' S(,%"' @(+=' %)D+D%5%)*' *C"#1DCR' $#"' %L+5!=%R'@#5!%*(*(#)&/|''Y3#',#&' C]B(*#&',%'!+"*(@(!+>3#',+' @(%,+,%' !#"*1D1%&+R' *+)*#' 5+(&' I1%' %&*+' ?#)*+,%' ,%' @#51)(@+>3#' (.=/.&' N]' %L(&*%-' )3#' !#,%5#&' &%"' (),($%"%)*%&' Y+(),+' I1%' +&' *%)C+5#&' I1%' #B&%"?+"' @#5' 15' #=C+"' @"A*(@#' %' +*%)*#Z' +#' &1@%&' ,+&' %5%"D%)*%&' !=+*+$#"5+&' ,%' @#51)(@+>3#' )+' 5.2.&2' I1%' &%' @#)&*(*1%5' @#5#' 15' +1*M)*(@#' $%)J5%)#' ,%' @#51)(@+>3#' D=#B+=ijR' %' :' I1+=' +' @(%,+,%' !#"*1D1%&+' )3#' `' %L@%!>3#/' ' )%@%&&]"(#' *"+)&!#"' %&*+' ?#)*+,%' ,%' @#51)(@+>3#' !+"+' #&' 5%"@+,#&' ,+' +"I1(*%@*1"+' %' ,+'@#)&*"1>3#R' @#=#@+),#' #' @#)@1"' ,%'+"I1(*%@*1"+')#'@%)*"#' ,+&',(&@1&&a%&/ '
.+"+' +=D1)&' +1*#"%&R' #' "%@%)*%' %' +(),+' +@*1+=' $"+@+&' ,+' %@#)#5(+' ()*%")+@(#)+=R'
@#5' %$%(*#&' )#*]?%(&' )#&' 5%"@+,#&' ,+' +"I1(*%@*1"+' %' @#)&*"1>3#' X' *+5B`5' ?A*(5+&' ,+' +!+"M)@(+R'(5+D%5'%'%&!%@1=+>3#'X'@#)&*(*1('15+'#!#"*1)(,+,%'!+"+'"%!%)&+"'+'=(D+>3#'%)*"%' +'+"I1(*%@*1"+'%'+'@(%,+,%D84449! 2,&! E! E$=-&1! (.! ',/:,! 2,$2! 2#$0&! '$1! "(-.0&0! $#&! 7&/.;! :$==&0! /.2(! G-&12/(.3#' @#5!=%*+' ,#' %)*%),(5%)*#' "%,1@(#)(&*+R' $1)@(#)+=(&*+R' @%)*"+=(K+,#' %' %&*]*(@#id ' ,#' 5#,%=#' ,%' .=+)%+5%)*#'+*`'%)*3#'%)*%),(,#'@#5#'%L%5!=+"R'C%",+,#',#';#?(5%)*#';#,%")#*Z2! 6#&1&.23#t9' @#)&1=*+' Y)A?%=' hR' ,%V()(,#' @#5#' s15' @#)?(*%' :' #!()(3#' ,#&' @(,+,3#&' Y///Z' 5+&' &%5' D+"+)*(+&' ,%' I1%' %&*+&' &%"3#' *#5+,+&' %5' @#)&(,%"+>3#t9' %' !+"@%"(+' Y)A?%=' lR' I1%' @#)&(,%"]5#&' &(5(=+"' :' Ç)%D#@(+>3#U' ,%' 3#' "%=+*(?+5%)*%'+#&' !"#B=%5+&',(&@(!=()+"%&',+'+"I1(*%@*1"+-' D84449!.&'! 5+! 2((=1! $.0! 2&:,./G-&1! 6%/2! 0/""&.2! "(#%1! ("! /."(#%$2/(.! 0&=/E!#/ ii ' +'%)*"%' %&*+' @#)@%!>3#' (,%+=(&*+' %' +' %$%@*(?+'(5!=%5%)*+>3#' !"]*(@+R'5#*(?+,+'!#"'?]"(+&' "+Ka%&' I1%'!"#@1"+"%5#&R' %5' &%D1(,+R' %L!=(@(*+"/ '
\'!"(5%("#' %)*"+?%':'!+"*(@(!+>3#')#')#&'!+A&'&%"]R'!#"?%)*1"+R'+'+1&M)@(+',%'15+'
*"+,(>3#'!+"*(@(!+*(?+R'I1%'!#,%"]'&%"'%L!=(@+,#'!%=#' @+"]@*%"'"%=+*(?+5%)*%'N#?%5',+' )#&&+' ,%5#@"+@(+R' %' !%=#' @+"]@*%"' N#?%5' ,+' !"J!"(+' !"#V(&&3#' ,%' +"I1(*%@*#il -' %&*+R' *+=' @#5#' +' @#)@%B%5#&' C#N%R' `' 15' $%)J5%)#' "%@%)*%-' )+' H1"#!+' ,#' 7#"*%R' #' %&*+B%=%@(5%)*#' ,%' $"#)*%("+&'@#5' #1*"#&'!"#V(&&(#)+(&'"%=+@(#)+,#&' @#5'+'@#)&*"1>3#' %'#'%L%"@A@(#',+'!"#V(&&3#' &1N%(*#' +'=(@%)>+'@#5%>#1'+',+"b&%'%)*%'+'!+"*("',#' W`@/'rEr' 'Y3#' ,#' !"#@%&-
il'\'!"#V(&&(#)+='I1%R'%5')#&'%)*%),%"R',%?%"]'+&&15("'15+'!#&*1"+'5+(&'+@*(?+')+'!"#5#>3#',+'!+"*(@(!+>3#'!^B=(@+/ im'8'\8'$#('@"(+,+'%5'dqqnR'+*"+?`&',#'0%@"%*#b2%(')udmloqnR',%'g',%'3#',+'()(@(+*(?+'=%D(&=+*(?+'!#!1=+"'X'sc5',("%(*#',#&'@(,+,3#&t/
ESTADO DA ARTE
!
D84449!.(1!$.(1!AK!(!]&/.(!f./0(!&E/0&.:/$E$!&`6/o.:/$1!0&![=$.&$%&.2(!U(=$7(#$2/E(!
G-&! 1&! :$#$:2/Q$E$%! 6(#! 1&%! :/#:-.12$.:/$/13#' %5'+&!%@*#&'=(5(*+,#&',#'!"#N%@*#'Y3#'!+"%@%'*%"'#"(D%5')+'!"J!"(+'$#"5+>3#'+@+,`5(@+',#&'+"I1(*%@*#&R',%5+&(+,#' @%)*"+,+'%5'?+=#"%&'$#"5+(&'%'$1)@(#)+(&lj/ '
G#5#' +!#)*+'7%*#'Y7%*#R' ejjeZR'+'+1&M)@(+' ,%'15'@#)*%L*#'!#=A*(@#' %'()&*(*1@(#)+='
!"#!A@(#' :'@#51)(@+>3#' %)*"%'#&'?]"(#&'+@*#"%&'`'*+5B`5'15'$+@*#"' I1%',(V(@1=*+'#'!"#@%&' !+"*(@(!+*(?#-' +' I1%&*3#' %&&%)@(+=' "%!#"*+b&%' :' !+"*(=C+' ,%' !#,%"R' N]' I1%' !+"*(@(!+>3#' `' !#,%"ld ' !+"+' @#)*"#=+"' I1%"' #&' !"#@%&&R' I1%"' #' !"#,1*#' V()+=/' 8' I1%&*3#' ,#' @#)*%L*#' !#=A*(@#' Y%' %@#)J5(@#Z' `' *+5B`5' "%$%"(,+' !#"' 3#',%!%),(+'%5'=+"D+'%&@+=+',+'@+!+@(,+,%',%'V()+)@(+5%)*#',#'D#?%")#'B"(*_)(@#/ lg'sY///Z' %)&1"()D' *C+*')%S' !"#@%&&%&'+"%' ()*%D"+*%,'()*#' %L(&*()D'D#?%")+)@%'&*"1@*1"%&'' *C+*' ,%=(B%"+*(?%' +),'"%!"%&%)*+*(?%' $#"5&'#$'D#?%")+)@%'+"%')#*'()'@#)V=(@*/t''Y8=B%"*'F'.+&&5#"%R'ejjnZ
HE
HF
Concurso de arquitectura e participação pública
I1%'`',+,+':&'&1+&'#!()(a%&R'!#"'!+"*%',+&'()&*(*1(>a%&'%'!%&+&'"%&!#)&]?%(&'!%=+'!"#5#>3#' ,%',%B+*%&' !^B=(@#&R' $+@*#' I1%',%&5#*(?+' #' !^B=(@#' ()*%"%&&+,#' %5' !+"*(@(!+"lhR' B"%*1,#' I1+),#' %&*%'`'#B"(D+,#'+',%&=#@+"b&%'V(&(@+5%)*%'+#&'=1D+"%&' #),%'#'!"#@%&'!+"*(@(!+*(?#' ,%@#""%D+,&!6-7=/:! .&&01! 2(! 7&=/&E&! $.0! 2#-12! %(#&!12#(.;=3! /.! 2,&! /.12/2-2/(.1! $.0! 2,&!6&(6=&!'/2,! %(#&! #&16(.1/7/=/23!"(#! 2,&! 2#$.1"(#%$2/(.! ("! 2,&! :/234! I(%&2,/.;! 2,$2! '/==!.$2-#$==3! (::-#! /"! 2,&3!$#&!;/E&.!2,&!6(11/7/=/23!("!6=$3/.;!$!%(#&!$:2/E&!#(=&!/.!2,&!6#(:&11+' ,#'@(,+,3#' %5' "%=+>3#' +#&'D"+),%&' !"#N%@*#&',%' ()*%"%&&%'
!^B=(@#' `' *+5B`5' ,%@#""%)*%' ,%' 15+' @#)&@(M)@(+' D%)%"+=(K+,+' I1%' +,5(*%'+'%L(&*M)@(+',%' D"1!#&' ,%'()*%"%&&%'%',%'!"%&&3#' %@#)J5(@#&'%'!#=A*(@#&'@+!+K%&',%'()V=1%)@(+"R'()@=1&(?%R'#&' !+"%@%"%&' *`@)(@#&' "%=+*(?#&' +' %&&%&' !"#N%@*#&R' I1%'@+%5' +&&(5' %5' ,%&@"`,(*#' %' 5#*(?+5' +' +D(*+>3#' !#!1=+"li/' 8@"%,(*+5#&' I1%' +' @#)V(+)>+' ,%?%' &%"' "%&*+B%=%@(,+R' 5+&' +#' 5%&5#' *%5!#' +@"%,(*+5#&' )+' )%@%&&(,+,%' ,%' "%&!#)&+B(=(K+>3#' ,#&' +@*#"%&' )#&' !"#@%&&' ,%' !+"*(@(!+>3#R'B'!%)+',%R' )+'+1&M)@(+' ,%&*+' "%&!#)&+B(=(K+>3#R'+&'#!()(a%&' !%",%"%5' ?+=#"/' .+"*(@(!+>3#'!^B=(@+'@#5'%$%@*(?#'!#,%"',%',%@(&3#'@+"%@%',#'&%)*(,#',%'"%&!#)&+B(=(,+,%',%' *#,#&'#&'I1%')%=+'!+"*(@(!+5R'()@=1&(?`',#'!^B=(@#*U(."-1/(.! $7(-2! ',&! 0&:/1/(.! %$)/.;! 6('! =/&1! :$.! 7&! "$2$=! 2(! 1-::&11"-=! 6$#2/:/6$2/(.4! V.:&!$;$/.3#' )3#'&J' ,%&&+'"%&!#)&+B(=(,+,%'@#5#'
*+5B`5' ,%' I1%5' +' ,%?%"]' +&&15("R' #1' &%N+R' I1+(&' #&' D"1!#&' ,%' #!()(3#' I1%' ,%?%5' &%"' @C+5+,#&':'!+"*(@(!+>3#'Y%'I1%5'#&',%?%'"%!"%&%)*+"Z'%'I1+(&'#&'@"(*`"(#&'+&@(+,#&'+'%&&+' &%=%@>3#ll /' c5+' ()@#""%@*+' "%!"%&%)*+>3#' !#,%"]' @#),1K("R' !#&*%"(#"5%)*%R' +' I1%' #&' ()*%"%&&%&' ,%$%),(,#&' &%N+5' 5+(&' #&' ,#' "%!"%&%)*+)*%',#' I1%' #&' ,#&' "%!"%&%)*+,#&R'#' I1%'
lh'0+?(,)'+!#)*+'#' ,%&@"`,(*#',+' #!()(3#' !#!1=+"'@#5#' 15+'"+K3#'!+"+'+'$+=*+',%'!+"*(@(!+>3#' !^B=(@+-'s8)#*C%"'?(%S'S#1=,' &1DD%&*' *C+*'*C%'!"#5#*(#)'#$' !1B=(@'!+"*(@(!+*(#)'(&'+' S+&*%' #$'"%"@%&'+&'*C%' "%&!#)&%'(&' +==' *#' #$*%)'+!+*C%*(@/t' 'Y0+?(,)R' dqqnZ' li ' sY///Z' @"%&@%)*%' @#)&@(M)@(+' ,+' %L(&*M)@(+' ,%' D"1!#&' ,%' !"%&&3#' I1%' ()V=1%)@(+5' +&' +D%),+&' %' ,%@(&a%&' !^B=(@+&R' *M5' #"(D()+,#' 15'()@"%5%)*#',+' ,%&@#)V(+)>+',+'!#!1=+>3#'$+@%':&',%@(&a%&'!^B=(@+&'I1%'&%'B+&%(+5'%L@=1&(?+5%)*%' %5'!"()@A!(#&' *`@)(@#&'%'"+@(#)+(&/t''Y8=?%&R'ejjdZ ll ' y+&%+,#&' )15+' +)]=(&%' %&*+*A&*(@+' ,+' !#!1=+>3#' =#@+=Ä' y+&%+,#&' )+' !"#L(5(,+,%' %5' "%=+>3#' +#' =1D+"' ,%' ()*%"?%)>3#Ä' HL@=1("'#1'()*%D"+"'+&'5()#"(+&Ä
ESTADO DA ARTE
#"(D()+"]'!"#B=%5+&'$1*1"#&')+'(5!=%5%)*+>3#',+&'5%,(,+&'+@#",+,+&/ '
\'$+@*#"'*%5!#"+='+!#)*+,#'!#"'+'
,#&' !"#5#*#"%&' %' !"#N%@*(&*+&' $+@%' :' 51*]?%=' #!()(3#' !#!1=+"lm ' +#' 5%&5#' *%5!#' I1%' +' ,%&@"%)>+',+'!#!1=+>3#')#'!"#@%&'`'+@%)*1+,+'!#"'15+'!+"*(@(!+>3#'!^B=(@+'I1%'@#)&(&*%' 1)(@+5%)*%' )+' @+!*+>3#' ,%'#!()(a%&' ,%' @(,+,3#&R' $+@(=5%)*%' 5+)(!1=]?%(&' D"+>+&' +#' !#,%"' ,+' (5+D%5' %' ,+&' "%!"%&%)*+>a%&ln R' "%=+*(?+&' +' !"#N%@*#&' !"+*(@+5%)*%' V()+=(K+,#&' %' +!"#?+,#&/' 8' Y()ZN1&*(V(@+>3#' ,%&*%' !"#@%&' !#,%' !"%),%"b&%R' @#5#' +!#)*+' 0+?(,)R' )+' @"%)>+'I1%'+'!+"*(@(!+>3#'!^B=(@+'@#),1K'+'+*"+&')#'&(&*%5+',%'!"#,1>3#'+"I1(*%@*J)(@+ lq/ '
8'%L@%&&(?+'C(%"+"I1(K+>3#',+'@#51)(@+>3#'`R'*+5B`5R'15' !"#B=%5+R'I1%'&%'*"+,1K'
$#"5+=5%)*%' )+' @"(+>3#' ,%' 15+'%&*"1*1"+' ,%' @#51)(@+>3#' ?%"*(@+=')+'I1+='+&' ()$#"5+>a%&' !"#?%)(%)*%&' ,+'B+&%'+!%)+&' @C%D+5' +#' *#!#' V(=*"+,+&' !#"' )15%"#&' ()*%"5%,(]"(#&R'%' +&' ()$#"5+>a%&',%'*#!#'@C%D+5':'B+&%'@#5'5+)($%&*+',(V(@1=,+,%/'7+*1"+=5%)*%R'%&*%'`'*+5B`5' #'"%&1=*+,#',+'(5!#&&(B(=(,+,%',%'#1?("'*#,#&'#&'@(,+,3#&R'#'I1%'=%?+)*+'#',(VA@(='!"#B=%5+',%' @#5#'&%=%@@(#)+"'#&'D"1!#&',%'()*%"%&&%'+'&%"%5'#1?(,#&R'%'I1%5'#&'"%!"%&%)*+*qE&.! ',&.! %$./6-=$2/(.! /1! .(2! /.2&.0&03#',%',%B+*%&' B"%'#&' 5%&5#&'+&&1)*#&'%'+'15+',%&@"%,(B(=(K+>3#'D%"+=',#'!"#@%&/ ' ' '
lm 'sY///Z' !1B=(@'#!()(#)'Y///Z' @C+)D%&'#?%"'*(5%' X'+' @1""%)*=P' 51@Cb=#?%,' B1(=,()D'5+P' C+?%'B%%)' ?%"P' @#)*"#?%"&(+=' ()'(*&'%+"=P' &*+D%&/t''Y3#')#'!"#@%&'`R'+=(]&R'"%&1=*+)*%',+')+*1"%K+',(?%"&+',#&'
?]"(#&' ()*%"?%)(%)*%&R' @+,+' I1+=' @#5' #' &%1' )A?%=' ,%' @#)C%@(5%)*#' %5!A"(@#R' @(%)*AV(@#' %' +"*A&*(@#R' #' I1%' &%'*"+,1K')#' ,($%"%)*%' %)*%),(5%)*#' ,#&'5%&5#&' @#)@%(*#&' %' ,+' "%+=(,+,%/' G#5#'+!#)*+'8=?%&R DI&!%&1%(!0&.2#(!0&!-%!j./:(!:$%6(!0/1:/6=/.$#!84449!,X!-%$!:(.1/0&=!$%7/;-/0$0&!.(!-1(! 0(1!:(.:&/2(1!84449!2$=!0/P/:-=0$0&!&12$#X!7$12$.2&!%-=2/6=/:$0$! &%!:(.2&`2(1!:(%-./:$2/E(1!G-&! &.E(=E$%!-%$!;#$.0&!0/E/0$0&!84449!0&!$;&.2&14>!!8Z=E&13#R' I1%' ,%?%' &%"' %)*%),(,+' @#5#' 15' ,+,#R' &%"]'
+@%)*1,+,+' &%' #' "%&!#)&]?%=' !%=+' !"#5#>3#' ,%&&+' @#51)(@+>3#' )3#' %&*(?%"' ,%?(,+5%)*%' !"%!+"+,#' !+"+' =(,+"' @#5' +&' ,($%"%)>+&' %&*"1*1"+(&' ,#&' ?]"(#&' +@*#"%&9' !#"' !"%!+"+>3#' %)*%),%5#&' )3#' &J' 15' $#"*%' @#)C%@(5%)*#' ,+' &1+' ]"%+' ,(&@(!=()+"R' 5+&' *+5B`5' 15+' @+!+@(,+,%' ,%' +"*(@1=+"' ,($%"%)*%&' !#&(>a%&R' 5#*(?+,+&' !#"' ()*%"%&&%&' !#=A*(@#&' %o#1' %@#)J5(@#&R'@+!+K%&'()@=1&(?%',%'+$%@*+"'#&'!"J!"(#&'?+=#"%&',#'@##",%)+,#"/ '
.#"'%&*%'5#*(?#R'@"%5#&'I1%'%&&%'@##",%)+,#"R'$1)>3#'I1%'!#,%"]'&%"'@15!"(,+'!%=#'
+"I1(*%@*#R',%?%"]'+,#!*+"'15+'!#&*1"+'+@*(?+')+'!"#@1"+',+&'5%=C#"%&'=1>a%&/
ESTADO DA ARTE
!"
.$1$"/-$".1+-+)*+"#$".$10%,%.$)*+
'
."#5#?%"' +' !+"*(@(!+>3#' !^B=(@+' `' !"#5#?%"' +' ()*%",(&@(!=()+"(,+,%-' #&' ?]"(#&'
+@*#"%&' @C+5+,#&' :' "%&!#)&+B(=(,+,%' !#&&1%5' ,($%"%)*%&' B+@QD"#1),&' @1=*1"+(&' %' @(%)*AV(@#&R'#'I1%'=%?+'+'I1%'@+,+'15',%=%&'%)*%),+'#'!"#B=%5+'X'#'#BN%@*#',%'+"I1(*%@*1"+'X'%' #' !"#@%&' X'+'!+"*(@(!+>3#' !^B=(@+'X',%'15+' $#"5+'!"J!"(+R' #"+'?+=#"(K+),#' +&!%@*#&' 5+(&' $1)@(#)+(&R' %@#)J5(@#&R' $#"5+(&R' !#=A*(@#&' %' @(+(&/' H&*+' +B%"*1"+R' @"%5#&R' %5' )+,+' ,%&?+=#"(K+' #' !+!%=' ,#' +"I1(*%@*#R' +)*%&' !%=#' @#)*"]"(#-' `b=C%' %L(D(,#' 15' %&$#">#' +,(@(#)+=' !+"+'D+"+)*("' +'@##",%)+>3#' %)*"%' #&'?]"(#&'+@*#"%&'%'+' @#5!+*(B(=(,+,%',+&'&1+&'(,%(+&mj/' 8' ,(V(@1=,+,%' ,#' !"#@%&' @#)&*(*1(' 15+' ,+&' "+Ka%&' !%=+&' I1+(&' #' 5#,%=#' ,%' %L%"@A@(#' !"#V(&&(#)+=',#' +"I1(*%@*#' `R' 51(*+&' ?%K%&R' @%)*"+,#' %L@=1&(?+5%)*%')+'&1+'!"#V(&&3#' %' )#&' &%1&'?+=#"%&',(&@(!=()+"%&R'+!%&+"',+'!"#V(&&3#'&%"R'@#5#'+!#)*+'3#' ,%' !%&+&R' !"#@%&&' ,%' ,%&%)C#' %' %,(VA@(#&' @#5' #' #BN%@*(?#',%' !"#,1K("' ()$#"5+>3#'@+!+K',%'()$#"5+"'#'!"#N%@*#' 'Ya%&' +'!+"*("' ,%' 5#,%=#&' %&*"(*+5%)*%',(&@(!=()+"%&R' +B"(),#' +' +"I1(*%@*1"+'+' 15+'5+(#"' ()*%",(&@(!=()+"(,+,%'X' &%5' !"%N1AK#' !+"+'+' +1*#)#5(+' %'+' "%&!#)&+B(=(,+,%',%' @##",%)+>3#' I1%R'@"%5#&R',%?%"]' @#)*()1+"'+'!%"*%)@%"':'+"I1(*%@*1"+/' G#5#'+!#)*+'8=?%&R' %&*+' +=*%"+>3#' 5%*#,#=JD(@+' N]' &%' %)@#)*"+' %5' !"#@%&' )#' ,#5A)(#' ,#' .=+)%+5%)*#' ,#' O%""(*J"(#R'$"1*#',%'15',%B+*%'@#5'15+'"(I1%K+',%'@#)*%^,#'+!%)+&'!#&&A?%='@#5#'"%&1=*+,#' ,#',(]=#D#'()*%",(&@(!=()+"'%)*"%'+'%I1(!+'%'#&',(?%"&'%=%5%)*#&'%)?#=?(,#&')#'!"#@%&me / '
7%&*%' &%)*(,#R' 3#' ()*%",(&@(!=()+"' `' 15+'
"%+=(,+,%' I1%'&%' %)@#)*"+' +' &%"' @#)&*"1A,+'!#"' ?]"(+&' %)*(,+,%&R'!#*%)@(+,+' !%=+' E)*%")%*R' 5+&R' +!%&+"' ,+' ,(&!#)(B(=(,+,%R' `' !+"+' 3#' (),("%@*+R' @+B%),#' +#' +"I1(*%@*#' #' !+!%=',%' ()*%D"+"'%'@##",%)+"'#'@#)C%@(5%)*#'!"#?%)(%)*%',+&'?]"(+&']"%+&',#'&+B%"/ '
7#' %)*+)*#R' )3#' &J' +#' +"I1(*%@*#' @+B%' +' !"#5#>3#' ,+' !+"*(@(!+>3#' !^B=(@+-' `' +#'
@=(%)*%' I1%' @+B%"]' D"+),%' %&$#">#' )+' !"#5#>3#' ,+' !+"*(@(!+>3#R' I1%' &%' *"+,1K("]' )15' ()?%&*(5%)*#' ,%'*%5!#'%',%'"%@1"&'V()+)@%("#&-'#'@=(%)*%')%@%&&(*+R'!#"' (&R',%'+!"%%),%"' +&'?+)*+D%)&',#'!"#@%&'!+"*(@(!+*(?#'!+"+'+'&1+'#B"+R'I1%"',1"+)*%'+'$+&%',%'!"#N%@*#R'I1%"' !+"+' #' !J&b#B"+R' !+"+' %&*+"' ,(&!#&*#' +' V()+)@(+"' #' !"#@%&R' @+' @#)*"]"(#' #' *%5!#' ,(&!%),(,#' !%=#&' +"I1(*%@*#&' &%"]' 5A)(5#mi9' +=`5' ,(&*#R' %)I1+)*#' !"#5#*#"' ,+' #B"+' %' ,#' @#)@1"R'#'@=(%)*%',%?%"]'%&*+"',(&!#)A?%='!+"+'#' ,(]=#D#' %R'5+(&'(5!#"*+)*%R'!+"+'+@%(*+"'#&' ,+,#&' !"#?%)(%)*%&',#'!"#@%&'!+"*(@(!+*(?#R'B"%*1,#' &%'%&*%'&%'*"+*+"',%'15+'()&*(*1(>3#' @(+=D+,&!#(=&!$.0!$22/2-0&1!("!:=/&.21!2(!'/0!1(:/$=!6$#2/:/6$2/(.!$#&!("!;#&$2!/%6(#2$.:&3#' ,#'!^B=(@#',%'+@#",#'@#5'#'*(!#' ,%'%,(VA@(#' #1'
%&!+>#' +'@#)@%B%"9'@#5#' "%$%"%'#&' I1%' =(@(*+5' 15+' 5+(#"' !+"*(@(!+>3#' !#!1=+"' +#' !+&' I1%' #1*"#&' )3#' !#&&1%5' %&&+' +*"+@*(?(,+,%/' ."#5#?%"'+'!+"*(@(!+>3#'!^B=(@+'`R'*+5B`5R'&+B%"'%5'I1%'@("@1)&*_)@(+&'+'!"#5#?%"/ml '
\' !^B=(@#' *+5B`5' ,%&%5!%)C+' 15' !+!%=' $1),+5%)*+=' )#' !"#@%&' !+"*(@(!+*(?#R'
,%?%),#' &%"' !%)&+,+' 15+' %&*"+*`D(+' !+"+' #' *#")+"' 5+(&' @#)&@(%)*%' ,#&' !"#B=%5+&' ,+' mg 'sOC%' Ç!+"*(@(!+*#"P' +),'"%V=%@*(?%' ,%&(D)U' 5%*C#,#=#DP' Y///Z' ()?#=?%&'1&%"&U' !+"*(@(!+*(#)' +),' %?#=?()D' &*+D%&'#$'%?+=1+*(#)/' z%"%' ,($$%"%)*' *P!%&'#$' 1&%"&R' *C%' !"#N%@*' *%+5'+),'&!%@(+=(&*&' @#5%' *#D%*C%"' *#' %?+=1+*%' %+@C' )%S' &*+D%' #$',%?%=#!5%)*' Y///Z' 1)*(=' *C%' $*S+"%' (&'"%+,P' *#' 1&%/t' ' Ya%&' @#5#' OC%+' 4%),%"' ' YW#=(,' E"(&' O%@C)#=#D(%&R' ejdjZR' 15+' +!=(@+>3#' ,%' !"#,1>3#' ,%' (5+D%)&' @#5!1*+,#"(K+,+&'+' !+"*("',%'5#,%=#&',(D(*+(&' *"(,(5%)&(#)+(&R'!"#@%&' ,#' I1+=' #' +1*#"',+'0(&&%"*+>3#' $+K' !+"*%',%&,%'3#'!+"*(@(!+,+',#'!"#D"+5+',%'15'@#)@1"',%'+"I1(*%@*1"+'X'!#"?%)*1"+'
#'!"(5%("#'5#5%)*#'#),%'+'!+"*(@(!+>3#'!^B=(@+'!#,%"]'&%"'*(,+'%5'@#)*+'X'`'"%$%"(,+'@#5#' 15+'5%,(,+' !#&(*(?+nd 'I1%'*+5B`5' N]' ,%5#)&*"#1'&%"' @+!+K' ,%'!"#,1K("' B#)&' "%&1=*+,#&R' @#5#' +' H(&C()' W@C##=' )#' 3#' +@#5!+)C+,+&' ,%'"%&!#)&]?%(&' @+!+K%&',%' %&@=+"%@%"' ,^?(,+&R' B%5' @#5#' +' !1B=(@(*+>3#' $"+)@+' ,#&' =#@+(&' #),%' &%' !"#@%&&+"3#' +&' mm'|W*(51=+*()D' ,%5+),'$#"'!+"*(@(!+*(#)'S(*C()'@(%*P'Y///Z')%%,&'*#' B%'B+&%,'#)'+'S(,%"'!1B=(@'1),%"&*+),()D'#$'+"@C(*%@*1"+=' ,%&(D)'(&&1%&R' +),'C%"%'D#?%")5%)*R'!#=(@Pb5+Q()D' B#,(%&'+),'*C%'!"#$%&&(#)+='#"D+)(&+*(#)&')%%,'*#' !=+P' Q%P'"#=%&/|''Y3#',#'%&!+>#'#1'%,(VA@(#R'+?+=(+),#'D"+1&',%'&+*(&$+>3#o()&+*(&$+>3#R'%*@/'!#,%),#'%&*%' 5#5%)*#' @#)&*(*1("R' :' &%5%=C+)>+' ,%'#1*"+&R' 15+'$+&%',%'!"#N%@*#' !=+)%+,+'%'%L%@1*+,+nh/' E5!#"*+)*%'`R'&%N+'I1+='$#"'+'$+&%',#'%)?#=?(5%)*#',#'!^B=(@#R'*#")+"'@=+"#'I1+(&'#&'#BN%@*(?#&' %'#&'"%&1=*+,#&'!"]*(@#&'%&!%"+,#&',#'!"#@%&R'B'!%)+',%'D%"+"')#'!^B=(@#'15'&%)*(5%)*#' ,%',%&(=1&3#'I1%'@#),1K("]':',%&5#*(?+>3#/ *V!\Vq!84449!:(.:=-/-!$!&12&!6#(6N1/2(!G-&!$!"$=2$!0&!0&P/./TF(!6#WE/$!0(!*1:(6&>!0(!6#(:&11(!0&! &.E(=E/%&.2(! ;$! "#&G-&.2&%&.2&! $(1! 6$#2/:/6$.2&1! 0&1/=-1F(! 0&E/0(! a1! "$=1$1! &`6&:2$2/E$1! :#/$0$14>!!8Z=E&1+' %)*"%' #' I1%' ;@0+,%' ,%V()(1' !#"' %&*"+*`D(+' *#!b,#S)' %'
%&*"+*`D(+'B#**#5b1!R' &%),#'+'^=*(5+'5+(&'!"JL(5+',#'%&!A"(*#' ,%'s@#=+B#"+>3#'V=%LA?%=t'I1%' +5B(@(#)+5#&/
nh ' sOC%' !"#$%&&(#)' &C#1=,' @#)&(,%"' *C%' ?(+B(=(*P' #$' "%+&&%"*()D' *C%' !#&*b@#5!=%*(#)' $%%,B+@Q' &*+D%' S(*C()' *C%' .=+)' #$' v#"Qt''Y3#R' +!"#L(5+),#' +&' ,(?%"&+&' ]"%+&' %' +@*#"%&' ,%' 15' !"#@%&' @#5!=%L#' @#5#' #' @#)@1"' ,%' +"I1(*%@*1"+/' 8&' OEG'&3#' 15' 5%(#' @+!+K',%' !"#5#?%"' %&*+'C#"(K#)*+=(,+,%')+' @#51)(@+>3#R' #$%"%@%),#b&%' @#5#' +=*%")+*(?+' +#' *"+,(@(#)+=' ()I1`"(*#R' @=+"+5%)*%' C(%"]"I1(@#ni / D+$%7W%! ,X! %-0$.T$1! 1/;./P/:$2/E$1! .$1! &12#-2-#$1! 0&! :(%-./:$TF(! G-',#&'()*%"?%)(%)*%&'%R' @#)&%I1%)*%5%)*%R':')3#b@#51)(@+>3#/' G#)*1,#R'+'(5!#"*_)@(+',+'5.2.&2!@#5#'?%A@1=#',%' @#51)(@+>3#'%' !"#5#>3#' ,+' !+"*(@(!+>3#' *%5' &(,#' "%$%"(,#' !#"'?]"(#&' +1*#"%&R' *#")+),#' #' !"#@%&'5+(&'+*"+@*(?#nlR' #$%"%@%),#')#?+&' $#"5+&' ,%'?%"' +'@(,+,%R' )#5%+,+5%)*%'+*"+?`&' ,%'5#,%=#&' ,(D(*+(&nm '+#&'I1+(&' !#,%'&%"' +&@(+,+'()$#"5+>3#'D%#D"]V(@+',(D(*+= nn'X'TEW'XR'%' @#5#'$#"5+',%'!"#5#?%"'15+'0%5#@"+@(+'0(D(*+= nqR'!"#@%&' I1%'!#,%"]'&%"?("',%'%&*A51=#' %'5#*(?+"'+'@=+&&%'!#=A*(@+'+'+!#(+"'#'!"#@%&/ '
H5' &A)*%&%R'!#,%5#&' +V("5+"' I1%' *#,#&' #&' @+5()C#&' +!#)*+,#&' *M5' %5' @#515' #'
$+@*#' ,%' "%I1%"%"%5' 15+' 5+(#"' @+!+@(,+,%' ,%' ()$#"5+>3#' %' @#51)(@+>3#' %)*"%' *#,#&' #&' +@*#"%&R' #' I1%' )#&' @#=#@+' !%"+)*%' #' !"#B=%5+' ,%' @#5#' D+"+)*("' %&&+' %L(DM)@(+9' `' !"%@(&+5%)*%' +' %&*%' )A?%=' I1%' %)I1+,"+5#&' +' 1*(=(K+>3#' ,+&' OEG' @#5#' $%""+5%)*+' (),(&!%)&]?%=':'%=%?+>3#',+&' @+!+@(,+,%&' @#51)(@+*(?+&' ,#&' *`@)(@#&R'@=(%)*%&' %'!^B=(@#R'%'+' ni ' |7#' +@*1+=' @#)*%L*#' =%D(&=+*(?#R' +' ^)(@+' $#"5+' %L(&*%)*%' ,%' @+!*+"' +' #!()(3#' ,#' @(,+,3#' B"%' +=D15+' ()*%"?%)>3#' ,%' )+*1"%K+' 1"B+)+' `' #' ()I1`"(*#R'15'!"#@%&' 5#"#' %'!#1@#'#BN%@*(?#/'H&*%'!"#@%&' !#,%"]' &%"'%)"(I1%@(,#' +*"+?`&',+&')#?+&' *%@)#=#D(+&' ,%' ()$#"5+>3#' ,%' $#"5+' +' *#")+"' #' !"#@%&' ,%' *"+)&$#"5+>3#' ,+' @(,+,%' 5+(&' ,(?1=D+,#' %' !+"*(@(!+,#/|''YG+""+!+*#R'ejjeZ nl ' sp("*1+=' 4%+=(*P' 5#,%=&' *C+*' @+)' B%' ()*%"+@*(?%=P' %L!=#"%,' S(==' 1),#1B*%,=P' 5+Q%' *C%' ?(&1+=' !"%&%)*+*(#)' #$' (,%+&' +),' !"#!#&+=&'+*'!=+))()D'5%%*()D&'#"'#?%"'*C%'()*%")%*'$+"'5#"%'()*%"%&*()D'+),'1),%"&*+),+B=%'$#"'*C%'!1B=(@t''Yy1=5%"R'ejjdZ nm'sY///Z' 1"B+)'5#,%=&'+"%')#S' ,(&*"(B1*%,'#?%"'*C%' ()*%")%*'1&()D' p4;2' Y*C%'p("*1+=' 4%+=(*P';#,%==()D' 2+)D1+D%ZR' +'D%#5%*"(@' 5#,%==()D' =+)D1+D%' *C+*' +==#S&' 1&%"&' *#' ,%V()%' D%#5%*"(@' #BN%@*&' +&' S%==' +&' +==' "*&' #$' "%),%"()D' +),' +)(5+*(#)' %=%5%)*&/t''Yy1=5%"R'ejjdZ nn 'sY///Z' E)*%")%*' TEW' C+&',%?%=#!%,' "+!(,=P' Y///Z' "%&1=*()D'()' *C%' 5(D"+*(#)' #$'%' TEW' $1)@*(#)+=(*P' *#' *C%' vvv' Y///Z' OC(&' Y///Z' C+&' *+Q%)' %=%5%)*&' #$' TEW' *#' 5+&&' +1,(%)@%&/' Y///Z' OC%&%' +!!=(@+*(#)&' ()@#"!#"+*%' TEW' +&' #)b=()%' *##=&' *#' ,(&&%5()+*%' ()$#"5+*(#)' Y///Z' &C#S' C#S' &!+*(+=' ()$#"5+*(#)' @+)' B%' 1&%,' *#' ()$#"5' +' D(?%)' ()*%"%&*' D"#1!' #"' +1,(%)@%' *C"#1DC' E)*%")%*' TEW/t''Y0#P=%R'0#,D%R'F'W5(*CR'dqqnZ nq'sOC%' )#S' S(,%&!"%+,'1&%' #$'*C%'()*%")%*'C+&'&!+S)%,'+')%S'+"%+' #$'!=+))()DR'*C+*' #$',(D(*+=' ,%5#@"+@P/' Ç0(D(*+=' ,%5#@"+@PU' C+&'B%@#5%' *C%' )%S'*%"5'@#()%,'*#' %L!=+()'*C%' 1&%' #$')%S' *%@C)#=#D(%&'&1@C'+&'*C%'()*%")%*' ()'*C%' 5#,%")'!#=(*(@+=' &P&*%5'*#' &!+S)'+'S(,%"'"+)D%'#$'?#*%"&/t''Yy1=5%"R'ejjdZ
I@
ID
Concurso de arquitectura e participação pública
8EG8'@#5#' 15+'+!=(@+>3#' !"]*(@+',%&&+&' *%@)#=#D(+&/'8'@"(+>3#' ,%'$%""+5%)*+&' ,%'&1!#"*%':' ,%@(&3#'!#*%)@(+'+'!+"*(@(!+>3#qj'&%),#'#'&1!#"*%',(D(*+='15+ D84449! 6=$2$"(#%$! &P/:/&.2&! 84449! 6$#$! -%$! :(%-./:$TF(! &.2#&! $! Z#G-/2&:2-#$! 84449! &! -%$! 6(6-=$TF(D!!8r/.(-=,/$:3#R'@#)*1,#R'%5'51*+>3#/'H&*%',%&AD)(#'@#51)(@+*(?#'N]' C+?(+'&(,#'+!#)*+,#'!#"'z%+=%P'%5'dqqeR'@#5#'(),(@+'8=?%&*t&$=&3!84449!6#(6Y&!$!:#/$TF(!0&!6=$2$"(#%$!(#;$./Q$:/(.$=!&!2W:./:$!7$1&$0$!.$!:(.12#-TF(!0&! #&0&1! 0&!:(%-./:$TF(!&!:((6$TF(!&.2#&!-%$! 6=-#$=/0$0&!0&!1&:2(#&1!0$! 1(:/&0$0&!86j7=/:(!!8Z=E&13#' !^B=(@+R' )+' 5%,(,+' %5' I1%' $#(' !#&&A?%=' @#)$%"("' +#&' @(,+,3#&' #' !#,%"' ,%' @#5!"%%),%"'5%=C#"'+&'!"#!#&*+&',%'!"#N%@*#De&!7&=/&E&!2,$2!2,&!6#&1&.2!0/;/2$=!6=$2"(#%!$.0!12$2&!("!2,&!$#2!:(%6-2!E/1-$=/Q$2/(.!$==('1! 2,&!6-7=/:!2(!6=$3!$!%(#&!/%6(#2$.2!#(=&!/.!2,&!0&:/1/(.!%$)/.;!6#(:&114>!!8^&2(3#R' +' *%5]*(@+' ,+'
@#51)(@+>3#'%'"%!"%&%)*+>3#',%'!"#N%@*#'@#5'"%@1"':&'OEGR'N1)*+5%)*%'@#5'+&'+=*%"+>a%&' :' 5%*#,#=#D(+' ,%' !"#N%@*#' I1%' *M5' ?(),#' +' &%"' (5!=%5%)*+,+&R' *%"]' #' !+!%=' @%)*"+=' ,#' *%"@%("#'%'^=*(5#'*%L*#'B"%'#'H&*+,#',+'8"*%R'I1%'+!"%&%)*+5#&'%5'&%D1(,+/
IE
IF
Concurso de arquitectura e participação pública
6(D/'gj-'0(+D"+5+b&A)*%&%-'s,#'!"#@%&',%'15'G#)@1"',%'+"I1(*%@*1"+Et
6(D/'gd-'0(+D"+5+b&A)*%&%-'s,+'!+"*(@(!+>3#'!^B=(@+t
ESTADO DA ARTE
!"!"6$)3$7/-5)7)$!"#$"#%#&'$()*+*,-"/
'
H5' s0(!6#(:&11(! 0&!-%! :(.:-#1(! 0&! $#G-/2&:2-#$>' "%=+@(#)]5#&' +' @#5!=%L(,+,%' ,+'
@(%,+,%' @#)*%5!#"_)%+' @#5' +' @#5!=%L(,+,%' ,#&' !"#N%@*#&' ,%' +"I1(*%@*1"+R' +5B+&' 5#*(?+,+&'!%=+&'5+(#"%&'%L(DM)@(+&',#&'1*(=(K+,#"%&R',#&'5+*%"(+(&'%'*`@)(@+&' @#)&*"1*(?+&R'%' ,#'I1+,"#')#"5+*(?#' +!=(@]?%=/'4%@#)C%@%5#&' I1%'+'#B"+',%'+"I1(*%@*1"+'`'@+,+'?%K'5%)#&' 15+' !%>+' (=+,+R' &%),#' +)*%&' ()*%D"+,+' )15+' @#5!=%L+' "%,%' X' +' @(,+,%' X' @1N#' %I1(=AB"(#' ,%!%),%',+'@#=+B#"+>3#' ,#&' +@*#"%&'%)?#=?(,#&')+'&1+'@#)&*"1>3#9'&1"D%'+&&(5' +' V(D1"+',#' @#)@1"' ,%' +"I1(*%@*1"+' @#5#' 5%(#' !+"+' !"#5#?%"' +' @#51)(@+>3#' %' +=@+)>+"' %&&%' %I1(=AB"(#/ '
E,%)*(V(@]5#&' +'?+)*+D%5' ,#' !"#@%&' X'!"#5#?%"' 15' 5+(#"' ,%B+*%'%5' *#")#' ,+&'
%?%)*1+(&' =1>a%&R' D"+>+&' +#' 5+(#"' )^5%"#' ,%'!"#!#&*+&' %' %I1(!+&' @#)@#""%)*%&' ' X' !+"+' "+!(,+5%)*%'@#)&*+*+"5#&' I1%'#'!"#@%&',#'@#)@1"',%'+"I1(*%@*1"+'`'5^=*(!=#' )+&' &1+&' %L!"%&&a%&R'&%),#'#'@+"]@*%"',#'!"#5#*#"'X'!^B=(@#'#1'!"(?+,#'X'15+',($%"%)>+'$1),+5%)*+=/ '
8&&15(5#&' #' @#)@1"' !^B=(@#' @#5#' *(!#' $1),+5%)*+=R' !%=+' &1+' 5+(#"' @+!+@(,+,%'
,%'()*%"?%)>3#')#'*%@(,#' 1"B+)#',+'@(,+,%R'%',%)*"#',%&*%'#'@#)@1"',%'@#)@%!>3#'!%=#'&%1' @+"]@*%"',%'+B%"*1"+':'*%5]*(@+',+'!+"*(@(!+>3#'%'+,%I1+>3#'+#'5%"@+,#',+'+"I1(*%@*1"+/ '
H5' s0$! 6$#2/:/6$TF(! 6j7=/:$t'"%$%"(5#&' +' @"%&@%)*%' ?#)*+,%' %5' ()*%D"+"' #' !^B=(@#'
)+&' ,(&@1&&a%&' B"%' #' +5B(%)*%' @#)&*"1A,#R' "%&!#)&+B(=(,+,%' I1%' ,%?%' &%"' +&&15(,+' *+5B`5' !%=+&' +&@(+>a%&' %' !"]*(@+&' !"#V(&&(#)+(&/' 4%$%"(5#&' +' (5!#"*_)@(+' ,%' %)*%),%"' +' !+"*(@(!+>3#'@#5#'15' !"#@%&' ?+)*+N#' !+"+'*#,+&' +&' !+"*%&' %')3#' @#5#' 15+'+5%+>+'+#&' ()*%"%&&%&',(&@(!=()+"%&',#&'*`@)(@#&'%'+#&'()*%"%&&%&'%@#)J5(@#b!#=A*(@#&',#&'!"#5#*#"%&/ '
4%$%"(5#&' #'@"%&@%)*%'()*%"%&&%'!%=+'1*(=(K+>3#',+&'!=+*+$#"5+&' ,%'@#51)(@+>3#' )+'
5.2.&2' %' +' )%@%&&(,+,%' ,%' ,%&=#@+"' #' ()*%"%&&%' ,#' !^B=(@#' !+"+' 1*(=(K+"' !=+*+$#"5+&' &%5%=C+)*%&' !+"+',(&@1&&3#' ,#' +5B(%)*%' @#)&*"1A,#R' %' +(),+' #' +@*1+=' @#)*%L*#' %@#)J5(@#' @#5#'#!#"*1)(,+,%'!+"+'"%!%)&+"'+'=(D+>3#'%)*"%'+'+"I1(*%@*1"+'%'+'@(%,+,%/ '
4%$%"(5#&' #' %)*%),(5%)*#' +@*1+=' ,#' .=+)%+5%)*#' @#5#' !"#@%&' %' )3#' @#5#'
!"#,1*#' X'#'I1%')#&'@#),1K(1':')%@%&&(,+,%',%',%V()("' I1%5R'I1+),#'%'@#5#' !+"*(@(!+'X'%R' 5+(&' (5!#"*+)*%' +(),+R' #' !#"I1M' ,+' !+"*(@(!+>3#-' B"%' #' ^=*(5#' +B+),#)]5#&' #' $1),+5%)*+=(&5#',%'15+'N1&*(V(@+>3#'(,%#=JD(@+'!+"+'+V("5+"'+')#&&+'@"%)>+')+'!+"*(@(!+>3#' @#5#' 5%(#' ,%' %$%@*(?+5%)*%' #B*%"' 15' 5%=C#"' +5B(%)*%' @#)&*"1A,#' X' =#D#R' +V("5+),#' +' (5!#"*_)@(+'I1%"',#'!"#@%&R'I1%"',#'!"#,1*#/ '
4%@#)C%@%5#&' +' %L(&*M)@(+' ,%' %)*"+?%&' :' !+"*(@(!+>3#R' @#5%>+),#' !%=#' @+"]@*%"'
N#?%5''',+''',%5#@"+@(+''%'',+''!"#V(&&3#'',%''+"I1(*%@*#''%5'''.#"*1D+=R''5+&'''&%5'''=C%''+*"(B1("'
IG
IH
Concurso de arquitectura e participação pública
ESTADO DA ARTE
,("%@*+5%)*%'15+'"%=+>3#'@+1&+b%$%(*#9'"%$%"(5#&'#'@+"]@*%"'%=(*(&*+',+'!"#V(&&3#R'!#"?%)*1"+'' ()(@(+,#' )+'&1+'$#"5+>3#R'@#5#' $+@*#"' ,%' (=+5%)*#' !"#V(&&(#)+='$+@%'+'15+'5+(#"' "%=+>3#' @#5' #1*"+&' ]"%+&' !"#V(&&(#)+(&' %' @#5' #' !^B=(@#9'"%@#)C%@%5#&' +' +1&M)@(+' ,%' 15' @#)*%L*#' !#=A*(@#' %' ()&*(*1@(#)+='+,%I1+,#':'!"#5#>3#' ,+'!+"*(@(!+>3#R'5#*(?+,#' !%=+' ,(V(@1=,+,%',%' !+"*(=C+',#'!#,%"R'%'+'(5!#&&(B(=(,+,%',%'@#)@%B%"'#'!"#@%&'$#"+',%&&%'@#)*%L*#9'"%$%"(5#&' +'$+=*+',%'%L!%"(M)@(+',#'!^B=(@#'%5'5+*`"(+',%'+"I1(*%@*1"+'%'+'&1+',%&@"%)>+')+&'%&*"1*1"+&' "%&!#)&]?%(&' !%=+' !"#5#>3#' ,+' !+"*(@(!+>3#R' (),(@+),#' +' )%@%&&(,+,%',%'"%&*+B%=%@%"'%&*+' @#)V(+)>+' B+&%+,+' )+' "%&!#)&+B(=(K+>3#' ,%' *#,#&' #&' +@*#"%&R' ()@=1&(?`' ,#' D"+),%' !^B=(@#9' "%$%"(5#&'#'"%@%(#',%'+*"+&')#'&(&*%5+'!"#,1*(?#'@#5#'5#*(?#'!+"+')3#'(5!=%5%)*+>3#',+' !+"*(@(!+>3#R'%'+')%@%&&(,+,%',%'%)*%),%"'%&&%'+*"+' @#5#' ()?%&*(5%)*#'$1*1"#9'!#"'^=*(5#R' "%@#)C%@%5#&' +' %L@%&&(?+' C(%"+"I1(K+>3#' ,+' @#51)(@+>3#R' "%&1=*+)*%' %5' %&*"1*1"+&' ,%' @#51)(@+>3#'?%"*(@+(&'#),%'+'()$#"5+>3#'+!"%&%)*+',(V(@1=,+,%&'%5'@("@1=+"/ '
G#5#' "%&!#&*+' +' %&*%&' !"#B=%5+&' (,%)*(V(@]5#&' +=D15+&' 5%,(,+&' @+!+K%&' ,%'
!"#5#?%"'+'!+"*(@(!+>3#-'+'!"#5#>3#' ,+'()*%",(&@(!=()+"(,+,%'X')%@%&&]"(+',+,#'#',($%"%)*%' B+@QD"#1),',#&'+@*#"%&'%)?#=?(,#&')#'!"#@%&'X'$+@*#'I1%')3#',(5()1('5+&'?+=#"(K+'#'!+!%=' ,#' +"I1(*%@*#' %)I1+)*#' @##",%)+,#"9' +' +,#!>3#' ,%' 15' 5#,%=#' ,%' %L%"@A@(#' !"#V(&&(#)+=' @%)*"+,#' )+' ()?%&*(D+>3#' ,%' ]"%+&' )3#b%L@=1&(?+5%)*%',(&@(!=()+"%&R' 5#,%=#' $+@(=(*+,#' !%=+' %L(&*M)@(+'+@*1+=',%'B+&%&',%',+,#&' #)=()%',%'$]@(='+@%& '#' !+!%='(5!1=&(#)+,#"' ,#'@=(%)*%R' I1%' ,%?%"]'%)*%),%"' +'!+"*(@(!+>3#' @#5#' 15' ()?%&*(5%)*#' +' =#)D#' !"+K#' %' )3#' @#5#' 15' ,%&!%",A@(#' ,%' *%5!#' %' "%@1"&' V()+)@%("#&9' +' @#""%@*+' +,%I1+>3#' ,#&' !"#@%&&' ,%' !+"*(@(!+>3#'+#'*(!#',%'%,(VA@(#'#1'%&!+>#'+'@#)@%B%"'N]' I1%R'!#"'%L%5!=#R' 15'%I1(!+5%)*#' !^B=(@#' !#,%"]'&%"'5+(&'*#=%"+)*%':'!+"*(@(!+>3#',#'I1%'15+'C+B(*+>3#'!"(?+,+9'+'()*%D"+>3#' ,+'!+"*(@(!+>3#' ,#' !^B=(@#' %5'*#,+&' +&' $+&%&' ,%'!"#N%@*#R' ,%&,%'+'$+&%',%'@#)@%!>3#' ()(@(+=' +*`':'+?+=(+>3#',#',%&%5!%)C#',#' %,(VA@(#' #1'%&!+>#'@#)&*"1A,#9'%R'V()+=5%)*%R'+'+,#!>3#',%' 15+' %&*"+*`D(+' ,%' @#=+B#"+>3#' V=%LA?%=' %)*"%' !"#5#*#"%&' %' #' !^B=(@#R' *%),#' %&*%' &(,#' %&@=+"%@(,#R' $! 6#/(#/R' B"%' #&' "%@1"&R' @#),(@(#)+)*%&' %' #BN%@*(?#&' ,#' !"#@%&' ,+' !+"*(@(!+>3#R'%&*"+*`D(+'%&&+'I1%',%?%"]'!"%?%"'%&*"1*1"+&',%'@#51)(@+>3#'5+(&'C#"(K#)*+(&/ '
.#"' ^=*(5#R' "%@#)C%@%5#&' I1%' #&' @+5()C#&' +!#)*+,#&' !+"+' +' !"#5#>3#' ,+'
!+"*(@(!+>3#' !#,%5' &%"' @#)@"%*(K+,#&' @#5' +' 1*(=(K+>3#' ,%' $%""+5%)*+&' ,%' @#51)(@+>3#' +&&%)*%&' )+&' OEGR' @+!+K%&' ,%' ()*%D"+"' )#?+&' 5%*#,#=#D(+&' ,%' !"#N%@*#' B%5' @#5#' )#?+&' $#"5+&',%'"%!"%&%)*+>3#'%'@#51)(@+>3#'I1%'*%5#&'+#',(&!Å"/ '
.#"'%&*+&'"+Ka%&R'#' @#)@1"',%'+"I1(*%@*1"+'"%?%=+b&%'@#5#'15+'#!#"*1)(,+,%'!+"+'
!"#5#?%"'+'!+"*(@(!+>3#'%'15'5#*(?#'!+"+'#',%&%)?#=?(5%)*#',+'8EG8R'!"%*%),%),#b&%'15+' !=+*+$#"5+'@+!+K',%'"%=?%"'#&'%)*"+?%&'%'!#*%)@(+"'+&'5%,(,+&'"%$%"(,+&/ '
\' 5#*(?#' +&&15%b&%' +&&(5' @#5#' +' !+=+?"+b@C+?%' ,%&*%' &1Bb@+!A*1=#' %' +' &%D1),+'
#!#"*1)(,+,%'!+"+'#',%&%)?#=?(5%)*#',+'8EG84
II
I<
Comunicação e Representação de Projecto
6(D/'ge-'8!"#!"(+>3#',%'"%!"%&%)*+>3#',+'"%+=(,+,%'X'#"*#$#*#/
6(D/'gg-'8!"#!"(+>3#',%'"%!"%&%)*+>3#',+'"%+=(,+,%'X'5#,%=#'g,/
6(D/'gh-'8"*(@1=+>3#',+&',1+&'"%!"%&%)*+>a%&/
6(D/'gi-'4%!"%&%)*+>3#',%'!"#N%@*#'B"%'"%!"%&%)*+>3#'@#5!=%L+',+'"%+=(,+,%/
ESTADO DA ARTE
A@C+H!,%&'0)-.!+*+#*"#*=*&$)-.!+(*+"#!B*0$!
!"6"#$%&$+)4+)7)-5&9:,$',3,$&'5,$'+(&5(., '
.%=+' &1+' )+*1"%K+' %' #BN%@*(?#&' %&!%@AV(@#&R' +' 8EG8' ,%?%"]' &%"' @+!+K' ,%' @#51)(@+"'
@#)*%^,#&' ,("%@*+5%)*%' "%=+@(#)+,#&' @#5' +' +@*(?(,+,%' ,%' !"#N%@*#' ,%' +"I1(*%@*1"+R' @#)*%^,#&' %&&%&' I1%' )#&' ()*%"%&&+5' %&@=+"%@%"/' H&*+' `' 15+' I1%&*3#' %&&%)@(+='%'I1%' )3#' &%' "%!#"*+' +!%)+&' +#' !"#B=%5+' *%@)#=JD(@#' ,%' %L(B("' @#)*%^,#&' )15' %@"39' `' %&&%)@(+=' &+B%"' I1+(&'#&'@#)*%^,#&'+'%L(B("'%'@#5'I1%'@+"+@*%"A&*(@+&R',%'$#"5+'+'$+@(=(*+"'+'&1+'@#5!"%%)&3#' !#"' !+"*%' ,%'*#,#&'#&' 1*(=(K+,#"%&' ,+'+!=(@+>3#' ()$#"5]*(@+' %R' @#)&%I1%)*%5%)*%R' &%"?("%5' @#5#'5+*%"(+='%V(@+K'!+"+'+'!"#5#>3#',#',(]=#D#'%',+',(&@1&&3#',+&'(,%(+&/ '
8' 8EG8' !"%*%),%' @#51)(@+"' #' @#5!=%L#' +"*%$+@*#' C15+)#' I1%' `' +' @(,+,%R' 5+&'
*+5B`5'+&'!"#!#&*+&',%'()*%"?%)>3#'I1%'#'?(&+5'*"+)&$#"5+"9'%5'&A)*%&%R'+'8EG8',%?%"]'&%"' @+!+K' ,%' ()*%D"+"' "%!"%&%)*+>a%&' ,+' "%+=(,+,%' %L(&*%)*%R' 5+&' *+5B`5' "%!"%&%)*+>a%&' ,%' !"#N%@*#&',%'*"+)&$#"5+>3#',%&&+'"%+=(,+,%/ '
H)@#)*"+5#&'+&&(5'I1%&*a%&',%'$1),#'%'I1%',(K%5'"%&!%(*#':'$"#)*%("+'%)*"%'+&',1+&'
"%+=(,+,%&-'+*`'I1%'!#)*#'+'@#51)(@+>3#',+'"%+=(,+,%',%?%"]'&%"'%)*%),(,+',%'$#"5+',(&*()*+' ,+'@#51)(@+>3#',%'!"#N%@*#Ä'G#5#'()*%D"+"'+&',1+&'"%!"%&%)*+>a%&'@#5'#'#BN%@*(?#',%'+$%"("' #'(5!+@*#',+&'*"+)&$#"5+>a%&'1"B+)+&'I1%'&%'!"#!a%5Ä '
8!=(@+>a%&' @#5#' #' T##D=%' WQ%*@C1!qe ' ,%5#)&*"+5b)#&' @#5#' +' +!"#!"(+>3#' ,+&'
"%!"%&%)*+>a%&' ,+' "%+=(,+,%' !+"+' ()*%D"+>3#' )+&' "%!"%&%)*+>a%&' ,%' !"#N%@*#' !#,%5' @#)&*(*1("' 15+'5+(&b?+=(+' !+"+'+'@#51)(@+>3#'%'"%!"%&%)*+>3#' ,%'+"I1(*%@*1"+'%'@(,+,%R' +#' 5%&5#' *%5!#' I1%' #!*(5(K+5' #' !"#@%&' ,%' !"#N%@*#/' ' !#"' (&' ?(*+=' 15+' %&*"+*`D(+' ,%' @#51)(@+>3#' %' "%!"%&%)*+>3#' ,%'!"#N%@*#' %',+'"%+=(,+,%' I1%'!%"5(*+' @#51)(@+"R',%'$#"5+' $:&11HE&=R'%&*+'@#5!=%L(,+,%'+#'@#)N1)*#'?+&*#',%'1*(=(K+,#"%&'I1%'@#)&*(*1%5'#'!^B=(@#b+=?#' ,+'8EG8/' '
H&&+' %&*"+*`D(+' ,%?%"]' +&&%)*+"R' %5' !"(5%("#' =1D+"R' )#' "%@#)C%@(5%)*#' ,+'
(5!#&&(B(=(,+,%' ,%' +!"%%)&3#' *#*+=' ,+' "%+=(,+,%' %' )+' (5!#&&(B(=(,+,%' ,+' &1+' &1B&*(*1(>3#' *#*+='!#"'I1+=I1%"'*(!#',%'"%!"%&%)*+>3#/'G#5'%$%(*#R'+'"%+=(,+,%'`',%5+&(+,#' @#5!=%L+'!+"+' !#,%"' &%"' @#51)(@+,+' +*"+?`&' ,%' I1+=I1%"' *(!#' ,%' "%!"%&%)*+>a%&' X' !%=#' 5%)#&R' @#5' #' 5%&5#' D"+1',%'%V(@]@(+'?%"(V(@+,#' )+' %L!%"(5%)*+>3#' ,("%@*+' ,%&&+'"%+=(,+,%/' G#5#' "%$%"%' 7%*#' Y7%*#R' ejjeZR' +' !%"@%!>3#' ?+(' +=`5' ,+' 5+*%"(+=(,+,%' VA&(@+R' %)?#=?%),#' +&' ,(5%)&a%&' @#D)(*(?+R'%5#@(#)+='%'&(5BJ=(@+'X' ?+"(+),#R'!#"'(&R',%'@1=*1"+'!+"+'@1=*1"+'%',%'(),(?A,1#' qe'\'T##D=%'WQ%*@C1!'`'15+'$%""+5%)*+',%'5#,%=+>3#'*"(,(5%)&(#)+=/''YT##D=%R'ejdj$Z
IB
3#' I1%' )#&' @#=#@+' )15+' !%"&!%@*(?+' $%)#5%)#=JD(@+R' )+' I1+=' #' &%"' C15+)#' @#)*"(B1(' +@*(?+5%)*%' )+' @#)&*"1>3#' 5%)*+=' ,+' "%+=(,+,%'I1%'!%"@%!@(#)+'X')3#'+'"%+=(,+,%'I1%'%L(&*%R'5+&'&(5'+'I1%'%&*%'@"(+''Y7%*#R'ejjeZ/' O#,#' #' @#)C%@(5%)*#R' ()@=1&(?%' #' ,+' "%+=(,+,%' %' #' ,+&' &1+&' "%!"%&%)*+>a%&R' `' @#5!=%L#' %' 51=*(,(5%)&(#)+=R' @#5#' +!#)*+' ;#"() qhR' %' +' )#&&+' 5%5J"(+' %&!+@(+=' `' 15' !"#@%&' @#5!=%L#'I1%'%)?#=?%',(?%"&'&%)*(,#&'!+"+'+=`5',+'?(&3#qi/ '
.+"+' +=`5' ,+' "%!"%&%)*+>3#' ,+' "%+=(,+,%R' #&' ()&*"15%)*#&' ,%' "%!"%&%)*+>3#' %5'
!"#N%@*#' *+5B`5' &%"?%5' #' +@*#' @"(+*(?#' %' !"#&!%@*(?#' ,#' +"I1(*%@*#qlR' ()V=1%)@(+,#' !%=+' @(%,+,%'%'!%=+'&1+' $#"5+>3#' +@+,`5(@+'%'!"#V(&&(#)+=R'%'!#*%)@(+,#' @#5' +&')#?+&' $#"5+&' ,%'"%!"%&%)*+>3#' @#5!1*+,#"(K+,+/'0%?%5#&'*%"' %5' @#)&(,%"+>3#' I1%' %&*+&'?3#' !+"+'+=`5' ,+'5%"+'(5(*+>3#',+'"%+=(,+,%R'$#")%@%),#'+)*%&')#?+&'$#"5+&',%'?%"'+'$#"5+'1"B+)+''Y7%*#R' ejjeZ/ '
;%&5#' @#5' "%@1"' +#&' 5+(&' +?+)>+,#&' 5%(#&' ,%' "%!"%&%)*+>3#' "%+=(&*+' !#"'
()*%"5`,(#' ,#' @#5!1*+,#"R' I1%"' #' "%&1=*+,#R' I1%"' #' !"#@%&R' @#5#' "%&1=*+,#' ,%' 15' *"+B+=C#'@"(+*(?#R'@#)*M5'%5'&('+=D15'D"+1',%'&1BN%@*(?(,+,%!
*84449!,('!:$.!:(%6-2!E/1-$=/Q$2/(.!7&!2,&!(7O&:2!("!$!12$.0$#0!E$=/0$2/(.!6#(:&11x!84449!
/2!1&&%1!2,$2!7(2,!2,&!/%$;&1!2,$2!:(%&!"#(%!2,&!:(%6-2!%(0&=!$.0!2,&!:#&$2/(.!("!2,&!$:2-$=! %(0&=!/21&="!$#&!1-7O&:2/E&4>!!8^&2(3#' *`@)(@+' I1%' =C%&'!%"5(*+'%)*%),%"'*%"5()#=#D(+'%&!%@AV(@+'=(D+,+':'+"I1(*%@*1"+R'%'I1%'@+B%"]':&'OEG'%':&' +!=(@+>a%&'()$#"5]*(@+&'+'(5!#"*+)*%'*+"%$+',%'5%=C#"+"'+'@#51)(@+>3#'%'*#")+"'5+(&'@=+"#&' #&' 5#,%=#&' I1%' &%' !"%*%),%5' %L!=(@+"R' *"+)&$#"5+),#' #&' @#)*%^,#&' %' "%!"%&%)*+>a%&' ,%' qg'|Y///Z' *C%'"%+=' S#"=,'+),'+==' (*&',(5%)&(#)&'X' !CP&(@+=R' @(+=R'!&P@C#=#D(@+=R' %@#)#5(@R'+),'!#=(*(@+=' X'(&'*##' "(@C'+),'@#5!=%L' *#'B%'$1==P',%!(@*%,'BP'+)P'*P!%'#$'{"%+=(&*(@{'"%!"%&%)*+*(#)|''Y7%*#R'ejjeZ/ qh ' sY///Z' *#,#' #' +@#)*%@(5%)*#' @#D)(*(?#' )%@%&&(*+' ,+' @#)N1)>3#' ,%' !"#@%&&' %)%"D`*(@#&R' %=`@*"(@#&R' I1A5(@#&R' V(&(#=JD(@#&R' @%"%B"+(&R' %L(&*%)@(+(&R' !&(@#=JD(@#&R' @1=*1"+(&R' =()D1A&*(@#&R' =JD(@#&R' (,%+(&R' (),(?(,1+(&R' @#=%@*(?#&R' !%&+(&R' *"+)&!%&+(&' %' (5!%&+(&R'I1%'&%'%)D"%)+5'1)&')#&'#1*"#&/t''Y;#"()R'dqnlZ qi ' sY///Z' #1"' &!+*(+=' 5%5#"P' (&' Y///Z' +' @#5!=%L' @#==%@*(#)' #$' @#D)(*(?%' !"#@%&&%&' +),' &Q(==&R' +),' )#*' N1&*' ,%!%),%)*' #)' ?(&(#)/t''Y7%*#R'ejjgZ ql 's8' @"(+*(?(,+,%R' !#"I1%' (5!=(@+' 15+',%&*"%K+' ,#' #=C+"'%' ,#' "%!"%&%)*+"R' )3#' `' )%@%&&+"(+5%)*%' %&!#)*+)%(,+,%t' ' Y2(&B#+R' dqqmZ
ESTADO DA ARTE
$#"5+'+'&%"%5',%'5+(&'$]@(='+!"%%)&3#'!+"+'#'!^B=(@#'%5'D%"+=/ *[=$../.;! 2((=1! :$.! 2#$.1=$2&! :(%6=&`! 6=$../.;! O$#;(.3#' %' +' *"+)&5(&&3#' ,%' (,%(+&' 15' !"#@%&'@#5!=%L#'I1%R'@"%5#&R'+&'OEG'!#,%"3#'+N1,+"'+'"%=?%"*q$:,! (.&! ("! 2,&1&! 0/1:/6=/.&1! ,$1! 84449! 0&E&=(6&0! /21! ('.! 6#("&11/(.$=! =$.;-$;&a%&' ,(&!#)(B(=(K+,#&'%'+'+1*#)#5(+'%'=(*%"+@(+'?(&1+=',#'1*(=(K+,#"')+' ?(&1+=(K+>3#' ,%&&%&' @#)*%^,#&-' #' !"(5%("#' N1&*(V(@+b&%' !#"I1%R' )+' (5!#&&(B(=(,+,%' ,%' @#51)(@+"' ,%'$#"5+'%$%@*(?+' %'@#5!=%*+'+'"%+=(,+,%R'"%&*+b)#&' @#51)(@+"'$"+D5%)*#&' ,%&&+' "%+=(,+,%' X' "%@#""%),#' :&' 5+(&' ?+"(+,+&' *`@)(@+&' ,%' "%!"%&%)*+>3#' @#5#' #' ,%&%)C#R' +' $#*#D"+V(+R' +'$#*#5#)*+D%5R' +' %&@"(*+R' #&' 5#,%=#&' ?("*1+(&R' %'+#&' 5+(&' ,(?%"&' 5`*#,#&' ,%' "%!"%&%)*+>3#R' @#5#' !=+)*+&R' @#"*%&R' +=>+,#&R' "%),%"()D&R' %*@' X' $"+D5%)*#&' %&&%&' I1%' #' 1*(=(K+,#"'&%'%)@+""%D+"]',%'#"D+)(K+"')+'@#)&*"1>3#',+'&1+'"%+=(,+,%/ '
' )%@%&&]"(#' I1%'%&*%&' ,(?%"&' 5#,%=#&' ,+' "%+=(,+,%' %&*(51=%5' #' 5+(#"' )^5%"#'
!#&&A?%=',%'&%)*(,#&'C15+)#&R'*%),#' %5'@#)*+'I1%'+'!%"@%!>3#',#'1*(=(K+,#"'&%"]'5%=C#"+,+' &%' +' &1+' +@*(?+>3#'$#"' &(51=*_)%+/'p(&1+=(K+"' 15' "%D(&*#' $#*#D"]V(@#' ,%' 15' =1D+"' %'+&&(&*("' +' 15+'"%!"#,1>3#' +1,(#' @+!*+,+')%&&%' =1D+"R' (=+,+5%)*%R'`'@#5!=%*+5%)*%',($%"%)*%' ,%'#&' !%"@%B%"' %5' @#)N1)*#/' H5' &A)*%&%R' +' 1*(=(K+>3#' &(51=*_)%+' ,%' ?]"(#&' 5`*#,#&' ,%' "%!"%&%)*+>3#' !%"5(*%' 15+' 5%=C#"' @#51)(@+>3#9' @#)*1,#R' @#5#' +!#)*+' 7%*#R' +' ?(&3#' @#)*()1+'+' &%"' #' &%)*(,#' !"(5#",(+=')+'@#5!"%%)&3#' ,#' %&!+>#R' %'+' @#5B()+>3#' ,%' ?]"(#&' *(!#&',%'"%!"%&%)*+>3#'?(&1+='!%"5(*%'15+'&1+'5%=C#"'%L!%"(M)@(+D84449! :(%6-2! %(0&==/.;3#' ,+' +1*#)#5(+' %' =(*%"+@(+' ?(&1+=' ,#' 1*(=(K+,#"' )+'
a%&' X' N1&*(V(@+b&%' !#"' ?]"(+&' "+Ka%&-' !"(5%("#R' !#"I1%' "%@#)C%@%5#&' I1%'#'+@*#'@"(+*(?#' ,+I1%=%'I1%'!%"@%!@(#)+' +' "%+=(,+,%' !+"*%'51(*#' ,+I1(=#' I1%'%=%' ,%&%N+'?%"' %')#'*%5!#' I1%' #' ,%&%N+'?%"9'&%D1),#R' !#"I1%'!"#5#?%"' %&*+'+1*#)#5(+' ,#'1*(=(K+,#"'(5!=(@+R'!+"+'#'+1*#"',+&'"%!"%&%)*+>a%&R'#'&%1',%&%)?#=?(5%)*#'@#5#'15'*#,#' +#' ()?`&' ,%'&%' $#@+"' +!%)+&' %5' ,%*%"5()+,+&' !+"*%&' X' #' I1%' !#,%"(+'=%?+"R' !#"'%L%5!=#R' :' 5+)(!1=+>3#',+&' !%"@%!>a%&R' )+'5%,(,+'%5' I1%R' *%),%)@(+=5%)*%R'%&&%'+1*#"'("(+'"%+=>+"'#&' +&!%@*#&'5+(&' !#&(*(?#&' %',(&&(51=+"'#&' )%D+*(?#&qm9'%R' V()+=5%)*%R' !#"I1%'*+='("]'@#),1K("':' )%@%&&(,+,%' ,%' ()#?+"' )+&' *`@)(@+&' ,%' "%!"%&%)*+>3#R' !"#5#?%),#' 15+' 5+(#"' ()*%"+@*(?(,+,%' %' %)?#=?(5%)*#' &%)"(+=R' (),#' !+"+' +=`5' ,+&' %&*]*(@+&' "%!"%&%)*+>a%&' ?(&1+(&/ ''
G#5#' `' )+*1"+=R' #' "%@1"' :&' $%""+5%)*+&' *%@)#=JD(@+&' +&&%)*%&' )+&' OEG' %' :&'
"%!"%&%)*+>a%&' @#5!1*+,#"(K+,+&' !+"+' @#51)(@+"' #' !"#N%@*#' %' #' %&!+>#' ,%' ()*%"?%)>3#' "%?%=+b&%' %&&%)@(+=' )+' 5%,(,+' %5' I1%' %&*%' *(!#' ,%' ?(&1+=(K+>a%&' $+@(=(*+' #' !"#@%&' @#51)(@+*(?#' +#' !%"5(*("' #' %)*%),(5%)*#' ,%'()$#"5+>3#' @#5!=%L+'B' 5^=*(!=#&'!#)*#&',%' ?(&*+9'@#)*1,#R'+'%,1@+>3#'?(&1+=',#'!^B=(@#',%?%"]'&%"R'*+5B`5R'15+'!"(#"(,+,%DZ=2(-;,! '&!%-12! '(#)!2(! $:,/&E&!$! 1-::&11"-=! :(%%-./:$2/(.!("! 6=$../.;! $.0! 0&1/;.! "(#!$==3#',%&&+'"%+=(,+,%/''*+5B`5')%@%&&]"(#'+$%"("'I1+(&'#&'B%)%VA@(#&'%' =(5(*+>a%&' ,#&' 5`*#,#&' ,%' "%!"%&%)*+>3#' 1*(=(K+,#&' )#' I1%' ,(K' "%&!%(*#' :' &1+' @#""%@*+' +!"%%)&3#' !#"' 15' !^B=(@#' ?+&*#' %R' )+' &1+' 5+(#"(+R' ,%&@#)C%@%,#"' ,#&' @J,(D#&' ,%' "%!"%&%)*+>3#',#&'!"#N%@*#&R'!+"+'!#,%"5#&'()*%D"+"'%'+"*(@1=+"'+&'"%!"%&%)*+>a%&')+'8EG8'X' &J' +&&(5' !#,%"%5#&' #B*%"' 15+' $%""+5%)*+'@+!+K',%' !"#5#?%"' 15+' !+"*(@(!+>3#' @"A*(@+' %' ,%?(,+5%)*%'()$#"5+,+/ '
H&*%' ,%&AD)(#' =%?+)*+' 15+' ,^?(,+' $1),+5%)*+=' X' I1%5' ,%?%"]' &%"' #' +1*#"' ,+&'
"%!"%&%)*+>a%&',#&'!"#N%@*#&'&1N%(*#&'+',(&@1&&3#'!^B=(@+Ä '
G#5#' !"(5%("+'C(!J*%&%R' !#,%"]'&%"' #' !"J!"(#' +1*#"' ,#' !"#N%@*#9'*+=' @#),1K("]' +#'
,%&%N#' ,%' "%!"%&%)*+"' +' &1+' #B"+' ,#' 5%=C#"' !#)*#' ,%' ?(&*+' !#&&A?%=R' "%+=>+),#' +&' &1+&' I1+=(,+,%&' %' #@1=*+),#' #&' &%1&' ,%$%(*#&' X' "%&1=*+),#R' )+*1"+=5%)*%R' )15+' "%!"%&%)*+>3#' !+"@(+=/
qm ' \&' +!#(+)*%&' ,%' 15+' ,%*%"5()+,+' =1>3#' ("3#' I1%"%"'?Mb=+' !%=#&' &%1&' +&!%@*#&'!#&(*(?#&R' +#' !+&' I1%' #&' @"A*(@#&' ("3#' I1%"%"'?Mb=+'!%=#&')%D+*(?#&''Y7%*#R'ejjeZ/
ESTADO DA ARTE
!
*84449! #&6#&1&.2$2/(.1! :$.! =&$0! 2(! y0/12(#2/(.1u! 7&:$-1&! ("! 2,&! 0&1/;.u1! 6-#6(1&! (#!
/.2#&2$2/(.14>!!8^&2(3#'!#,%"]'&%"'5+(&'(5!+"@(+=9'%'+(),+R'!#"I1%'I1%"'#'@#)*%L*#' ,%' %?#=1>3#' ,+' !"#V(&&3#qn R' I1%"' #' ,%&%)?#=?(5%)*#' ,%' +!=(@+>a%&' %&!%@(+=(K+,+&' ,%' "%!"%&%)*+>3#' B+&%+,+&' )+&' =%(&' ,+' 6A&(@+qq R' !#*%)@(+5' %&*+' @"%&@%)*%' s&16&:/$=/Q$TF(>' )+' +"I1(*%@*1"+/ '
8@"%,(*+5#&' I1%R' @#5' %&*+' ^=*(5+' C(!J*%&%R' %&*+"]' +B%"*#' #' @+5()C#' !+"+' 15+'
%$%@*(?+'#&6#&1&.2$TF(!:(%(!%&/(!0&!:(%-./:$TF(!&P/:$Q/
qn ' f1%' !+"%@%' +!#)*+"' )#' &%)*(,#' ,%' 15+' ,(?(&3#' %)*"%' +"I1(*%@*#&' I1%' s@#)&*"#%5t' %' +"I1(*%@*#&' I1%' "%!"%&%)*+5' +"I1(*%@*1"+/ qq'8'5+(&'"%@%)*%' D%"+>3#' ,%'+!=(@+>a%&'!+"+' @"(+>3#' ,%'(5+D%)&'"%+=(&*+&'+!#&*+' )#&'5`*#,#&',%'"%),%"(K+>3#' 8!>,(@")R' (&*#' `R' @+=@1=+,#&'@#5'B+&%' %5'+=D#"(*5#&' '!"#,1K(,#&'&%D1),#' +&' =%(&' ,+' 6A&(@+9' *#,+' +' ()*%"$+@%' `'5%,(+,+'!#"' !+"_5%*"#&' "%+(&-' +' !#*M)@(+' ,+&' =1K%&' +"*(V(@(+(&' `' ,%V()(,+' %5' v+**&' %' +' ,(&!%"&3#' ,+' =1K' @+=@1=+,+' @#5' B+&%' %5' 5%,(>a%&' -DE* F-338',!($,!G* D!G,!"".,!G* E&0,"$BH9' +'!#&(>3#' ,#' =' ,%' +@#",#' #' *%5!#' %'+' =+*(*1,%o=#)D(*1,%' ,#' =1D+"9' #&' 5+*%"(+(&'&3#' ,%V()(,#&'@#5'B+&%' %5' !+"_5%*"#&' @#5#' #' -IJ' Y(),%L' #$' "%$"+@*(#)Z9' +' !"J!"(+' @+!*1"+' ,+' (5+D%5' `' *"+*+,+' @#5#' 15+' $#*#D"+V(+R' &%),#' @#)V(D1"+,+'@#5'B+&%'%5'!+"_5%*"#&'@#5#'#'-EIR'+'?%=#@(,+,%',#'#B*1"+,#"R'+'+B%"*1"+'$#@+=R'%*@/
3#',+'5%)&+D%5'!#,%'&%"'@#5!"#5%*(,+'&%'+'@#51)(@+>3#')3#'$#"'%V(@+K/ '
G#5#' +&'"%!"%&%)*+>a%&',%'!"#N%@*#'%',+'"%+=(,+,%'&%"3#' !+"*%'()*%D"+)*%' ,+'8EG8R'
,%?%"]'&%"'%&*1,+,+'+'&1+'1*(=(K+>3#'@"(*%"(#&+',%'$#"5+'+'!"#5#?%"'15+'@#51)(@+>3#'%V(@+K/' 7%&*%' !#)*#' +B#",+5#&' ,1+&' I1%&*a%&' I1%' @#)&(,%"]5#&' %&&%)@(+(&-' #&' (7O&:2/E(1! %' +' $:&11/7/=/0$0&!,+&'"%!"%&%)*+>a%&/ '
8' !"(5%("+' ,(K' "%&!%(*#' :' V()+=(,+,%' ,+' "%!"%&%)*+>3#R' %' +I1(' @#)&(,%"+5#&' ,1+&'
C(!J*%&%&-'#1'+' "%!"%&%)*+>3#' &%' ,%&*()+' +' !"#5#?%"' 15+',(&@1&&3#' @"A*(@+' Y!#"' %L%5!=#R' @#5#'B+&%&',%'15'@#)@1"' ,%'+"I1(*%@*1"+R'#1'15+'+!"%&%)*+>3#' !^B=(@+',%'=1>a%&' !+"+' 15' ,%*%"5()+,#' =1D+"ZR' #1' +' "%!"%&%)*+>3#' &%' ,%&*()+' :' %$%@*(?+' @#)&*"1>3#' ,+' !%>+' "%!"%&%)*+,+R'&(*1+>3#' #),%'%&&+',(&@1&&3#' @"A*(@+')3#'`R',%' *#,#R',%&%N]?%=R' 5+&'+)*%&'15+' =%(*1"+'@=+"+'%'#BN%@*(?+',+&'@+"+@*%"A&*(@+&'%'5%,(,+&',#'#BN%@*#'+"I1(*%@*J)(@#'+'@#)&*"1("/ '
8' &%D1),+' ,(K' "%&!%(*#' +#&' ,%&*()+*]"(#&' ,+' "%!"%&%)*+>3#R' %' +I1(' @#)&(,%"]5#&R'
*+5B`5R' ,1+&' &(*1+>a%&b*(!#-' #' D"1!#' ,%' !"#V(&&(#)+(&' =(D+,#&' :'+"I1(*%@*1"+R' %)D%)C+"(+' %' @#)&*"1>3#R' I1%' =(,+5' @#5' "%!"%&%)*+>a%&' ,%' !"#N%@*#' I1+&%' ,(+"(+5%)*%9' %' #' D"1!#' ,%' !%&+&' )3#b%&!%@(+=(&*+&R' I1%' %5B#"+' )3#' @#)?(?+5' "%D1=+"5%)*%' @#5' %&*%' *(!#' ,%' "%!"%&%)*+>a%&R' &3#' *+5B`5R' !#"' ,(?%"&' 5#*(?#&R' #&' &%1&' ,%&*()+*]"(#&' X' #&' @=(%)*%&R' #&' 1*(=(K+,#"%&',#&'%,(VA@(#&R'#'D"+),%'!^B=(@#/ '
G#5' B+&%' )#' %&*1,#' ,%&*+&' ,1+&' I1%&*a%&' &%"]' !#&&A?%=R' +,(+)*%R' +$%"("' +&'
!#&&(B(=(,+,%' ,%'()*%D"+>3#' )+'8EG8' ,#&' ?+"(+,#&' 5`*#,#&' ,%' "%!"%&%)*+>3#' I1%'*%5#&' +#' ,(&!Å"R'!"#@1"+),#'+'&1+'()*%D"+>3#'@"A*(@+'%'+,%I1+,+':'&(*1+>3#'%'*(!#',%'()$#"5+>3#*84449!2,&!236&!("!/."(#%$2/(.! 2,$2! /1!/.2&.0&0!2(!:(%%-./:$2&!:$.!$.0!1,(-=0!&`6=$/.! 2,&!-1&!("! 0/""&.2!236&1!("!#&6#&1&.2$2/(.!%&2,(014>!!8^&2(3#djj 9' ("%5#&R' @#)*1,#R' !"#@1"+"' (,%)*(V(@]b=#&' !"#@1"+),#' +' &1+' +"*(@1=+>3#' @#5' &%(&' !+"%&' @#)@%!*1+(&' X' =JD(@#o%5#@(#)+=R' +B&*"+@*#o "%+=(&*+R' +)+=JD(@#o,(D(*+=R' %&*]*(@#o()*%"+@*(?#R' B(,(5%)&(#)+=o*"(,(5%)&(#)+=' %' @%)*"+=o !+"+=%=#'X'I1%')#&'+N1,+"3#'+'%&@=+"%@%"'+&',1+&'I1%&*a%&'"%$%"(,+&/ djj 'H&&%&' 5`*#,#&'&%"3#' @+"+@*%"(K+,#&' )#' @+!A*1=#' g-' 8EG8R' I1+),#' %L!=(@(*+"5#&'#&' @#)*%^,#&'I1%' +' +!=(@+>3#' ,%?%"]' &%"' @+!+K',%'+=#N+"/
3#',+'+"I1(*%@*1"+R',+'@(,+,%R',+&' &1+&'I1+=(,+,%&' %',%$%(*#&9'!#"' #1*"#' =+,#' &3#')%@%&&]"(+&' !+"+' +' %$%@*(?+' 5+*%"(+=(K+>3#' ,%&&+&' +=*%")+*(?+&9'%5' +5B#&' #&' @+&' +' "%!"%&%)*+>3#' ,%?%'&%"'%)*%),(,+'@#5#' 15' 5%(#',%'@#51)(@+>3#R' I1%'&%'!"%*%),%' %V(@+KR'%')3#'@#5#'15'#BN%@*#'%&*`"(='%'%)@%""+,#'%5'&('!"J!"(#/ '
f1+),#'#'#BN%@*(?#',+'"%!"%&%)*+>3#'&%'!"%),%'@#5'+'%$%@*(?+'@#)@"%*(K+>3#',+'!%>+'
"%!"%&%)*+,+R'#&'5`*#,#&',%'"%!"%&%)*+>3#'5+(&'$712#$:2(1'"%?%=+5b&%'5+(&'%V(@+K%&' !+"+'+' @#51)(@+>3#',#' I1%'#&' "%+=(&*+&' )+'5%,(,+'%5' I1%'"%*("+5' ()$#"5+>3#' I1%'&%"(+'s"1A,#t'%' I1%' #&' 5`*#,#&' ,%' "%!"%&%)*+>3#' "%+=(&*+' )#"5+=5%)*%' @#)*M59' %5' +=*%")+*(?+R' !"#!a%5' 15+'?(&1+=(K+>3#'V(=*"+,+',+'()$#"5+>3#'X',%&*+@+),#'+'()$#"5+>3#'%&&%)@(+='%',(&&(51=+),#' #1'#@1=*+),#'()$#"5+>3#'+@%&&J"(+'X'%'+'&%D5%)*+>3#',+'!%>+'%5' "%!"%&%)*+>a%&'!+"@%=+"%&' %'=N;/:$1/ D84449! 2,&3! $==('! $.! -.0$.0/.;! ("! 2,&! -.0=3/.;! =(;/:! ("! 16$:&! $.0! 7-/=0/.;13#'5+(&'+B&*"+@*#'X'+'!=+)*+'X'!%"5(*%R':'!+"*(,+R'+'@=+"+',%V()(>3#',+' =JD(@+' ,+' @#51)(@+>3#' %&!+@(+=' ,#' #BN%@*#' +' "%!"%&%)*+"' Y)%&*%' @+R' #' !"(5%("#' !(' ,+' C+B(*+>3#Z9' +' @#51)(@+>3#' ,+' =JD(@+' %&!+@(+=' ,#' !"#N%@*#' `' )%&*%' @+' 51(*#' (5!#"*+)*%-' @=+"(V(@+5b&%'+&'5%,(,+&R'+&'!"#!#">a%&R'+'5#,1=+>3#R'+'+"*(@1=+>3#'%)*"%'#&'%&!+>#&D84449!6=$.!E/&'1! ,$E&!7&&.! 6#&0(%/.$.2=3!&%6=(3&0! "(#! -.0$.0/.;! 2,&!-.0=3/.;! =(;/:! ("! 16$:&4Da%&')+'+@*1+=(,+,%'+(),+'%&!%=C+5'+&'5%&5+&'@+"+@*%"A&*(@+&'
,+&' "%!"%&%)*+>a%&' *"+,(@(#)+(&R'&%' B%5' I1%' +5!=(V(@+,+&' @#5' #'"%@1"' :'!"#,1>3#' ,(D(*+=' !#"' @#5!1*+,#"R' I1%' ?%(#' !%"5(*("' ,+"' 15+' 5%=C#"' "%&!#&*+' "%=+*(?+5%)*%' :&' %L(DM)@(+&' @+,+'?%K'5+(&'@#5!=%L+&'I1%'&3#'@#=#@+,+&':'+"I1(*%@*1"+/ '
8' "%!"%&%)*+>3#' ,%' 15+' C+B(*+>3#' )+' ;+(+ djd ' ,%5#)&*"+' +' @#5!=%L(,+,%' ,+&'
"%!"%&%)*+>a%&' ,%' +"I1(*%@*1"+' D%"+,+&' !#"' @#5!1*+,#"' )+' I1+=' #&' ?]"(#&' &(&*%5+&' I1%' @#5!a%5' 15+' #B"+' ,%' +"I1(*%@*1"+'!#,%5' &%"' ()*%D"+,#&' ,%' $#"5+' =JD(@+'%' @#)*"#=+,+9' #' @#5!1*+,#"' %' +&' +!=(@+>a%&' ,%'G880' !%"5(*%5' +' @"(+>3#' ,+'"%!"%&%)*+>3#' ,%' 15+'$#"5+' 5+(&'"]!(,+R'"%1*(=(K+),#'+'()$#"5+>3#'YB+)@#&',%',+,#&',(D(*+(&Z'%'%&*"1*1"+),#b+',%'$#"5+' =JD(@+'Y@#5R'!#"'%L%5!=#R'#&'=+P%"&Z'%'!%"5(*(),#'+'?(&1+=(K+>3#',+'()$#"5+>3#',%'15+'$#"5+' ,()_5(@+' Y+5!=(+),#' #1' "%,1K(),#' +' %&@+=+R' =(D+),#' #1' ,%&=(D+),#' =+P%"&R' +=*%"+),#' +' %L!"%&&3#',+&'=()C+&'%'*%L*#&')#'%@"3Z/ '
G#5#' `'(),(@(+,#R'%&*%&' 5`*#,#&',%'"%!"%&%)*+>3#' +,%I1+5b&%' !+"*(@1=+"5%)*%':&'
$+&%&',%'%L%@1>3#'%'#B"+',#&'!"#N%@*#&R'#),%'`')%@%&&]"(#'@#51)(@+"'+'=JD(@+',#&'!"#N%@*#&'%' ()$#"5+>3#'!+"*(@1=+"'%'$+&%+,+'X'#&',%&%)C#&',%'%L%@1>3#'@#)*%5!=+5'+&&(5'+',(5%)&3#',#' 2&%6('+#'&%'!"#!#"%5' @#5#' 15',/12N#/:(',+'@#)&*"1>3#'$+&%+,+',%'15' %&!+>#' #1'%,(VA@(#/'\' &1!#"*%' ,(D(*+=' ?%(#' +D(=(K+"' +' @#)&*"1>3#' ,%&*+&' "%!"%&%)*+>a%&' 5+&R' %)*"%' #' D+B()%*%' %' #' =#@+=' ,+' #B"+R' %=%' `R' $"%I1%)*%5%)*%R' &1B&*(*1A,#' !%=#' &1!#"*%' +)+=JD(@#' X' #' !+!%=' X' @"(&*+=(K+),#' %' *#")+),#' +&' "%!"%&%)*+>a%&' %&*]*(@+&R' (&*#' `R' &%5' +' !#&&(B(=(,+,%' ,+' ()$#"5+>3#'&%"'5+)(!1=+,+'!#"'!+"*%',%'I1%5'+'%&*]'+'?(&1+=(K+"/ '
f1+),#' #' #BN%@*(?#' )3#' `' +' @#)&*"1>3#' ,+' !%>+' "%!"%&%)*+,+' 5+&' 15+' ,(&@1&&3#'
@"A*(@+' %5' *#")#' ,%=+' X' @#5' #' #BN%@*(?#' ,%' "%=?%"' #&' &%1&' !"#B=%5+&' %' 5%=C#"+"' +&' &1+&' I1+=(,+,%&' XR' #&' 5`*#,#&' ,%' "%!"%&%)*+>3#' 5+(&' +,%I1+,#&' I1%' !#,%5#&' 1*(=(K+"' &3#' 5^=*(!=#&' %'@#5!=%5%)*+"%&/'z]R'!#"'15'=+,#R' +')%@%&&(,+,%',%'@#5!"%%),%"' I1%"' +'=JD(@+' ,#&' !"#N%@*#&R' I1%"' +' &1+' %L!"%&&3#' &%)"(+=' %' %5#*(?+R' !"#@1"+),#' @#5!"%%),%"' +' !%>+' @#5#'15+'*#*+=(,+,%'%')3#'@#5#'15'+*J"(#',%'!+"*%&9'+'1*(=(K+>3#',%'15+'51=*(!=(@(,+,%' %' ?+"(%,+,%' ,%' "%!"%&%)*+>a%&' Y+B&*"+@*+&R' "%+=(&*+&R' B(,(5%)&(#)+(&R' *"(,(5%)&(#)+(&R' !+"+=%=+&' #1'@%)*"+(&Z' !%"5(*%R' +*"+?`&' ,+' +"*(@1=+>3#' 5%)*+=' ,%&*%&' $"+D5%)*#&R' @#)&*"1("' %&&+'*#*+=(,+,%R'!"#@%&R'@#5#'N]'?(5#&R'@"(+*(?#/
djd'G%,(,+'!#"'.=+"%)'."#N%@*#&R'2,+/R'D+B()%*%' ,%'+"I1(*%@*1"+'#),%' #' +1*#"',+'0(&&%"*+>3#' %$%@*1#1'#'%&*]D(#'!+"+'()D"%&' )+' \",%5',#&'8"I1(*%@*#&'%5'ejjn/
3#' ,+' !%>+' "%!"%&%)*+,+R' 5+&' *+5B`5' !+"+' +' &1+' !"J!"(+' @#)@%!>3#9' `' +' @#)&@(M)@(+',%&*%'$+@*#'I1%'5#*(?+'G#"B1&(%"'+'"%!"%&%)*+"R')+'5%&5+'$#=C+R'15+'!%"&!%@*(?+' +`"%+' Ys?(&*+' ,%' !]&&+"#tZR' ,1+&' !%"&!%@*(?+&' ()*%"(#"%&' +#' )A?%=' ,#' #=C+"R' 5%)#&' +B&*"+@*+&dje R' %' ,1+&' +L#)#5%*"(+&' ,%' _)D1=#&' @#5!=%5%)*+"%&R' 5(&*1"+),#' +&&(5' "%!"%&%)*+>a%&'5+(&' +B&*"+@*+&'%'5+(&'"%+=(&*+&R'%',($%"%)*%&' &(&*%5+&' ,%'!"#N%@>3#R'&%),#'+' *"(,(5%)&(#)+=(,+,%'#' ,%)#5()+,#"' @#515/'8' 1*(=(K+>3#' ,+' +L#)#5%*"(+',%)#*+'+'!"#@1"+' ,%'15+'=1>3#',%'@#5!"#5(&'%)*"%'#'"%+=(&5#',%'15+'"%!"%&%)*+>3#'*"(,(5%)&(#)+='@#5' +'+B&*"+@>3#',#'&(&*%5+',%'!"#N%@>3#'!+"+=%=#-' D5.!2,&!:$1&!("!2,&!%(0.!%(E&%&.23#' ()$#"5]*(@+' ()*%"+@*(?+'@#5#'$#"5+',%'!"#5#?%"'15+'5%=C#"'@#5!"%%)&3#'%',%B+*%'B"%'#&'@#)*%^,#&' ,%'15'@#)@1"',%'+"I1(*%@*1"+/ '
H5'&A)*%&%R'I1+),#' #' #BN%@*(?#' ,+'"%!"%&%)*+>3#' `'+'%$%@*(?+'@#)&*"1>3#',#'#BN%@*#'
+"I1(*%@*J)(@#' "%!"%&%)*+,#R' #' 5`*#,#' ,%' "%!"%&%)*+>3#' +,%I1+,#' @+5()C+R' *%),%)@(+=5%)*%R')#'&%)*(,#',+'=JD(@+'%',+'+B&*"+@>3#R'!"(?(=%D(+),#'"%!"%&%)*+>a%&'%&*]*(@+&' %'#),%'#'&1!#"*%'+)+=JD(@#' +(),+'`'51(*#' 1*(=(K+,#R'I1%"'B(,(5%)&(#)+='#1'*"(,(5%)&(#)+=R'%' ,%'+@#",#' @#5' #' &(&*%5+' ,%' !"#N%@>3#' !+"+=%=#/' 3#' +' 1*(=(K+"' ,%?%5' !%"5(*("' @#51)(@+"' I1%"' +' =JD(@+R' I1%"' +' %5#>3#' ,%&&%&' %&!+>#&/' .#"' *1,#' (&*#R' &%' I1%"%5#&' 15+' @#51)(@+>3#' "(@+' %' @#5!=%*+' ,%?%5#&' 1*(=(K+"' &(51=*+)%+5%)*%'5`*#,#&',%'"%!"%&%)*+>3#'5+(&'+B&*"+@*#&'%'5+(&'"%+=(&*+&R'B(,(5%)&(#)+(&' %'*"(,(5%)&(#)+(&R' ,%'+@#",#' @#5' #&'&(&*%5+&',%'!"#N%@>3#'!+"+=%=#'%'@%)*"+=R'%'15' &1!#"*%' ,(D(*+='%'()*%"+@*(?#/
dje '|Y///Z' ,($$%"%)*'=%?%=&'#$' ,%*+(=' +),'+B&*"+@*(#)'S(*C'*C%' B(",{&b%P%' ?(%S' 5#"%' +B&*"+@*' *C+)' *C%' %P%b=%?%=' ?(%S' Y///Z|' ' Y7%*#R' ejjgZ
B@
BD
Comunicação e Representação de Projecto
ESTADO DA ARTE
!"
$,(22%%#$#("#$"1(.1(2(&0$)*+
'
8&' "%!"%&%)*+>a%&' ,%' +"I1(*%@*1"+'%' ,+' @(,+,%' &3#' !+&&A?%(&' ,%' &%"' =(,+&' !#"' ,#(&'
D"1!#&',(&*()*#&',%'!%&+&-'#&'!"#V(&&(#)+(&R'@1N+'$#"5+>3#'%'+@*(?(,+,%'#B"(D+':'@#)?(?M)@(+' %' 5+)(!1=+>3#' "%D1=+"' ,%&*%' *(!#' ,%' ()$#"5+>3#' Y+"I1(*%@*#&R' %)D%)C%("#&R' %5!"%(*%("#&R' *"+B+=C+,#"%&' ,+' @#)&*"1>3#' @(?(=R' %*@/Z' %'#&' )3#b%&!%@(+=(&*+&' I1%R' %5' "%D"+R' )3#' !#&&1%5' $#"5+>3#' )+' ]"%+' )%5' ,%&%)?#=?%5' 15+' +@*(?(,+,%' !"#V(&&(#)+=' I1%' (5!=(I1%' #' @#)*+@*#' $"%I1%)*%'@#5'%&*+&'"%!"%&%)*+>a%&'Y#&'@=(%)*%&R'#&'1*(=(K+,#"%&R'#'D"+),%'!^B=(@#Z/' '
85B#&' #&' D"1!#&' !#&&1%5' ,($%"%)*%&' @+!+@(,+,%&' ,%' =%(*1"+' %' ()*%"!"%*+>3#' ,+&'
"%!"%&%)*+>a%&' ,%' !"#N%@*#R' %&*+),#' #' D"+),%' !^B=(@#' 5%)#&' *"%()+,#' !+"+' +&' !%"@%B%"R' !+"*(@1=+"5%)*%' +&'5+(&' +B&*"+@*+&' X'#' I1%')3#' &(D)(V(@+'I1%',%?+' !#"' (&' &%"'%L@=1A,#',+' @#5!"%%)&3#' ,#&' !"#N%@*#&' ,%'*"+)&$#"5+>3#',+'"%+=(,+,%R'%'51(*#'5%)#&' ,+'!#&&(B(=(,+,%' ,%'#&',(&@1*("/ '
\' D"1!#' ,#&' !"#V(&&(#)+(&' !#&&1(R' )+*1"+=5%)*%R' 15+' 5+(#"' @+!+@(,+,%' ,%'
@#5!"%%)&3#',%&*%&'5`*#,#&',%'"%!"%&%)*+>3#'5+(&'+B&*"+@*#&D84449!-1/.;! $712#$:2!#&6#&1&.2$2/(.!%&2,(01!2(! :(%%-./:$2&!0&1/;.!/1!.$2-#$==3!%(#&!=/.)&0!2(! 2,&!6&(6=&!/.E(=E&0!/.!2,&!%$)/.;!("!2,&!-#7$.!"$7#/:4>!!8^&2(3#'
I1%' !"%&&1!a%' #' @#)C%@(5%)*#' ,%' @#)?%)>a%&' X' @+!+@(,+,%' )%@%&&]"(+' !+"+' I1%5' @"(+' +&' "%!"%&%)*+>a%&' X' %R' !#"' #1*"#R' 15+' @+!+@(,+,%' ,%' ,%&@#,(V(@+>3#' ,%&&+' ()$#"5+>3#R' I1%' !"%&&1!a%' (D1+=' @#)C%@(5%)*#' ,+&' @#)?%)>a%&R' %' I1%' `' )%@%&&]"(+' !+"+' I1%5' =M' +&' "%!"%&%)*+>a%&*84449!$#7/2#$#3!:(0&1!84449!$==('!:(%%-./:$2/(.!("!%-:,!%(#&!/."(#%$2/(.! /.!=&11!2/%&!$.0!16$:&! $.0!'/2,!=&11!&""(#2!84449!("2&.!'/2,!;#&$2!$::-#$:34>!!8d$=$33#' 5+(&' +B&*"+@*#&R' +&@(+,+' +#' &%1' @#)C%@(5%)*#',(&@(!=()+"R' !%"5(*%5b=C%&'=%"' +&' "%!"%&%)*+>a%&'5+(&' %5#*(?+&' ,%'15+'$#"5+' 5+(&' @"A*(@+' %' ()$#"5+,+/' \' %L%5!=#' ,%' 4#&&(' X' I1%' @#)*"+&*+' @#5' #' "(D#"' %' +' =JD(@+' ,+' "%!"%&%)*+>3#' ,+' 4%"' z#1&%' X' "%?%=+' (&' 5%&5#-'15+' "%!"%&%)*+>3#' I1%' ()*%D"+' 15+' (,%(+' ,%'!"#N%@*#' @#5' &%)&(B(=(,+,%'%' !#%&(+/' ;1(*+&' ?%K%&R' %&&+' !#%&(+' ,+' "%!"%&%)*+>3#' `' 5+(&'*+",%'"%,%&@#B%"*+')#'!"J!"(#'%&!+>#'@#)&*"1A,#/ '
'
H5'"%=+>3#' +#'D"1!#' ,+&'!%&+&')3#b%&!%@(+=(K+,+&R'+'&(*1+>3#'`',(&*()*+-'+'
()?%)>3#' ,+' !%"&!%@*(?+' )#' 4%)+&@(5%)*#' X' +' !%"&!%@*(?+' +"*(V(@(+=(&! X' !%"5(*(1' 15+' "%!"%&%)*+>3#' ,#' %&!+>#' 5+(&' !"JL(5+' ,+&' !%&+&' 5%)#&' %)*%),(,+&' )#&' @J,(D#&' ,+&' "%!"%&%)*+>a%&'+B&*"+@*+&D84449! 6&:2/E$! $#2/P/:/$=/1! 84449! $==('&0! =$3!6&(6=&! 8',(! =$:)&0! 2,&! 1)/==1! 2(! -.0$.0! 2,&! %(#&! $712#$:2! :&.2#$=! 6#(O&:2/(.9! 2(! -.0$.0! %(#&! &$1/=3! 2,&! 84449! #&6#&1&.2$2/(.! ("! 16$:&4D!!8^&2(3#' @%)*"+=R' !%"5(*(1' 15' 5`*#,#' ,%'
"%!"%&%)*+>3#'5+(&' "%+=(&*+'%'5%)#&' +B&*"+@*#' +#' !"#!#"' 15+'*"(,(5%)&(#)+=(,+,%'B+&%+,+' )#&'!#)*#&' ,%'$1D+R' )+'=()C+',%'C#"(K#)*%R'%')+' !#&(>3#'V()(*+' %',%*%"5()+,+',#' #B&%"?+,#"R' "%?%=+),#b&%'+&&(5'@#5#'15'!#,%"#'()&*"15%)*#'!+"+'"%!"%&%)*+"'#'+5B(%)*%'@#)&*"1A,#' %'#'@#51)(@+"'+')3#b%&!%@(+=(&*+&D+,&! 6&:2/E&! %&2,(0! $.1'&0! 2,&! .&&0! 2(! 84449! $==('! 2,&! E/&'! 2(! ,$E&! $.! &`6/&.:&! :=(1!2(!2,&!84449!#&$=!'(#=0!84449D!!8^&2(3#'
!#"'@#5!1*+,#"R'+&&(&*(5#&' +' 15+' !"#=($%"+>3#',%' "%!"%&%)*+>a%&' @+,+'?%K'5+(&' "%+=(&*+&' X' "%$%"(5#b)#&' !+"*(@1=+"5%)*%' +#&' "%),%"()D&R' I1%"' @#5#' $#*#D"+5+&' (=+,#&R' I1%"' @#5#' &%I1M)@(+&' +)(5+,+&' X' I1%' +&' *#")+5' @+,+' ?%K'5+(&' !"JL(5+&' ,+'@#5!"%%)&3#' !#"' !+"*%' ,%&*+&' !%&+&9' @#)*1,#R' &3#' "%!"%&%)*+>a%&' I1%' @#51)(@+5' 5+(&' !%=#' =+,#' &%)"(+=' %' %5#*(?#' ,#' I1%'!%=#' =JD(@#R' &%),#' !#"' (&' @+!+K%&' ,%' 5+)(!1=+"' +&' !%"@%!>a%&R' #' I1%' +&' *#")+' ^*%(&' 5+&' ()&1V(@(%)*%&R' &%' 1*(=(K+,+&' (=+,+5%)*%' #1' ,%' $#"5+' %L@%&&(?+' )+' @#51)(@+>3#',#&'!"#N%@*#&'%',+'"%+=(,+,%/
BG
BH
Comunicação e Representação de Projecto
6(D/'hj-'.%"&!%@*(?+',+'4%"'z#1&%R';(%&'?+)',%"'4#C%R'dqgmogn
6(D/'hd-'4%!"%&%)*+>3#',#'.+?(=C3#',%'y+"@%=#)+R'B+&%+,+'%5'5#,%=#',(D(*+=R'+"I1(?#'!%&+=R'ejjq
ESTADO DA ARTE
D84449!2,&! 6(2&.2/$=! ("! :(%6-2! "(#! :#&$2/.;! &.;$;/.;! %&0/$2&0! &.E/#(.%&.21! 2,$2! 1/%-=$2&! 0&1/;.!,$E&!2(!7&!-1&0!/.!$! 7$=$.:&0! '$3!/.! (#0! 2(!$:,/&E&!&""&:2/E&!0&1/;.! :(%%-./:$2/(.3#'%'#&'@J,(D#&' +' %=+&' +&@(+,#&9' @#)*1,#R' !+"+' +' @#51)(@+>3#' @#5' 15' @=(%)*%R' )#"5+=5%)*%' !#1@#' %&!%@(+=(K+,#' )#' %)*%),(5%)*#' ,+&' "%!"%&%)*+>a%&' ,%' +"I1(*%@*1"+R' +' +!"%&%)*+>3#' ,%' 15' ,%&%)C#'5+(&'"%+=(&*+R'*"(,(5%)&(#)+='%',%&%)C+,#',%'+@#",#'@#5'+&'"%D"+&',%'"%!"%&%)*+>3#' ,#'&(&*%5+',%' !"#N%@>3#' @%)*"+=R'!%"5(*%'15+'@#51)(@+>3#' 5+(&' %V(@+K9'+'=+"%("+' %5' !=+)*+' ,+'4%"'z#1&%',]'=1D+"'+'15+'=+"%("+'5+(&'"%+=(&*+R'+(),+' I1%'#',%&%)C#',%';(%&'@#)*%)C+' 15' %=%?+,#' D"+1' ,%' +B&*"+@>3#R' +#' %?(*+"' +' @#"' %' +' =1KR' $%)J5%)#&' I1%' +&' +@*1+(&' "%!"%&%)*+>a%&'@#5!1*+,#"(K+,+&'@#)&%D1%5'&(51=+"',%'$#"5+'@+,+'?%K'5+(&'%V(@+K/ '
.+"%@%b)#&' %)*3#' )%@%&&]"(#R' :' =1K' ,+' %?#=1>3#' ,+&' OEGR' I1%' %&*+&' "%!"%&%)*+>a%&'
&%N+5',#*+,+&',%'15'@+"]@*%"'5+(&'()*%"+@*(?#'!+"+'!%"5(*("'+'&1+'5+)(!1=+>3#'!#"'!+"*%',%' I1%5'+&'?MR'!%"5(*(),#'+'=%(*1"+',#&'!"#N%@*#&'%',+'"%+=(,+,%',#'!#)*#',%'?(&*+'%&@#=C(,#'!#"' +I1%=%'I1%'?(&1+=(K+R'%')3#'!#"'+I1%=%'I1%'@"(#1'+'"%!"%&%)*+>3#/ '
H5' &A)*%&%R' !#,%5#&' +V("5+"' I1%' +&' !%&+&' )3#b%&!%@(+=(&*+&' %&*3#R'
*%),%)@(+=5%)*%R' 5+(&' @+!+@(*+,+&' +' =%"' "%!"%&%)*+>a%&' "%+=(&*+&R' !+"*(@1=+"5%)*%' +&' "%!"%&%)*+>a%&'*"(,(5%)&(#)+(&' B+&%+,+&' )#'&(&*%5+',%'!"#N%@>3#'@%)*"+=R'#'I1%'*#")+'%&*+&' !%&+&' !+"*(@1=+"5%)*%' &%)&A?%(&' +#' ,#5A)(#' %5#*(?#' ,+&' "%!"%&%)*+>a%&R' ,+,#' I1%'%&*+&' "%!"%&%)*+>a%&'*%),%5' +'$#@+"'5%)#&'+'=JD(@+',#&'#BN%@*#&' "%!"%&%)*+,#&9'@#)*1,#R'@"%5#&' I1%'#'&1!#"*%',(D(*+='%'()*%"+@*(?#'!#,%"]'!%"5(*("b=C%&'15+'@#5!"%%)&3#',#&'!"#N%@*#&'%',+' "%+=(,+,%' !+"+' +=`5' ,%&*+' %5#*(?(,+,%-' +' !#&&(B(=(,+,%' ,%' 5+)(!1=+"' #' 5#,%=#R' ,%' #' ?(&1+=(K+"' B' 5^=*(!=#&' !#)*#&' ,%' ?(&*+' ,%' +@#",#' @#5' +' ?#)*+,%',%'I1%5' ?(&1+=(K+R' %',%' +@"%&@%)*+"'()$#"5+>3#'X',+,#&'X':&' "%!"%&%)*+>a%&' !%"5(*("]'+'%&*+&'!%&+&'@#5!"%%),%"' +'=JD(@+'B'+'@+!+',#'"%+=(&5#djg/
djg ' \' %L%5!=#' ,#' T##D=%' H+"*C' 'YT##D=%R' ejdj+Z' `' ,%' "%+=>+"-' B' +' @+!+' ,+' "%!"%&%)*+>3#' "%+=(&*+' %' $#*#D"]V(@+' ,#' D=#B#' *%""%&*"%R'`' !#&&A?%=' =(D+"'%' ,%&=(D+"'15+' &`"(%' ,%' =+P%"&'%' "%&!%@*(?#&' ,+,#&'%' ,%&@#B"("'+&' ?]"(+&' =JD(@+&'I1%R'%5B#"+'%&*%N+5' @#)*(,+&' )+' "%!"%&%)*+>3#' #"(D()+=R' &3#' !#&&A?%(&' ,%' &%"%5' @#=#@+,+&' %5' %?(,M)@(+' !%=+' +!=(@+>3#' %' 5%,(+)*%' +' #!%"+>3#' ,#' 1*(=(K+,#"9' +&&(5R'`' !#&&A?%=' 1=*"+!+&&+"'#' !"(5%("#' (5!+@*#' X' @=+"+5%)*%' %5#*(?#' X' ,#' @#)$"#)*#' @#5'+' "%!"%&%)*+>3#' V(%=' ,#' )#&' !=+)%*+R' I1%' )#&' @#=#@+' (5%,(+*+5%)*%' $+5(=(+"(K+,#&' @#5' +' *#*+=(,+,%' ,+' !%>+' I1%' )#&' `' ,+,+R' !+"+' +=@+)>+"R' %5' &1@%&&(?+&'+!"#L(5+>a%&R'%',%'+@#",#'@#5'#'"(*5#'%'+'?#)*+,%',#'1*(=(K+,#"R'+&'=JD(@+&'+'%=%'&1BN+@%)*%&/
BI
B<
Comunicação e Representação de Projecto
D84449!2,&!0/;/2$=! 6=$2"(#%! (""! 84449!2,&!6(11/7/=/23!("!/.2&;#$2/.;! 1&E$=!236&1!("! /."(#%$2/(.! $.0!#&6#&1&.2$2/(.13#' X' &%N+' %=+' B(,(5%)&(#)+=' #1' *"(,(5%)&(#)+=R' B+&%+,+' )#&' &(&*%5+&',%'!"#N%@>3#'@%)*"+='#1'!+"+=%=+R'!#(&' *#,+&' %=+&'!#,%5'&%"'1*(=(K+,+&'+#'&%"?(>#',+' +B&*"+@>3#'#1',#' "%+=(&5#R'%',+' =JD(@+'#1',+'%5#>3#/'\'5%&5#' !"()@A!(#' !#,%'&%"' +!=(@+,#' +#&' ,#5A)(#&' ,#' +)+=JD(@#o,(D(*+=' %' %&*]*(@#o()*%"+@*(?#-' !%=+' &1+' )+*1"%K+R' %&*%&' !"#V(&&(#)+(&' 1*(=(K+5' I1%"' &1!#"*%&' +)+=JD(@#&' X' @#5#' #' !+!%='X' I1%"' &1!#"*%&' ,(D(*+(&' X' @#5#' #&' V(@C%("#&' ?%@*#"(+(&' ,(D(*+(&' X' !+"+' 5+*%"(+=(K+"' +&' "%!"%&%)*+>a%&9' @#)*1,#R' #' &1!#"*%',(D(*+='`'+(),+'1*(=(K+,#'51(*#'+I1`5',+&' &1+&' !#*%)@(+=(,+,%&'X'+&'$%""+5%)*+&',%' ,"+$*()D' +(),+' ,#5()+5' B"%' +&' $%""+5%)*+&' ,%' 5#,%=+>3#' !+"+5`*"(@+R' #' *"+B+=C#' @#=+B#"+*(?#' `' "%&15(,#' :' *"#@+' ,%' &%$/=1R' #' @#)*"#=#' ,#' S#"QV=#SR' ,+&' ?%"&a%&' %' ,+&' !%"5(&&a%&' ,%'=%(*1"+o%,(>3#',#&'V(@C%("#&'`'$%(*+',%'$#"5+'+"@+(@+'"%@#""%),#' :',1!=(@+>3#' ,%'V(@C%("#&' %' +'15+' )#5%)@=+*1"+'!#1@#' #"*#,#L+' X' #' I1%')#&' =%?+' +' @"%"' I1%R'+!%&+"',%' ,(D(*+=R'+'"%!"%&%)*+>3#'+(),+'`'5+)(!1=+,+',%'$#"5+'%&*]*(@+'%'!#1@#'()*%"+@*(?+/
ESTADO DA ARTE
!"6"6$)3$7/-5)7)$@$,0$,4,+50-(%&%)*$6 ' '
H5' *0$! #&6#&1&.2$TF(! :(%(! $:2(! :#/$2/E(t' "%$%"(5#&' +' )%@%&&(,+,%' ,%' !%)&+"' )#&'
@#)*%^,#&' I1%' +' 8EG8' ,%?%"]' @#)*%"' )3#' +!%)+&' ,%' 15' !#)*#' ,%' ?(&*+' *%@)#=JD(@#' 5+&' *+5B`5'+"I1(*%@*J)(@#'%'@#51)(@+*(?#R',%'$#"5+'+'$+@(=(*+"'+'&1+'@#5!"%%)&3#'%'!"#5#?%"'+' !+"*(@(!+>3#/ '
8'"%+=(,+,%'%'#'!"#N%@*#'@#)&1B&*+)@(+"+5b&%'+&&(5'@#5#'#&',#(&'*(!#&',%'@#)*%^,#&'
%&&%)@(+(&' @1N+' @#51)(@+>3#' +*"+?`&' ,+&' "%!"%&%)*+>a%&' ,%?%' &%"' %)*%),(,+' @#5#' 15' !"#@%&' @#5!=%L#' I1%' ,%!%),%' )3#' %)*%' ,+' "%!"%&%)*+>3#' #1' ,%' I1%5' +' @"(+R' 5+&' *+5B`5',%'I1%5'+'=M'%'"%@#)&*"J(R',%'$#"5+'*+5B`5'@"(+*(?+R'+'!%>+'"%!"%&%)*+,+/ '
4%@#)C%@%5#&' *+5B`5' I1%'+&' ,($%"%)>+&' @1=*1"+(&' %)*"%' #&' ?]"(#&' =%(*#"%&' ,%&*+&'
"%!"%&%)*+>a%&' ()V=1%)@(+5' +' &1+' @+!+@(,+,%' ,%' +&' @#5!"%%),%"R' !+"*(@1=+"5%)*%' +&' "%!"%&%)*+>a%&' 5+(&' +B&*"+@*+&' %'*`@)(@+&R' 5%)#&'+@%&&A?%(&'+#' D"+),%' !^B=(@#9'+'8EG8' %' +&' OEG',%?%"3#'&%"?("'@#5#'()*%"5%,(]"(#&',%'$#"5+'+'$+@(=(*+"'+'@#5!"%%)&3#' ,#&'@#)*%^,#&R'%' +&' "%!"%&%)*+>a%&' !#"' @#5!1*+,#"' ,%?%"3#' !"#!#"@(#)+"' )#?+&' $#"5+&' ,%' ?%"' +' $#"5+' 1"B+)+'!+"+'+=`5' ,+'(5(*+>3#' ,+'"%+=(,+,%/'4%@#)C%@%5#&' I1%' %&*+')%@%&&(,+,%R'!+"+'+=`5' ,#'!^B=(@#R'*+5B`5'&%'+!=(@+':&'%I1(!+&',%'!"#N%@*#R'@+,+'?%K'5+(&'51=*(,(&@(!=()+"%&/ '
0%' $#"5+' +' @#)*"(B1("' !+"+' +' "%=1>3#' ,%&*%&' !"#B=%5+&' %' !+"+' 15+' 5%=C#"'
@#51)(@+>3#' %' @#5!"%%)&3#' ,+' @(,+,%R' (,%)*(V(@]5#&' ,#(&' !"()@A!(#&' $1),+5%)*+(&' !+"+' +' 8EG8-' +' ()*%D"+>3#' ,%' ?]"(#&' 5`*#,#&' ,%' "%!"%&%)*+>3#' YI1%' @#51)(@+5' +' "%+=(,+,%' !#"' $"+D5%)*#&' @#5!=%5%)*+"%&' %R' !"%$%"%)@(+=5%)*%R' 51=*(b&%)"(+(&R' I1%' #' 1*(=(K+,#"' &%' %)@+""%D+"]',%'+"*(@1=+"'%)*"%'&(Z'%'+'!"#5#>3#',+'+1*#)#5(+',#'1*(=(K+,#"'%'()*%"+@*(?(,+,%' ,#&' 5#,%=#&' %' "%!"%&%)*+>a%&R' I1%' @#)*"(B1("]' !+"+' 15+' 5%=C#"' @#51)(@+>3#' ,+' D=#B+=(,+,%' ,+' !%>+' "%!"%&%)*+,+' %' )3#' %)*%' ,#&' &%1&' +&!%@*#&' !+"*(@1=+"%&R' @#5#' +@#)*%@%' @#5' +&' "%!"%&%)*+>a%&' %&*]*(@+&' I1%' *%),%)@(+=5%)*%' "%+=>+5' +&' I1+=(,+,%&' ,+&' !%>+&'"%!"%&%)*+,+&'+#'5%&5#'*%5!#'I1%',(&&(51=+5'#1'#@1=*+5'#&'&%1&',%$%(*#&/ '
' )#' &%)*(,#' ,%' %?(*+"' %&*%&' !"#B=%5+&' %' 5()(5(K+"' #&' %""#&' ,%' @#51)(@+>3#' I1%'
@#)&(,%"+5#&' +' C(!J*%&%' ,+' "%!"%&%)*+>3#' ,#&' !"#N%@*#&' &1N%(*#&' +' ,(&@1&&3#' !^B=(@+' &%"' %$%@*1+,+' !#"' %)*(,+,%&' %L*%")+&'+#&' 5%&5#&9'*+='&%"(+'15+'D+"+)*(+R'!#"'15' =+,#R' ,%'15+' "%!"%&%)*+>3#' 5+(&' (5!+"@(+=9' !#"' #1*"#R' ,%' 15+' 5+(#"' $+@(=(,+,%' ,%' @#5!+"+>3#' %)*"%' !"#N%@*#&/' H&*+' *%),M)@(+R' @"%5#&R' %&*]' %5' @"%&@(5%)*#' ,%?(,#' +#' )^5%"#' @"%&@%)*%' ,%' %5!"%&+&'%',%'+!=(@+>a%&'()$#"5]*(@+&'I1%'()*%"?M5')%&*+']"%+/
BB
@CC
Comunicação e Representação de Projecto
6(D/'he-'0(+D"+5+b&A)*%&%-'s,+'"%!"%&%)*+>3#'@#5#'+@*#'@"(+*(?#t
6(D/'hg-'0(+D"+5+b&A)*%&%-'s,+'"%!"%&%)*+>3#'@#5#'5%(#',%'@#51)(@+>3#'%V(@+Kt
ESTADO DA ARTE
'
H5' s0$! #&6#&1&.2$TF(! :(%(! %&/(! 0&! :(%-./:$TF(! &P/:$Qt' (,%)*(V(@]5#&' ,#(&'
!"()@A!(#&'+,(@(#)+(&'!+"+'+'!"#5#>3#',%'15+'@#51)(@+>3#'%V(@+K-'+'+,%I1+>3#',#&'5`*#,#&' ,%'"%!"%&%)*+>3#'1*(=(K+,#&'+#&' #BN%@*(?#&' ,+'@#51)(@+>3#'%'+'+,%I1+>3#' :&' @+!+@(,+,%&',%' =%(*1"+',#&',%&*()+*]"(#&',%&&+'@#51)(@+>3#/ '
H5' "%=+>3#' +#' !"(5%("#R' (,%)*(V(@]5#&' ,1+&' &(*1+>a%&b*(!#-' +' @#)&*"1>3#' ,+' !%>+'
"%!"%&%)*+,+'X'#),%'#&' 5`*#,#&' ,%'"%!"%&%)*+>3#'1&+,#&' ,%?%"3#'&%"R'*%),%)@(+=5%)*%R',#' ,#5A)(#' =JD(@#'%'+B&*"+@*#'X'%'+',(&@1&&3#'@"A*(@+'%5'*#")#' ,+'!%>+'"%!"%&%)*+,+'X'#),%'#&' 5`*#,#&' ,%' "%!"%&%)*+>3#' 1&+,#&' ,%?%"3#' &%"' !=1"+(&R' "%@#""%),#' +#' &1!#"*%' ,(D(*+=' ()*%"+@*(?#')#'&%)*(,#',%'!"#5#?%"'+'@#5!"%%)&3#'D=#B+=',+'!%>+'"%!"%&%)*+,+/ '
H5' "%=+>3#' +#' &%D1),#' (,%)*(V(@]5#&R' (D1+=5%)*%R' ,1+&' &(*1+>a%&b*(!#-' +'
@#51)(@+>3#'+'!"#V(&&(#)+(&'X'5+(&'@+!+@(*+,#&'%5'=%"'"%!"%&%)*+>a%&',%'I1+=I1%"')+*1"%K+R' 5+(&' +B&*"+@*+&'#1'5+(&'"%+=(&*+&'X'%'+'@#51)(@+>3#' +' )3#b%&!%@(+=(&*+&' X' (),(?A,1#&'5%)#&' @+!+K%&' ,%' %)*%),%"' #&' 5`*#,#&' ,%'"%!"%&%)*+>3#' 5+(&' +B&*"+@*#&R' %' I1%' %)@#)*"+"+5' )+&' "%!"%&%)*+>a%&'"%+=(&*+&'!#"'()*%"5`,(#',#' @#5!1*+,#"'15+'$#"5+',%'!%"@%B%"%5' 5%=C#"'+' %L!"%&&3#' %L*%"(#"' ,#&' !"#N%@*#&' %' ,+' "%+=(,+,%9' @C+5]5#&' +' +*%)>3#R' @#)*1,#R' !+"+' +' )%@%&&(,+,%',%R'+*"+?`&',#' &1!#"*%',(D(*+='%',+'()*%"+@*(?(,+,%R'!%"5(*("'+'%&*%&'(),(?A,1#&'+' @#5!"%%)&3#',+'=JD(@+'+'%=%&'()%"%)*%/ '
.#"'(&*#' @"%5#&' I1%R' !+"+'+=`5',#'@#)*%L*#' %',#'5#*(?#' !+"+'#',%&%)?#=?(5%)*#',+'
8EG8R' !#&&1A5#&' *+5B`5' +' @+!+@(,+,%' !+"+' ()*%D"+"' #&' 5`*#,#&' ,%' "%!"%&%)*+>3#' ,(&@(!=()+"%&' )15+' !=+*+$#"5+' ,(D(*+=' %' ()*%"+@*(?+R' @+!+K' ,%' !"#5#?%"' #' +N1&*%' ,%&&%&' @#)*%^,#&'I1%"'+#&'#BN%@*(?#&',+'@#51)(@+>3#R'I1%"'+#&'&%1&',%&*()+*]"(#&/ '
8'@+!+@(,+,%'+&&15%b&%'+&&(5'@#5#'+'!+=+?"+b@C+?%',%&*%'&1Bb@+!A*1=#' %'+'*%"@%("+'
#!#"*1)(,+,%'!+"+'#',%&%)?#=?(5%)*#',+'8EG84
@C@
@CD
*%),1681) */)1$>) *%&"&%$5&56
AICA
@CE
EA*!+2!88
EA*!+2!
@CF
Definição da matriz de análise
AICA
C@?+J*K'&'-.!+()+,)$#'L+(*+)&M3'=* 6"#"#$%&$'&+&'5)+(?&9:,$%,7$5)3&7
'
\' @+!A*1=#' e' X' H&*+,#' ,+' 8"*%' X' "%?%=#1b)#&' #' @=(5+' ,%' #!#"*1)(,+,%' !+"+' #'
,%&%)?#=?(5%)*#' ,+' 8EG8' %' $#")%@%1b)#&' 15+' B+&%'@#)@%!*1+=' I1%' )%@%&&(*+' +D#"+' ,%' &%"' &(&*%5+*(K+,+' %' ,%5#)&*"+,+' @#5' "%$%"M)@(+' +' +!=(@+>a%&' @#)@"%*+&9' #' !"%&%)*%' @+!A*1=#' +!"%&%)*+R'!#"'(&R'15+'%&!%@(V(@(,+,%'"%&1=*+)*%',#'#BN%@*(?#'I1%')#&'5#?%/ '
\'!"(5%("#'!+&'!+"+'%&*+'&(&*%5+*(K+>3#'@#)&(&*(1')+',%V()(>3#',%'*%5+&'%&&%)@(+(&'
,%@#""%)*%&',%'15+'&A)*%&%',+'"%?(&3#'=(*%"]"(+'%$%@*1+,+9'#&'*%5+&'%)@#)*"+,#&'X'-2/=/Q$0(#a%&' ()$#"5]*(@+&R' ,%&,%' +' ()?%)>3#' ,#' @#5!1*+,#"R' %' +*`' ,+' !"J!"(+'+"I1(*%@*1"+/ '
f2/=/Q$0(#/' \' %&!+>#' #1' #B"+' ,%' +"I1(*%@*1"+' )3#' `' 15' #BN%@*#' ,%' 51&%1R' `' 15'
#BN%@*#' !+"+' &%"' 1*(=(K+,#' %' "%=?%"' !"#B=%5+&' @#)@"%*#&9' #' 1*(=(K+,#"' `R' !+"+' +' #B"+' ,%' +"I1(*%@*1"+R' *3#' (5!#"*+)*%' I1+)*#' #' 1*(=(K+,#"' !+"+' 15+' +!=(@+>3#' ()$#"5]*(@+/' 8#' @#)@%B%"'15' !"#N%@*#R'#' 8"I1(*%@*#' ,%?%' *%"' %5' @#)*+'#&' $1*1"#&' 1*(=(K+,#"%&',#' &%1'%&!+>#' #1' %,(VA@(#R' !"#@1"+),#' &+B%"' I1%5' &3#R' @#5#' &%' !#,%5' %&*"1*1"+"R' I1+(&' +&' &1+&' )%@%&&(,+,%&R' "%=+>a%&' %o#1' ()@#5!+*(B(=(,+,%&9' #' 5%&5#' ,%&+V(#' &%' @#=#@+' :' +!=(@+>3#' ()$#"5]*(@+/ '
q12#-2-#$-' W%' )#' @#5%>#' +' vvv! &%' "%&15(+' :' =()D1+D%5' C*5=R' #' (),(?A,1#' ,+' WE'
,(*#1' +' )%@%&&(,+,%' ,%' @#5B()+"' ,($%"%)*%&' =()D1+D%)&R' @"(+),#' 15+' %&*"1*1"+' @#5!=%L+' @#5!#&*+'!#"'?]"(#&'=+P%"&9'+)+=#D+5%)*%R'+&&(&*(5#&')+'+"I1(*%@*1"+'+'15+'@#5!=%L(V(@+>3#' ,#&'&(&*%5+&'@#)&*"1*(?#&R'%'+'!+"%,%R'I1%'+)*%&'&%'"%&15(+'+#' %=%5%)*#' !#"*+)*%R'+D#"+'`'X' $"1*#' ,+&' )%@%&&(,+,%&' ,#&' 1*(=(K+,#"%&' X' 15' &(&*%5+' @#5!=%L#' @#5!#&*#' !#"' ?]"(#&' %=%5%)*#&' @#)&*"1*(?#&/' \!%"+"' )+' @#5!=%L(,+,%' `' )%@%&&]"(#' !#(&' &J' %=+' )#&' !%"5(*("]' #$%"%@%"'+#'1*(=(K+,#"'#&'@#)*%^,#&'!"#5#?%),#'+'@#51)(@+>3#'%'+'()*%"+@>3#*b$:&! $(! /.:#&%&.2(! 0$! :(%6=&`/0$0&!8q0;$#!R(#/.3#'@#5'#',%&%N#',+'&(5!=(@(,+,%R'5%&5#'I1%'+!+"%)*%*Z!0/11/%-=$TF(! 0&!1/12&%$1!:(%6=&`(1!"$Q&.0(g.(1!:#! .$!1-$! $6$#o.:/$! 1/%6=&1!#&E&=$! .(E$! :(.2#$0/TF(3#9' %=%@*"(@(,+,%R' ]D1+' !#*]?%=R' =1K'&3#' @#)*%^,#&' I1%' +' +"I1(*%@*1"+' $#")%@%9'+)+=#D+5%)*%R' +' 8EG8' !"#@1"+"]' "%=?%"' )%@%&&(,+,%&' %'!"#5#?%"' +'@(+=(K+>3#9'&%"]' )%@%&&]"(#' @=+"(V(@+"' I1+(&' #&' @#)*%^,#&' %' I1+=' +' $#"5+' ,%' #&' !"#?(,%)@(+"' +#&' 1*(=(K+,#"%&' ,+' +!=(@+>3#' ()$#"5]*(@+/ '
H5' &A)*%&%R' +' 8EG8' &%"]' 15+' %&*"1*1"+' )+' I1+=' #&' 1*(=(K+,#"%&' !#,%"3#' +@%,%"' +'
@#)*%^,#&R' 5%,(+,#&' !#"' 15+' ()*%"$+@%/' .#"' %&*+' +=*1"+R' N]' %&*+"]' @=+"+' +' (5!#"*_)@(+' ,#' %&@=+"%@(5%)*#',%&*%&'*%5+&'@#5#'6(.2&'%)*"%'+'"%?(&3#'=(*%"]"(+'I1%'%$%@*1]5#&')#'&%D1),#' @+!A*1=#'%'+'%&!%@(V(@(,+,%',+'8EG8'I1%')#&'!"#!#5#&'+D#"+'+B#",+"/ '
\' %&*1,#' %$%@*1+,#' &%"]' +!"#$1),+,#' %' !+"*(@1=+"(K+,#' 5%,(+)*%' +' "%$%"M)@(+' +'
%L%5!=#&',%'+!=(@+>a%&'()$#"5]*(@+&'"%=%?+)*%&'%'I1%'%L!"%&&+5'$#"5+&'@"(+*(?+&',%'"%=?%"' +&'I1%&*a%&'I1%'%)1)@(]5#&/ '
8' "%1*(=(K+>3#' ,+' ()$#"5+>3#' $#(' 15+' @+!+@(,+,%' !"#5#?(,+' !%=#' @#5!1*+,#"R'
$+@(=(*+,+' !%=+' E)*%")%*' %' +,%I1+,+' :&' )%@%&&(,+,%&' ,#' (),(?A,1#' ,+' WE9' +' +!=(@+>3#' ()$#"5]*(@+'I1%')#&'!"#!#5#&',%&%)?#=?%"')3#',%?%"]R'!#"'(&R',%&@#)C%@%"'%&*%'$+@*#/
AICA
6"#"!$%&$A+&3)B,+C$&-&=(5('&
'
H$%@*1+,+' +'&A)*%&%' ,#&' I1+*"#' *%5+&' $1),+5%)*+(&' `' )%@%&&]"(#R' +D#"+R'()?%"*%"' #'
!"#@%&' ,%' @#)&*"1>3#' ,%' @#)C%@(5%)*#' %R' 5+)*%),#' +' !"%&%)>+' ,+' "%?(&3#' =(*%"]"(+R' +)+=(&+"' @+,+' 15' ,#&' *%5+&' *%),#' %5' @#)*+' +' &1+' !"J!"(+' %&!%@(V(@(,+,%/' .+"+' +1L(=(+"' #' !"#@%&' ,%' +)]=(&%' $#(' )%@%&&]"(+' +' @#)@%!>3#' ,%' 15+' $"+5%S#"Q' +)+=A*(@+dji ' @#5!#&*+' !%=#&'&%D1()*%&'@#)@%(*#&'+"*(@1=+,#&-'2&%$R'/.0/:$0(#R'E$#/XE&=R'"(.2&R'%'#&G-/1/2(!"-.:/(.$=/ '
+&%$-' #' *%5+' `' #' s+&&1)*#' I1%' &%' I1%"' ,%&%)?#=?%"t' ' Y.#"*#' H,(*#"+R' ejdjZ9'
$#"5+=5%)*%R' `' %)*%),(,#' @#5#' 15+' 1)(,+,%' =JD(@+' ,%' %)I1+,"+5%)*#' ,%' ,#(&' #1' 5+(&' (),(@+,#"%&/'0+,+' +' &1+')+*1"%K+R'#' *%5+'*%"]'15'@+"]@*%"'+B"+)D%)*%' 5+&'&()*`*(@#R'&%),#' !#"' (&' $#"5+=(K+,#' )15+' ^)(@+' !+=+?"+9' "%V("+b&%' I1%' #&' *%5+&' N]' $#"+5' %)@#)*"+,#&' Y"%@#",%b&%R'1*(=(K+,#"R'%&*"1*1"+R'()*%"$+@%'%'@#)*%^,#&Z'+*"+?`&',%'15+'&A)*%&%'@#5'B+&%')+' "%?(&3#'=(*%"]"(+'%$%@*1+,+9 '
5.0/:$0(#h'#' (),(@+,#"'s&%"?%',%' (),(@+>3#' #1'()$#"5+>3#t' 'Y.#"*#' H,(*#"+R'ejdjZ' %'
"%!"%&%)*+'15+'@+"+@*%"A&*(@+',%'#",%5'I1+=(*+*(?+':'I1+='+'8EG8',%?%"]',+"'"%&!#&*+/'R'!#"' (&R' %L!"%&' )#&' *%"5#&' s@+!+@(,+,%' ,%///tR' s!#&&(B(=(,+,%' ,%///tR' s$+@(=(,+,%' ,%///tR' %*@/R' %' @#)&*(*1('15'#BN%@*(?#'%&*"+*`D(@#'I1%'&%'!"%*%),%'+=@+)>+"'5+&'I1%'+(),+')3#'&%'&+B%'I1+='+' 5%=C#"' "%&!#&*+9' #&' (),(@+,#"%&' %&*3#' !"%&%)*%&' +#' =#)D#' ,%' *#,+' +' "%?(&3#' =(*%"]"(+R' 5+&' &%"3#'+D#"+'(,%)*(V(@+,#&'%'%)I1+,"+,#&')#&'*%5+&9 '
b(.2&-' +'$#)*%' `'15+' s!%&+R' ()&*(*1(>3#' #1',#@15%)*#' I1%' @#)&*(*1(' +' #"(D%5' ,%'
15+'()$#"5+>3#t' ' Y.#"*#'H,(*#"+R'ejdjZ9')#' &%)*(,#' ,%' ,%*%"5()+"'+' 5%=C#"' "%&!#&*+' !+"+' 15'(),(@+,#"R'&%"3#'+&'$#)*%&'+'"%?%=+"'%'%L%5!=(V(@+"'+&'?]"(+&'"%&!#&*+&'!#&&A?%(&9'15+'$#)*%' !#,%"]',+"'#')^5%"#' ,%'"%&!#&*+&' '+#')^5%"#' ,%'(),(@+,#"%&'I1%',%&%N+"9'!+"+' +' !"%&%)*%' 0(&&%"*+>3#' &%"3#' @#)&(,%"+,#&' ,#(&' *(!#&' ,%' $#)*%-' +1*#"%&o%)*(,+,%&' %' +!=(@+>a%&' %L(&*%)*%&/ '
{$#/XE&=h!+'?+"(]?%='`'+I1%=+'I1%'s!#,%'*#5+"',($%"%)*%&'?+=#"%&'#1'+&!%@*#&t''Y.#"*#'
H,(*#"+R' ejdjZR'&%),#' +' "%&!#&*+'@#)@"%*+',%' 15+'$#)*%'+'15' ,%*%"5()+,#'(),(@+,#"9'`'!#"' (&'%L!"%&&+')#&'*%"5#&'s!%"5(*%///tR's!#&&(B(=(*+///tR's!"#5#?%///tR's,%$%),%///tR'%*@/ djl9
dji'G#)@%(*#'"%*("+,#',%' >
requisito funcional
variável variável
>
requisito funcional
variável
>
requisito funcional
variável
>
requisito funcional
variável
>
requisito funcional
variável
>
requisito funcional
variável
>
requisito funcional
variável
>
requisito funcional
variável
>
requisito funcional
variável
>
requisito funcional
variável
>
requisito funcional
requisito funcional
6(D/'hi-';+*"(K',%'+)]=(&%
AICA
!
]&G-/1/2(! b-.:/(.$=h!#'"%I1(&(*#' $1)@(#)+='`'15+',%V()(>3#'!"%@(&+',%'15' #BN%@*(?#' +'
@15!"("' )+'8EG8' %'&%"]' ,%*%"5()+,#' !+"+'@+,+'(),(@+,#"R' *%),#' %5' @#)&(,%"+>3#' *#,+&' +&' ?+"(]?%(&' !#&&A?%(&9' 15' "%I1(&(*#' $1)@(#)+=' &%"]' +&&(5' #' "%&1=*+,#' ,+' &%=%@>3#' ,+' 5%=C#"' "%&!#&*+'+' 15' (),(@+,#"9' !%=#' &%1' @+"]@*%"' !"#N%@*(?#R'&%"]' %L!"%&' )#&' *%"5#&' s,%?%"]///tR' s!%"5(*("]///tR's!"#5#?%"]///tR'%*@/ '
8',%V()(>3#',#&' "%I1(&(*#&'$1)@(#)+(&'@#)&*(*1('15',#&'#BN%@*(?#&',#' !"#N%@*#'084GR'
#' I1+=' ,%!%),%"]' ,+&' !#&&(B(=(,+,%&' *`@)(@+&R' V()+)@%("+&' %' C15+)+&' ,#' G#)&J"@(#/' W%"]' )%@%&&]"(+'15+'5+(#"',(&!#)(B(=(,+,%',%'*%5!#R'#' *"+B+=C#' @#=+B#"+*(?#' %'#' @"1K+5%)*#',%' ,+,#&' ,+'%I1(!+' ()*%",(&@(!=()+"' ,#' 084GR'%' +' "%+=(K+>3#' ,%' !"#*J*(!#&' %'%)&+(#&/' .#"'%&*+' "+K3#R'+',%V()(>3#',#&'"%I1(&(*#&' $1)@(#)+(&')3#' &%'@#)&*(*1(1'@#5#'15'#BN%@*(?#' ,+'!"%&%)*%' 0(&&%"*+>3#-' !"%$%"(5#&' "%+=>+"' +' (5!#"*_)@(+' ,#&' (),(@+,#"%&' @#5#' %=%5%)*#&' @%)*"+(&' %' %&*"+*`D(@#&',+'$"+5%S#"Q' +)+=A*(@+-'!#"'15'=+,#R'&3#' &1N%(*#&'+'15' !"#@%&' ,%'&A)*%&%')#&' *%5+&9'!#"' #1*"#R' +' 15' !"#@%&' ,%' +)]=(&%' ,#),%' &%' %L*"+%5' +&' ?+"(]?%(&' ,+&' "%&!%@*(?+&' $#)*%&/'\'(),(@+,#"'`'15'"%I1(&(*#'$1)@(#)+='%5'!#*M)@(+/ '
.+&&+"%5#&' +D#"+'+#'=%?+)*+5%)*#',%'(),(@+,#"%&' !+"+'#' ,%&%)?#=?(5%)*#',+'8EG8R'
I1%' &%"3#' !#&*%"(#"5%)*%' &()*%*(K+,#&' )+' 5+*"(K' ,%@#""%)*%' ,+' $"+5%S#"Q' +)+=A*(@+' I1%' +@+B+5#&',%',%&@"%?%"/ '
.%=+' )+*1"%K+' ,%&@"(*(?+' ,+' *+"%$+' &%"]' 1*(=(K+,+' 15+' %&*"+*`D(+' ,%' @#51)(@+>3#'
,(&*()*+' ,+' 1&+,+' )+' "%?(&3#' =(*%"]"(+9' ("%5#&' (,%)*(V(@+"' %' %L%5!=(V(@+"' %&*%&' (),(@+,#"%&' "%@#""%),#' +' &A)*%&%&' %5' *%L*#R' %&*"1*1"+,+&' %5' *J!(@#&R' %' !"#@1"+),#' 1*(=(K+"' +' (5+D%5' &%5!"%'I1%'!#&&A?%=R' B"%*1,#' &%'+'@#51)(@+>3#' &%'"%!#"*+"' +' 15+'+!=(@+>3#'%L(&*%)*%')#' 5%"@+,#/' '
7#*%b&%' +(),+' I1%' )3#' *%5#&' +' !"%*%)&3#' YI1%' +' )#&' ?%"' &%"(+' ()D`)1+Z' ,%'
+!"%&%)*+"' #&' &%D1()*%&' (),(@+,#"%&' @#5#' ,%V()(*(?#&' %' @#5!=%*#&' X' +)*%&' !%=#' @#)*"]"(#-' "%@#)C%@%5#&' I1%R'+#'=#)D#',+'()?%&*(D+>3#'I1%'+(),+'*%5#&'!%=+'$"%)*%R'#1*"#&'(),(@+,#"%&' !#,%"3#'%',%?%"3#'&1"D("R'B%5'@#5#')#?+&'$#)*%&'%'?+"(]?%(&/ '
8&&(5R' "%+=>+5#&' #' @+"]@*%"' S#"Qb()b!"#D"%&&' ,+&' !]D()+&' I1%' &%' &%D1%5'
"%@#""%),#'+'15'!+!%='I1%')#&'"%5%*%'!+"+'+'%$%5%"(,+,%',%'15')%S&!+!%"'1*(=(K+,#R'+=(]&R' %5'*#,#'%&*%'@+!A*1=#/
@CB
@@C
Dez indicadores para a AICA
AICA
C@A+J*L+'&('0)(!#*=+")#)+)+;5H; ' '
G#5#' D1(3#' ,%' =%(*1"+R' +!"%&%)*+5#&' #' 5#,%=#' %' +' ]"?#"%' ,%' *%5+&o(),(@+,#"%&o
$#)*%&'I1%'$#"+5'!#"')J&'+)+=(&+,#&/'G+,+'15',#&'*%5+&'&%"]',%&(D)+,#'!#"'15+'=%*"+'YrZ'%' #&' "%&!%@*(?#&'(),(@+,#"%&'&%"3#' ,%&(D)+,#&' !#"'%&&+'=%*"+'+&@(+,+' +' 15')^5%"#' Yr)Z9'+&' $#)*%&' &%"3#' #",%)+,+&' ,%' +@#",#' @#5' +' )15%"+>3#' "#5+)+/' 0%&*+' $#"5+' &%"]' !#&&A?%=' (,%)*(V(@+"'15+'?+"(]?%='%&!%@AV(@+'(),(@+),#'+&' "%&!%@*(?+&' @##",%)+,+&'Y(),(@+,#"R$#)*%Z'X' !#"'%L%5!=#R'Y8dR(/Z/'8'*"+,1>3#'D"]V(@+',#'5#,%=#'`'+'&%D1()*%-
D" 5)3& A&"
%%,$#+1 É,%V()(>3#',#'(),(@+,#"Ñ
(/
6#)*% É%L!=(@(*+>3#',+'?+"(]?%=Ñ'
((/
6#)*% É%L!=(@(*+>3#',+'?+"(]?%=Ñ
(((/
6#)*% É%L!=(@(*+>3#',+'?+"(]?%=Ñ
'
8']"?#"%',%'*%5+&o(),(@+,#"%&o$#)*%&'&%"]'+!"%&%)*+,+')+&'!]D()+&'&%D1()*%&/
@@@
@@D
Dez indicadores para a AICA
E" 05(=(?&%,+)7 48"
,$.$,%#$#("#("(201/0/1$)*+"#("B1/.+2"#("/0%>%C$#+1(2
(/
2%D(&=+>3#
((/
%#$#("#("%&0(B1$)*+"(-"2%20(-$2"#("%#(&0%F%,$)*+"(G%20(&0(2
(/
G%"*(V(@+,#'0(D(*+=
((/
\!%)E0
4@"
,$.$,%#$#("#("(201/0/1$)*+"#(",%1,/%0+2"#$"%&E+1-$)*+
(/
.=#)%'G;W
((/
;+=@#=5'4%+,()D'G#)&1=*+)*&
(((/
E7GE
F"$(-5)+A&') H8"
,$.$,%#$#("#(".(12+&$>%C$)*+"#$"%&0(1E$,(
(/
81*#,%&Q'81*#@+,
((/
(T##D=%
HD"
E$,%>%#$#("#(",+-.1((&2*+"#$"%&0(1E$,("
(/
v#",!"%&&
((/
W%)*%
(((/
%p#=#
AICA
G"$)75+050+& 38"
,$.$,%#$#("#(",+-.+2%)*+"-+#/>$1
(/
3#'%'+&'$1)@(#)+=(,+,%&',%'I1%'%&&%&' 1*(=(K+,#"%&'("3#',(&!#"/' '
\'1*(=(K+,#"',+'8EG8' !%"*%)@%"]'+'15' )^5%"#',%*%"5()+,#',%'D"1!#&'X'#1'"%,%&R' :'
&%5%=C+)>+',#'(),(?A,1#',+'WE/
AICA
(/
2%D(&=+>3#
' '
8' 2%('gdoejjq's8!"#?+' #' "%D(5%'N1"A,(@#' I1%' %&*+B%=%@%' +' I1+=(V(@+>3#' !"#V(&&(#)+='
%L(DA?%=' +#&' *`@)(@#&' "%&!#)&]?%(&' !%=+' %=+B#"+>3#' %' &1B&@"(>3#' ,%' !"#N%@*#&' Y///Zt' ' YM&/! n@iJKKA3#',#&'!"#N%@*#&')%@%&&]"(#&':'@#)@%!>3#',+'#B"+'@#5#'15'*#,#/
@@G
@@H
Dez indicadores para a AICA
((/
a%&' G;W'X'
:(.2&.2! %$.$;&%&.2! 1312&%1ZR' +!=(@+>a%&' I1%R' +!%&+"' ,%' D%)`"(@+&R' $#")%@%5b)#&' ,+,#&' (5!#"*+)*%&'B"%'5%@+)(&5#&' ,%'D%&*3#',%'1*(=(K+,#"%&/'a%&'%L(&*%)*%&/
djn 'G#)*1,#R' )3#' `' ,%' 5%)#&!"%K+"'+' !#&&(B(=(,+,%' ,%' 15'1*(=(K+,#"')3#' "%D(&*+,#' +@%,%"'+' ]"%+&')3#b@"A*(@+&',+' +!=(@+>3#' %' ?(&1+=(K+"' ,%*%"5()+,#&'@#)*%^,#&9' #' "%D(&*#' ,%' 1*(=(K+,#"%&' !+"%@%b)#&'%&&%)@(+=R' )#' %)*+)*#R' !+"+' !%"5(*("' +&' $+@(=(,+,%&',%' @"(+>3#'%o#1'%,(>3#',%'@#)*%^,#&R'%',%'+@%&'+']"%+&'"%&%"?+,+&',+'.=+*+$#"5+'0(D(*+=/
endangered species you are currently here: endangered species / log in
a) have you registered before?
AICA
if you have already filled out the registration form in the past please enter your details below to participate for this competition. your e-mail:
@@B
your password: log in wrongs email and/or password!
(/
0%&(D)B##5 you can edit your personal details here
'
8'0%&(D)B##5'Y0%&(D)B##5R' ejjnZ'$1)@(#)+')3#' &J' @#5#'!=+*+$#"5+',%',(?1=D+>3#'
,%' @#)@1"&' )%&*+&' ]"%+&R' @#5#' ,%&%5!%)C+' 15' !+!%=' _____________________________________________________ +@*(?#' )+' &1+' !"#5#>3#R' b) first time to register?
$1)@(#)+),#' @#5#' ()*%"5%,(]"(+R' !%"5(*(),#' +#' 1*(=(K+,#"'please "%D(&*+"b&%' %5' ,(?%"&+&' complete the form below. by using our online system, you will be able to upload your entry @#5!%*(>a%&'%'&1B5%*%"'+&'&1+&'!"#!#&*+&9')#'V()+=R'+'!=+*+$#"5+'"%?%=+'#&'"%&1=*+,#&/ directly onto our server, which makes the jury process faster
register here
and more trasparent. you will also be able to publish, varify and modify
'
the lay-out of your entry's page. the system allows a larger number .+"+' +@%,%"' +' %&*+&' $1)@(#)+=(,+,%&' `' )%@%&&]"(#' #' "%D(&*#' *%),#' +' giving of designs ,%' to be 1*(=(K+,#"R' visible to designboom readers, thus designboom web search designers greater visibility.
!=+*+$#"5+R' !+"+' #' %$%(*#R' =(@(*+,#' #&' &%D1()*%&' ,+,#&-' )#5%R' +!%=(,#R' %5+(=R' !+&&S#",' ---
your name Y,1!=(@+,#ZR']"%+'!"#V(&&(#)+='Y5%)1',"#!,#S)ZR',+*+',%'+)(?%"&]"(#R'D`)%"#R'5#"+,+R'@J,(D#' please do not use any capital letters --!#&*+=R'@(,+,%R'!+A&R'%')(@Q)+5%/
endangered species
--your surname please do not use any capital letters
industrial design today: courses, education, competitions, history and contemporary, shop, interviews, snapshots, design-aerobics, the intelligent hand competition
you are currently here: endangered species / log in
a) have you registered before?
your e-mail:
upcoming courses: spirituality tech gadgets
endangered species
your password: ball nogues
itivoli audio 10th anniversary
2010 courses: history & future cycle body & mind cycle
seoul cycle design
view index
view index
paul smith pei zhu michel rojkind
takashi murakami at versailles rupprecht geiger julien berthier: balcon additionnel
wrongs email and/or password! view index view index
design for all
toyo ito: wins praemium marc newson at imperiale + exhibition at gagosian gallery, new venice biennale 2010 york
log in
caruso st. john + thomas demand at venice 2010 korean pavilion at venice biennale 2010 view index
love ring
--choose a password (5 to 20 alfanumeric characters)
view index
--retype your password
browse a specific topic in depth
full
today
yesterday
+ week
+ month
+ all time
you can edit your personal details here
xavier lust 4 articles
brussels design september 2010 2 articles
studio visits 13 articles
london design week 2010 30 articles
rolf sachs 5 articles
ran amitai 5 articles
6(D/'hm-'.]D()+'()(@(+=',+'+!=(@+>3#'0%&(D)B##5
seoul cycle design 22 articles
_____________________________________________________
b) first time to register?
--what field do you work in? choose below.
constance guisset 3 articles
stefan sagmeister 6 articles
shanghai 2010 58 articles
jacques ferrier architectures 2 articles
parking area
design miami basel 2010 9 articles
hussein chalayan 4 articles
gwangju art biennale 2010 14 articles
LAN architecture 10 articles
sukkah city 4 articles
--your name please doseptember not use any xavier lust at design brussels 2010 capital letters
julian mayor: angle chair
/
--your gender M
F
--street address
takashi murakami at versailles rupprecht geiger
SHARE AND PROMOTE YOUR WORK since 1999, home of design culture. designboom has been the world's first online design magazine. with 4 million people reading us monthly, we are the most popular art, architecture and design destination - a perfect target audience for all creative businesses. we welcome readers to submit projects - you have a better chance of being featured if the work hasn’t been published before. more info.
--zip code
julien berthier: balcon additionnel view index
mail(at)designboom.com
--city
--your e-mail
--country
--choose a password (5 to 20 alfanumeric characters)
--retype your password
jasper morrison + punkt: DP01 telephone
--date of birth (dd) / (mm) / (yyyy) /
10 articles by using our online system, you will be able to upload your entry directly onto our server, which makes the jury process faster luis porem and more trasparent. you will also be able to publish, varify 3 articles and modify the lay-out of your entry's page. the system allows a larger number of designs to be visible to designboom readers, thus giving electric bikes 14 articles designers greater visibility.
marc newson at gagosian gallery, new york
view index
vienna design week 2010 5 articles
please complete the form below.
--your surname please do not use any capital letters
view index
leaf-it bookmark/post-it
jasper morrison + punkt: endless rain record DP01 telephone help bookmark julian mayor: angle chair view index
via
brief
caruso st. john + thomas demand at venice 2010 korean pavilion at venice biennale 2010
--your e-mail
if you have already filled out the registration form in the past please enter your details below to participate for this competition.
toyo ito: wins praemium imperiale + exhibition at venice biennale 2010
READ DESIGNBOOM CONTENT IN CHINESE LANGUAGE
--choose a nickname
ball nogues paul smith pei zhu
LAN architecture: ZAC saussure pont cardinet READ DESIGNBOOM CONTENT IN KOREAN LANGUAGE
6(D/'hn-'4%D(&*#',%'1*(=(K+,#"')+'+!=(@+>3#'0%&(D)B##5' ---
S ubmi t
view index
6(D/'hq-'4%D(&*#',%'1*(=(K+,#"')+'+!=(@+>3#'0%&(D)B##5'
what field do you work in? choose below.
JD on jinsop lee + justin kim: dreyfuss special: WOW!! Amazing~ ...
--date of birth (dd) / (mm) / (yyyy)
kaukau on bioarch formosana: taipei flora expo pavilions: Will this building, and other of ... sinaalashty on maurizio cattelan's middle finger displayed in milan: very genius ... filo on maurizio cattelan's middle finger displayed in milan:
Powerful PDF API Create PDF files dynamically.
@DC
Dez indicadores para a AICA
((/
y1&*=%"
'
8' y1&*=%"' Yy1&*=%"R' ejdjZ' (,%)*(V(@+b&%' @#5#' 15+' !=+*+$#"5+' #)=()%' ,%' )#*A@(+&R'
%?%)*#&' %' @#)@1"&' ,%' +"I1(*%@*1"+/' 8#' @#)*"]"(#' ,+' 0%&(D)B##5R' #' &%1' ()*1(*#' `' 5+(&' +' ,(?1=D+>3#',#'I1%'+'!"#5#>3#',%'@#)@1"&9'+&&(5'&%),#'#'!"#@%&',%'()&@"(>3#R'&1B5(&&3#' ,%'!"#!#&*+&R'%*@/'`'%$%@*1+,#')#'&(*%',#' !"#5#*#"'X'+'y1&*=%"'%)@+""%D+b&%',%'%)@+5()C+"'#' 1*(=(K+,#"')%&&%'&%)*(,#/ '
\'"%D(&*#' )+'y1&*=%"' `' %$%@*1+,#' 5%,(+)*%' #' !"%%)@C(5%)*#' ,#&' @+5!#&-')#5%' ,%'
%L(B(>3#R'1&%")+5%R'%5+(=R'!+&&S#",'Y,1!=(@+,#ZR'=#@+=(K+>3#R'#@1!+>3#/
competitions events News & Results:
Featured Competitions:
news & results Search News:
+ submit!
keyword search...
about / contact advertising subscribe Register: Sep 15 / Submit: Sep 30
Register: Oct 22 / Submit: Oct 22
my picks You're not logged in! Login
Search Competitions:
Members
keyword search... There are 1575 competitions in the Bustler database. Browse all | Most Popular | Most Recently Added Competition Twitter Feed
Register: Oct 1 / Submit: Oct 15
Featured Events:
2009/2010 Leading Edge Competition Winners
Comments: 0
Posted: Monday, September 27, 2010
Winners have been announced for the 2009/2010 Leading Edge Student Design Competition. The annual contest seeks to support and enhance the study of sustainable and energy-efficient building practices in architectural education. This year, the competition focused on the coastal city of Long Beach, California. Students entering Challenge 1…
September 25
September 20
Search Events:
View this Article
keyword search...
There are 2358 events in the Bustler calendar.
6(D&/'ij-'.]D()+'()(@(+=',+'+!=(@+>3#'y1&*=%"' Browse all | Most Popular | Most Recently Added
Winning M9 Competition Entry by Sauerbruch Hutton
Comments: 0
Posted: Monday, September 27, 2010
The entry by Anglo-German practice Sauerbruch Hutton has recently won the M9 International Architectural Design Competition, the new cultural pole that will open in Venice-Mestre, Italy in 2014. View this Article
www.amen.pt/dominio Ads by Google Advertisement
Recent comments:
http://www.rosenbergs.se/projektarkiv/flat-iron-building-fast-istockholm/ J in LAN Architecture Wins Cardinet-Chalabre Mixed-Use Project
The Rio Islands Are Protect. This Project Never Will Be Accept . Bruce in Solar City Tower for Rio Olympics 2016
This Island Is Protect. It's A Natural Reserve. Bruce in Solar City Tower for Rio Olympics 2016
Looks pretty nice. I don't know about the local ordinances and building codes, but I t's crazy if they get away with that proposed stairwell.
6(D&/'id-'4%D(&*#',%'1*(=(K+,#"')+'+!=(@+>3#'y1&*=%"' sullka in LAN Architecture Wins Cardinet-Chalabre Mixed-Use Project
underwhelming david in MVVA Team Moves Forward in City+Arch+River 2015 Competition
i just have two words to say ...... it's Awesome .... pAwAn in Libeskind Wins $20B Seoul Master Plan Competition
LAN Architecture Wins Cardinet-Chalabre Mixed-Use Project
Comments: 2
Posted: Thursday, September 23, 2010
Paris-based firm LAN has won the competition organized by ICF Novedis to design the block 4.2 of the new Cardinet-Chalabre urban development zone in Paris, France. The project sits at a sensitive transition point between two Parisian urban areas and will act as a fulcrum between the… View this Article
Amazing works Australia, I was particularly impressed by the Ian Thorpe Aquatic Centre and the Darling Point Apartment 2. The interior design there is just on another level. Keep it… S.Rushmore in Australian NSW Architecture Awards Announced
Kudos! Kelly Katharyne Goshulak Katharyne Goshulak in Kelly Nelson Doran Wins Prix de Rome in Architecture for Emerging Practitioners
AICA
(((/
8"I1(*%@*15
'
\' 8"I1(*%@*15' ' Y8"I1(*%@*15R' ejdjZ' `' 15+' !=+*+$#"5+' #)=()%' ,%' ,(?1=D+>3#' ,%'
)#*A@(+&' %' !"#5#>3#' ,%' @#)@1"&' ,%' +"I1(*%@*1"+/' \$%"%@%' 15+' ,%&@"(>3#' *(!(V(@+,+' ,#&' @#)@1"&'I1%'!"#5#?%'%'()*%"?`5'@#5#'5%,(+,#"')#'!"#@%&',%'()&@"(>3#R'$#")%@%),#'15' $#"51=]"(#b*(!#'I1%'@#)&(&*%')#&'&%D1()*%&'@+5!#&-'!"(5%("#')#5%R'^=*(5#')#5%R'(,+,%R'!+A&R' %5+(='%'@#)*+@*#'*%=%$J)(@#/ '
H&*%'"%D(&*#'`'$%(*#'N]')+'I1+=(,+,%',%'!+"*(@(!+)*%')#'@#)@1"'&%=%@@(#)+,#/
6(D&/'ie-'.]D()+'()(@(+=',+'+!=(@+>3#'8"I1(*%@*15''
6(D&/'ig-'4%D(&*#',%'1*(=(K+,#"')+'+!=(@+>3#'8"I1(*%@*15'
@D@
@DD
Dez indicadores para a AICA
AICA
47"
E$,%>%#$#("#("%&0(B1$)*+"(-"2%20(-$2"#("%#(&0%F%,$)*+"(G%20(&0(2
' '
H&*%' (),(@+,#"' !"#@1"+' ,+"' "%&!#&*+'+' ,1+&' )%@%&&(,+,%&' ,+' 8EG89'!#"' 15' =+,#R' +'
)%@%&&(,+,%' ,%' (,%)*(V(@+"' #' 1*(=(K+,#"' ,+' $#"5+' 5+(&' %L!%,(*+' !#&&A?%=-' )%&*%' &%)*(,#R' ?%"%5#&'15+'C(!J*%&%',%'(,%)*(V(@+>3#'I1%')3#'@+"%@%',%'"%D(&*#',#'1*(=(K+,#"')+'!=+*+$#"5+R' )+'5%,(,+'I1%'+'(,%)*(V(@+>3#' !#,%"]' &%"'%$%@*1+,+' !#"' 15' ()*%"5%,(]"(#' X' 15' &%"?(>#' #1' +!=(@+>3#' I1%' #' 1*(=(K+,#"' N]' 1*(=(K%9' !#"' #1*"#R' :' )%@%&&(,+,%' ,%' ?+=(,+>3#' ,#&' V(@C%("#&' ,(D(*+(&'%'@#)V("5+>3#',+'&1+'#"(D%5'%'+1*#"(+/
@DE
@DF
Dez indicadores para a AICA
6(D&/'ih-'8!=(@+>3#'s8&&()+".06t'!+"+'+&&()+*1"+',(D(*+=',%',#@15%)*#&'%5'$#"5+*#'.06/'
GOVERNO
CIDADÃOS
EMPRESAS
Login com Certificado Digital
Se possui um certificado digital qualificado, ou cartão com certificado digital (ex: Cartão do Cidadão necessita de registar um utilizador e poderá aceder a este serviço aqui:
Certificado Digital
6(D&/'ii-'8@%&'+']"%+'"%&%"?+,+',%'!#"*+=',#'T#?%")#'+*"+?`&',#'@%"*(V(@+,#',%'+1*%)*(@+>3# © 2009 AMA - Agência para a Modernização Administrativa, IP
AICA
(/
G%"*(V(@+,#'0(D(*+=
'
\' G%"*(V(@+,#' 0(D(*+=' !%"5(*%' +' +&&()+*1"+' ,(D(*+=' ,%' ,#@15%)*#&' %' +' +1*%)*(@+>3#'
(.=/.&!!8ZRZ3#' ,#&' !"#N%@*#&R' )+' 5%,(,+' %5' I1%' %&*%&' !#,%"3#' &1B5%*%"' :' +!=(@+>3#'V(@C%("#&',(D(*+(&'+&&()+,#&',(D(*+=5%)*%R'+&&%D1"+),#'+'?+=(,+,%',+'$#)*%/ '
8' 8&&()+*1"+' 0(D(*+=' ,#' G+"*3#' ,%' G(,+,3#' +!"%&%)*+R' ,%&,%' =#D#R' +' ?+)*+D%5' ,%'
!#,%"'+B"+)D%"'*#,+'+'!#!1=+>3#'!#"*1D1%&+R')+'5%,(,+'%5' I1%'#',#@15%)*#' `'#B"(D+*J"(#9' +' &1+' 1*(=(K+>3#' "%I1%"R' @#)*1,#R' +=D15' @#)C%@(5%)*#' )+' #!%"+>3#' ,#' @#5!1*+,#"' %' %I1(!+5%)*#' %&!%@AV(@#' X' +'+I1(&(>3#',%'15',(&!#&(*(?#' ,%'=%(*1"+'Y,$#0'$#&Z'%'+'()&*+=+>3#' ,%'15+'+!=(@+>3#'()$#"5]*(@+'Y1("2'$#&Z'!+"+'D%&*3#',#'@+"*3#',%'@(,+,3#/ '
c*(=(K+),#' %&*%' 5%&5#' %I1(!+5%)*#R' `' +(),+' !#&&A?%=' +' 1*(=(K+>3#' ,#' G+"*3#' ,%'
G(,+,3#' !+"+' +1*%)*(@+>3#' ,#' 1*(=(K+,#"' %5' !=+*+$#"5+&' ()$#"5]*(@+&' )+' 5.2.&2R' %5' !+"*(@1=+"' +&' "%=+@(#)+,+&' @#5' &%"?(>#&' !^B=(@#&9' @#)*1,#R' +' &1+' 1*(=(K+>3#' %5' +!=(@+>a%&' !"(?+,+&'!#,%"]'&%"'%I1+@(#)+,+R',%&,%'I1%'"%1)(,#&',%*%"5()+,#&'"%I1(&(*#&*Z!:(%6(.&.2&!&=&:2#N./:$!0(!:$#2F(!0&!:/0$0F(!/#X!6%/2/#!$(!#&16&:2/E(!2/2-=$#!$-2&.2/:$#g1&! 6$.2&! 1/12&%$1! /."(#%X2/:(1! &! 1E/T(1! /."(#%$2/Q$0(1! 0$! $0%/./12#$TF(! 6j7=/:$! &! 0&! &.2/0$0&1!6#/E$0$13#' ,#' G+"*3#' ,%' G(,+,3#' @#5#'
5%@+)(&5#' ,%'+1*%)*(@+>3#',#'1*(=(K+,#"'5+&R'@"%5#&R'+!%)+&' )+&'&(*1+>a%&' %5' I1%'&%'%L(N+' 15+'5+(#"'"%&!#)&+B(=(,+,%9',%'#1*"+'$#"5+'!#,%"]R'!%=+'"%=+*(?+'@#5!=%L(,+,%',#'!"#@%&R' +$+&*+"'#&'1*(=(K+,#"%&/
@DG
@DH
Dez indicadores para a AICA
Register
FIND AND DEVELOP OPEN SOURCE SOFTWARE
Find Software SourceForge.net >
Develop
Create Project
Blog
Site Support
Search
enter keyword
About
Log In
Log in
Log in with a SourceForge account
Log in with
OpenID
Enter your account info:
Please click your account provider:
Username: Password:
Remember Me ?
Remember Me ?
Log in
Log in
Forgot your username/password? Need an account on SourceForge.net? Create Account
Problems logging in with OpenID? OpenID eliminates the need for multiple usernames across different websites. Learn more - Get an OpenID
6(D&/'il-'.]D()+'()(@(+=',+'+!=(@+>3#'E&8.0"/&.G"R'@#5'!#&&(B(=(,+,%',%'3&G,!'?(+'@#)*+')#"5+='#1'?(+'I2"!-6
About SourceForge About SourceForge Contact Us Jobs @ Geeknet Advertising
Find Software Find Software Most Popular Overall Most Active Overall
Develop Software
Community
Create Project Project Help Wanted New Projects
The Blog @sourceforge on Twitter
Help Site Documentation Submit Support Requests Site Outages
© 2010 Geeknet, Inc. Terms of Use Privacy Policy
6(D&/'im-'E)A@(#',#'3&G,!*@#5'#'!"#?%,#"',%'I2"!-6'N&&G3"
6(D&/'in-'G#)V("5+>3#',#'!"#@%&',%'=#D()')+'+!=(@+>3#'E&8.0"/&.G"'+*"+?`&',#&',+,#&'()&%"(,#')#'!"#?%,#"',%'I2"!-6*N&&G3":
AICA
((/
\!%)E0
'
\' \!%)E0' ' Y\!%)E0' 6#1),+*(#)R' ejdjBZ' `' 15' 5%@+)(&5#' ,%' +1*%)*(@+>3#' ,%'
1*(=(K+,#"%&'"%@#""%),#'+'15+'^)(@+'@#)*+'\!%)E0'@"(+,+')15'6#(E&0(#!0&!V6&.5\9'+!J&'%&*%' "%D(&*#R' %&&+' @#)*+' !#,%"]' &%"' 1*(=(K+,+' !+"+' +1*%)*(@+"' #' 1*(=(K+,#"' )#&' S%B&(*%&' I1%' &1!#"*%5' %&&%' 5%@+)(&5#/' ' 15' 5%@+)(&5#' I1%' !"#@1"+' ,+"' "%&!#&*+R' !#"' 15' =+,#R' :' @#)=(,+>3#' ,+'(,%)*(,+,%' (.=/.&' ,#' 1*(=(K+,#"' %R' !#"'#1*"#R' +#' $+@*#' ,%=%'!%"*%)@%"' +' 15' )^5%"#'@+,+'?%K'5+(#"',%'"%,%&',(D(*+(&'X'@#5#'N]'"%$%"(5#&')+'"%?(&3#'=(*%"]"(+/ '
8&'?+)*+D%)&',#'\!%)E0'!+"+'#'1*(=(K+,#"'&3#''Y\!%)E0'6#1),+*(#)R'ejdj@Z-
b'1',%'15'!+"'-1.$%&i6$11'(#0'!+"+'(,%)*(V(@+>3#'%5'5^=*(!=#&'S%B&(*%&9 b'+'6$11'(#0'&%"]'$#")%@(,+'+!%)+&'+'15+'%)*(,+,%'X'#'!"#?%,#"',%'\!%)E09 b',(&!#)(B(=(,+,%',+'*%@)#=#D(+-'#'\!%)E0'`'#$%"%@(,#'D"+*1(*+5%)*%'!#"'?]"(+&'%)*(,+,%&'%'#' )^5%"#',%'S%B&(*%&'I1%'&1!#"*+5'#'5%@+)(&5#'%)@#)*"+b&%'+'+15%)*+"9' b'*%@)#=#D(+' ,%&@%)*"+=(K+,+'%' )3#' !"#!"(%*]"(+-'$+@(=(,+,%'%5' 1*(=(K+"' #1'@"(+"'15' !"#?%,#"' ,%'\!%)E0'!"J!"(#djq/ '
\'$1)@(#)+5%)*#',#'5%@+)(&5#'`'&(5!=%&'%'@#)&(&*%R'%&&%)@(+=5%)*%R')+'()@=1&3#',%'
15'()*%"5%,(]"(#')#'!"#@%&',%'+1*%)*(@+>3#'X'(!6#(E&0(#!0&!V6&.5\b'#'1*(=(K+,#"'+@%,%'+#'S%B&(*%'s8t'!"%!+"+,#'!+"+'+1*%)*(@+>3#'+*"+?`&',%'\!%)E09 b'#'1*(=(K+,#"'(),(@+'#'!"#?%,#"',%'\!%)E0'I1%',%&%N+'1*(=(K+"'X'#'S%B&(*%'syt9 b'#' 1*(=(K+,#"'`',("%@@(#)+,#'#' S%B&(*%'syt'I1%'=C%'("]'!%,("' #&',+,#&' ,%'+@%&'Y-1.$%&i 6$11'(#099 b#' 1*(=(K+,#"' @#)V("5+' +' ()*%)>3#' ,%' &%' +1*%)*(@+"' )#' S%B&(*%' s8t' @#5' #&' ,+,#&' ,%' (,%)*(V(@+>3#',#'v%B&(*%'syt9 b#'1*(=(K+,#"'`'"%,("%@@(#)+,#'!+"+'#'S%B&(*%'s8t'%'+1*%)*(@+,#/ '
8'1*(=(K+>3#',#'\!%)E0')+'.=+*+$#"5+'0(D(*+='!#,%"]'$1)@(#)+"'@#5#'15'5%@+)(&5#'
!+"+' !"#5#?%"' %' +D(=(K+"' +' ()*%"+@>3#' ,#&' 1*(=(K+,#"%&-' %&*%&' )3#' !"%@(&+5' +&&(5' ,%' @"(+"' 15+')#?+'@#)*+R'5+&'!#,%5' 1*(=(K+"'15+'@#)*+'\!%)E0'G-&!OX!6(11-$%/'H'`'+I1('I1%' "%&(,%' 15+'!+"*(@1=+"(,+,%'(5!#"*+)*%',%&*+'*%@)#=#D(+-'I1%5'N]'1*(=(K+' ,%*%"5()+,#&'&%"?(>#&')+'
djq ' 7#*%b&%R' )#' %)*+)*#R' I1%' !+"+' D+"+)*("'+' @"%,(B(=(,+,%' ,%' 15'\!%)E0' `' )%@%&&]"(#R' %5' !"(5%("#' =1D+"R' @#)V(+)>+' )#' &%1' !"#?%,#"/
@DI
@D<
Dez indicadores para a AICA
&tS%B'N]'*%5R'!"#?+?%=5%)*%R'15+'\!%)E0'+&@(+,+':'&1+'@#)*+/'G#5' %$%(*#R'%5!"%&+&'@#5#' +' T##D=%R' +' w+C##R' #' 6=(@Q"R' #' ;PW!+@%R' #' 6+@%B##QR' #' v#",!"%&&R' +' p%"(&(D)' %'+' 8\2' N]' &%' %)@#)*"+5' +' 1*(=(K+"' +' \!%)E0' ' Y\!%)E0' 6#1),+*(#)R' ejdj+ZR' #' I1%' &(D)(V(@+' I1%' 15' 1*(=(K+,#"' I1%R' !#"' %L%5!=#R' 1*(=(K%' #' &%"?(>#' ,%' %5+(=' ,+' T##D=%R' !#,%' %$%@*1+"' +' &1+' +1*%)*(@+>3#'%5'I1+=I1%"'&(*%'I1%'&1!#"*%'\!%)E0'@#5'#&',+,#&',%&&+'@#)*+/ '
7#*%b&%R'@#)*1,#R'I1%'#'\!%)E0'`' 15'5%@+)(&5#',(&*()*#' ,+'8&&()+*1"+'0(D(*+=9'%=%'
&%"?%'!+"+'+1*%)*(@+"'#'1*(=(K+,#"')15'&(&*%5+R'+#'!+&'I1%'+'8&&()+*1"+'0(D(*+='&%"?%'!+"+' +*%&*+"' +' +1*#"(+' ,%' ,#@15%)*#&' ,(D(*+(&/' 8&&(5R' #' \!%)E0' !#,%"]' $1)@(#)+"' @#5#' 15' ()*%"%&&+)*%' 5%@+)(&5#' ,%' +1*%)*(@+>3#' !+"+' 1*(=(K+,#"%&' I1%' !"%*%),+5' +@%,%"' +' ]"%+&' 5+(&' "%&*"(*+&' #1'%,(*+"' @#)*%^,#&' Y!#"' %L%5!=#R'?(&1+=(K+"' @#)*%^,#&' ,%'15' @#)@1"' ,%' +"I1(*%@*1"+' #1' @#5%)*+"' +&' !"#!#&*+&' +!"%&%)*+,+&ZR' 5+&' )3#' !#,%"]' $1)@(#)+"' @#5#' 5%@+)(&5#'',%'?+=(,+>3#',%',#@15%)*#&'Y!#"'%L%5!=#R'!+"+'&1B5%*%"'!"#!#&*+&'+'G#)@1"' B'$#"5+',%'V(@C%("#&',(D(*+(&'s+&&()+,#&t/
AICA
4@"
,$.$,%#$#("#("(201/0/1$)*+"#(",%1,/%0+2"#$"%&E+1-$)*+
'
8'!+=+?"+'()D=%&+''(#)P=(''&%"?%'!+"+',%&(D)+"'15'@#)N1)*#',%'!+&&'#1'!"#@%&&'
%=%5%)*+"%&' @#5' ?(&*+' :' @#)@"%*(K+>3#' ,%' 15' !"#@%&' 5+(#"/' .#,%5#&' %&*+B%=%@%"' 15' !+"+=%=#' @#5' +' )#>3#' ,%' +=D#"(*5#' %' @#5' +' 5]I1()+' ,%' O1"()D' I1%' "%$%"(5#&' )+' "%?(&3#' =(*%"]"(+/' 7+' 5]I1()+' ,%' O1"()DR' @#5#' )+' 8EG8R' +' $#"5+=(K+>3#' ,#' !"#@%&' %' &1+' ,%@#5!#&(>3#' %5' &1B!"#@%&&' `'$1),+5%)*+=' !+"+'+'"%=1>3#' ,#' !"#B=%5+'X'#' @#)@1"' ,%' +"I1(*%@*1"+-' `' )%@%&&]"(#' ,%V()("' #&' !+&&' %=%5%)*+"%&R' I1+(&' #&' %=%5%)*#&' I1%' &3#' 5+)(!1=+,#&' %5' @+,+' 15' ,%=%&R' %' I1%5' #&' 5+)(!1=+/' .#,%5#&R' !#"' %L%5!=#R' ,%V()("' I1%' !+"+'+'@#)@"%*(K+>3#',#'!"#@%&'!"()@(!+='X'+'"%+=(K+>3#',%'15'@#)@1"',%'+"I1(*%@*1"+'!#"' ?(+' ,(D(*+=' X' &3#' )%@%&&]"(#&' ,%*%"5()+,#&' &1B!"#@%&&' Y#' "%D(&*#' ,#' @#)@#""%)*%R' +' +!"#?+>3#',#'@#)@#""%)*%R'#',%&@+""%D+5%)*#',%'5+*%"(+='B+&%R'#'%&@=+"%@(5%)*#',%',^?(,+&R' +' &1B5(&&3#' ,+&' !"#!#&*+&///Z/' 8' ,%V()(>3#' ,%&*%' '(#)P=('' `R' !#"*+)*#R' %&&%)@(+=' !+"+' #' ,%&%)?#=?(5%)*#' ,+'8EG8R' %'%)@#)*"+b&%'()*"()&%@+5%)*%'=(D+,#' +#&' D"1!#&',%'1*(=(K+,#"%&' ,+'+!=(@+>3#'%':&'&1+&'!%"5(&&a%&/
@DB
@EC
Dez indicadores para a AICA
6(D&/'iq-'H=%5%)*#&'@#)&*(*1()*%&',#'@("@1(*#',%'()$#"5+>3#',+'+!=(@+>3#'.=#)%:
6(D&/'lj-'HL%5!=#',%'+!=(@+>3#'!"]*(@+')+'8EG8/
AICA
(/
.=#)%'G;W
'
\'.=#)%'`'15'G;W'I1%'&%'+!"%&%)*+'@#5#'15'&(&*%5+',%'D%&*3#',%'@#)*%^,#&'#)=()%'
%&!%@(+=5%)*%' ?#@+@(#)+,#' !+"+' #' *%@(,#' %5!"%&+"(+=9' ()&*(*1(>a%&' @#5#' +' 7+&+R' #' %y+PR' +' c)(?%"&(,+,%',%'c*+C'%'#'T#?%")#' ,+'7#?+'Ü%=_),(+R'%)*"%'#1*"#&R'1*(=(K+5'#' .=#)%',%?(,#':&' &1+&' @+"+@*%"A&*(@+&' ,%'&%D1"+)>+R'%&@+=+B(=(,+,%'%'+@%&&(B(=(,+,%R' %)*"%'#1*"+&' 'YOC%' .=#)%' 6#1),+*(#)R' ejdjZ/' H&*%' ,%&%5!%)C#' `' %5' !+"*%' ,%?(,#' :' =()D1+D%5' ,%' !"#D"+5+>3#' 1*(=(K+,+' X' #' .P*C#)' X' I1%' +!"%&%)*+' +&' "%$%"(,+&' ?+)*+D%)&' B"%' #1*"+&' =()D1+D%)&' 5+(&' @#51)&R'@#5#'#'.C!/ '
\'.=#)%'()*%"%&&+b)#&' !+"*(@1=+"5%)*%'!%=+' &1+'D%&*3#' ,#&':/#:-/2(1!0$! /."(#%$TF(9'
*%),#' %5' @#)*+' #&' ?+=#"%&' ,+' @#=+B#"+>3#' %' !+"*(@(!+>3#' I1%' %L!"%&&+5#&' )+' "%?(&3#' =(*%"]"(+R' $+K' &%)*(,#' I1%' )+' 8EG8' +' ()$#"5+>3#' @("@1=%' !%=#&' ?]"(#&' ()*%"?%)(%)*%&' )#' !"#@%&R' !#,%),#' &%"' &1N%(*+' +' +=*%"+>a%&R' &%"' +!"#?+,+' #1' "%!"#?+,+R' &%"' ,%?#=?(,+' +#' "%5%*%)*%R'%*@/''!+"+'"%&!#),%"'+'%&*%'!"#B=%5+'I1%'`')%@%&&]"(+'+',%V()(>3#',%'15'@("@1(*#' ,+'()$#"5+>3#R'@("@1(*#'%&&%'I1%'!#,%"]'&%"',($%"%)*%',%'G#)@1"'!+"+'G#)@1"/ '
\' .=#)%' D%"%' #&' @("@1(*#&' ,+' ()$#"5+>3#' @#5' B+&%R' %&&%)@(+=5%)*%R' )#&' &%D1()*%&'
%=%5%)*#&-' #' #BN%@*#' YI1%' @#)*`5' +' ()$#"5+>3#ZR' #' %&*+,#' Y,%V()%' @#),(>a%&' ,%' +@%&' %' 5+)(!1=+>3#' ,+' ()$#"5+>3#ZR' #' 1*(=(K+,#"' Y+#' I1+=' `' +&@(+,#' 15' 6$6&=a%&'Y"%D"+&' !+"+' +=*%"+>3#',#'%&*+,#',#&'#BN%@*#&Z/ '
\',(+D"+5+'+#'=+,#'@#)*`5'15'%L%5!=#R'%=+B#"+,#'!#"')J&'%'+,%I1+,#' +#' @#)*%L*#'
,#' @#)@1"' ,%' +"I1(*%@*1"+R' I1%' +N1,+"]' +' @=+"(V(@+"' %&*%&' @#)@%(*#&-'#' -2/=/Q$0(#' sG=(%)*%t' @"(+' 15+' !"(5%("+' ?%"&3#' ,#' !"#D"+5+' !"%=(5()+"' ,%' 15' @#)@1"' ,%' +"I1(*%@*1"+' Y#' (7O&:2(Z' %'@#)$%"%b=C%'#' &12$0(' s."(?+,#t' Y+!%)+&' %&*%' 1*(=(K+,#"' *%5' +@%&Z9' I1+),#' %&*]' !"#)*#' !+"+' "%?(&3#R' #' 1*(=(K+,#"' +@*(?+' 15+' 2#$.1/TF(' %' 51,+' #' (7O&:2(! !+"+' #' &12$0(' s.^B=(@#tR' !+&&+),#' %&*%' +' &%"' +@%&&A?%=' +#' -2/=/Q$0(#' Y#1' D"1!#' ,%' 1*(=(K+,#"%&Z' s.^B=(@#t9' %&*%' "%?M'#' ,#@15%)*#' %R' @+' )3#' %L(&*+' )%)C15+' ()@#5!+*(B(=(,+,%R' +@*(?+' +' 2#$.1/TF(' %' 5#?%' #' (7O&:2(!!+"+' #' &12$0(' s0"+$*tR'+@%&&A?%=' +#' -2/=/Q$0(#! sT%&*#"' ,#' G#)@1"' )+' 8EG8tR' I1%'+!J&'*"+*+5%)*#' ()*%")#' ,%&&%'(7O&:2(' Y!#"'%L%5!=#R' )#"5+=(K+>3#',#'@#)*%^,#Z'+@*(?+' )#?+' 2#$.1/TF(! %' 5#?%' #' (7O&:2(' !+"+' #' &12$0(! s6()+=t9' +' *"+)&(>3#' V()+=' @#)&*(*1("(+' )+' !+&&+D%5' ,%&&%' (7O&:2('!+"+'#' &12$0('s.1B=(@+,#tR' #' I1+=' %&*+"(+'+@%&&A?%=')+'8EG8' !+"+'#&' -2/=/Q$0(#&1',#'D"1!#'s8"I1(*%@*#&t/
@E@
@ED
Dez indicadores para a AICA
6(D&/'ld-'G("@1(*#',%'()$#"5+>3#',%'15'G#)@1"',%'8"I1(*%@*1"+
AICA
((/
;+=@#=5'4%+,()D'G#)&1=*+)*&
' '
8' ;+=@#=5' 4%+,()D' G#)&1=*+)*&' ' Y;+=@#=5' 4%+,()D' G#)&1=*+)*&' 2(5(*%,R' ejdjZR'
%5!"%&+' ,%' @#)&1=*#"(+' "%&!#)&]?%=' !%=+' !"#5#>3#' %' +@#5!+)C+5%)*#' ,%' !"#@%&&' ,%' @#)@1"&',%'+"I1(*%@*1"+')#'4%()#'c)(,#R',%V()(1'#'@("@1(*#',%'()$#"5+>3#')15'@#)@1"',%' +"I1(*%@*1"+R'#'I1+='+!"%&%)*+5#&'@#5#'"%$%"M)@(+/ '
G#)*%5!=+R'%&&%)@(+=5%)*%R'+&'&%D1()*%&'$+&%&''Y4%+,()DR'ejjqZ-
b',%V()(>3#',#'_5B(*#'%'"%I1(&(*#&',#'G#)@1" b',(?1=D+>3#',#'G#)@1" b'%)*"%?(&*+'!"%=(5()+"'+'@+),(,+*#&9 b'%)*"%D+',%',#@15%)*+>3#'+'@+),(,+*#&'&%=%@@(#)+,#&9 b'%)*"%?(&*+&'+,(@(#)+(&'o'?(&(*+'+#&'=1D+"%&9 b'%)*"%D+',+&'!"#!#&*+&'+'G#)@1" b'?(&(#)+5%)*#',+&'!"#!#&*+&'%)*"%D1%&9 b'+?+=(+>3#',+&'!"#!#&*+&'%'&%=%@>3#',%'?%)@%,#"9 b',(?1=D+>3#',+'!"#!#&*+'?%)@%,#"+/ '
8#' @#)*"]"(#' ,+' $#)*%' +)*%"(#"R' %&*+' +!"%&%)*+b)#&' 15+' ?(&3#' 5+(&' %&!%@AV(@+' %'
,("%@@(#)+,+'+#'5%"@+,#'I1%')#&' ()*%"%&&+/'7#'%)*+)*#R'@#5#'N]'&%'?(1')#1*"#&' (),(@+,#"%&R' @"%5#&')%@%&&]"(+'+'+!"%&%)*+>3#' ,%'$#)*%&' I1%'+B#",%5' #&'!"#B=%5+&'I1%"',%'$#"5+'5+(&' D%)`"(@+R'I1%"',%'$#"5+'5+(&'%&!%@AV(@+/
@EE
@EF
Dez indicadores para a AICA
6(D/'le-'6=1L#D"+5+',#'G#)@1"',%'G#)@%!>3#
AICA
(((/
E7GE
'
\'@#)@1"',%'@#)@%!>3#'`'15+'5#,+=(,+,%',#'@#)@1"'!^B=(@#9'@#5#'N]'"%$%"(5#&'
)+' "%?(&3#' =(*%"]"(+R' %&*+' `' 15+' 5#,+=(,+,%' I1%' )#&' ()*%"%&&+' !#"' ,#(&' 5#*(?#&-' +' &1+' +,%I1+>3#' +#' 5%"@+,#' ,+' +"I1(*%@*1"+' %' #' &%1' @+"]@*%"' ,%' +B%"*1"+' :' !+"*(@(!+>3#' Y!"%&&1!a%'#'*"+B+=C#'@#)N1)*#',%'?]"(+&'%)*(,+,%&'@#5'?(&*+':'%=+B#"+>3#',#'!"#N%@*#Z/ '
8&&(5R'+!"%&%)*+5#&'#'V=1L#D"+5+',#'@#)@1"',%'@#)@%!>3#''YE7GER'ejjnBZ'I1%')3#'
"%!"%&%)*+' 5+(&' ,#' I1%' 15' @("@1(*#' ,%' ()$#"5+>3#' @#5' ?(&*+' :' %&*"1*1"+>3#' ,%' *#,#' #' !"#@%&/ '
\' !"#@%&' N]' $#(' ,%&@"(*#' )+' "%?(&3#' =(*%"]"(+R' 5+&' %$%@*1+5#&' +I1(' 15+' B"%?%'
&A)*%&%',+&'&1+&'$+&%&b'+)^)@(#',#'G#)@1"'%5'04'%')#'3#',+'@+!+@(,+,%'*`@)(@+'%'@#)?(*%':'!+"*(@(!+>3#')#'G#)@1" b'+!"%&%)*+>3#',+&'!"#!#&*+&9 b'+!"%@(+>3#',+&'!"#!#&*+&'%'"%=+*J"(#'V()+=9 b'+)^)@(#',%'?%)@%,#"'%'!"%5(+>3#9 b'+!"%&%)*+>3#',%',#@15%)*#&',%'C+B(=(*+>3#/
@EG
@EH
Dez indicadores para a AICA
6"!"!"$5)3&$!$@$(-5)+A&')
H8"
,$.$,%#$#("#(".(12+&$>%C$)*+"#$"%&0(1E$,(
'
H&*%' (),(@+,#"' "%?%=+' 15+' %&*"+*`D(+' ,%' +!"#L(5+>3#' ,#' 1*(=(K+,#"' :' +!=(@+>3#R'
!%"5(*(),#' +' %&*%' 5#=,+"' +' $#"5+' @#5#' %=+' &%' =C%' +!"%&%)*+9' +#' @#)$%"("' +#' 1*(=(K+,#"' +' C(!J*%&%',%'!%")+=(K+"'#' ()*%"$+@%' %&*+5#&' +'@#)*"(B1("' !+"+'I1%'%&*%' &%'(,%)*(V(I1%' 5+(&' @#5'+'+!=(@+>3#R'!"#N%@*+),#b&%')%=+R'%'!+"+'+15%)*+"'+'&1+'$+@(=(,+,%',%'#!%"+>3#'!#"'!+"*%' ,#' 1*(=(K+,#"9' "%@#",%b&%' +' "%?(&3#' =(*%"]"(+' %5' *#")#' ,+' rf5! c! ;#$6,/:$=! -1! /.2"$:&! X' @"(+,+'!"%@(&+5%)*%'!+"+'!%"5(*("'15+'5%=C#"',%5#@"+*(K+>3#',#'1',#'@#5!1*+,#"/ '
8' %"+',+'e&7! J4K! !#,%' &%"' ,%V()(,+' @#5#' 15' 5#5%)*#' %5' I1%' #&' 1*(=(K+,#"%&' &%'
*#")+"+5R' ,%' 15+'$#"5+'$"+)@+' %' +@%&&A?%=R' @+!+K%&' ,%'@"(+"' #&' &%1&' @#)*%^,#&' %' ()*%"+D("' @#5'#&'@#)*%^,#&'@"(+,#&'!#"'#1*"#&'1*(=(K+,#"%&/ ' '
'
'
z#N%'#'1*(=(K+,#"'*+5B`5'@"(+'+'&1+'!"J!"(+'+!=(@+>3#/
AICA
(/
81*#,%&Q'81*#@+,
'
\'81*#@+,'`'15+'+!=(@+>3#',%',%&%)C#'+&&(&*(,#'!#"'@#5!1*+,#"R'1*(=(K+,+'%5'?]"(+&'
]"%+&' !"#V(&&(#)+(&' Y%)*"%' +&' I1+(&' +' +"I1(*%@*1"+Z' @1N+' #!%"+>3#' "%I1%"' @#)C%@(5%)*#&' *`@)(@#&'%&!%@AV(@#&/'8')+*1"%K+',+'*+"%$+'%'+'@"%&@%)*%'@#5!=%L(,+,%',+'I5a%&'@+,+'?%K'5+(&'@#5!=%L+&'%'%5'5+(#"')^5%"#/ '
H&*+&'+!=(@+>a%&'*#")+5b&%'+&&(5'@+,+'?%K'5+(&'@#5!=%L+&',%'#!%"+"'%'&1"D%'+&&(5'+'
)%@%&&(,+,%',%'&(5!=(V(@+"'#'/.2"$:&!,#'1*(=(K+,#"/ '
\' Z-2(:$0! U(.2&`2-$=! ]/77(.' `' 15+' B+""+' ,%' $%""+5%)*+&' C#"(K#)*+=' I1%' !"#@1"+'
%L(B("'+!%)+&'+&' $%""+5%)*+&' )%@%&&]"(+&':'%L%@1>3#',%' 15+' *+"%$+' !#"' !+"*%' ,#' 1*(=(K+,#"9' +&&(5R'&%'#'1*(=(K+,#"'&%=%@@(#)+'+'#!>3#'s%&@"%?%"'*%L*#tR'%&*%'#/77(.! ,%?#=?%'+&'$%""+5%)*+&' "%=+@(#)+,+&' @#5' +'%,(>3#' ,%' *%L*#' %' #@1=*+' +&' "%&*+)*%&/' H&*+' !%")+=(K+>3#' ,#' /.2"$:&' #@#""%'+'15'!"(5%("#')A?%=R'%',%'$#"5+'@#5!=%*+5%)*%'*"+)&!+"%)*%'!+"+'#'1*(=(K+,#"/ '
8'15' &%D1),#')A?%='`'!#&&A?%='!%")+=(K+"'#'@#5!#"*+5%)*#',#'#/77(.R'%&@#=C%),#'
I1%'$%""+5%)*+&'#'1*(=(K+,#"',%&%N+'?%"' )#' %@"3'I1+),#' &%=%@@(#)+'15' *%L*#R'15+'=()C+R'%*@/' B%5'@#5#'"%5#?%"'sB=#@#&t',%'$%""+5%)*+&',#'#/77((.'%'#",%)]b=#&')#'%@"3',%'+@#",#'@#5'+' ?#)*+,%',#'1*(=(K+,#"/
6(D/'lg-'-!$"./(0"*,+'+!=(@+>3#'81*#G80
@EI
@E<
Dez indicadores para a AICA
((/
(T##D=%
'
\' (T##D=%' `' 15+' !]D()+' )+' e(#=0e/0&e&7' @1N+' V()+=(,+,%' `' $1)@(#)+"' @#5#' 15+'
,(%&6$;&' @+!+K' ,%' "%1)("R' ,%' 15+' $#"5+' @%)*"+=(K+,+R' @#)*%^,#&' !%")+=(K+,#&' !%=#' 1*(=(K+,#"/ '
G#5#' ?(5#&')+'"%?(&3#' =(*%"]"(+R'#'(),(?A,1#' ,+'I5' '!%"*%)@%'+'15' )^5%"#' @+,+'?%K'
5+(#"' ,%'"%,%&' ,(D(*+(&R' 1*(=(K+' 15' )^5%"#' @+,+' ?%K' 5+(#"' ,%' &%"?(>#&' (.=/.&! X'#' %5+(=R' #' @C+*R'$J"1)&R',(%&7$.)/.Da%&'I1%'#'(),(?A,1#' ,+'I5' '1*(=(K+9'@+,+'+!=(@+>3#'!#,%'&%"' Web Imagens Vídeos Mapas Notícias Livros Gmail mais !
[email protected] | Página inicial clássica | De +,(@(#)+,+'#1'"%5#?(,+'@#)+)*%'+'?#)*+,%',#'1*(=(K+,#"R'%'+'&1+'!#&(>3#' )#'%@"3'*+5B`5'`' « Regressar à página inicial do iGoogle
!%")+=(K]?%=/ Miniaplicações Ordenar por » Mais quente Maioria dos utilizadores Mais recente
Adicioná-lo agora
Temas Meteorologia
Por
Veja a previsão meteorológica de várias localidades na sua página.
77.847.357 utilizadores
http://www.google."com/
Pesquisar miniaplicaçõ
Pro
2971 classificações
Saiba mais sobre o iGo
Limitar por idioma » Todos os idiomas
Google Notícias
Por
Fazer do iGoogle a sua pá
Português (Portugal)
Miniaplicação de notícias personalizável que mostra secções de notícias diferentes em vários separadores.
53.563.334 utilizadores
Para programadores (em in
262 classificações
Para proprietários de feeds
Restringir por categoria » Todas as categorias
Adicioná-lo agora
http://www.google."com/
Notícias Ferramentas Comunicação Diversão e jogos Finanças Desporto
Adicioná-lo agora
Google Tradutor
Por
A miniaplicação Google Translation pode efectuar a tradução entre os idiomas mais comuns no mundo
25.865.003 utilizadores 244 classificações
http://www.google."com/
Estilo de vida Tecnologia
6(D/'lh-'2(&*+D%5',%'%L*%)&a%&'!+"+'+'+!=(@+>3#',N&&G3"*
abola.pt - últimas Desporto abola.pt - A BOLA on-line (últimas Desporto) - RSS 2.0
Adicionar feed ou miniaplicação
http://www.abola.pt/
De abola.pt 30.697 utilizadores 0 classificações
Adicioná-lo agora
Publico.pt - Geral Últimas 10 notícias do canal "Geral" do PUBLICO.PT http://www.publico."clix.pt/
De publico.cli... 43.471 utilizadores 3 classificações
Adicioná-lo agora
Previsão do Tempo
Por Joaquim Pereira
Previsão do tempo para 33.259 utilizadores 6(D/'li-'.]D()+'()(@(+=',+'+!=(@+>3#',N&&G3"'%?(,%)@(+),#'#'@+"]@*%"'!%")+=(K]?%=',+'()*%"$+@%' Portugal. Previsão para 3 dias, com base na informação do 43 classificações Instituto de Meteorologia. Adicioná-lo agora http://home.joaquim."org/
AICA
HD"
E$,%>%#$#("#(",+-.1((&2*+"#$"%&0(1E$,("
'
c5+' ()*%"$+@%R' !+"*(@1=+"5%)*%' +' ,%' 15+' +!=(@+>3#' '&7g7$1&0R' ,%?%' *%"'
,%*%"5()+,+&' @+"+@*%"A&*(@+&' ,%' $#"5+' +' !%"5(*("' 15+' =%(*1"+' @=+"+' ,#&' @#)*%^,#&' %' 15+' )+?%D+>3#'%V(@+K'!%=+&',(?%"&+&']"%+&'I1%'@#5!a%5'+'+!=(@+>3#/'')%@%&&]"(+'15+'C(%"+"I1(+' ?(&1+='%)*"%'#&'?]"(#&'%=%5%)*#&'Y(/%/R'!%"5(*(),#'+#'1*(=(K+,#"'&%"'@+!+K',%'!%"@%B%"'"$%H=/$1' %'+',($%"%)>+'%)*"%'%=%5%)*#&'!"()@(!+(&o&%@1),]"(#&Z'%'15+'"%=+>3#'@1(,+,+'%)*"%'#' %&!+>#' @C%(#o?+K(#'Y!+"+')3#'!"#5#?%"')%5'#'%L@%&R')%5'+'$+=*+',%'()$#"5+>3#Z/ '
H&*%'(),(@+,#"'!"#@1"+"]'(,%)*(V(@+"'!+,"a%&',%',(&*"(B1(>3#',#&'@#)*%^,#&')#'%@"3'%'
&1+'"%=+>3#'@#5'+'+@>3#'%&!%"+,+'!#"'!+"*%',#'1*(=(K+,#"/
@EB
@FC
Dez indicadores para a AICA
(/
v#",!"%&&
'
\'v#",!"%&&' `R' @#5#' N]' ?(&*#R' 15' URI! ,("%@@(#)+,#' !+"+' #' 5%"@+,#' ,#&' 7=(;1' )+'
vvvh!=#@+(&' #),%' +1*#"%&' @#=#@+5' "%D1=+"5%)*%' @#)*%^,#&R' #$%"%@%),#' 15+' !=+*+$#"5+' !+"+'%&*%&'&%"%5'@#5%)*+,#&'%R'+&&(5R'!"#5#?%"'+'()*%"+@>3#/ '
73#' )#&' ()*%"%&&+' #' +5B(%)*%' ,#' "#(.2g&.0' ,+' +!=(@+>3#' 5+&' &(5' +' &1+' ]"%+'
+,5()(&*"+*(?+R' #),%'%)@#)*"+5#&'15' /.2"$:&'&(5!=%&' %'@#5'15' #BN%@*(?#' @=+"#-'!%"5(*("' +#' !"#!"(%*]"(#' ,#' 7=(;'D%"("'#&' &%1&' @#)*%^,#&' %'$1)@(#)+=(,+,%&R'I1%')%@%&&+"(+5%)*%' &%' %)@#)*"+5',(&!%"&+&'!#"'?]"(#&'5J,1=#&R'&%5'!%",%"'+'(,%(+',#'*#,#/ '
8&&(5R' #' ()*%"$+@%' +,5()(&*"+*(?#' ,#' v#",!"%&&' `' @#)&*(*1A,#R' %&&%)@(+=5%)*%R' !#"'
15+'B+""+'=+*%"+=R'?%"*(@+=R'@#5!#&*+'!#"'=()Q&',#&'?]"(#&'5J,1=#&'I1%'@#5!a%5'+'+!=(@+>3#R' %'15+']"%+'@%)*"+=',%'@#)*%^,#&R'@1N#' @#)*%^,#'?+"(+'%5' $1)>3#',#' 5J,1=#'&%=%@@(#)+,#/'\' @+"]@*%"'&()*`*(@#',#&' =()Q&',+'B+""+'=+*%"+='!%"5(*%R'+&&(5R',(&!#)(B(=(K+"'5+(&'%&!+>#'!+"+'+' ]"%+'!"()@(!+=',+'+!=(@+>3#/
Editar Posts ‹ Bruno Moreira – Art and Technology. — WordPress
Bruno Moreira – Art and Technology… Painel
Posts Editar Novo Post
Novo Post
Ver o Site
Olá, Bruno Moreira | Turbo | Terminar Sessão Opções Deste Écran
WordPress 3.0.1 está disponível! Por favor notifique o administrador deste site.
Editar Posts
Novo Post Pesquisar Posts
Tudo (10) | Publicados (10) | Lixo (1) Edição em Massa
Ajuda
Ver todas as categorias
Filtro
Post
Aplicar Autor
Ver todas as datas Categorias
Tags
Idiomas
Desenho – arquitectura 1
Bruno Moreira
Arquitectura,
chaves, church,
Português, English
Desenhos
história, history,
4
igreja, matriz,
Publicado
Tags do Post Categorias
Media Biblioteca Novo Ficheiro
Links Editar
Desenho – figura humana 1
Bruno Moreira
Desenhos, Figura
desenho, drawing,
Humana
figura, figure,
9
human, humano,
Português, English
Publicado
0
2010/07/2
lápis, pencil
Categorias de Links
Páginas
2010/08/2
portugal
Novo Link
Editar
Data 2
19º Concurso Ibérico “Soluções para Construção PLADUR”
Bruno Moreira
Arquitectura,
pladur, porto,
Concursos
reconversão,
8
renovação,
Português
Publicado
1
2010/07/0
renovation, ruína
Nova Página
Comentários
Perfil
Concurso de Fotografia FAUP 2008
Bruno Moreira
Arquitectura,
composição,
Fotografia
composition,
8
escada, escultura,
Publicado
Opções
0
2010/06/2
função, function,
Ferramentas
WP-ZoomImage
Português, English
sculpture, stair
Concurso de Renderização “Indigo”
Bruno Moreira
Porto Water Tanks
Bruno Moreira
Concursos,
competition,
Rendering 3D
concurso, indigo,
5
olympus, render
Português, English
Publicado
0
2010/06/2
Contact Português English
20º Concurso Ibérico “Soluções para Construção PLADUR”
Bruno Moreira
Software de Rendering “Thea Render”
Bruno Moreira
Feed do Twitter
Bruno Moreira
Arquitectura,
água, competition,
Concursos
concurso, porto,
5
water
Português
Publicado
0
2010/06/2
Arquitectura,
competition, Português 2010/06/2 0 6(D/'ll-'-!$"./(0"'+,5()(&*"+*(?#',+'+!=(@+>3#'A&.)2."@@ Concursos concurso, pladur 3 Publicado
Software,
3d, kerkythea,
Tecnologia
rendering, thea
English
2
2010/06/2 3 Publicado
Notícias, Notícias
communication,
do Site
comunicação,
1
integração,
Português, English
Publicado
0
2010/06/2
integration, network, rede, twitter
Um novo sítio web
Bruno Moreira
Notícias, Notícias
abertura, analytics,
do Site
change, mudança,
Português, English
6
openness,
Publicado
0
2010/06/1
renovação,
renovation 6(D/'lm-'-!$"./(0"'+,5()(&*"+*(?#',+'+!=(@+>3#'A&.)2."@@*O*"@P8"'( Post Edição em Massa
Autor
Categorias
Tags
Idiomas
Data
Aplicar
Obrigado por criar com o WordPress | Documentação | Feedback
Versão 2.9.2
AICA
((/
W%)*%
'
W%)*%'`'+'+!=(@+>3#' ,%'D%&*3#' B(B=(#D"]V(@+'1*(=(K+,+')%&*+' 0(&&%"*+>3#R' @#)$#"5%' N]'
$#('%L!=(@(*+,#'%5'%W2(0(/'8'+!=(@+>3#'$#")%@%'?]"(#&'()*%"$+@%&'!+"+'D%&*3#' ,+&'"%$%"M)@(+&R' %)*"%'#&'I1+(&'#'I1%'+!"%&%)*+5#&'+#'=+,#'X'+')+?%D+>3#'!"#D"%&&(?+'!#"'@#=1)+&/ '
H&*+' /.2"$:&' !%"5(*%' 15+' V(=*"+D%5' !"#D"%&&(?+' ,#&' "%&1=*+,#&' %' +' &1+'
+!"%&%)*+>3#' (5%,(+*+' )+' ]"%+' @%)*"+=' ,%' @#)*%^,#&/' 7#' %L%5!=#' +#' =+,#' $#(' =(@(*+,#' :' +!=(@+>3#'I1%'%L(B(&&%R'!"(5%("#R'*#,#&' #&'"%D(&*#&'B(B=(#D"]V(@#&'@#5',+*+',%'!1B=(@+>3#',%' ejdj-' +' ]"%+'@%)*"+=' ,%' @#)*%^,#&' $#(' +@*1+=(K+,+' +1*#5+*(@+5%)*%' ,%' $#"5+' +'+!"%&%)*+"' +!%)+&' +&' "%$%"M)@(+&' I1%' @15!"(&&%5' #' "%I1(&(*#/' \1*"#&' V(=*"#&' $#"+5' &%),#R' &%I1%)@(+=5%)*%R'+!=(@+,#&/ '
H&*%' *(!#' ,%'()*%"$+@%'!#,%"(+' &%"'^*(='!+"+' ,%*%"5()+,+&' $1)@(#)+=(,+,%&' ,+'8EG8R'
@#5#'!#"'%L%5!=#'+'!%&I1(&+',%'@#)@1"&9'#' 1*(=(K+,#"'!#,%"(+'("'=(@(*+),#' :'+!=(@+>3#'+' =(&*+D%5',%'@#)@1"&'I1%'@#""%&!#),%&&%'+',%*%"5()+,#&'"%I1(&(*#&'Y@#)@1"&'+',%@#""%"' %5' *%""(*J"(#' )+@(#)+=R' &%5' @1&*#&' ,%' ()&@"(>3#R' @#5' %)*"%D+' %5' !"+K#' &1!%"(#"' +'`'5%&%&R' %*@/Z/
6(D/'ln-'-!$"./(0"',+'+!=(@+>3#'E"!$"
6(D/'lq-'-!$"./(0"',+'+!=(@+>3#'E"!$"*O*"@P8"'(
@F@
@FD
Dez indicadores para a AICA
(((/
%p#=#
'
\'%p#=#' ' YH?#=#R' 22GR' ejdjZ' `' 15+' !=+*+$#"5+' #)=()%' ,%' ,(?1=D+>3#' ,%' @#)*%^,#&'
"%=+@(#)+,#&' @#5' +' +"I1(*%@*1"+' %' #' ,%&(D)9' &3#' +(),+' "%&!#)&]?%(&' !#"' 15+' !1B=(@+>3#' +)+=JD(@+' X'+'%p#=#' 5+D+K()%' X' %'!%=+'#"D+)(K+>3#' +)1+=',%'15' @#)@1"' ,%' +"I1(*%@*1"+'X' %p#=#'WQP&@"+!%"'G#5!%*(*(#)/ '
8'!=+*+$#"5+'#)=()%'X'5+(&'!"%@(&+5%)*%'#' &%1'/.2"$:&!X'`'I1%')#&' (5!#"*+'"%+=>+"'
)%&*%'5#5%)*#/' 8#' @#)*"]"(#' ,#&'%L%5!=#&' +)*%"(#"%&R'#),%'+@+B+?+' !#"' C+?%"' &%5!"%'15' &%)*(,#' ,%' C(%"+"I1(+R'+'%p#=#' +!"%&%)*+b)#&' 15+' %&*"+*`D(+'%5'I1%'#' @#)*%^,#' !"()@(!+='`' ,(&*"(B1A,#' !#"' *"M&'$+(L+&' C#"(K#)*+(&R' @#""%&!#),%)*%&' :&' )#*A@(+&R':'"%?(&*+'+)+=JD(@+'%' +#' G#)@1"/' \'^)(@#' &%)*(,#' ,%'C(%"+"I1(+' `' ,+,#' !%=+'*"+,(>3#' #@(,%)*+=' ,%' =%(*1"+' ,%'@(5+' !+"+'B+(L#'%',+'%&I1%",+'!+"+'+',("%(*+9',%'"%&*#R' #&'@#)*%^,#&'&3#'%L(B(,#&'Y%5' 5()(+*1"+Z! )15+'%&!`@(%',%'%(.2#$'#),%'#'1*(=(K+,#"'`'@#)?(,+,#'+'%=%D%"'+I1%=%'I1%'I1%"'?%"/ '
H&*%'*(!#',%'/.2"$:&!!%"5(*%',+"'(5%,(+*+5%)*%'15+'=%(*1"+'D=#B+=',#&' @#)*%^,#&9'
)+'8EG8'!#,%"(+'&%"'1*(=(K+,#'!+"+R'!#"'%L%5!=#R'+!"%&%)*+"'+&'!"#!#&*+&'@#)@#""%)*%&/
6(D/'mj-'-!$"./(0"',+'+!=(@+>3#'"Q&3&*
6(D/'md-'-!$"./(0"',+'+!=(@+>3#'"Q&3&*O*"@P8"'(
AICA
6"!"6$5)3&$6$@$)75+050+&
38"
,$.$,%#$#("#(",+-.+2%)*+"-+#/>$1
'
\'5J,1=#'`'15'@#)@%(*#'$1),+5%)*+='%5'+"I1(*%@*1"+-'%=%'"%!"%&%)*+'15+'"%D"+'I1%'
`' ,%V()(,+' %5' @#)&@(M)@(+' @#5#' B+&%' %' !+,"3#' ,%' "%!%*(>3#' ,%' 15+' @#5!#&(>3#' +"I1(*%@*J)(@+R' !+,"3#' %&&%' I1%' ,%?%' &%"' &1V(@(%)*%5%)*%' V=%LA?%='!+"+' *#=%"+"' ?+"(+>a%&' %' %L@%!>a%&':'"%D"+/'\'5J,1=#' ,%V()%R'!#"*+)*#R'15+'%&*"1*1"+'D=#B+=/'G"%5#&'I1%'`'!#&&A?%='%' ,%&%N]?%='*"+)&!#"' %&*%'@#)@%(*#'!+"+'+'.=+*+$#"5+'0(D(*+='I1%')#&'!"#!#5#&' "%+=(K+"9'5+(&' +(),+-'@#5#'&%',%5#)&*"+"]'@#5' #'%&*1,#',%'@+&R'?%"(V(@+"%5#&'I1%'%&*%'@#)@%(*#'%&*]'N]'+' &%"'+!=(@+,#')15')^5%"#'@#)&(,%"]?%=',%'+!=(@+>a%&'()$#"5]*(@+&/ '
8' (5!#"*_)@(+' ,%&*%' (),(@+,#"' "%5%*%b)#&' !+"+' #&' @#)@%(*#&' ,%' $1)@(#)+=(,+,%' %'
%L!+)&3#9'15+'+!=(@+>3#'@#5!#&*+'!#"'5J,1=#&'(),%!%),%)*%&'!#,%'+D(=(K+"'+'!"#D"+5+>3#R' $+@(=(*+"' +' D%&*3#' ,+' +!=(@+>3#' %' !%"5(*("' 15+' "]!(,+' +@*(?+>3#o,%&+@*(?+>3#' ,%' $1)>a%&' +,(@(#)+(&/ '
@FE
@FF
Dez indicadores para a AICA
6(D/'me-*.]D()+'()(@(+=',+'+!=(@+>3#'8)1]"(+'0(D(*+='Y%5',%&%)?#=?(5%)*#Z
6(D/'mg-*4%!#&(*J"(#'&!3,!"',%'%L*%)&a%&'R&&'3('
AICA
(/
3#' 5#,1=+"' %&*]' !"%&%)*%' )%&*+' +!=(@+>3#' B' $#"5+' ,%' %L*%)&a%&'
#!@(#)+(&'I1%'+15%)*+5'+'$1)@(#)+=(,+,%',+'+!=(@+>3#'#"(D()+=/'\'3#'%'+&')%@%&&(,+,%&',#&'&%1&' 1*(=(K+,#"%&R'%'15+'B(B=(#*%@+'#)=()%'@#5' 5J,1=#&' #!@(#)+(&/' \' +'"%&(,%')#'D"+1',%'@#5!=%L(,+,%',+'$1)@(#)+=(,+,%',%&%N+,+/'8'&1+' ,%V()(>3#'`''Y\!%)'W#1@%';+**%"&R'E)@R'ejdjBZ%)/"),6,14M *U(.2&.2!&=&%&.21!(#!$66=/:$2/(.1!2,$2! $#&!-1-$==3!0/16=$3&0! /.! 2,&!:&.2!("!2,&!%$/.!:(.2&.2! $#&$!("!$!2&%6=$2&4!84449!U(%6(.&.21!$#&!:(#&!&=&%&.21!("!v((%=$~u1!"-.:2/(.$=/234> /)53#64M *R(0-=&1!&`2&.0! 2,&!:$6$7/=/2/&1!("!v((%=$~!;/E/.;!2,&!1("2'$#&!.&'! "-.:2/(.$=/234!R(0-=&1!$#&! 1%$==!:(.2&.2!/2&%1!2,$2!:$.!7&!0/16=$3&0!$.3',&!84449> "#3Q$,4M *Z! 6=-;/.! (#! %$%7(2! /1! $! 1%$==3#'%'"%1*(=(K+),#'"%@1"&'!"`b%L(&*%)*%&/'H&*+'"%1*(=(K+>3#'!%"5(*%'+D(=(K+"' #'!"#@%&',%'!"#D"+5+>3#'%'1*(=(K+"'"%@1"&'I1%',%R'#1*"#'5#,#R'&%"(+5'!#&&A?%(&',%'#B*%"' @#5'@1&*#&'5+(&'%=%?+,#&/ '
73#'&%"(+'?(]?%='+'8EG8',%&%)?#=?%"'15'+=D#"(*5#'!"J!"(#'!+"+'%L(B(>3#',%',%&%)C#&'
?%@*#"(+(&' I1+),#' %&*%'N]'%L(&*%')#' 5%"@+,#R'`'$+@(=5%)*%'+@%&&A?%='%')3#'+!"%&%)*+')%)C15' @1&*#' !+"+' +=`5' ,#' *"+B+=C#' ,%' !"#D"+5+>3#' Y$+@(=(*+,#Z' )%@%&&]"(#' !+"+' #' ()*%D"+"' )+' +!=(@+>3#/' \'5#,#' ,%' $1)@(#)+5%)*#' ,%&*%&' #!%"+,#"%&' %L*%")#&' `' (,M)*(@#-' #&' ,+,#&' &3#' $#")%@(,#&'!%=#'1*(=(K+,#"'%'&3#'!"#@%&&+,#&'!%=#'&%"?(,#"',%&&%'#!%"+,#"R'I1%')#&',%?#=?%'#' "%&1=*+,#'!"#)*#'+'&%"'%L(B(,#')+')#&&+'+!=(@+>3#/ '
H&*%' (),(@+,#"' !"#@1"+"]' (,%)*(V(@+"' #!%"+,#"%&' %L*%")#&' @1N+' $1)@(#)+=(,+,%' #&'
*#")%'!+&&A?%(&',%'()*%D"+>3#')+'8EG8/
@FB
@GC
Dez indicadores para a AICA
6(D&/'mlomm-*N&&G3"K(2@*R(S(@0.,2$*1M-*
AICA
(/
T##D=%';+!&
'
8'T##D=%';+!&' `'15' #!%"+,#"'%L*%")#'"%=%?+)*%'!+"+'8EG8/'\'()*%"%&&%'`'N1&*(V(@+,#'
!#"' ?]"(#&' $+@*#"%&-' $1)@(#)+=(,+,%' Y!%"5(*%' @#51)(@+>3#' ,%' ()$#"5+>3#' D%#D"]V(@+' %5' $#"5+*#'#$12!Y#"*#$#*#5+!+&Z'%'?%@*#"(+=R'B%5' @#5#' ,+,#&'+'%=+'+&@(+,#&Z9'$+@(=(,+,%',%' (5!=%5%)*+>3#' Y+' T##D=%' $#")%@%' +' 8.E'ddd ' )%@%&&]"(+Z9' %' @1&*#' )1=#R' ,%&,%' I1%' #' ?(&(#)+5%)*#',%&*%&'@#)*%^,#&'&%N+'D"+*1(*+'!+"+'I1+=I1%"'1*(=(K+,#"dde/ ' 68$9$'()*56*/&"&*64101$%)M*0'+')1"2+%3"456M *+,&!r((;=&! I2$2/:! R$61! Z[5! =&21!3(-! &%7&0! $! r((;=&!R$61! /%$;&! (.! 3(-#! '&76$;&!'/2,(-2! #&G-/#/.;!v$E$I:#/62! (#!$.3!03.$%/:!6$;&!=($0/.;4!+,&!r((;=&!I2$2/:!R$6! 1E/:&!:#&$2&1!3(-#! %$6! 7$1&0! (.! f]M!6$#$%&2!1&.2!2,#(-;,! $! 12$.0$#0!t++[!#&G-&12!$.0!#&2-#.1!2,&!%$6! $1! $.!/%$;&!3(-!:$.!0/16=$3!(.!3(-#![X;/.$!0$!5.2.&24>!!8r((;=&3#',#'1*(=(K+,#"9'$#")%@%R'!#(&R'()$#"5+>3#'B"%'15'=#@+='!"`b,%*%"5()+,#/ 68$9$'()*56*/&"&4*5$,S/$%)4M*T&"4*U&>&4%.$"1*!R+*6*T&"4*!R+*-).*V#&4WM *+,&!r((;=&!R$61!v$E$1:#/62!Z[5!=&21!3(-!&%7&0!r((;=&!R$61!/.! 3(-#!('.![X;/.$!0$!5.2.&214! +,&!Z[5! 6#(E/0&1! $! .-%7! ("! -2/=/2/&1! "(#!%$./6-=$2/.;! %$61!84449!$.0! $00/.;! :(.2&.2! 2(! 2,&! %$6! 2,#(-;,! $! E$#/&23! ("! 1E/:&1!!8r((;=&3#' `' ?]=(,+' !+"+'+5B#&' #&' @+&R'%' +5B+&' +&' 8.E' !%"5(*%5' %L(B("' 15' 5+!+'
,()_5(@#R'@+!+K',%' &%"' 5+)(!1=+,#' !%=#' 1*(=(K+,#"' Y+=*%"+>3#' ,%' =#@+=(K+>3#R' Q((%R' *(!#' ,%' ?(&*+'X'(5+D%5'#$12!,%'&+*`=(*%R'5+!+'?%@*#"(+=R'(5+D%5'CAB"(,+'%'?(&*+',%'"1+ddg/ ddd'E)*%"%&&+' @=+"(V(@+"'+' ,%V()(>3#',%' 8.E-'s8)'8.E' (&'+)'E)*%"$+@%' SC(@C'(&'1&%,'$#"'+@@%&&()D'+)'+!!=(@+*(#)'#"'+'&%"?(@%'$"#5'+' !"#D"+5/' 8)' 8.E' 5+Q%&'(*'!#&&(B=%'*#' 1&%' !"#D"+5&' $"#5'S(*C()'!"#D"+5&R'*C%"%$#"%'(*' (&'*C%'$#1),+*(#)' $#"'5#,1=+"' &P&*%5&' S(*C'@=%+"=P',%V()%,'E)*%"$+@%&'B%*S%%)'&%!+"+*%'@#5!#)%)*&/t''Yv(=,%R'ejdjZ dde 'c5+' #!>3#' @#5%"@(+=' %)@#)*"+b&%' *+5B`5',(&!#)A?%=-' sOC%' ;+!&' 8.E' (&' +' $"%%' &%"?(@%R' +?+(=+B=%' $#"'+)P' S%B'&(*%' *C+*' (&' $"%%'*#' @#)&15%"&/'.=%+&%' &%%'*C%'*%"5&'#$'&%"?(@%' $#"' 5#"%' ()$#"5+*(#)/' y1&()%&&%&'*C+*'@C+"D%'$%%&' $#"'+@@%&&R' *"+@Q' +&&%*&'#"' B1(=,' ()*%")+=' +!!=(@+*(#)&' 51&*' 1&%' T##D=%' ;+!&' 8.E' ."%5(%"R' SC(@C' !"#?(,%&' %)C+)@%,' $%+*1"%&R' *%@C)(@+=' &1!!#"*' +),' +' &%"?(@%b=%?%='+D"%%5%)*/t''YT##D=%R'ejdj@Z ddg ' 8' p(&*+' ,%' 41+R' #1' W*"%%*' p(%SR' `' 15+' *%@)#=#D(+' I1%' +' T##D=%' ,%&%)?#=?%1' I1%' !%"5(*%' +&@(+"' !#)*#&' ,%' 15+' "%!"%&%)*+>3#' B(,(5%)&(#)+=' X' 15' 5+!+' X' +' (5+D%)&' $#*#D"]V(@+&' ,(D(*+(&' !%"5(*(),#R' !#"' %L%5!=#R' !%"@#""%"' 15+' "1+R' #B&%"?+"'15'!#)*#',%'?(&*+R'%*@/
@G@
@GD
Dez indicadores para a AICA
6(D&/'mn-*N&&G3"D(.$=*1M-
6(D&/'mq-*K(2@6($(*1M-*
AICA
68$9$'()*56*/)56#)*1.$5$/6,4$),*5)*Q#)9)*16..641.6M*X))Q#6*L&.1W*!R+M *+,&!r((;=&!q$#2,! [=-;g/.!$.0!/21!v$E$I:#/62!Z[5!=&2! 3(-!&%7&0! r((;=&!q$#2,!!8r((;=&+'%5'
"%=+>3#'+#&' ,#(&' 8.EU&' +)*%"(#"%&' !"%),%b&%' @#5' #' *(!#',%' "%!"%&%)*+>3#-'+#'()?`&' ,%'?(&*+&' %5' !=+)*+' #1' &1@%&&a%&' ,%' $#*#D"+V(+&R' +I1(' `b)#&' +!"%&%)*+,#' #' D=#B#' *%""%&*"%' ,%' 15+' $#"5+'*"(,(5%)&(#)+=/'W%),#'15+'*%@)#=#D(+')3#b)+*(?+')#&'7#('1'+@*1+(&R'+'&1+'1*(=(K+>3#' +@+""%*+'15'@1&*#'!+"+'#'1*(=(K+,#"R')3#' %@#)J5(@#' 5+&'$1)@(#)+=-'`')%@%&&]"(+'+'()&*+=+>3#' ,%'15' 6=-;/.' +,(@(#)+=' )#' 7#('1'!+"+' &%' !#,%"'*("+"' !+"*(,#' ,%&*+'$1)@(#)+=(,+,%R'#' I1%' !#,%'+$+&*+"'1*(=(K+,#"%&'5%)#&'%L!%"(%)*%&ddh / $,16Q.&'()*56*5&5)4*6/*/&"&4*5$,S/$%)4M*T&"4*N&1&*!R+M *+,&!r((;=&!R$61!\$2$!Z[5!$==('1!:=/&.2!$66=/:$2/(.1!2(!E/&'a%&' &%"3#' *"+*+,+&' %5' &%@>3#' !"J!"(+' ,%&*+' 0(&&%"*+>3#',%';%&*"+,#/
@GE
@GF
Dez indicadores para a AICA
((/
81*#,%&Q'6"%%SC%%=
'
8' 81*#,%&Q'!"#,1KR'%)*"%'#1*"+&R' +'+!=(@+>3#' 81*#@+,'X' 15+'+!=(@+>3#' ,%',%&%)C#'
+&&(&*(,#' !#"' @#5!1*+,#"' 1*(=(K+,+'%5' ?]"(+&' ]"%+&' !"#V(&&(#)+(&' @#5#' +' +"I1(*%@*1"+'%' +&' %)D%)C+"(+&9' %&*+&' "%!"%&%)*+>a%&' 1*(=(K+5' $#"5+*#&' ?%@*#"(+(&' I1%' $1)@(#)+5' ,%' $#"5+' ,(&*()*+' ,#&' $#"5+*#&' "+&*%"-')3#' &3#' @#5!#&*+&' !#"' !(L%=&' 5+&' !#"' "%=+>a%&' 5+*%5]*(@+&' I1%'1)%5' !#)*#&' +'@+5()C#&'X'!+*C&9'&3#'(),%!%),%)*%&' ,+'"%=1>3#R' !#"' (&' !#,%5' &%"' +5!=(+,+&' #1' "%,1K(,+&' &%5' !%",%"' I1+=(,+,%/' O+=' )3#' &(D)(V(@+' I1%' 15' $#"5+*#' &%N+' &1!%"(#"' +#' #1*"#' X' &3#R' &(5!=%&5%)*%R' +,%I1+,#&' +' 1*(=(K+>a%&' ,(&*()*+&-' #' "+&*%"' %5' $#*#D"+V(+',(D(*+=R'#'?%@*#"(+='%5',%&%)C#'*`@)(@#'%',%&(D)'D"]V(@#/ '
H&*%' *(!#' ,%' "%!"%&%)*+>a%&' ?%@*#"(+(&' @#)&*(*1%5' @#)*%^,#&' (5!#"*+)*%&' !+"+' +'
8EG8R' 5+&' +' &1+' %L(B(>3#' )15+' S%B!+D%' "%I1%"(+' +' ()&*+=+>3#' ,%' !=1D()&' +,(@(#)+(&' +#&' B"#S&%"&'!+"+'!%"5(*("%5'+'=%(*1"+',#'$#"5+*#'!"#!"(%*]"(#',+'81*#,%&Q'X'#',S$R',%&(D)'S%B' $#"5+*'X'1*(=(K+,#'!+"+'!+"*(=C+"'%&*%'*(!#',%'V(@C%("#&'?%@*#"(+(&/ '
\'81*#,%&Q' 6"%%SC%%='' Y81*#,%&QR' E)@/R'ejjqZ'&1"D(1'%5'ejjq'!+"+'!%"5(*("' +'$]@(='
()@=1&3#',%'@#)*%^,#&'?%@*#"(+(&'Y%5'$#"5+*#',S$Z')+&'!]D()+&',+'vvv/
6(D&/'nj-*18$&)"@T*U.""?=""3*"#,>,!)&*8'*'&)"3&*)?/*96*
6(D&/'nd-*18$&)"@T*U.""?=""3*"#,>,!)&*8'*'&)"3&*)?/*V6*
AICA
(((/
E&&11
'
\' E&&11' `' 15+' !=+*+$#"5+' ,%' !1B=(@+>a%&' #)=()%' %' 15+' "%,%' @(+=' +&@(+,+9' #'
1*(=(K+,#"' @"(+' 15+' @#)*+' ,%' $#"5+'D"+*1(*+' %' !#,%'$+K%"' #' -6=($0' ,%' V(@C%("#&' %5' $#"5+*#' [\b' !+"+' #' &%"?(,#"' #)=()%' ,%&*%' #!%"+,#"R' #!*+),#' !#"' 5+)*%"' #' V(@C%("#' !"(?+,#' #1' ,(&!#)(B(=(K]b=#')+'"%,%'@(+=/ '
8' &%D1),+' C(!J*%&%' D+"+)*%' 15+' 5+(#"' ?(&(B(=(,+,%' +#' ,#@15%)*#' %' +#' +1*#"R' %'
()&%"%b#' )15+' !=+*+$#"5+' #),%' !#,%' ?%"R' @#5%)*+"R' +&&()+=+"' %' +?+=(+"' #&' ,#@15%)*#&' &1B5%*(,#&'!#"' #1*"#&'1*(=(K+,#"%&/'H&*+'$1)@(#)+=(,+,%'!#,%"]'&%"'(5!#"*+)*%'!+"+'+'8EG8R' !+"*(@1=+"5%)*%')+'+?+=(+>3#',%'!"#!#&*+&'+'@#)@1"/ '
Ö' &%5%=C+)>+' ,#&' #!%"+,#"%&' +)*%"(#"%&R' #&' @#)*%^,#&' @#=#@+,#&' )#' E&&11' &3#'
!#&&A?%(&' ,%' &%"%5' %5B%B(,#&' )#1*"+&' +!=(@+>a%&' '&7' 5%,(+)*%' +'()&%">3#' ,%' 15' &(5!=%&' @J,(D#/
6(D&/'ne-*8!=(@+>3#'-@@88'%L(B(),#'15+'!1B=(@+>3#',%'+"I1(*%@*1"+
@GG
@GH
Dez indicadores para a AICA
AICA
6"!"I$5)3&$I$@$',-5);%,7
58"
,$.$,%#$#("#("(G%3#',%',(?1=D+>3#',%'@#)@1"&'X'\8W47'
6(D&/'nh-*8!=(@+>3#',%',(?1=D+>3#',%'@#)@1"&'X'\8W47
AICA
(/
\8W47
'
8' \8W47' X' \",%5' ,#&' 8"I1(*%@*#&R' W%@>3#' 4%D(#)+=' 7#"*%' X' `' +' %)*(,+,%' I1%'
"%D1=+5%)*+' #' %L%"@A@(#' !"#V(&&(#)+=' ,+' +"I1(*%@*1"+' %5' .#"*1D+=9' )#' I1%' ,(K' "%&!%(*#' +' @#)@1"&',%'+"I1(*%@*1"+R'+'()&*(*1(>3#'`'"%&!#)&]?%='!%=+'+)]=(&%',+'&1+'@#)$#"5(,+,%'!+"+' @#5'+&')#"5+&',+'B#+'!"]*(@+'!"#V(&&(#)+=9'5+&R'+=`5' ,(&R' %'!+"+',%*%"5()+,#&' @#)@1"&' I1%' =(@(*%5' +' &1+' +&&%&"(+' *`@)(@+R' +' \8W47' ,%&%)?#=?%1' 15' %/:#(g1/2&' I1%' $1)@(#)+' @#5#'15'2&%6=$2&'%'I1%'$#")%@%'()$#"5+>a%&'+'%?%)*1+(&'!+"*(@(!+)*%&/ '
E)*%"%&&+b)#&'(,%)*(V(@+"R'%)*3#R'I1%'@#)*%^,#&'&3#' ,(&!#)(B(=(K+,#&R'*%),#' &(,#'!+"+'
#'%$%(*#'+)+=(&+,#&',#(&'%/:#(g1/2&1'"%=+*(?#&'+',#(&'@#)@1"&',%'@#)@%!>3#b ."#N%@*#',%'4%+B(=(*+>3#',+'H&@#=+'."#V(&&(#)+='8D"A@#=+'G#),%',%'W/'y%)*#R'W+)*#'O(" b ."#N%@*#',%'4%I1+=(V(@+>3#',#'H,(VA@(#',#';1&%1',#'G+""#'H=`@*"(@#'b'.#"*#/ '
8'!]D()+'()(@(+=',%'@+,+'%/:#(g1/2&!+!"%&%)*+'#&'&%D1()*%&'=()Q&-',(%&3#'D=#B+=',#'@#)@1"R'C(&*J"(+',#'#BN%@*#'%'%L!%@*+*(?+&9 b 4$,)"46'5)'%),%3.4)-'+!"%&%)*+',+,#&'%&!%@AV(@#&',#'!"#@%,(5%)*#-'%)*(,+,%'+,N1,(@+)*%R' *(!#' ,%' !"#@%,(5%)*#R' #BN%@*#R' #BN%@*(?#R' @#)@#""%)*%&' +,5(&&A?%(&R' @#5!#&(>3#' ,#' N^"(R' !"`5(#&'%'@+=%),+"(K+>3#9 b ".)%644)' 5)' %),%3.4)-' $#")%@%' =()Q&' !+"+' ,#@15%)*#&' ,%&@+""%D]?%(&' !#"' ?(+' ,(D(*+=R' @#5!"%%),%),#-'+)^)@(#&' Y04' %' 3#' ,%' +=*%"+>a%&' +#' 5(@"#b&(*%' %' !%,(,#' ,%' @J,(D#'&%@"%*#R'!+"+'%$%(*#',%'!+"*(@(!+>3#'+)J)(5+')#'@#)@1"/
@GB
@HC
Dez indicadores para a AICA
Tivoli Audio 10th anniversary design challenge designboom
web
search
n55: walking house toyo ito: wins praemium imperiale + exhibition at venice biennale 2010 caruso st. john + thomas demand at venice 2010 view index
rolf sachs studio visit marc newson at gagosian gallery, new york
CALL-FOR-ENTRIES designboom and TIVOLI AUDIO international graphic design competition. participation is open to applicants from every country in the world, to professionals, students, and design-enthusiasts. free registration required.
jasper morrison + punkt: DP01 telephone view index
01 - the subject of the international competition is
Tivoli Audio 10th anniversary design challenge TIVOLI AUDIO is a world leader in the design and manufacture of table radios. the company was founded in 2000 with the goal of bringing beautifully designed, simple-to-use, high quality audio products to the consumer. for the past 10 years, TIVOLI AUDIO has become world renowned by introducing some of the finest and highly acclaimed audio products ever made. from the beginning, exceptional design has defined the brand so in honor of its 10th anniversary, TIVOLI AUDIO is inviting designers, illustrators, and photographers from around the world to participate in a special International competition celebrating the design, creativity and success of the audio company. you are asked to prepare a poster to celebrate TIVOLI AUDIO's 10th anniversary, using the medium of your choice: illustration, photography, painted, hand drawn or computer aided etc. all entries need to include an image of the new 1 - TIVOLI AUDIO MODEL 10 radio, 2 - the TIVOLI AUDIO LOGO and 3 - the TIVOLI AUDIO LOGO 10TH ANNIVERSARY in your poster design. you can download the required images
here
maurizio cattelan : omnia munda mundis takashi murakami at versailles rupprecht geiger view index
--02 – awards the designers of 3 winning entries will win a cash prize of: - first prize $ 3000 USD - second prize $ 2000 USD - third prize $ 1000 USD the winning artist’s work will be featued on a billboard at 1535 marriott marquis rotunda mesh face in times square, NYC for the month of December 2010. ball nogues paul smith pei zhu view index
Venice Paintings Buy and Sell 19th Century Art 2010 Painting Auctions at Bonhams
www.bonhams.com/19thcentury
each one of the TIVOLI AUDIO distributors will select a local winner from their country (about 30 countries worlwide) to be featured on regional billboards. and as always designboom will publish an exhaustive results report.
--03 - design criteria projects should be original. designs that have been commercialized or published/exhibited before the competition will not be accepted. participants must ensure that images, people, places, monuments used for artworks in relation with this competition are either free of rights or owned by participants. it is important that you keep your design(s) confidential until the results of the competition are published by designboom.
--04 – registration deadline application registration will be accepted through september 30th, 2010.
--05 - registration registrations are open now, please fill in the form. teams register with one name only - when submitting works you should add all team member’s names.
register here
--06 - submit your entry / entries whether you're an individual or group, you can only submit a maximum of 3 works.
1 . for each entry you are required to prepare a hi-res file of your poster design to be used as horizontal format, 300dpi.
6(D&/'ni-*8!=(@+>3#',%'!"#5#>3#',%'@#)@1"&'X'0%&(D)B##5
AICA
((/
0%&(D)B##5
' '
8' 0%&(D)B##5' !"#5#?%' @#)@1"&' )+' ]"%+' ,#' 0%&(D)' T"]V(@#' %' ,%' HI1(!+5%)*#'
+*"+?`&' ,+' &1+' !=+*+$#"5+' #)=()%9' +' !=+*+$#"5+' `' "%&!#)&]?%=' !#"' ()$#"5+"' #&' %?%)*1+(&' @#)@#""%)*%&R'!"#!#"@(#)+b=C%&' 15' 5%(#' ,%'"%D(&*#' (.=/.&'%',%&@+""%D+5%)*#',#&' 5+*%"(+(&' ,%'"%$%"M)@(+R' %'+(),+'15' 5%(#' !+"+' &1B5%*%"' +&' !"#!#&*+&' !#"' ?(+',(D(*+=/' 8' &%=%@>3#' ,#&' ?%)@%,#"%&' `',%*%"5()+,+'!%=#'N^"('%R' %5' ,%*%"5()+,#&' @+&R'!#"' 15+',%@(&3#'@#)N1)*+',#' N^"(' %' !^B=(@#' Y#' !"(5%("#' ,%V()%' 15+' 1,(#2g=/12' %' #' ^=*(5#' !+"*(@(!+' )+' ?#*+>3#' #)=()%' !"#5#?(,+'!%=+'!"J!"(+'!=+*+$#"5+Z/ '
H&*%' '(#)P=('' `R' !#"' &(' &JR' ()*%"%&&+)*%R' )+' 5%,(,+' %5' I1%' +' !=+*+$#"5+' ,(D(*+='
+&&15%' 15+' !#&*1"+' ,()_5(@+' %5' *#,#' #' !"#@%&/' 8&&(5R' +!%&+"' ,+' !=+*+$#"5+' )3#' &%' "%!#"*+"':']"%+',+'+"I1(*%@*1"+R')3#',%(L+',%'@#)&*(*1("'15'@+',%'%&*1,#'()*%"%&&+)*%/ '
O#5]5#&' @#5#' @+' ,%' %&*1,#' #' @#)@1"' sO(?#=(' 81,(#' dj*C' +))(?%"&+"P' ,%&(D)'
@C+==%)D%t9'+'!=+*+$#"5+',(&!#)(B(=(K#1'#&'&%D1()*%&'@#)*%^,#&R'%&*"1*1"+,#&'%5'de'!#)*#&b &".646,1&'()-'+!"%&%)*+>3#'D=#B+=',#'@#)@1"R'C(&*J"(+',#'#BN%@*#'%'%L!%@*+*(?+&9 b ".?/$)4-'()$#"5+>3#'B"%'#')^5%"#'%'?+=#"',#&'!"`5(#&9 b %.$1?.$)4-'()$#"5+>3#'B"%'@#5#'+&'!"#!#&*+&'&%"3#'+?+=(+,+&9 b 5&1&*#$/$16*56*.6Q$41)9 b .6Q$41)*),#$,6-'=()Q'!+"+'%$%@*1+"'#'"%D(&*#')#'@#)@1"',("%@*+5%)*%')+'!=+*+$#"5+9 b 439/$44()* 56* ".)")41&4-' @#)*`5' ()$#"5+>3#' B"%' #&' @#)*%^,#&' I1%' #&' @#)@#""%)*%&' ,%?%5'+!"%&%)*+"'%'$#")%@%'15'=()Q'!+"+'&1B5(&&3#',%&&%&'@#)*%^,#&'!#"'?(+',(D(*+=9 b 5&1&*#$/$16*"&.&*439/$44()*5&4*".)")41&49 b &,K,%$)*5)4*.643#1&5)4-'(),(@+>3#',+',+*+',%'+)^)@(#',#&'?%)@%,#"%&9 b 5$.6$1)4* 56* ".)".$65&56* $,16#6%13-' @=+"(V(@+>3#' ,+' +1*#"(+' %' ,("%(*#&' ,%'1*(=(K+>3#' ,#&' *"+B+=C#&'&1B5%*(,#&'+'@#)@1" b %.$1?.$)4*56*&5/$44()-'()$#"5+>3#'B"%'#'!%"V(=',%'@#)@#""%)*%'+@%(*%9 b $,-)./&'()*4)9.6*)*".)/)1).9 b 64%#&.6%$/6,1)*56*5K>$5&4-'(),(@+>3#',#'@#)*+@*#',#'!"#5#*#"/
@H@
@HD
Dez indicadores para a AICA
(((/
8"I1(*%@*15
'
'
'
8' 8"I1(*%@*15'`'15+'!=+*+$#"5+'#)=()%'!+"+',(?1=D+>3#' ,%')#*A@(+&' %'@#)@1"&' ,%'
+"I1(*%@*1"+/'8' &1+' @#51)(@+>3#'`'$%(*+'5%,(+)*%' +' +!"%&%)*+>3#' ,%'*"M&' $+(L+&'C#"(K#)*+(&R' @#5#' N]' ?(5#&' )+' *%5]*(@+'5.2"$:&9' %&&+&' $+(L+&' !#&&1%5R' )+' %L*"%5(,+,%'%&I1%",+R' 15+' @+(L+'@#5'=/.)1!!+"+'#&'@#)*%^,#&'I1%')#&'()*%"%&&+'+D#"+'%&@=+"%@%"b 43/0.$)-' +!"%&%)*+>3#' D=#B+=' ,#' @#)@1"R' C(&*J"(+' ,#' #BN%@*#' %' %L!%@*+*(?+&R' ()@=1(),#' @+),(,+,#&'+,5(&&A?%(&'%'"%&*"(>a%&9 b =K.$-'()$#"5+>3#'B"%'+'@#5!#&(>3#',#'N^"(9 b ".?/$)4-'()$#"5+>3#'B"%'#')^5%"#'%'?+=#"',#&'!"`5(#&9 b %,5&.$P&'()9 b %341)* 56* "&.1$%$"&'()-' ()$#"5+>3#' B"%' @1&*#' ,%' %)*"+,+' )#' @#)@1"' %' ()$#"5+>3#' "%=+@(#)+,+9 b V!Z-''=(&*+D%5'@#5'!%"D1)*+&'$"%I1%)*%&'%'"%&!%@*(?+&'"%&!#&*+&9 b 5)\,#)&54M* $#")%@%' 15' =()Q' !+"+' V(@C%("#' ,%&@+""%D]?%=' @#)*%),#' +&' B+&%&' ,#' @#)@1"' Y,%&%)C#&'?%@*#"(+(&R'$#*#D"+V(+&'+`"%+&R'%*@/Z9 b .6Q$41)-' =()Q' !+"+' %$%@*1+"' #' "%D(&*#' )#' @#)@1"' ,("%@*+5%)*%' )+' !=+*+$#"5+' 5%,(+)*%' !+D+5%)*#',#'@1&*#',%'!+"*(@(!+>3#/
6(D&/'nl-*8!=(@+>3#',%',(?1=D+>3#',%'@#)@1"&'X'8"I1(*%@*15-'$+(L+'C#"(K#)*+='
6(D&/'nm-*8!=(@+>3#',%',(?1=D+>3#',%'@#)@1"&' 8"I1(*%@*15-'!#"5%)#"',+'@+(L+',%'3,!T@
AICA
5D"
,$.$,%#$#("#("(201/0/1$)*+"(".(2J/%2$"#(",+&0(I#+2
'
H&*%' (),(@+,#"' "%?%=+b&%' @+,+' ?%K'5+(&' (5!#"*+)*%' )+' %"+' ,+' I5/' G#5#' "%$%"(,#' )+'
"%?(&3#' =(*%"]"(+R' #' (),(?A,1#' ,+'I5! `'"%&!#)&]?%=' !%=+'@"(+>3#' ,%'15+' I1+)*(,+,%'@+,+' ?%K' 5+(#"' ,%' ()$#"5+>3#' I1%' "+!(,+5%)*%' `' ,(&&%5()+,+' )+' 5.2.&2R' ,+,+&' +&' $+@(=(,+,%&' !"#5#?(,+&'!%=+'e&7!J4K/ '
8'8EG8'("]'+=#N+"',(?%"&'@#)*%^,#&'I1%'&%'I1%"%5',(?%"&'%'@#5!=%5%)*+"%&'X'&J'
+&&(5'&%"%5#&'@+!+K%&',%'@#51)(@+"'+'@#5!=%L+'"%+=(,+,%'%'#&'!"#N%@*#&R'@#5#'N]'"%$%"(5#&/' z]' !#"' (&' #' !%"(D#' ,%R' "+!(,+5%)*%R' +'8EG8' &%' *#")+"' )15' "%!#&(*J"(#' ,%"D+)(K+,#' ,%' (5+D%)&R' V(=5%&' %' ,#@15%)*#&R' @#5' *#,+&' +&' (5!=(@+>a%&' I1%' (&' +@+""%*+' %5' *%"5#&' ,%' +@%&&(B(=(,+,%'%'%L!%"(M)@(+',#'1*(=(K+,#"/ '
' )%@%&&]"(#R' !#"' (&R' +$%"("' %&*"+*`D(+&' ,%' @+*+=#D+>3#' %' !%&I1(&+' ()*1(*(?+' ,%'
@#)*%^,#&/
@HE
@HF
Dez indicadores para a AICA
6(D&/'nn-*8!=(@+>3#'6"3,0,&8@W*(,%)*(V(@+>3#',%'>&&T'(.T@*(),(?(,1+(&**
6(D&/'nq-*8!=(@+>3#'6"3,0,&8@W*(,%)*(V(@+>3#',#&'$(G@'+&@(+,#&'+#' >&&T'(.T*%',#')^5%"#',%'1*(=(K+,#"%&'@#5'#'5%&5#'>&&T'(.T
6(D&/'qj-*8!=(@+>3#'6"3,0,&8@W*,!$"./(0"
6(D&/'qd-*8!=(@+>3#'6"3,0,&8@W*)+?%D+>3#'&%I1%)@(+='!#"'$(G@*
6(D&/'qe-*8!=(@+>3#'6"3,0,&8@W*=(&*+D%5',%'$(G@* +&@(+,+&'+#&'>&&T'(.T@*,#&'1*(=(K+,#"%&
AICA
(/
0%=(@(#1&
' '
G#5#' ?(5#&R'+'vvv'`'15+'!+"*%',+'5.2.&2' :'I1+='#'1*(=(K+,#"'*%5'+@%&' +*"+?`&'
,%' 15+' +!=(@+>3#' %&!%@AV(@+' X' #' 7#('1! \&' &%1&' @#)*%^,#&' &3#' ?1=D+"5%)*%' ,%&(D)+,#&' @#5#'6X;/.$1!0$!5.2.&2/ '
W%' )#' ()A@(#' +' @"(+>3#' ,%&*%&' @#)*%^,#&' %&*+?+' "%&%"?+,+' +' I1%5' !%"@%B%&&%' ,%'
!"#D"+5+>3#R' +@*1+=5%)*%R'%'@#5'#'&1!#"*%',+&'+!=(@+>a%&'e&7!J4KR' +'@"(+>3#',%' !]D()+&')+' 5.2.&2'`'15' !"#@%&' 5+(&'&(5!=%&' %'"]!(,#' X'%' #' "%&1=*+,#'$#('#'@"%&@(5%)*#' %L!#)%)@(+=' ,#&'@#)*%^,#&/ '
H)@#)*"+"' +' ()$#"5+>3#' @%"*+R' )%&*+&' !]D()+&' e&7R' "%?%=+b&%' @+,+' ?%K' 5+(&'
$1),+5%)*+=/' W%' )15' !"(5%("#' 5#5%)*#' +' @+*+=#D+>3#' ,%&*+&' !]D()+&' %"+' %$%@*1+,+' !#"' !"#D"+5+&'()$#"5]*(@#&'X'#&'5#*#"%&',%'!%&I1(&+R'@#5#' #'r((;=&!X'+'*%),M)@(+'+@*1+='`'I1%' %&&+' @+*+=#D+>3#' &%N+' %$%@*1+,+' !%=#&' 1*(=(K+,#"%&R' )15' %&$#">#' @#=+B#"+*(?#' @#515R' %5' !=+*+$#"5+&'#)=()%',%'+@%&'=(?"%'%'D"+*1(*#/ '
\'0%=(@(#1&' 'Yw+C##xR'ejdjZ'`'15+',%&*+&' !=+*+$#"5+&'I1%'!%"5(*%'15+'#"D+)(K+>3#'
&%5_)*(@+',+&'!]D()+&',+'5.2.&2-'$1)@(#)+'@#5#'15+'+!=(@+>3#' @(+=R'#),%'@+,+'!%&+'`' 15'1*(=(K+,#"'I1%'$+K'!+"*%',%'15+'"%,%',%'@#51)(@+>3#9'@+,+'1*(=(K+,#"'!#,%'+,(@(#)+"' +#' &(&*%5+'#' %),%"%>#' X' f#=!X' ,%' I1+=I1%"'!]D()+',+'5.2.&2' Y#' 7(()%$#)Z' +#' 5%&5#' *%5!#' I1%' =C%' +&@(+' 15+' B"%?%' ,%&@"(>3#' %' !+=+?"+&b@C+?%' X' +&' 2$;1/' 8I1(' "%&(,%' +' ,($%"%)>+' $1),+5%)*+='%5' "%=+>3#' +#&' 5#*#"%&' ,%' !%&I1(&+' +1*#5+*(K+,#&-'+'2$;' @#)*`5' %5' &('15+' ,(5%)&3#'&%5_)*(@+'%'15+'&A)*%&%'I1%'15'@#5!1*+,#"')3#'!+"%@%'&%"'@+!+K',%'%$%@*1+"/ '
\' 1*(=(K+,#"' ,%&*+' +!=(@+>3#' !#,%' +&&(5' )+?%D+"' !%=#&' 7(()%$#)1' ,%' #1*"#&'
1*(=(K+,#"%&' Y!#,%"]' &%"' ^*(=' &%' !+"*(=C+"%5' #' 5%&5#' 7$:);#(-.0' #1' ()*%"%&&%&Z' #1' !%=#&' 2$;1R'!#,%),#'()@=1&(?%'("'"%V()+),#'+'!%&I1(&+'&%I1%)@(+=5%)*%/
@HG
@HH
Dez indicadores para a AICA
6(D&/'qg-*8!=(@+>3#'E$8'>3"82&!W*5%@+)(&5#&',%'$1)@(#)+5%)*#
AICA
((/
W*15B=%c!#)
'
\' W*15B=%c!#)' ' YW*15B=%c!#)R' ejdj+Z' `' 15+' +!=(@+>3#' ,%' %&*"1*1"+>3#' ,#&'
@#)*%^,#&',+'vvv'I1%'!+"*%',%'15'!"()@A!(#',(+5%*"+=5%)*%'#!#&*#',#' %L%5!=#'+)*%"(#"-' +I1(' `' +' +!=(@+>3#' I1%' &1D%"%' #&' @#)*%^,#&' +#&' 1*(=(K+,#"R' 1*(=(K+),#' !+"+' (&' 15+' @#5B()+>3#',%'*"M&'5%@+)(&5#&R'@#)$#"5%'+!"%&%)*+,#')+'(5+D%5'+#'=+,#/ '
\' !"(5%("#' 5%@+)(&5#' "%!#"*+b&%' +' 15+' 5+)%("+' s*"+,(@(#)+=t' ,%' #B*%)>3#' ,%'
@#)*%^,#&R'I1%'*%5'+'?%"'@#5'+'&1+'*%5]*(@+9'!#"'%&&%'5#*(?#R'+#'1*(=(K+,#"',#'W*15B=%c!#)' `'=(@(*+,#'I1%'@=+"(V(I1%R'!"(5%("#R'#&'&%1&'()*%"%&&%&'X'+"*%R'+"I1(*%@*1"+R'*%@)#=#D(+R'%*@/9 '
\'&%D1),#' 5%@+)(&5#'"%!#"*+b&%'+'15+'+)]=(&%',%'!+,"a%&' ,%'1*(=(K+,#"%&9'@#5#'#'
1*(=(K+,#"' ,#' W*15B=%c!#)'`' ()*%D"+,#' )+'"%,%'@(+='()*%")+' ,+' +!=(@+>3#R' *#")+b&%'+&&(5' !#&&A?%=' +' @#5!+"+>3#' ,%' ()*%"%&&%&' ,%' 1*(=(K+,#"%&' %' +' @#)&*(*1(>3#' ,%' D"1!#&' ,%' 1*(=(K+,#"%&'@#5'()*%"%&&%&'&(5(=+"%&9 '
\'^=*(5#'5%@+)(&5#'"%$%"%b&%'5+(&',("%@*+5%)*%':'"%,%'@(+=R'!#,%),#'#'1*(=(K+,#"'
&%D1("'#1*"#&'1*(=(K+,#"%&'%'?(&1+=(K+"'#&'&%1&'@#)*%^,#&R'@#5%)*+"'#'&%1'!%"V(=R'%*@/ ' '
*I2-%7=&f6(.! :(%7/.&1! :(==$7(#$2/E&! ,-%$.! (6/./(.1! '/2,! %$:,/.&! =&$#./.;! ("!
6(.$=! 6#&"&.:&!2(! :#&$2&!E/#2-$=! :(%%-./2/&1!("!=/)&g%/.0&0! '&71-#"! ]$2/.;! '&71/2&1! -60$2&1! $! 6(.$=! 6#(P/=&! 8'&7=(;9! $.0! ;&.$2&1! 6&! .&2'(#)1! ("! '&71-#"! =/.)&0! 73! :(%%(.! /.2&124!+,&1&! 1(:/$=! .&2'(#)1!:((#0/.$2&! 2,&!0/12#/7-2/(.!("! '&7! :(.2&.2+"tZ' #' 1*(=(K+,#"' `' (5%,(+*+5%)*%'
@#),1K(,#' +'15' '&71/2&'s+=%+*#"(+5%)*%t'D%"+,#' @#5' B+&%')#&' *"M&' 5%@+)(&5#&' "%$%"(,#&R' !#,%),#' @#5%)*]b=#' )+'"%,%' @(+=R'?%"' @#5%)*]"(#&' ,%'#1*"#&' 1*(=(K+,#"%&R'?%"'1*(=(K+,#"%&' I1%'"%@#5%),+5'#''&71/2&R'%*@/
@HI
@H<
Sistematização de Indicadores na matriz da AICA
AICA
C@C+4'=$*,)$'L)-.!+(*+'&('0)(!#*=+&)+,)$#'L+()+;5H;
'
8'5+*"(K'I1%'+D#"+'+!"%&%)*+5#&'@#)&*(*1('15+'&A)*%&%R'@#5'15+'$#"*%'@#5!#)%)*%'
D"]V(@+R',#' @#)C%@(5%)*#'+,I1("(,#' +#' =#)D#' ,#',%&%)?#=?(5%)*#',#' *"+B+=C#R'+V("5+),#b&%' &(51=*+)%+5%)*%'@#5#' 15+'!%>+',%'%)@%""+5%)*#',+'0(&&%"*+>3#'%'!#)*#' ,%'&(*1+>3#' !+"+' !"#&&%D1(5%)*#',+'()?%&*(D+>3#',#'@#)&J"@(#'084G/ '
\&' (),(@+,#"%&' I1%' "%$%"(5#&' )#' !#)*#' +)*%"(#"' &%"3#' ,(&!#&*#&' +#' =#)D#' ,#' %(L#'
?%"*(@+=',#'5#,%=#',%'5+*"(K'@#)@%B(,#'!+"+'%&&%'%$%(*#'%'+&'$#)*%&'&%"3#',(&!#&*+&'+#'=#)D#' ,#'%(L#'C#"(K#)*+=9')#'@"1K+5%)*#',#&'%(L#&',%&@"%?%"%5#&'+&'?+"(]?%(&/
@HB
@IC
Sistematização de Indicadores na matriz da AICA
Joomla!
Legislação
A1
A1 Capacidade de Estruturação de Grupos de Utilizadores
Distinção directamente relacionada Distinção generalista com base na com mercado de arquitectura: autor, capacidade de manipulação de coordenador, dono de obra. conteúdos: convidado, registado, autor, editor, publicador.
A. Utilizadores
A2
Capacidade de Registo de Utilizadores
Por determinar.
A3
Facilidade de Integração em Sistemas de Identificação Existentes
Por determinar.
A4
Capacidade de Estruturação de Circuitos de Informação
B. Interface
Não aplicável.
B1
Capacidade de Personalizaçã o do Interface
Não aplicável.
B2
Facilidade de Compreensão do Interface
C. Estrutura
Não aplicável.
C1
Capacidade de Composição Modular
Não aplicável.
C2
O utilizador pode registar-se no sistema utilizando os dados: nome, nome de utilizador, email, password (duplicado).
Mediante instalação de extensões adicionais, é possível a integração com sistemas de identificação externa tais como OpenID, LDAP, Facebook Connect e Twitter.
Mecanismo interno em que autor cria conteúdos, editor faz alterações e publicador publica o artigo para o público. Mediante instalação de extensões adicionais (workflow extension) é possível a configuração de circuitos de informação.
Designboom
Bustler
Distinção generalista com base na capacidade de manipulação de conteúdos: administrador, editor, autor, contribuinte, subscritor.
Distinção em função da área profissional: architecture, art direction, interactive design, industrial or craft design, interior design, illustration, graphic design, fashion, film and tv, fine art, photography, marketing and promotion, sound/music, digital art, education, other.
Distinção simples entre convidados e utilizadores registados. Os últimos têm acesso à rede social interna e a funcionalidades adicionais como: criação de perfil pessoal; canais de comunicação com outros membros do Bustler; sinalização de concursos e eventos favoritos.
Dados para registo nos concursos: nome, apelido, email, password (duplicado), área profissional, data de aniversário, género, morada, código postal, cidade, país, nickname.
Dados para acesso a capacidades de Dados para registo nos concursos: Não aplicável. i n t e r a c ç ã o n o s i t e : n o m e d e primeiro nome, último nome, idade, e x i b i ç ã o , u s e r n a m e , e m a i l , país, email, contacto telefónico. password (duplicado), localização, ocupação.
O utilizador pode registar-se no sistema utilizando os dados: nome, apelido, nome de utilizador, email, website, password (duplicado)
Mediante instalação de extensões Não existe integração com sistemas Por determinar. adicionais, é possível a integração de identificação externos. com sistemas de identificação externa tais como OpenID, LDAP, Facebook Connect e Twitter.
Contém um mecanismo interno em Não aplicável. que os autores submete conteúdos para revisão pelo editor. Através da instalação de plugins adicionais (como o Edit Flow) é possível estender a funcionalidade e criar circuitos de informação personalizados.
Não aplicável.
Arquitectum
OpenID
Certificado Digital
Distinção simples entre convidados e Distinção simples entre convidados e Distinção simples entre convidados e Por determinar. utilizadores registados (Membros pessoas autenticadas. pessoas autenticadas. do Arquitectum). Aos últimos é oferecida a hipótese de promoverem o seu trabalho no website.
Os dados de registo para utilizar o Por determinar. OpenID corresponderão aos dados solicitados pelo provedor de OpenID específico.
INCI
Distinção entre cliente, consultor Por determinar. principal, consultor(es) secundário (s), equipas técnicas multidisciplinares, equipas de avaliação, e público.
Não aplicável.
Não aplicável.
Autodesk Autocad Por determinar.
Não aplicável.
Mediante instalação de extensões Não aplicável. adicionais, é possível a integração com sistemas de identificação externa tais como OpenID, LDAP, e single sign-on (autenticação usando credenciais da máquina).
Não existe integração com sistemas Não aplicável. de identificação externos.
Não aplicável.
Definição genérica do mecanismo de funcionamento do circuito da informação com base nos seguintes elementos: utilizador, estado, objecto e transição.
Definição específica do mecanismo de funcionamento do circuito de informação num Concurso de Arquitectura: definição do âmbito e requisitos, divulgação do concurso, entrevista preliminar, entrevistas adicionais, visita aos lugares, entrega, avaliação, selecção do vencedor, divulgação do vencedor.
Definição específica do mecanismo Por determinar. de funcionamento do circuito de informação num Concurso de Arquitectura: anúncio, avaliação da capacidade, consulta aos termos, comprovação da capacidade, avaliação da capacidade e convite, apresentação das propostas, apreciação e relatório, anúncio de vencedor e premiação, demonstração da habilitação.
Não permite essa funcionalidade.
Não permite essa funcionalidade.
Não aplicável.
Não aplicável.
Não permite essa funcionalidade.
O interface administrativo é constituído por uma um menu horizontal (no topo, em drop-down, constituída por links aos vários módulos da aplicação), e uma área central de conteúdos, que varia em função do módulo seleccionado.
O interface administrativo é constituído por uma barra lateral, vertical, constituída por links aos vários módulos da aplicação, e uma área central de conteúdos, que varia em função do módulo seleccionado.
Constituído por header, barra lateral Por determinar. de conteúdos acessórios, área central de conteúdos (em duas colunas) e footer.
O interface é constituído por três Não aplicável. faixas horizontais com igual importância; ausência de hierarquia para além do sentido ocidental de leitura; permite leitura global dos conteúdos.
Não aplicável.
A composição modular encontra-se presente sob forma de components (sub-aplicações complexas geridas no back-end); modules (dispositivos para apresentação de conteúdos); e plugins (tarefas simples, normalmente com poucos parâmetros editáveis).
A composição modular encontra-se I m p o s s í v e l a c e s s o à á r e a I m p o s s í v e l a c e s s o à á r e a I m p o s s í v e l a c e s s o à á r e a Não aplicável. presente sob forma de plugins que administrativa. administrativa. administrativa. cumprem as mais variadas tarefas, independentemente da complexidade.
Não aplicável.
Múltiplas possibilidade mediante Múltiplas possibilidade mediante Não integra * (impossível acesso à Por determinar. instalação de extensões adicionais. instalação de extensões adicionais. área administrativa)
Malcolm Reading C.
Não existe integração com sistemas Integração com certificado de I n t e g r a ç ã o c o m s i s t e m a d e de identificação externos. autenticação: autenticação legal na autenticação existente: dispensa de p l a t a f o r m a ; i n t e g r a ç ã o c o m criação de registo na plataforma. certificado de assinatura: assinatura digital de documentos submetidos à plataforma.
Interface personalizável pelo utilizador Por determinar. mediante instalação de extensões adicionais como: Template Chooser (possibilidade de alterar aspecto visual do website) e dragdrop (permitindo aos utilizadores alterar a posição dos elementos – módulos – no ecrã)
Não permite essa funcionalidade.
Plone CMS
Não permite essa funcionalidade.
Não aplicável.
Visível a integração com as redes Não aplicável. sociais do facebook e twitter.
Não aplicável.
Não aplicável.
Por determinar.
Por determinar.
Por determinar.
iGoogle
Não aplicável.
Capacidade D1 de Exibição de Conteúdos
Não aplicável.
Capacidade de D2 Estruturação e Pesquisa de Conteúdos
Múltiplas possibilidades: search-box, pesquisa de conteúdos por secções e categorias; possibilidade de estruturação de conteúdos por tags.
Plataforma revela os seguintes Por determinar. conteúdos: apresentação, prémios, critérios, data limite de registo, registo online, submissão de propostas, data limite para submissão de propostas, anúncio dos resultados, direitos de propriedade intelectual, critérios de admissão, informação sobre o promotor, esclarecimento de dúvidas.
Plataforma revela os seguintes Não aplicável. conteúdos: sumário, júri, prémios, calendarização, custo de participação, FAQ, downloads, registo.
Múltiplas possibilidades: search-box, Múltiplas possibilidades: search-box, Por determinar. pesquisa de conteúdos por pesquisa de conteúdos por c a t e g o r i a s ; p o s s i b i l i d a d e d e categorias e tópicos. estruturação de conteúdos por tags.
Não permite pesquisa de conteúdos. Não aplicável. Impossibilidade de analisar estrutura (impossibilidade de aceder a área administrativa)
Não aplicável.
Não aplicável.
O interface é constituído por um O interface é constituído por dois menu (topo da página), área central menus (topo), área central de de conteúdos e footer. conteúdos, barra lateral esq. e barra lateral dir.
Possibilidade de personalização do interface modificando a visibilidade, posição e contexto das barras de ferramentas.
O interface é constituído por uma barra de ferramentas horizontal no topo – ribbon –, command-lineinterface – CLI – no fundo, área central de conteúdos e barras de ferramentas reposicionáveis.
I m p o s s í v e l a c e s s o à á r e a I m p o s s í v e l a c e s s o à á r e a Não aplicável. administrativa. administrativa.
Não aplicável.
Google Maps
Distinção simples entre convidados e Não efectua distinção de grupos de Não efectua distinção de grupos de Por determinar. utilizadores registados. Os últimos utilizadores. utilizadores. têm a possibilidade de guardar o interface por eles personalizado.
Utiliza os dados de registo do Google: Não aplicável. email, password (duplicado), localização.
Não existe integração com sistemas Não aplicável. de identificação externos.
Não aplicável.
Não aplicável.
Não aplicável.
Por determinar.
Autodesk Freewheel
OASRN
Delicious
StumbleUpon
Não efectua distinção de grupos de Efectua distinção entre convidados, utilizadores. membro regular e membro profissional. O último tem acesso à utilização do site com maior capacidade de armazenamento de conteúdos e de tráfego, e sem publicidade.
Efectua distinção entre arquitectos e convidados. Oferece uma área pessoal para o grupo dos arquitectos que lhe permite o acesso à área “Procura Arquitecto?”
Distinção simples entre convidados e utilizadores registados. Embora ambos possam aceder aos conteúdos, apenas os últimos têm a possibilidade de criar um directório de conteúdos pessoais e integrar esses conteúdos na rede social interna.
Distinção simples entre convidados e utilizadores registados. Apenas os utilizadores registados podem utilizar as funcionalidades da aplicação.
Não aplicável.
Para acesso á área pessoal é necessário: nome completo, número de membro da OA, estatuto, BI, nacionalidade, naturalidade, nascimento, sexo, morada, cód. postal, concelho, telefone, telemóvel, fax, email, website.
Não aplicável.
Issuu
Os dados de registo para utilizar o Issuu são: primeiro nome, último nome, nome de perfil, email, password, género, idade.
>
Para aceder ao Delicious é necessária Para aceder ao StumbleUpon é uma conta Yahoo!, logo os seguintes n e c e s s á r i o : u s e r n a m e , e m a i l , dados: primeiro nome, último nome, password, género, aniversário. género, aniversário, país, código postal, username, password (duplicado), email alternativo, pergunta secreta 1 e 2, resposta secreta 1 e 2.
>
Integração com mecanismo de Não existe integração com sistemas I n t e g r a ç ã o c o m o s i s t e m a d e I n t e g r a ç ã o c o m o s i s t e m a d e identificação existente: facebook de identificação externos. identificação externa yahoo! ID identificação externa facebook connect. (obrigatório) connect.
>
requisito funcional
requisito funcional
requisito funcional
Múltiplas possibilidade mediante Não integra * (impossível acesso à Não integra * (impossível acesso à Não aplicável. instalação de extensões adicionais. área administrativa) área administrativa)
Não aplicável.
eVolo
Sente
Não aplicável.
Não aplicável.
Não aplicável.
Não aplicável.
Não aplicável.
Não aplicável.
Não aplicável.
Circuito de informação básico: o autor Não aplicável. dos conteúdos faz a sua publicação pública.
Circuito de informação básico: o autor Não aplicável. dos conteúdos faz a sua publicação pública.
>
requisito funcional
Possibilidade de selecção de miniaplicações a exibir no ecrã; possibilidade de ajuste da posição relativa das mini-aplicações no ecrã.
O interface é constituído por: header, barra lateral esquerda, e área central de conteúdos com módulos reposicionávels.
Possibilidade de personalizar a Não permite essa funcionalidade. interface: visibilidade/invisibilidade das barras de ferramentas, ícones e painéis da aplicação.
O interface de navegação progressiva por colunas é constituído por uma área central, cujos conteúdos vão sendo actualizados automaticamente à medida que se vão aplicando “filtros” na área de navegação por colunas.
Não aplicável.
O interface é constituído por três Não aplicável. faixas horizontais com igual importância; ausência de hierarquia para além do sentido ocidental de leitura; permite leitura global dos conteúdos.
As mini-aplicações constituem-se O Sente, como gestor bibliográfico, é I m p o s s í v e l a c e s s o à á r e a Não aplicável. como módulos que podem ser capaz de formatar bibliografia numa administrativa. acrescentados à plataforma. série de normas, cada uma delas funcionando como módulo; efectua ainda ligações a repositórios online, e cada repositório é, também, instalado como um destes módulos.
Múltiplas possibilidade mediante Não aplicável. instalação das miniaplicações.
Capacidade de Integração de Operadores Externos
Não aplicável.
D. Conteúdos
Matriz AICA
Não aplicável.
Wordpress
Não aplicável.
Não aplicável.
Não aplicável.
Possibilidade de personalizar o Não permite essa funcionalidade. interface da publicação, quando disponibilizada em servidores externos; possibilidade de personalização de: exibir/ocultar botões de navegação, layout (slide, livro, página única em scroll-down).
O interface é constituído por menu O interface é constituído por header horizontal (barra de ferramentas no (funcionalidades do Issuu), área topo) e área central de conteúdos. central de conteúdos (para exibição da publicação), barra lateral direita (para exibição de publicações relacionadas) e footer (para informações adicionais).
Não aplicável.
Não permite essa funcionalidade.
Não permite essa funcionalidade.
requisito funcional
O interface do microsite é constituído O interface é constituído por header, O interface é constituído apenas por por coluna esq. com links para área central de conteúdos e barra um menu horizontal (no topo, com conteúdos específicos e coluna dir. lateral dir. opções de navegação e interacção) e com esses conteúdos aprofundados. área central de conteúdos.
>
requisito funcional
Impossível acesso à área Impossível acesso à área Impossível acesso à área Impossível acesso à área administrativa. administrativa. administrativa. administrativa.
>
requisito funcional
Não integra * (impossível acesso à Possível integração de informação Possível integração de dwf 2D e 3D. área administrativa) geográfica: mapas estáticos (static maps API); mapas dinâmicos (Maps Javascript API e Maps API for Flash); modelo 3D do globo terrestre (Google Earth API); mapas dinâmicos com dados associados (Maps Data API).
Possível integração de publicações Não integra * (impossível acesso à Não integra * (impossível acesso à Não integra * (impossível acesso à d i g i t a i s e m f o r m a t o P D F ; área administrativa) área administrativa) área administrativa) integração na rede social do Issuu.
Não aplicável.
Não aplicável.
Não aplicável.
>
Não aplicável.
>
requisito funcional
M i c r o s i t e r e v e l a o s s e g u i n t e s Não aplicável. conteúdos: apresentação, sinopse, processo, notícias, resultados, contactos, FAQ, avisos + código.
Não aplicável.
>
requisito funcional
Não aplicável.
Por determinar.
Não permite pesquisa de conteúdos. Impossibilidade de analisar estrutura (impossibilidade de aceder a área administrativa)
Permite pesquisa por search-box. Não aplicável. Impossibilidade de analisar estrutura (impossibilidade de aceder a área administrativa)
Não aplicável.
Permite pesquisa e estruturação de conteúdos por: estado da referência (citado, não citado, etc.); classificação; tag; keywords bem como por cada item de campo bibliográfico (nome do autor, data de publicação, editora, etc.)
Não permite pesquisa de conteúdos. Por determinar. Impossibilidade de analisar estrutura (impossibilidade de aceder a área administrativa)
Não aplicável.
Permite estruturação de conteúdos Por determinar. por tipo (portfolio, revista, etc.); keywords, categoria, língua da publicação e destino da publicação; permite pesquisa de conteúdos com base nestes campos e noutros adicionais potenciados pela rede social interna: melhores classificados, novas adições, maior número de favoritos, mais populares e mais debatidos.
Estruturação dos conteúdos por URL, síntese, tags (constitui o bookmark); pesquisa por tags, tag bundles (associações de tags), e por utilizador – integração em rede social interna.
Estruturação dos conteúdos por áreas de interesse; pesquisa por utilizador – integração em rede social interna; e por área de interesse.
>
requisito funcional
CONCLUSÃO
@IE
FA*2),%#34()88
FA*2),%#34()
@IF
CONCLUSÃO
'
.+"+' +' !"%&%)*%' @#)@=1&3#' !+"%@%1b)#&' +,%I1+,#' +,#!*+"' #' 5%&5#' !"()@A!(#'
#",%)+,#"' I1%'%&*%?%' !"%&%)*%' )+' %=+B#"+>3#' ,+' 0(&&%"*+>3#' ,%' ;%&*"+,#' %' I1%'@#)&(&*(1R' %5' !"(5%("#' =1D+"R' )15+' "%?(&3#' =(*%"]"(+' %5' *#")#' ,%' *%5]*(@+&' "%=%?+)*%&' !+"+' #' %&*1,#' YH&*+,#' ,+' 8"*%Z' I1%' )#&' @#),1K(1' :' +$%"(>3#' ,%' I1+*"#' *%5+&' %&&%)@(+(&' %' ,%' 15+' $"+5%S#"Q' %' 5+*"(K' ,%' +)]=(&%R' #' I1%' !#"' &1+' ?%K' )#&' @#),1K(1' :' ,%*%"5()+>3#' %' %&*"1*1"+>3#')%&&+'5+*"(K',%',%K'(),(@+,#"%&'(5!#"*+)*%&'!+"+'#',%&%)?#=?(5%)*#',+'8EG8/ '
8&&(5R' %5' H&*+,#' ,+'8"*%R'@+!A*1=#' #),%' $#"+5'+B#",+,+&' +&' *%5]*(@+&'sW#@(%,+,%'
,+' ()$#"5+>3#' %' ,+' @#51)(@+>3#tR' sG#)@1"' ,%' +"I1(*%@*1"+' %' !+"*(@(!+>3#' !^B=(@+t' %' sG#51)(@+>3#' %'"%!"%&%)*+>3#' ,%'!"#N%@*#tR'@#5%>]5#&' !#"' ()*"#,1K("'#' @#)@%(*#',%'"%,%'%' @#)@=1A5#&' I1%' %&*%' &%' %)@#)*"+' @+,+' ?%K' 5+(&' !"%&%)*%' )#&' !"#@%&&' ,%' @#51)(@+>3#R' %&*"1*1"+>3#R'5+)(!1=+>3#'%'*"+)&5(&&3#',%'()$#"5+>3#R'+"*(@1=+),#b&%'@#5'+'@(%,+,%'%'+&' "%=+>a%&' @(+(&' %&*+B%=%@(,+&' %)*"%' #&' (),(?A,1#&R' I1%' &%' @#)&*(*1%5' %&&%)@(+(&' !+"+' +' @#)&*"1>3#'I1+=(V(@+,+',#'*%@(,#'1"B+)#',+'@(,+,%/ '
4%@#)C%@%5#&' I1%' +&' "%,%&' ,(D(*+(&' %' +)+=JD(@+&' @#)*"(B1%5' ,%' $#"5+'
@#5!=%5%)*+"' !+"+'+'@#)&*"1>3#' ,#' *%@(,#'1"B+)#' ,+'@(,+,%R'5+&' I1%'+&' !"(5%("+&R' $+@%':&' @"%&@%)*%&'$+@(=(,+,%&',%'(5!=%5%)*+>3#R'&%'%)@#)*"+5'@+,+'?%K'5+(&'!"%&%)*%&'%5'*#,+&'+&' +@*(?(,+,%&'C15+)+&R'&%N+5'%=+&'@(+(&R'%@#)J5(@+&'%'!#=A*(@+&-'#'(),(?A,1#' ,+'WEG'%L!"%&&+' +&&(5' @+,+'?%K'5+(&' )%@%&&(,+,%' %' ,%!%),M)@(+',#' ,(D(*+=R'!%"*%)@%),#' +' 15')^5%"#' @+,+' ?%K'5+(#"' ,%'"%,%&',(D(*+(&R' +@%,%),#R'!"#,1K(),#'%'5+)(!1=+),#'15+'I1+)*(,+,%'@+,+'?%K' 5+(#"' ,%' @#)*%^,#&' 51=*(5%,(+R' @+!+@(,+,%&' !%"5(*(,+&' !%=+' 1*(=(K+>3#' ,%' +!=(@+>a%&' ()$#"5]*(@+&'@+,+'?%K'5+(&'!#,%"#&+&'%'$]@%(&',%'1*(=(K+"/ '
G#)*1,#R' @#)&*+*]5#&' I1%' +' 1*(=(K+>3#' ,%&*+&' +!=(@+>a%&' ()$#"5]*(@+&' %' ,+&' "%,%&'
,(D(*+(&' @#)&*(*1%5' &(51=*+)%+5%)*%' 15' B%)%VA@(#' %' 15' !%"(D#' !+"+' #' (),(?A,1#' ,+'WEG')+' 5%,(,+' %5' I1%R' &%' !#"' 15' =+,#R' !%"5(*%5' 15+' 5+(#"' @+!+@(,+,%' ,%' @#51)(@+>3#' %' %L!"%&&3#R'!#"'#1*"#'!#,%5'!"#5#?%"'#' (=+5%)*#'%'+'5+)(!1=+>3#-'#'!"(5%("#R',%@#""%)*%' ,%'15+' !"#@1"+' %L@%&&(?+' ,+'(,%)*(,+,%'#)=()%R'%'#' ^=*(5#' ,%@#""%)*%',+'@+!+@(,+,%'I1%'`' )%@%&&]"(+'!+"+'#!%"+"'+&'OEGR')%5'&%5!"%'+@%&&A?%='+#'!^B=(@#'%5'D%"+=/ '
G#)@=1A5#&' I1%' #' @#)*%L*#' +@*1+=' `' !"#!A@(#' +#' ,%&%)?#=?(5%)*#' ,%' $%""+5%)*+&'
*%@)#=JD(@+&'5+&'@#5!"%%),%5#&R'B"%*1,#R'I1%'*+='@#5#'15+'@(,+,%')3#'&%'@#)&*"J(')15' ,(+'X')%5'*3#' !#1@#' &%',%&%)C+')15' 5#5%)*#' X'%&*%'@#)*%L*#' )3#' &1"D(1',#' )+,+R'5+&' $#(' +)*%&' #' "%&1=*+,#' ,%' 15+' &1@%&&3#' ,%' @#)I1(&*+&' )#&' ,#5A)(#&' ,+' @#51)(@+>3#' %' ,+' @#5!1*+>3#'I1%'*M5'?(),#'+'+=*%"+"'D"+,1+=5%)*%'#&'!"#@%&&'!"#,1*(?#&'%5'!"+*(@+5%)*%' *#,+&' +&' +@*(?(,+,%&' C15+)+&R'()@=1&(?%')+'!%&+,+'5+I1()+'!"#,1*(?+',+'+"I1(*%@*1"+'%'',+' @#)&*"1>3#/
@IG
@IH
'
8&&(5R'@#)&*+*]5#&'I1%'#'!"#D"%&')+']"%+',+'@#5!1*+>3#'&J'$#('!#&&A?%='5%,(+)*%'
15+' &1@%&&3#' ,%' ()?%)>a%&R' ,%&,%' #' 5#,%=#' *%J"(@#' ,+' ;]I1()+' ,%' O1"()D' :' &1+' 5+*%"(+=(K+>3#' )#' H0p8GR':'%?#=1>3#',#'()*%"$+@%',+&' =()C+&' ,%'@#5+),#' YG2EZ'+#' ()*%"$+@%' D"]V(@#'YTcEZ'%R' )#'5%"@+,#',+'+"I1(*%@*1"+R' )#',%&%)?#=?(5%)*#',%'+!=(@+>a%&'()$#"5]*(@+&' G80'%'yE;9'!+"+=%=+5%)*%R'?%"(V(@]5#&'I1%'#'!"#D"%&')+']"%+',+'E)*%")%*'&J'$#('(D1+=5%)*%' !#&&A?%='5%,(+)*%'(D1+='&1@%&&3#',%'()?%)>a%&R' ,%&,%'+'*%@)#=#D(+',%'@#51)(@+>3#',%',+,#&' !#"' !+@#*%&R' :' @"(+>3#' ,+&' !"(5%("+&' "%,%&' ,%' @#5!1*+,#"%&' Y+' 84.87HOZR' :'51=*(!=(@+>3#' ,%&&+&' "%,%&' %' !#&*%"(#"' +"*(@1=+>3#' YD"+>+&' +#' ,%&%)?#=?(5%)*#' ,#' !"#*#@#=#' OG.ZR' :' ()?%)>3#',+'vvv'%R'+@*1+=5%)*%R'+#'I1%'%)*%),%5#&'!#"'v%B'e/j-'+'@+!+@(,+,%',%'*#,#&'#&' 1*(=(K+,#"%&',+'vvv'&%"%5' &(51=*+)%+5%)*%'#&' !"#,1*#"%&',#'&%1'@#)*%^,#R'!#&&(B(=(,+,%' @#)@%,(,+'!%=+&'+!=(@+>a%&'()$#"5]*(@+&'@+,+'?%K'5+(&',(&!#)A?%(&R'()*1(*(?+&'%'%V(@+K%&/ '
G#)@=1A5#&'+&&(5'I1%'?(?%5#&'15'@#)*%L*#'$+?#"]?%=')3#'&J'+#',%&%)?#=?(5%)*#',%'
+!=(@+>a%&' ()$#"5]*(@+&' @#5' %=%?+,+&' @+!+@(,+,%&' 51=*(5`,(+' YD"+>+&' +#&' +?+)>#&' *%@)#=JD(@#&' %' D%)%"+=(K+>3#' ,#' 1' ,#' @#5!1*+,#"' !%&+=Z' 5+&' *+5B`5' :' &1+' (5!=%5%)*+>3#'%5'"%,%R'&1!#"*+,+'!%=+'E)*%")%*'%'!%=+'&1+',(&!#)(B(=(,+,%R'!#"*+B(=(,+,%'%' @+!+@(,+,%',%'%L(B(>3#' ,%'@#)*%^,#&9'%$%@*(?+5%)*%R'+&' +!=(@+>a%&' ()$#"5]*(@+&R'*+='@#5#' +' +"I1(*%@*1"+R' &J' &%' %)*%),%5' !=%)+5%)*%' I1+),#' @#)$"#)*+,+&' @#5' #' @#)*%L*#' #),%' &%' ()&%"%5-'`'%=%'I1%',(*+'+&' #!#"*1)(,+,%&' %'+&' +5%+>+&R' %'#' 5#5%)*#' #!#"*1)#' !+"+'#' &%1' ,%&%)?#=?(5%)*#/ '
\'@#)*%L*#R'C#N%R' `'+I1%=%' #),%'#' @#5!1*+,#"' `' 15' #BN%@*#' ,#' I1#*(,(+)#/' \),%' +'
E)*%")%*' `' 15' #BN%@*#' ,#' I1#*(,(+)#/' \),%' +&' D%"+>a%&' 5+(&' N#?%)&' N]' )3#' @#)@%B%5' +' "%+=(,+,%' &%5' +5B#&/' H' #),%' #' @"%&@%)*%' ()*%"%&&%' )+' 1*(=(K+>3#' ,%' !=+*+$#"5+&' ,%' @#51)(@+>3#'D%)%"+=(&*+' )+' E)*%")%*' %'+' ,%B(=(,+,%'%@#)J5(@+'&1"D%5' @#5#' #!#"*1)(,+,%' !+"+'"%!%)&+"'+'=(D+>3#'%)*"%'+'+"I1(*%@*1"+'%'+'@(%,+,%/ '
G#)*1,#R'@#5#'?(5#&R')3#'`'+',(&!#)(B(=(,+,%',%'15+'*%@)#=#D(+'I1%'@#),1KR'!#"'&('
&JR'+#'&%1'&1@%&-'`')%@%&&]"(#R' B"%*1,#R' 15'5#*(?#'I1%'N1&*(V(I1%'+'&1+'1*(=(K+>3#/'HR')#' @+',+'8EG8R' @#)@=1A5#&'I1%' %&&%'5#*(?#' `'+'#!*(5(K+>3#' ,#&' !"#@%&&' %' +"*(@1=+>3#' ,+&' %I1(!+&'51=*(,(&@(!=()+"%&')#&'@#)@1"&' ,%'+"I1(*%@*1"+R'@#5'?(&*+'*+5B`5' :'()*%D"+>3#',+' @(%,+,%'@(?(='%'@#)&%I1%)*%'!"#5#>3#',+'!+"*(@(!+>3#'!^B=(@+/ '
H&*+' @#)@=1&3#' &J' $#(' !#&&A?%=' 5%,(+)*%' #' "%@#)C%@(5%)*#' ,+' @"%&@%)*%'
@#5!=%L(,+,%'I1%'%)?#=?%'+'@(%,+,%'@#)*%5!#"_)%+'%'I1%' &%'"%V=%@*%'()%?(*+?%=5%)*%')+' +"I1(*%@*1"+R' 5#*(?+,+' !%=+&' 5+(#"%&' )%@%&&(,+,%&' ,%' @#)$#"*#R' &%D1"+)>+'%' I1+=(,+,%')3#' &J' ,+' #B"+' %5' &(R' 5+&' *+5B`5' ,+'&1+' %)?#=?%)*%/' G#5' %$%(*#R' @#)&*+*]5#&' I1%' +' #B"+',%' +"I1(*%@*1"+' `' @+,+' ?%K'5%)#&' %)*%),(,+' @#5#' !%>+' (=+,+' !+"+' &%"' @+,+' ?%K'5+(&' ?(&*+' @#5#'!+"*%',#'@#5!=%L#' &(&*%5+',+'@(,+,%R'@1N#'%I1(=AB"(#' ,%!%),%',+'+@>3#' @##",%)+,+',%' *#,#&'#&'+@*#"%&'%)?#=?(,#&')+'&1+'@#)&*"1>3#/
CONCLUSÃO
'
6#('+&&(5'I1%'%)*%),%5#&'#'@#)@1"',%'+"I1(*%@*1"+-'@#5#'15+'#!#"*1)(,+,%'!+"+'
!"#5#?%"'%&*+'+@>3#'()*%D"+,+'%'#',%B+*%'%5' *#")#' ,+&'!#&&A?%(&' =1>a%&R' !+"*(@1=+"5%)*%' )%@%&&]"(#')#&'!"#N%@*#&'I1%'+)*%?M%5'D"+),%&'*"+)&$#"5+>a%&' ,#'%&!+>#'!^B=(@#/'6#(')%&*%' ,#5A)(#'I1%'"%@#)C%@%5#&'+'@"%&@%)*%'?#)*+,%'%5'()*%D"+"'+'@(%,+,%'@(?(=')+&',(&@1&&a%&' B"%'#'+5B(%)*%'@#)&*"1A,#R' +'"%&!#)&+B(=(,+,%',+&'+&@(+>a%&' %'!"]*(@+&' !"#V(&&(#)+(&')+' !"#5#>3#',%&&+'()*%D"+>3#'%R'B"%*1,#R'+')%@%&&(,+,%',%'"%@#)C%@%"'+'!+"*(@(!+>3#' !^B=(@+' @#5#' 15' !"#@%&' ?+)*+N#' !+"+' *#,+&' +&' !+"*%&' %)?#=?(,+&' @+!+K',%' +N1,+"' +' !"#5#?%"' 15+'5%=C#"'I1+=(,+,%',+'+"I1(*%@*1"+'%',#'+5B(%)*%'@#)&*"1A,#/ '
0%' $+@*#R' @#)&*+*]5#&' I1%' +' !"#5#>3#' ,+' !+"*(@(!+>3#' !^B=(@+' `' ,%$%),(,+' !#"'
?]"(#&' +1*#"%&' I1%' "%@#)C%@%5' )%=+' +' 5+(&b?+=(+' I1%' "%$%"(5#&/' 7#' %)*+)*#R' @#)&*+*]5#&' *+5B`5'I1%'%&&%'"%@#)C%@(5%)*#')3#'&%'*"+,1K')+'&1+'%$%@*(?+'+!=(@+>3#'!"]*(@+/ '
4%?%=#1b&%'+&&(5')%@%&&]"(#',%*%"5()+"'#&'@#),(@(#)+)*%&':'%$%@*(?+'(5!=%5%)*+>3#'
,+'!+"*(@(!+>3#'!^B=(@+R'B%5' @#5#' !#&&A?%(&'"%&!#&*+&' @+!+K%&',%'#&'5()(5(K+"'#1'%=(5()+"/' 8$%"(5#&' +&&(5' +' %L(&*M)@(+' ,%' ?]"(#&' %)*"+?%&' :' !+"*(@(!+>3#R' @#5#' #' @+"]@*%"' N#?%5' ,+' ,%5#@"+@(+' %' ,+'!"#V(&&3#',%'+"I1(*%@*#' %5' .#"*1D+=R'#'%=(*(&5#' %'#' (=+5%)*#'!"#V(&&(#)+=' ,+',(&@(!=()+' $+@%'+'#1*"+&' ]"%+&' ,#' @#)C%@(5%)*#' %' +#'!^B=(@#R' +' +1&M)@(+',%' 15' @#)*%L*#' !#=A*(@#' %' ()&*(*1@(#)+=' +,%I1+,#R' +' $+=*+' ,%' %L!%"(M)@(+' ,#' !^B=(@#' %5' 5+*`"(+' ,%' +"I1(*%@*1"+'%'+'&1+',%&@"%)>+')+&'%&*"1*1"+&'"%&!#)&]?%(&'!%=+'!"#5#>3#',+'!+"*(@(!+>3#R'#' "%@%(#' ,%' +*"+&' )#' &(&*%5+' !"#,1*(?#' %' +' %L@%&&(?+' C(%"+"I1(K+>3#' ,+' @#51)(@+>3#/' H5' "%&!#&*+' +' %&*%&' !"#B=%5+&' (),(@]5#&' !#&&A?%(&' 5%,(,+&' +' *#5+"R' @#5#' +' +,#!>3#' ,%' 15' 5#,%=#' ,%' %L%"@A@(#' !"#V(&&(#)+=' @%)*"+,#' )+' ()?%&*(D+>3#' 51=*(,(&@(!=()+"R' +' $#"5+>3#' ,#' @=(%)*%')#' &%)*(,#',%'=C%'+!"%&%)*+"'+'!+"*(@(!+>3#' @#5#'15' ()?%&*(5%)*#'+'=#)D#'!"+K#R' '+' @#""%@*+'+,%I1+>3#',#&'!"#@%&&',%'!+"*(@(!+>3#'+#'*(!#',%'%,(VA@(#'#1'%&!+>#'+'!"#N%@*+"R'+' ()*%D"+>3#' ,+' !+"*(@(!+>3#' !^B=(@+' %5' *#,+&' +&' $+&%&' ,%' !"#N%@*#R' %' +' +,#!>3#' ,%' 15+' %&*"+*`D(+' ,%' @#=+B#"+>3#' V=%LA?%=' %)*"%' !"#5#*#"%&' %' #' !^B=(@#R' %&*+),#' %&*%' +' !+"' ,#&' "%@1"&R'@#),(@(#)+)*%&'%'#BN%@*(?#&',#'!"#@%&',+'!+"*(@(!+>3#/ '
E,%)*(V(@]5#&' #&' !"#B=%5+&' ,%' @#51)(@+>3#'@#5#' 15+' "+K3#'!+"+' #' !+"@#'%&!A"(*#'
!+"*(@(!+*(?#'I1%'5#?%'+'@(%,+,%'I1+),#'&%'!"#@1"+'#',%B+*%'B"%'+'G(,+,%/'7#'%)*+)*#R'`' %&&+'5%&5+'@(%,+,%'I1%'1*(=(K+'%5'=+"D+'%&@+=+'+!=(@+>a%&'()$#"5]*(@+&',%'@+"]@*%"'=^,(@#R' %' $+K%5b)#' !#"I1%' %=+&' !%"5(*%5' 15+' @+!+@(,+,%' ,%' @#51)(@+>3#' %' ,%' ()*%"+@>3#' @+*(?+)*%&/ '
4%D"%&&]5#&' +&&(5' :&' +!=(@+>a%&' ()$#"5]*(@+' %' :' 8EG8' !+"+' @#)@=1("' I1%' +'
!+"*(@(!+>3#' !^B=(@+' !#,%' &%"' %$%@*(?+5%)*%' @#)&%D1(,+' 5%,(+)*%' +' 1*(=(K+>3#' ,%' $%""+5%)*+&' ,%' @#51)(@+>3#' +&&%)*%&' )+&' OEG' %' )+' E)*%")%*' @+!+K%&' ,%' ()*%D"+"' +' @#5!=%L(,+,%',#&'!"#@%&&R'+&'()#?+>a%&')+'5%*#,#=#D(+',%'!"#N%@*#'%'#&')#?#&'5`*#,#&',%' "%!"%&%)*+>3#'%'@#51)(@+>3#',%'!"#N%@*#R'@#)*%^,#&'%&&%)@(+(&',+'8EG8/
@II
@I<
'
.+"+' +=`5' ,#' @#)*%L*#' %' ,#' 5#*(?#R' +' @+!+@(,+,%' "%?%=#1b&%' +' *%"@%("+' %' ^=*(5+'
!+=+?"+b@C+?%',+'"%?(&3#' =(*%"]"(+'%$%@*1+,+')#'@+!A*1=#' H&*+,#',+'8"*%/' W#B' %=+'@#)@=1A5#&' I1%'+' 8EG8' ,%?%"]'&%"' @+!+K' ,%'@#51)(@+"' @#)*%^,#&',15' !#)*#',%'?(&*+' +"I1(*%@*J)(@#' %' )3#' +!%)+&' *%@)#=JD(@#R' ,%' $#"5+' +' $+@(=(*+"' +' &1+' @#5!"%%)&3#' !#"' !+"*%' ,%' 15' !^B=(@#' +=+"D+,#/' G#)@=1A5#&' I1%' +' @#51)(@+>3#' ,%' !"#N%@*#' %' ,#' &%1' @#)*%L*#' `' 15' $%)J5%)#' @#5!=%L#'I1%')3#',%!%),%'+!%)+&',%'I1%5'@"(+'+&' "%!"%&%)*+>a%&'5+&'*+5B`5',%'I1%5'+&' =MR'%')%&&%'&%)*(,#' "%@#)C%@%5#&' I1%'+&' ,($%"%)>+&' @1=*1"+(&'%'!"#V(&&(#)+(&'%)*"%'#&' ?]"(#&' =%(*#"%&',%&*+&'"%!"%&%)*+>a%&'()V=1%)@(+5'+'&1+'@+!+@(,+,%',%'+&' !%"@%B%"R'!+"*(@1=+"5%)*%' +&' 5+(&' +B&*"+@*+&' %' *`@)(@+&' @#5#' +&' !=+)*+&R' @#"*%&' %' #&' +=>+,#&/' 0%*%"5()]5#&' +&&(5' +' )%@%&&(,+,%' ,+' 8EG8' &%"' @+!+K' ,%' ()*%D"+"' ?]"(#&' 5`*#,#&' ,%' "%!"%&%)*+>3#' @#5!=%5%)*+"%&R' @+!+K%&' ,%' %&*(51=+"' #&' ?]"(#&' &%)*(,#&' C15+)#&' %' ,%' !"#5#?%"' +' +1*#)#5(+',#'1*(=(K+,#"'+*"+?`&',%'15+'5+(#"'()*%"+@*(?(,+,%',#&'5#,%=#&'%'"%!"%&%)*+>a%&/' 4%$%"(5#&' *+5B`5' +' (5!#"*_)@(+' ,+' "%!"%&%)*+>3#' ,#&' !"#N%@*#&' &1N%(*#&' +' ,(&@1&&3#' !^B=(@+' &%"' $%(*+'!#"' %)*(,+,%&' %L*%")+&R' !%"5(*(),#' +&&(5' 15+' =%(*1"+'5+(&' (5!+"@(+=',+&' "%!"%&%)*+>a%&'%'15+'@#5!+"+>3#'5+(&'%I1(*+*(?+'%)*"%'#&'!"#N%@*#&/ '
.#"' ^=*(5#R' @#)@=1A5#&' I1%' #&' 5`*#,#&' ,%' "%!"%&%)*+>3#' +' 1&+"' ,%?%5' &%"'
+,%I1+,#&' +#&' #BN%@*(?#&' ,+' @#51)(@+>3#R' ,%?%),#b&%' 1*(=(K+"R' *%),%)@(+=5%)*%R' "%!"%&%)*+>a%&' 5+(&' =JD(@+&' %' +B&*"+@*+&' I1+),#'&%' !"#@1"+' ()$#"5+"' +'@#)&*"1>3#' ,%'15+' #B"+',%'+"I1(*%@*1"+R' %' 1*(=(K+"'?+"(+,#&' *(!#&',%'"%!"%&%)*+>3#' @#5!=%5%)*+"%&'I1+),#' &%' !"%*%),%'=+)>+"'15+',(&@1&&3#'@"A*(@+'%5'*#")#',+&'=1>a%&'!"#!#&*+&9'@#)@=1A5#&'*+5B`5' I1%' %&&%&' 5`*#,#&' ,%?%5' &%"' +,%I1+,#&' +#&' ,%&*()+*]"(#&' ,+' @#51)(@+>3#R' ,%?%),#b&%' 1*(=(K+"' 5`*#,#&' ,%' "%!"%&%)*+>3#' !=1"+(&' %' @#5!=%5%)*+"%&' I1+),#' +' @#51)(@+>3#' `' ,("(D(,+' +' %&!%@(+=(&*+&R' %' 1*(=(K+"' 5`*#,#&' ,%' "%!"%&%)*+>3#' 5+(&' "%+=(&*+&' I1+),#' +' @#51)(@+>3#' `' ,%&*()+,+' +' )3#b%&!%@(+=(&*+&R' !"#@1"+),#' +' &1+' +"*(@1=+>3#' @#5' #1*"#&' 5`*#,#&',%'"%!"%&%)*+>3#'5+(&'@+!+K%&',%'%L!=(@+"'+'=JD(@+',#&'!"#N%@*#&/ '
G#5!"%%),%5#&'+&&(5'I1%'+'+"I1(*%@*1"+',(&!a%',%'5`*#,#&',%'"%!"%&%)*+>3#'@+,+'
?%K' 5+(&' %V(@+K%&' %' I1%' %&&%&' 5`*#,#&' !#,%5' %' ,%?%5' &%"' 1*(=(K+,#&' %5' +!=(@+>a%&' ()$#"5]*(@+&'I1%'=C%&'+15%)*%5'+'()*%"+@*(?(,+,%/'3#' %' +"*(@1=+>3#' ,#&' 1*(=(K+,#"%&' ,+' +!=(@+>3#' ()$#"5]*(@+ZR' #' ()*%"$+@%' YI1%' %)D=#B+"(+' (),(@+,#"%&' "%=+*(?#&' :'%L!"%&&3#' 5+(&' ,("%@*+',+' +!=(@+>3#R' B%5' @#5#' +' @+!+@(,+,%' ,%' +' @#5!"%%),%"' %' !%")+=(K+"ZR' +' %&*"1*1"+' YI1%' %)D=#B+"(+' (),(@+,#"%&' "%=+*(?#&' +#' $1)@(#)+5%)*#' %&*"1*1"+=' ,+' +!=(@+>3#' ()$#"5]*(@+R' ,%&(D)+,+5%)*%'+'&1+'@+!+@(,+,%',%'@#5!#&(>3#'!#"'5J,1=#&'%'!#&&(B(=(,+,%',%'+"*(@1=+>3#' @#5'#!%"+,#"%&' %L*%")#&'%L(&*%)*%&Z'%'#'@#)*%^,#'YI1%'%)D=#B+"(+' (),(@+,#"%&' "%=+*(?#&' +#' *(!#R' %&*"1*1"+' %'@+!+@(,+,%',%' !%&I1(&+' ,+'()$#"5+>3#' I1%'+'8EG8' ,%?%"(+' ,(&!#)(B(=(K+"Z/' G#)@=1A5#&' +&&(5' +' (5!#"*_)@(+' ,#' 1*(=(K+,#"' Y+' )%@%&&(,+,%' ,%&*%' @#)&*(*1("' +' &1+' (,%)*(,+,%' #)=()%' %' #' &%1' &%)*(,#' ,%' !%"*%)>+' :' "%,%ZR' +' (5!#"*_)@(+' ,+' ()*%"$+@%' Y+' &1+' @+!+@(,+,%',%'+*"+("'#1'+$+&*+"'#&'1*(=(K+,#"%&ZR' +'(5!#"*_)@(+',+'%&*"1*1"+'Y+'@#)@%!>3#',%' 15+' +!=(@+>3#' @#5#' 15' #BN%@*#' s?(?#t' @+!+K' ,%' %?#=1("' %' &%' "%=+@(#)+"' @#5' #1*"+&' +!=(@+>a%&Z'%'+'(5!#"*_)@(+',#'@#)*%^,#'Y&%5' #' I1+=')3#' !#,%'%L(&*("'8EG8R' %'I1%',%?%' &%"' %)*%),(,#' )#' @#)*%L*#' ,+'v%B' e/jR'#),%' %=%'`'!"#,1K(,#'!%=#&' !"J!"(#&' 1*(=(K+,#"%&' I1%' &%' "%=+@(#)+5'%)*"%'&('%'@#5'#&'&%1&'@#)*%^,#&Z/ '
H&*%&' I1+*"#' *%5+&' $#"+5' %)*3#' ()*%D"+,#&' )15+' $"+5%S#"Q' ,%' +)]=(&%' I1%' &%'
*"+,1K(1' )15' 5#,%=#' ,%' 5+*"(K' !+"+' #' "%D(&*#' ,+&' "%&!#&*+&' +#&' (),(@+,#"%&' !+"+' #' ,%&%)?#=?(5%)*#' ,+' 8EG8/' H&&+' $"+5%S#"Q' !%"5(*(1' +' +"*(@1=+>3#' ,%' ,(?%"&' @#)@%(*#&R' @#5#'#'N]'"%$%"(,#' *%5+'Y%)*%),(,#' @#5#' 15+'1)(,+,%'=JD(@+',%'%)I1+,"+5%)*#',%',#(&'#1' 5+(&' (),(@+,#"%&ZR' #' (),(@+,#"' Y%)*%),(,#' @#5#' 15+' @+"+@*%"A&*(@+' ,%' #",%5' I1+=(*+*(?+' :' I1+=' +' 8EG8' ,%?%"(+' ,+"' "%&!#&*+ZR' +' $#)*%' Y%)*%),(,+' @#5#' +' #"(D%5' ,%' 15+' #1' 5+(&' "%&!#&*+&'@#)@"%*+&'+'15'#1'5+(&'(),(@+,#"%&ZR'+'?+"(]?%='Y%)*%),(,+'@#5#'%&&+'"%&!#&*+Z'%'#' "%I1(&(*#' $1)@(#)+=' Y%)*%),(,#' @#5#' 15+' ,%V()(>3#' !"%@(&+' ,%' 15+' $1)@(#)+=(,+,%' +' (5!=%5%)*+"' )+' 8EG8R' ,%*%"5()+,+' !+"+' @+,+' (),(@+,#"' %' *%),#' %5' @#)&(,%"+>3#' +&' !#&&A?%(&'?+"(]?%(&Z/
@IB
@3#' ,%' +!=(@+>a%&' %L(&*%)*%&' @#5#'
B+&%R' $#(' !#&&A?%=' @#)@=1("' ,%K' (),(@+,#"%&' %&&%)@(+(&' !+"+' #' ,%&%)?#=?(5%)*#' ,+' 8EG8-' @+!+@(,+,%' ,%' "%D(&*#' ,%' 1*(=(K+,#"%&' YI1%' &%' !"%),%' @#5' +' )%@%&&(,+,%' ,%' !%"5(*("' +#&' 1*(=(K+,#"%&' "%D(&*+"%5b&%')+'+!=(@+>3#R'@"(+),#' +A'+'&1+'(,%)*(,+,%'#)=()%')%@%&&]"(+'!+"+'+' ?(&1+=(K+>3#' %' ()*%"+@>3#' @#5' #&' @#)*%^,#&' %' #1*"#&' 1*(=(K+,#"%&Z9' @+!+@(,+,%' ,%' %&*"1*1"+>3#' ,%' D"1!#&' ,%' 1*(=(K+,#"%&' YI1%' ,(K' "%&!%(*#' :' )%@%&&(,+,%' ,%' %&*"1*1"+"' #&' 1*(=(K+,#"%&' !#"' D"1!#&R' !%"5(*(),#' +&&(5' +' ,(&*"(B1(>3#' ,%'@+!+@(,+,%&' %'!%"5(&&a%&R' %' +' +,%I1+>3#' ,#&'@#)*%^,#&'+',%*%"5()+,#&' *(!#&' ,%'1*(=(K+,#"%&Z9'$+@(=(,+,%',%'()*%D"+>3#' %5' &(&*%5+&',%' (,%)*(V(@+>3#'%L(&*%)*%&' YI1%'&%'"%$%"%':')%@%&&(,+,%',%R'!#"' 15'=+,#R'$+@(=(*+"' #' +@%&' :' +!=(@+>3#R' %R' !#"' #1*"#R' @#5' +' )%@%&&(,+,%' ,%' !"#5#?%"' 15+' 1*(=(K+>3#' &`"(+' ,+' 5%&5+R' ,%&(D)+,+5%)*%' )#' @15!"(5%)*#' ,%' $1)>a%&' I1%' %L(N+5' +' "%&!#)&+B(=(K+>3#' ,#&' &%1&' +D%)*%&Z9' @+!+@(,+,%' ,%' %&*"1*1"+>3#' ,%' @("@1(*#&' ,+' ()$#"5+>3#' YI1%' &%' "%!#"*+' :' )%@%&&(,+,%' ,%' %&*+B%=%@%"' #&' !"#@%&&' %' +' !+&&+D%5' ,+' ()$#"5+>3#' %)*"%' D"1!#&' ,%' 1*(=(K+,#"%&' )#' ,%@#""%"' ,%&&%' !"#@%&Z9' @+!+@(,+,%' ,%' !%")+=(K+>3#' ,+' ()*%"$+@%' YI1%' @#5!"%%),%' +' )%@%&&(,+,%' ,%' @+*(?+"' #' 1*(=(K+,#"' %'$#")%@%"b=C%' 15' !"#,1*#' +,%I1+,#' :&' &1+&' )%@%&&(,+,%&R' !%"5(*(),#b=C%' +=*%"+"' ,%*%"5()+,#&' +&!%@*#&' ,+' !"J!"(+' +!=(@+>3#Z9' $+@(=(,+,%' ,%'@#5!"%%)&3#',+'()*%"$+@%' YI1%'"%5%*%'!+"+'+' )%@%&&(,+,%',%'!"#!#"@(#)+"' +#' 1*(=(K+,#"' 15+' +!=(@+>3#' @+!+K' ,%' *"+)&5(*("' #&' @#)*%^,#&' @#5' @=+"%K+' %' &%5' "1A,#' #1' ,(&*"+@>a%&' I1%' (5!%>+5' #1' !"%N1,(I1%5' +' *"+)&5(&&3#' ,+' 5%)&+D%5Z9' @+!+@(,+,%' ,%' @#5!#&(>3#'5#,1=+"'YI1%'(),(@(+'+')%@%&&(,+,%',%',%&%)?#=?%"'15+'+!=(@+>3#'@#5!#&*+'!#"' #BN%@*#&' ()*%"=(D+,#&' 5+&' !#&&A?%(&' ,%' @#)V(D1"+"' +1*#)#5+5%)*%R' @#)@%B%),#' +' +!=(@+>3#' ()$#"5]*(@+' @#5#' 15' *#,#' @#5!#&*#' !#"' ,(?%"&+&' !+"*%&' ()*%"=(D+,+&' I1%' !#,%5R' +' ,+,#' 5#5%)*#R' &%"' "%5#?(,+&' #1' +,(@(#)+,+&' &%5' !"%N1AK#' ,+' +!=(@+>3#' D=#B+=Z9' @+!+@(,+,%',%' ()*%D"+>3#' ,%' #!%"+,#"%&' %L*%")#&' YI1%' &%' "%=+@(#)+' @#5' +' )%@%&&(,+,%' ,%' +"*(@1=+"' ,%*%"5()+,#&' &%"?(>#&' ,(&!#)(B(=(K+,#&' !#"' %)*(,+,%&' %L*%")+&' )+' E)*%")%*' %' @+!+K%&' ,%' %L%@1*+"' %V(@+K5%)*%' ,%*%"5()+,+&' *+"%$+&R' %?(*+),#' +&&(5' #' ,%&!%",A@(#' ,%' *%5!#' %' "%@1"&')#' ,%&%)?#=?(5%)*#' ,%'$%""+5%)*+&'I1%'N]' &%'%)@#)*"+5' ,(&!#)A?%(&'%'+@%&&A?%(&Z9' @+!+@(,+,%',%'%L(B(>3#' ,%'@#)*%^,#&' YI1%' &%'*"+,1K')+')%@%&&(,+,%',%',%*%"5()+"'I1+(&'#&' @#)*%^,#&'I1%'+'8EG8',%?%"]',(&!#)(B(=(K+"'+#&'&%1&'1*((K+,#"%&Z9'%R'V()+=5%)*%R'@+!+@(,+,%' ,%'%&*"1*1"+>3#' %' !%&I1(&+' ,%' @#)*%^,#&' YI1%' &%'5+)($%&*+' )+' )%@%&&(,+,%',%'#$%"%@%"' #&' @#)*%^,#&' +#&' 1*(=(K+,#"%&' ,+' $#"5+' 5+(&' +@%&&A?%=' !#&&A?%=R' 1=*"+!+&&+),#' +' B+""%("+' ,+' 5%"+' #"D+)(K+>3#' !#"' ,("%@*#"(+&' %' #$%"%@%),#' @#)*%^,#&' %&*"1*1"+,#&' )15+' "%,%' ,%' @#)@%(*#&Z/ '
8&' "%&!#&*+&' @#)@"%*+&' +' %&*%&' (),(@+,#"%&' $#"+5' %)*3#' "%D(&*+,+&' )+' 5+*"(K' @1N+'
@#)V(D1"+>3#',%@#""%1R'@#5#'?(5#&R',+'"%&*"1*1"+>3#' %5'D"%=C+',#&' @#)@%(*#&',%*%"5()+,#&' )+'$"+5%S#"Q'+)+=A*(@+/
CONCLUSÃO
'
0%*%"5()+5#&' +&&(5' (),(@+,#"%&' !+"+' #' ,%&%)?#=?(5%)*#' ,+'+!=(@+>3#' ()$#"5]*(@+'
5+&R'B"%*1,#R' @"(+5#&' 15+'5+*"(K' @+!+K' ,%'D1(+"' #' )#&' !%"@1"' )+' !"#@1"+' ,%' 5+(&/' ;%,(+)*%'+'+)]=(&%',%'?]"(+&'+!=(@+>a%&' %L(&*%)*%&')#'5%"@+,#'+$%"(5#&'%'"%D(&*]5#&'+&'&1+&' "%&!#&*+&'+'%&&%&'5%&5#&'(),(@+,#"%&/ '
8' 8EG8'*%5' I1%'+!"%),%"' @#5' %&*+&' +!=(@+>a%&R' !#(&' #&' !"J!"(#&' !"()@A!(#&' I1%'+&'
5#?%5' &3#' +I1%=%&' ,%' I1%' )%@%&&(*+5#&/'73#' $#('!#"'+@+'I1%' %&*+&' +!=(@+>a%&' D%)`"(@+&' $#"+5'@#=#@+,+&' =+,#' +'=+,#'@#5'+!=(@+>a%&' %&!%@AV(@+&',("(D(,+&' +#'5%"@+,#',#'@#)@1"',%' +"I1(*%@*1"+9'+'%&*"+*`D(+'&%"?(1'!+"+' @#)&*+*+"'I1%'+&'^=*(5+&' +(),+'$1)@(#)+5' +I1`5' ,+&' !#&&(B(=(,+,%&' I1%' #' @#5!1*+,#"'%' +' E)*%")%*' !%"5(*%5-')+'5+(#"(+' ,#&' @+&R' +'+!=(@+>3#' !+"+' @#)@1"&' ,%' +"I1(*%@*1"+'+,#!*+' 15' !+!%='!+&&(?#'!+"+' @#5' #' 1*(=(K+,#"R'$#")%@%b=C%' #&' @#)*%^,#&' ,%'$#"5+'!#1@#' ()*1(*(?+R' %')3#'=C%'#$%"%@%'C(!J*%&%&',%' @#51)(@+"' !+"+'+=`5' ,%'15'%),%"%>#',%'%5+(=/ '
O%"5()+5#&' %&*+' 0(&&%"*+>3#' +V("5+),#' +' )#&&+' @"%)>+' ,%' I1%' +&' +!=(@+>a%&'
()$#"5]*(@+&' @#)*()1+"3#'+'()V=1%)@(+"'+'$#"5+',%'@#)@%B%"'%'@#51)(@+"'+"I1(*%@*1"+R',%&*+' ?%KR' ,%'$#"5+' 5+(&' +@%&&A?%=' %' +' 15' !^B=(@#' 5+(&' +=+"D+,#/' W%5' !%",%"' +&' I1+=(,+,%&' %' +' +1*#)#5(+' ,+' ]"%+' ,(&@(!=()+"' ,%' #),%' #&' #"(D()]"(#&R' ,%?%5#&' +B"+>+"' +' 51=*(,(&@(!=()+"(,+,%'@#5#'15+'#!#"*1)(,+,%'!+"+'@"(+"'=1>a%&'%'"%&!#&*+&'+#&'!"#B=%5+&' ,+'@(%,+,%' @#)*%5!#"_)%+/' 8' !+"*(@(!+>3#' !^B=(@+' !#&&1(R' %5' %&&M)@(+R'+',(&!#)(B(=(,+,%' !+"+'+'+B"+>+"/ '
8@"%,(*+5#&'I1%R'!+"+'#'&1@%&',#'084GR'*%#"(+'%'!"]*(@+',%?%5'&%"'*"+B+=C+,+&'%5'
@#)N1)*#-'%&*+'%&*"+*`D(+'N]'&%'"%?%=#1'!"#?%(*#&+'!+"+'+'!"%&%)*%'0(&&%"*+>3#' )+'5%,(,+'%5' I1%'+'%L!%"(5%)*+>3#'!"]*(@+',%'+=D15+&' ,+&'+!=(@+>a%&'I1%'%&*1,]5#&R')#5%+,+5%)*%')+' @"(+>3#' ,#&' !"#*J*(!#&' !+"+' +' !=+*+$#"5+' @#=+B#"+*(?+' ,#' !"#N%@*#' ,#' Hb2%+")()D' G+$`' )#' !8[&11($$&13.&4
REFERÊNCIAS
@3#' $#"*%{' %' {+&&()+*1"+' ,(D(*+=' I1+=(V(@+,+{Ä' /' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-ooSSS/@+"*+#,%@(,+,+#/!*o(),%L/!C!Ä' #!*(#)á@#5à@#)*%)*F*+&Qá?(%SF(,ágnFE*%5(,' ágiF=+)Dá!* 8=B%"*R'F'.+&&5#"%/'YejjnZ/![-7=/:!E$=-&!$.0!6$#2/:/6$2/(.h!Z!=/2$2-#&!#&E/&'!"(#!2,&!1:(22/1,! ;(E.%&.2/'W@#*=+),-'W@#**(&C'T#?%")5%)*'W#@(+='4%&%+"@C/ 8=%L+),%"/' YdqmjZ/' ^(2&1! (.! 2,&! 13.2,&1/1! ("! "(#%4! G+5B"(,D%R' ;+&&+@C1&%**&-' z+"?+",' c)(?%"&(*P'."%&&/'Y\"(D()+='S#"Q'!1B=(&C%,'dqlhZ 8=?%&/'YejjdZ/'[=$.&$%&.2(!:(=$7(#$2/E(!&%!:(.2&`2(1!0&!#&;&.$TF(! -#7$.$4!.#"*#-'68c.'o' 6Hc.'Y;%&*"+,#'%5'.=+)%+5%)*#'%'."#N%@*#',#'85B(%)*%'c"B+)#Z/ 8")&*%()/' YdqlqZ/' 8' =+,,%"' #$' @(*(K%)' !+"*(@(!+*(#)/' v(-#.$=! ("! 2,&! Z%/:$.! 5.12/2-2&! ("! [=$..R'nCYhZ/ 8"I1(*%@*15/' YejdjZ/' 8"I1(*%@*15-' 8"@C(*%@*1"%' @#5!%*(*(#)&' +),' %?%)*&/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%'C**!-ooSSS/+"I1(*%@*15/@#5o(),%L/!C! 8&@C%"/'YdqqlZ/'R&2$6(=/1h!Z::$!0(!"-2-#(!0$!:/0$0&4!\%("+&-'G%=*+/ 81"(D(/' YejjeZ/' 2(,+),#' @#5' +' @(,+,%' ,(D(*+=' ,%///' f1%' $1*1"#Ä' E)' 8$#)' F' 61"*+,#' YH,&/ZR' Z#G-/2&:2-#$!&!1(:/&0$0&!0$!/."(#%$TF(4!.#"*#-';()(&*`"(#',+'G1=*1"+/ 81*#,%&QR' E)@/' YejjqZ/' 81*#,%&Q' $"%%SC%%=/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-oo $"%%SC%%=/+1*#,%&Q/@#5o 81*#,%&QR' E)@/' Yejdj+Z/' 81*#,%&Q' +"@C(*%@*1"%' B1(=,()D' ()$#"5+*(#)' 5#,%=()D' $*S+"%/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-oo1&+/+1*#,%&Q/@#5o+,&Qo&%"?=%*o!@o(),%LÄ &(*%E0ádegddeF(,ágmndngd 81*#,%&QR' E)@/' YejdjBZ/' 81*#,%&Q' b' +1*#,%&Q' B1KK&+S/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-oo1&+/+1*#,%&Q/@#5o+,&Qo&%"?=%*o!@o(),%LÄ&(*%E0ádegddeF(,áehjmnqn y+"Q%"b.=155%"/'YejjhZ/'O1"()D'5+@C()%&'Y&*+)$#",'%)@P@=#!%,(+'#$'!C(=#!CPZ/'É.]D()+',+' E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%'C**!-oo!=+*#/&*+)$#",/%,1o%)*"(%&o*1"()Db5+@C()%o y%+1"%D+",/'YdqqlZ/'y%*S%%)'5#,%")(*P'+),'!#&*5#,%")(*P/'E)'G+5!B%=='F'6+()&*%()'YH,&/ZR' ]&$0/.;1!/.!6=$../.;!2,&(#34!\L$#",R'c[-'y=+@QS%=='.1B=(&C()D/ y%)*=%P'WP&*%5&'E)@#"!#"+*%,/'YejdjZ/'y1(=,()D'()$#"5+*(#)'5#,%=()D'b'B%)*=%P'+"@C(*%@*1"%/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-ooSSS/B%)*=%P/@#5o%)b1&o!"#,1@*&oB%)*=%P â+"@C(*%@*1"%o y#P,R'F'GC+)/'YejjeZ/'.=+@%5+Q()D'*##=&'$#"'@#551)(*P'+@*(#)/'É.]D()+',+'E)*%")%*Ñ'4%*("+,#' ,%'C**!-ooSSS/&1&*+()+B=%/#"Do.=+@%5+Q()Dà?d/!,$
REFERÊNCIAS
y1=5%"/' YejjdZ/' z#S' @+)' @#5!1*%"' &(51=+*%,' ?(&1+=(K+*(#)&' #$' *C%' B1(=*' %)?("#)5%)*' $+@(=(*+*%' B%**%"' !1B=(@' !+"*(@(!+*(#)' ()' *C%' !=+))()D' !"#@%&&Ä' \)=()%' .=+))()D' 3#'@(?(='/'E)'8$#)'F' 61"*+,#'YH,&/ZR'8"I1(*%@*1"+'%'@(%,+,%',+'()$#"5+>3#/'.#"*#-';()(&*`"(#',+'G1=*1"+/ E7GE/' Yejjn+Z/' y8WH' /' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-ooSSS/B+&%/D#?/!*oB+&%o .+D()+&o,%$+1=*/+&!L E7GE/'YejjnBZ/'G#)@1"',%'@#)@%!>3#'b'V=1L#D"+5+/'É.]D()+',+'E)*%")%*Ñ'4%*("+,#' ,%'C**!-oo SSS/B+&%/D#?/!*oG#)C%@+GG.o6=1L#D"+5+&oGG.àG#)@1"äejG#)@%!@+#/!,$ E7GE/'Yejjn@Z/'\'I1%'`' 15'@#)@1"',%'@#)@%!>3#Ä' É.]D()+',+'E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%' C**!-oo SSS/B+&%/D#?/!*o$+I&o.+D()+&o$+I0%*+(=/+&!LÄ(,$+Iáge 3#' !^B=(@+/' .#"*#-' 6+@1=,+,%' ,%' 8"I1(*%@*1"+' ,+' c)(?%"&(,+,%' ,#' .#"*#' Y."#?+' 6()+=' !+"+' 2(@%)@(+*1"+' %5' 8"I1(*%@*1"+Z/ .%"%("+R' F' O#S)&%),/' YejdjZ/' G+&%' &*1,(%&' #)' *C%' 1&%' #$' !+"*(@(!+*#"P' @#5!1*%"bB+&%,' *%@C)(I1%&/' E)' 3#/' E)' 8$#)' F' 61"*+,#' YH,&/ZR' Z#G-/2&:2-#$! &! 1(:/&0$0&! 0$! /."(#%$TF(4! .#"*#-' ;()(&*`"(#',+'G1=*1"+/ W#=(,' E"(&' O%@C)#=#D(%&/' YejdjZ/' OC%+' "%),%"' $"#)*!+D%/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-ooSSS/*C%+"%),%"/@#5o@5&o W!(==%"/' YejjlZ/' G#"!#&R' %&!+>#&' %' "%V=%L(?(,+,%/' E)' 8$#)' F' 61"*+,#' YH,&/ZR' Z#G-/2&:2-#$! g! %XG-/.$!&!:(#6(!g!.(2$1!1(7#&!$1!.(E$1!2&:.(=(;/$1!.$!$#G-/2&:2-#$4!.#"*#-'68c.'.1B=(@+>a%&/ W*15B=%c!#)/' Yejdj+Z/' W*15B=%1!#)/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-oo SSS/&*15B=%1!#)/@#5o&*15B=%"&o5+PQ)#SoÄ!"%á=#D() W*15B=%c!#)/' YejdjBZ/' W*15B=%1!#)' *%@C)#=#DP/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-oo SSS/&*15B=%1!#)/@#5o*%@C)#=#DPo OC%' .=#)%' 6#1),+*(#)/' YejdjZ/' vC+*' (&' !=#)%Ä' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-oo !=#)%/#"Do+B#1*o
REFERÊNCIAS
OC%'W1),+P'O(5%&/'YejjnZ/'v+(*()D'$#"'*C%'()*%")%*'5%=*,#S)/'É.]D()+',+'E)*%")%*Ñ'4%*("+,#' , %' C * * ! - o o * % @ C ) # = # D P/ * ( 5 % & # ) = ( ) % / @ # / 1 Q o * # = o ) % S & o * % @ C à + ) , à S% B o * C % à S% B o +"*(@=%hemdnmq/%@% OC(",' W*"%%*' W#*S+"%' E)@/' Y)/,/Z/' W%)*%-' OC%' +@+,%5(@' "%$%"%)@%' 5+)+D%"' $#"' 5+@' \W' r/' É.]D()+',+'E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%'C**!-ooSSS/*C(",&*"%%*$*S+"%/@#5o&(*%o,#S)=#+,/C*5= O(==/' YejjiZ/' OC%' )%D#*(+*(#)' #$' C#!%/' E)' 3#',%'D%&*3#'B(B=(#D"]V(@+'W%)*%/ 6(D/'jg-'E)*%"$+@%',+'+!=(@+>3#',%'%,(>3#',%'*%L*#'.+D%&/ 6(D/'jh-'E)*%"$+@%',+'+!=(@+>3#',%'%,(>3#',%'*%L*#'.+D%&/ 6(D/'ji-'E)*%"$+@%',#'&(&*%5+'#!%"+*(?#';+@'\Wr/ 6(D/'jl-'E)*%"$+@%',+'+!=(@+>3#',%'@"(+>3#',%'5+!+&'5%)*+(&'r;(),/ 6(D/'jm-'E)*%"$+@%',+'+!=(@+>3#',%'@"(+>3#',%'5+!+&'5%)*+(&'r;(),/ 6(D/'jn-'E)*%"$+@%',+'+!=(@+>3#',%'@"(+>3#',%'5+!+&'5%)*+(&'r;(),/ 6(D/'jq-'E)*%"$+@%',+'+!=(@+>3#',%'@"(+>3#',%'5+!+&'5%)*+(&'r;(),/ 6(D/'dj-'E)*%"$+@%',+'+!=(@+>3#',%'@"(+>3#',%'5+!+&'5%)*+(&'r;(),/ 6(D/'dd-'E)*%"$+@%',+'+!=(@+>3#',%'@"(+>3#',%'5+!+&'5%)*+(&'r;(),/ 6(D/' de-' 6"(%,"(@C' ;(%&@C%"' E)&*(*1*%' $#"' y(#5%,(@+=' 4%&%+"@C' YejjqZ/' 7%1"#)' ()' *C%' +5PD,+=+R'*C%'$%+"' @%)*%"' ()'*C%'B"+()/'É.]D()+',+' E)*%")%*Ñ'4%*("+,#' ,%'C**!-ooSSS/$5(/@Co )%S&o"%=%+&%&o+"*(@=%&o,#@&o=1*C(/jqjqdmo6;Eà)%1"#)à+5PD,+=+/N!D 6(D/'dg-'\.OH'."#N%@*'YejjgZ/'E)*%")%*'5+!/'É.]D()+',+'E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%'C**!-oo#!*%/#"Do 5+!&o 6(D/' dh-' z(DCS+PR' y+)DQ#QR' OC+(=+),/' YejdjZ/' z(DCS+PR' B+)DQ#QR' *C+(=+),/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%'C**!-oo$+"5h/&*+*(@/V=(@Q"/@#5ogdhioeqgnggdilgàdmhg,eBhj@à#/N!D 6(D/' di-' 01))%' YejjeZ/' ;]I1()+' ,%' *1"()D/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-oo SSS/%@&/&P"/%,1o$+@1=*Po$+S@%**oC+),#1*&oS%B!+D%&o@#"%*%@C)#=#D(%&/C*5 6(D/' dl-' 0+?%P' Y)/,/Z/' ;]I1()+' ,%' *1"()D/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-oo +*1"()D5+@C()%/@#5o(),%L/!C! 6(D/' dm-' v(Q(5%,(+' Y)/,/Z/' H0p8G/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-oo 1!=#+,/S(Q(5%,(+/#"DoS(Q(!%,(+o@#55#)&ohoh%oH0p8G/!)D 6(D/' dn-' 7#"*C' G+"#=()+' W*+*%' 7#"*C' G+"#=()+' c)(?%"&(*P' Y)/,/Z/' ;&b0#&/.)D/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%'C**!-ooSSS/%#&/)@&1/%,1o%ddio*%&*o(5+D%&o5&b,#&/!)D 6(D/' dq-' ;1==%"b."#?%' Y)/,/Z/' WQ%*@C!+,/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-oo SSS/5!"#?%/,%o,(!=#5oà5%,(+oV(Dg/dàWQ%*@C!+,/N!D 6(D/'ej-'z1"=%P'Y)/,/Z/'81*#@+,'e/dn'$"#5' dqni/'É.]D()+',+'E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%'$"#5' C**!-oo SSS/V=(@Q"/@#5o!C#*#&oB*=ogqmenmnlmho()o&%*bmedimljjdhjqehqemo 6(D/' ed-' [+=+P' YdqnmZ/' v#"=,?(%S-' 8)' ()*%D"+*%,' D%#5%*"(@b5#,%=()Do' ,"+$*()D' &P&*%5/' G#5!1*%"'T"+!C(@&'+),'8!!=(@+*(#)&R'EHHHR'mYeZ/
REFERÊNCIAS
6(D/' ee-' 81*#,%&Q' Y)/,/Z/' 81*#,%&Q' "%?(*' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ/' 4%*("+,#' ,%' C**!-oo SSS/51),#+"I1(*%@*#)(@#/@#5oS!b@#)*%)*o1!=#+,&oejjqojlo(5+D%jjq/N!D 6(D/' eg-' y+"+)' YdqlhZ/' G%)*"+=(K%,R' ,%@%)*"+=(K%,' +),' ,(&*"(B1*%,' )%*S#"Q&/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' $"#5' C**!-oo&(*%&/D##D=%/@#5o+o!"%#@@1!+*(#)&/#"Doh*Cb$#"5b(@*o z#5%oh*Cäej6#"5äejEGOäg8äej=%&)äejh 6(D/' eh-' 8,?+)@%,' 4%&%+"@C' ."#N%@*&' 8D%)@P' Y84.8Z' YdqmmZ/' 84.87HO' =#D(@+=' 5+!' @("@+' dqmm/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-oo+"@C(?%/@#5!1*%"C(&*#"P/#"Do"%"@%&o&*(==b (5+D%o8"!+)%*o84.8)%*2#D(@+=dqlqbmq/djelhlmjho 84.8)%*S#"Q=#D(@+=;+"@Cdqmm/djelmegiq/=D/N!D 6(D/'ei-'0(+D"+5+'@"(+,#'!%=#'+1*#"',+'0(&&%"*+>3#/ 6(D/'el-'0(+D"+5+'@"(+,#'!%=#'+1*#"',+'0(&&%"*+>3#/ 6(D/' em-'E7GE'YejjnZ/'G#)@1"',%'@#)@%!>3#' b' V=1L#D"+5+/'É.]D()+' ,+'E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%' C**!-ooSSS/B+&%/D#?/!*oG#)C%@+GG.o6=1L#D"+5+&oGG.àG#)@1"äejG#)@%!@+#/!,$ 6(D/'en-'0+?(,)'YdqqnZ/'W!())()D'*C%'SC%%='#$'%5!#S%"5%)*/'É.]D()+',+'E)*%")%*Ñ'4%*("+,#' ,%' C**!-ooQ(*@C%)*+B=%&1&*+()+B(=(*P/@#5oS!b@#)*%)*o1!=#+,&oejjqojlo0+?(,)b W!())()DbSC%%=b+"*(@=%dqqn/!,$ 6(D/'eq-'8")&*%()'YdqlqZ/'8'=+,,%"'#$'@(*(K%)'!+"*(@(!+*(#)/'3#/ 6(D/'gd-'0(+D"+5+'@"(+,#'!%=#'+1*#"',+'0(&&%"*+>3#/ 6(D/'ge-'E)*%"$+@%',+'+!=(@+>3#',%'5#,%=+>3#'T##D=%'WQ%*@C1!/ 6(D/'gg-'E)*%"$+@%',+'+!=(@+>3#',%'5#,%=+>3#'T##D=%'WQ%*@C1!/ 6(D/'gh-'E)*%"$+@%',+'+!=(@+>3#',%'5#,%=+>3#'T##D=%'WQ%*@C1!/ 6(D/'gi-'E)*%"$+@%',+'+!=(@+>3#',%'5#,%=+>3#'T##D=%'WQ%*@C1!/ 6(D/'gl-'2+5B%"*'YejjdZ/';(%&'()'85%"(@+/';#)*"`+=-'GG;' 6(D/'gm-'8"I1(?#'!%&+=R'@%,(,#'!#"'.284H7R'8"I1(*%@*1"+R'H)D%)C+"(+'%'G#)&*"1@>a%&R'2,+/ 6(D/'gn-'6"+5!*#)'YejjeZ/'2%'G#"B1&(%"-'+"@C(*%@*' #$'*C%'*S%)*(%*C'@%)*1"P/' 7%S'w#"Q-'z+""P' 7/'8B"+5& 6(D/'gq-'T%"5+)#'YejjnZ/'8=,#'4#&&(-',"+S()D&/';(=+)#-'WQ("+ 6(D/'hj-'2+5B%"*'YejjdZ/';(%&'()'85%"(@+/';#)*"`+=-'GG; 6(D/'hd-'E5+D%5'@"(+,+'!%=#'+1*#"',+'0(&&%"*+>3#/ 6(D/'he-'0(+D"+5+'@"(+,#'!%=#'+1*#"',+'0(&&%"*+>3#/ 6(D/'hg-'0(+D"+5+'@"(+,#'!%=#'+1*#"',+'0(&&%"*+>3#/ 6(D/'hh-'0(+D"+5+'@"(+,#'!%=#'+1*#"',+'0(&&%"*+>3#/
@B@
@BD
6(D/'hi-'0(+D"+5+'@"(+,#'!%=#'+1*#"',+'0(&&%"*+>3#/ 6(D/' hl-' 0%&(D)B##5' YejjnZ/' 0%&(D)B##5' @#5!%*(*(#)&/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-ooSSS/,%&(D)B##5/@#5o%)Do 6(D/' hm-' 0%&(D)B##5' YejjnZ/' 0%&(D)B##5' @#5!%*(*(#)&/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-ooSSS/,%&(D)B##5/@#5o%)Do 6(D/' hn-' 0%&(D)B##5' YejjnZ/' 0%&(D)B##5' @#5!%*(*(#)&/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-ooSSS/,%&(D)B##5/@#5o%)Do 6(D/' hq-' 0%&(D)B##5' YejjnZ/' 0%&(D)B##5' @#5!%*(*(#)&/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-ooSSS/,%&(D)B##5/@#5o%)Do 6(D/' ij-' y1&*=%"' YejdjZ/' y1&*=%"-' 8"@C(*%@*1"%' @#5!%*(*(#)&R' %?%)*&' F' )%S&/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%'C**!-ooSSS/B1&*=%"/)%*o 6(D/' id-' y1&*=%"' YejdjZ/' y1&*=%"-' 8"@C(*%@*1"%' @#5!%*(*(#)&R' %?%)*&' F' )%S&/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%'C**!-ooSSS/B1&*=%"/)%*o 6(D/'ie-'8"I1(*%@*15'YejdjZ/'8"I1(*%@*15-'8"@C(*%@*1"%'@#5!%*(*(#)&'+),'%?%)*&/' É.]D()+',+' E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%'C**!-ooSSS/+"I1(*%@*15/@#5o(),%L/!C! 6(D/'ig-'8"I1(*%@*15'YejdjZ/'8"I1(*%@*15-'8"@C(*%@*1"%'@#5!%*(*(#)&'+),'%?%)*&/' É.]D()+',+' E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%'C**!-ooSSS/+"I1(*%@*15/@#5o(),%L/!C! 6(D/'ih-'G_5+"+' ;1)(@(!+=',#' .#"*#'YejjqZ/'T1(+',%'+!#(#-'W1B5(&&3#' #)=()%',#&'!"#@%&&/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!&-oo#)=()%/@5b!#"*#/!*o+*%),(5%)*##)=()%o 0#@15%)*#&oT1(+äej,%äej+&&()+*1"+äej,%äej,#@15%)*#&äej%5äej.06/!,$ 6(D/'ii-'8DM)@(+'!+"+'+';#,%")(K+>3#'8,5()(&*"+*(?+R'E./'YejjqZ/'.#"*+=',+'%5!"%&+/'É.]D()+' ,+'E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%'C**!&-ooSSS/!#"*+=,+%5!"%&+/!*o@?%o2#D()/+&!LÄ!+D%ád 6(D/' il-'T%%Q)%*R'E)@/' YejdjZ/' W#1"@%$#"D%'b' =#D()/' É.]D()+',+' E)*%")%*Ñ'4%*("+,#' ,%'C**!&-oo "@%$#"D%/)%*o+@@#1)*o=#D()/!C! 6(D/' im-' T##D=%' YejdjZ/' G#)*+&' ,#' T##D=%/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!&-oo SSS/D##D=%/@#5o 6(D/' in-'T%%Q)%*R'E)@/' YejdjZ/' W#1"@%$#"D%'b' =#D()/' É.]D()+',+' E)*%")%*Ñ'4%*("+,#' ,%'C**!&-oo "@%$#"D%/)%*o+@@#1)*o=#D()/!C! 6(D/'iq-'0(+D"+5+'@"(+,#'!%=#'+1*#"',+'0(&&%"*+>3#/ 6(D/'lj-'0(+D"+5+'@"(+,#'!%=#'+1*#"',+'0(&&%"*+>3#/ 6(D/' ld-' 4%+,()D' YejjqZ/' ;+Q()D' ,%&(D)' @#5!%*(*(#)' S#"Q' S(*C()'!"#@1"%5%)*' &*"1@*1"%&/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-ooSSS/@+B%/#"D/1Qo+"*(@=%&oS#"Q()DbS(*C()b !"#@1"%5%)*b&*"1@*1"%& 6(D/' le-'E7GE'YejjnZ/'G#)@1"',%'@#)@%!>3#' b' V=1L#D"+5+/'É.]D()+' ,+'E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%' C**!-ooSSS/B+&%/D#?/!*oG#)C%@+GG.o6=1L#D"+5+&oGG.àG#)@1"äejG#)@%!@+#/!,$ 6(D/' lg-'81*#,%&QR'E)@/' YejjnZ/' 81*#@+,'@#)*%L*1+='"(BB#)/'É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%' C**!-oo@#551)(*(%&/+1*#,%&Q/@#5o+5+o#"(DoB"àV(=%&o81*#G80djo81*#G80bejdjà(5Dàl/N!D
REFERÊNCIAS
6(D/' lh-' T##D=%' YejdjZ/' 8,(@(#)+"' 5()(+!=(@+>a%&' :' !]D()+' ()(@(+=/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-ooSSS/D##D=%/!*o(Do,("%@*#"PÄC=á!*b.OF"##*áo(DF(D*+Bá.]D()+ â()(@(+=F,!#&á*#! 6(D/' li-'T##D=%' YejdjZ/' ED##D=%/' É.]D()+',+'E)*%")%*Ñ'4%*("+,#' ,%'C**!-ooSSS/D##D=%/!*o(DÄ C=á!*b.O 6(D/'ll-'E)*%"$+@%',+'+!=(@+>3#'v#",!"%&& 6(D/'lm-'0(+D"+5+'@"(+,#'!%=#'+1*#"',+'0(&&%"*+>3#/ 6(D/'ln-'E)*%"$+@%',+'+!=(@+>3#',%'D%&*3#'B(B=(#D"]V(@+'W%)*%/ 6(D/'lq-'0(+D"+5+'@"(+,#'!%=#'+1*#"',+'0(&&%"*+>3#/ 6(D/' mj-'H?#=#R' 22G' YejdjZ/' H?#=#-' 8"@C(*%@*1"%' 5+D+K()%/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ'4%*("+,#' ,%' C**!-ooSSS/%?#=#/1&o 6(D/'md-'0(+D"+5+'@"(+,#'!%=#'+1*#"',+'0(&&%"*+>3#/ 6(D/'me-'v%B&(*%',+'8)1]"(+'#)=()%'Y%5',%&%)?#=?(5%)*#'!%=#'+1*#"',+'0(&&%"*+>3#Z 6(D/' mg-' \!%)' W#1@%' ;+**%"&R' E)@' YejdjZ/' z#5%' b' N##5=+x' HL*%)&(#)&' ,("%@*#"P/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%'C**!-oo%L*%)&(#)&/N##5=+/#"Do 6(D/' mh-' .=+*+$#"5+' @#=+B#"+*(?+' ,#' Hb2%+")()D' G+$`' y#*_)(@#' Y,%&%)?#=?(,+' !%=#' +1*#"' ,+' 0(&&%"*+>3#Z 6(D/' mi-' ;#"%("+' YejdjZ/' y"1)#' 5#"%("+/7%*' b' *+=Q&' +B#1*' +"*&' +),' *%@C)#=#DP/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%'C**!-ooSSS/B"1)#5#"%("+/)%*o 6(D/'ml-'T##D=%'YejdjZ/'OC%'D##D=%'5+!&'N+?+&@"(!*' 8.E' pg'b'D##D=%'5+!&' N+?+&@"(!*'8.E'pg'b' D##D=%' @#,%/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-oo@#,%/D##D=%/@#5o()*=o!*b.Oo+!(&o 5+!&o,#@15%)*+*(#)oN+?+&@"(!*o 6(D/'mm-'T##D=%'YejdjZ/'OC%'D##D=%'5+!&'N+?+&@"(!*' 8.E' pg'b'D##D=%'5+!&' N+?+&@"(!*'8.E'pg'b' D##D=%' @#,%/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-oo@#,%/D##D=%/@#5o()*=o!*b.Oo+!(&o 5+!&o,#@15%)*+*(#)oN+?+&@"(!*o 6(D/' mn-' T##D=%' YejdjZ/' T##D=%' %+"*C' 8.E' b' D##D=%' @#,%/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-oo@#,%/D##D=%/@#5o()*=o!*b.Oo+!(&o%+"*Co 6(D/'mq-'T##D=%'YejdjZ/'T##D=%'5+!&',+*+'8.E'b'D##D=%'@#,%/'É.]D()+',+'E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%' C**!-oo@#,%/D##D=%/@#5o()*=o!*b.Oo+!(&o5+!&o,#@15%)*+*(#)o5+!&,+*+o 6(D/'nj-'81*#,%&QR'E)@/'YejjqZ/'81*#,%&Q'$"%%SC%%=/' É.]D()+',+'E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%' C**!-oo $"%%SC%%=/+1*#,%&Q/@#5o 6(D/'nd-'81*#,%&QR'E)@/'YejjqZ/'81*#,%&Q'$"%%SC%%=/' É.]D()+',+'E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%' C**!-oo $"%%SC%%=/+1*#,%&Q/@#5o 6(D/'ne-'0+"@#';+D+K()%'YejdjZ/'0+"@#'5+D+K()%'jn/'É.]D()+',+'E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%'C**!-oo (&&11/@#5o,+"@#5+D+K()%o,#@&o,+"@#jn 6(D/'ng-'\8W47'YejdjZ/'H,(VA@(#',#'51&%1',#'@+""#'%=`@*"(@#/'É.]D()+',+'E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%' C**!-ooSSS/@#)@1"+&")/@#5o@#)@1"/+&!ÄE,ádjF+@*(#)áC#5%
@BE
@BF
6(D/'nh-'\8W47'YejdjZ/'H&@#=+'!"#$/'8D"A@#=+'@#),%'W/'y%)*#/'É.]D()+',+'E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%' C**!-ooSSS/@#)@1"+&")/@#5o@#)@1"/+&!ÄE,ádeF+@*(#)áC#5% 6(D/' ni-' 0%&(D)B##5' YejdjZ/' O(?#=(' +1,(#' dj*C' +))(?%"&+"P' ,%&(D)' @C+==%)D%/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%'C**!-ooSSS/,%&(D)B##5/@#5o*(?#=(+1,(#/C*5= 6(D/'nl-'8"I1(*%@*15'YejdjZ/'8"I1(*%@*15-'8"@C(*%@*1"%'@#5!%*(*(#)&'+),'%?%)*&/' É.]D()+',+' E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%'C**!-ooSSS/+"I1(*%@*15/@#5o(),%L/!C! 6(D/'nm-'8"I1(*%@*15'YejdjZ/'8"I1(*%@*15-'8"@C(*%@*1"%'@#5!%*(*(#)&'+),'%?%)*&/' É.]D()+',+' E)*%")%*Ñ'4%*("+,#',%'C**!-ooSSS/+"I1(*%@*15/@#5o(),%L/!C! 6(D/'nn-'E)*%"$+@%',+'+!=(@+>3#'0%=(@(#1&'+@%&&A?%='%5'C**!-ooSSS/,%=(@(#1&/@#5o 6(D/'nq-'E)*%"$+@%',+'+!=(@+>3#'0%=(@(#1&'+@%&&A?%='%5'C**!-ooSSS/,%=(@(#1&/@#5o 6(D/'qj-'E)*%"$+@%',+'+!=(@+>3#'0%=(@(#1&'+@%&&A?%='%5'C**!-ooSSS/,%=(@(#1&/@#5o 6(D/'qd-'E)*%"$+@%',+'+!=(@+>3#'0%=(@(#1&'+@%&&A?%='%5'C**!-ooSSS/,%=(@(#1&/@#5o 6(D/'qe-'E)*%"$+@%',+'+!=(@+>3#'0%=(@(#1&'+@%&&A?%='%5'C**!-ooSSS/,%=(@(#1&/@#5o 6(D/' qg-' W*15B=%c!#)' YejdjZ/' W*15B=%1!#)' *%@C)#=#DP/' É.]D()+' ,+' E)*%")%*Ñ' 4%*("+,#' ,%' C**!-ooSSS/&*15B=%1!#)/@#5o*%@C)#=#DPo
REFERÊNCIAS
G@C+;2#*D')$%#)= yE;'b'y1(=,()D'()$#"5+*(#)'5#,%=()D G80'b'G#5!1*%"b+(,%,',"+$*()D G880'b'G#5!1*%"b+(,%,'+"@C(*%@*1"+=',%&(D) G8;'b'G#5!1*%"b+(,%,'5+)1$+@*1"()D GG.'b'GJ,(D#',#&'G#)*"+*#&'.^B=(@#& 04'b'0(]"(#',+'4%!^B=(@+ TEW'b'T%#D"+!C(@'E)$#"5+*(#)'WP&*%5 3# WE'b'W#@(%,+,%',+'E)$#"5+>3# OEG'b'O%@)#=#D(+&',+'E)$#"5+>3#'%'G#51)(@+>3# vvv'b'v#"=,'v(,%'v%B
@BG