“Coma na casa en ningún lado“. Mantemento, cambio e identidade nunha fala rural

Share Embed


Descrição do Produto

“Coma na casa en ningún lado“ Mantemento, cambio e identidade nunha fala rural Xosé Luís Regueira Instituto da Lingua Galega – USC Gallæcia – III Congresso Internacional de Linguística Histórica

Socolingüística variacionista • Comunidades rurais: homoxéneas, estables, conservadoras (Fernández Ordóñez 2012). • Estudos de variación e cambio: lingua como obxecto. • Falantes innovadores /vs/ conservadores (reproducen repertorios lingüísticos)

Sociolingüística da terceira vaga • Terceira vaga da sociolingüística (Eckert 2012): – “The principal move in the third wave then was from a view of variation as a reflection of social identities and categories to the linguistic practice in which speakers place themselves in the social landscape through stylistic practice”. – Variación constrúe significados sociais, e así é unha forza de cambio social.

• Esta visión “emphasizes the role of the individual as an ‘active agent’ who is continually constructing ‘social meaning’” (Labov 2002).

Identidade en interacción • Identidade (Bucholtz & Hall 2005):

– “identity is the product rather than the source of linguistic and other semiotic practices and therefore is a social and cultural rather than primarily internal psychological phenomenon”

• Créase na interacción:

– “The linguistic resources that indexically produce identity at all these levels are therefore necessarily broad and flexible, including labels, implicatures, stances, styles, and entire languages and varieties. Because these tools are put to use in interaction, the process of identity construction does not reside within the individual but in intersubjective relations of sameness and difference, realness and fakeness, power and disempowerment”.

Falantes • Dous falantes do concello de Mazaricos

Falantes • 2 gravacións: 2013 e 2015. • Copropietarios dunha explotación gandeira (600 vacas) • A: 32 anos. Vai casar. • M: 37 anos. Casado, un fillo e unha filla. • Grav. 2015: 4 entrevistadores. Conversa conxunta 34 min + 2 conversas con dous entrevistadores.

Seseo • Seseo laminoalveolar (González 1991, datos de 1974-1976) • [s]: caza, casa, mozo • [ʃ] (~ [ʂ]): caixa, noxo • Fin de palabra [s̺] (~ [ʂ]): casas, mozos Estándar

“Seseo”

Innovador

[θ] [s̺]

[s]

[ʃ]

[ʃ] ~ [ʂ]



[s̺]

Sibilante /s/ 40

30

20

s Maz-H-A s Maz-H.M

dB

s gal H-apical 10

s H-alveol

0

-10

Hz

Sibilante /s/ 40

30

20

s Maz-H-A s Maz-H.M

dB

s H-Braga s H-Aveiro

10

s Maz-H-64

0

-10

Hz

Sibilante /s/ 40

30

20

s Maz-H-A s Maz-H.M

dB

s H-Braga 10

s H-Aveiro

0

-10

Hz

Sibilante /ʃ/ 40

30

20

x Maz-H64

dB 10

x Maz-H(2) x port-H(11)

0

-10

-20

Hz

Sibilante en coda – portugués (H 11) 40

30

20

x port-H(11)

dB 10

sf port-H(11) 0

-10

-20

Hz

Sibilante en coda-Maz (A M) 40

30

20

x Maz-H(2)

dB 10

sf Maz-H(2) 0

-10

-20

Hz

Sibilante en coda-Maz H64 40

30

20

x Maz-H64

dB 10

sf Maz-H-64 0

-10

-20

Hz

Aspiración de /s/ • /s/ + C en interior de grupo fónico: % [s̺]

Informante

% [ʂ]~[ ʃ]

% [h]

% elisión

Maz-M (N=154)

0,65

11,69

79,87

7,92

Maz-A (N=84)

1,19

17,86

76,19

4,76

[Maz-H64

48,39

3,23

51,61

0]

% [ʂ]

% [h]

Informante

% [s̺]

Dum-M65

1,49

47,76

50,75

Dum-H70

38,10

4,76

57,14

Aspiración de /s/ • Interior de palabra: – Maz-A: • 5 [h]: mi[h]mo (2), e[h]pós (2), ví[h]teste • 1 elisión: depós

– Maz-M: • 10 [h]: mi[h]mo (9), de[h]pós • 1 elisión: etivemos (cfr. tar: tivemos ‘estivemos’)

– Lexicamente restrinxida.

• Fin de grupo fónico: 0 aspiracións.

Gheada • Cambio: [ħ] ~ [h]  [x]

• Feás (Couceiro 1976), Verín (Taboada 1979), • Brión (Míguez 1996), Riós (Feijoo 2001), Cangas (González 2003).

• Maz-H: un gol [uŋˈhɔl], hai guerra ['aj'ɦɛrɐ]

-e paragóxico • Maz-M: 25 ex.:

– escasez-e, abrir-e, según-e, tes-e... | tes un bar | entre os-e... – mais tamén: antes-e, paradas-e, vacas-e, pequenos-e, Canarias-e...

• Maz-A: 17 ex.:

– traballar-e, comer-e... – temos-e, ibas-e.

• Pausas, interrupcións…

Dialectalismos e arcaísmos • [ŋk] ~ [ŋɡ]:

– Maz-M: nincún, domincos. – Maz-A: ningún, domingo.

• Ditongo ui: nuite, muito. • Artigo –lo, -la: da-lo atrasado, vivi-la vida, estalas 24 horas... • Verbos: haba ‘haxa’, (ti) sacaste… • Interpolación: Maz-A:

– a ver | eu | se un da coruña vén pa aquí | pos | igual non se adapta | como me eu adaptei aquí | e se eu vou pá coruña tampouco ||

Adaptacións e castelanismos • Adaptacións: – Maz-A:

• seseo: 17 casos de /θ/: cerca, mezclar, quince, cerveza, ración... • Gheada: 3 /ɡ/: Santiago, gústame, agosto.

– Maz-M: ningunha rexistrada.

• Castelanismos:

– Maz-A: EGB, colegio, ganaderos, estuvo, leite fresca, ejemplo, mensajeando… – Maz-M: EGB, siempre, octubre, ordeñar, escuela, valle, pienso, ecológico, genética, mantenimiento, desayunar...

Estándar e cultismos • Estándar: – Maz-A: de feito, caniña, imos... – Maz-M: gandeiros, custo, estiven, no Porto…

• Cultismos: – Maz-A: sector, procesos, proteína, instalacións, explotacións… – Maz-M: optaríamos, sectores, tar mui demandado, pasteurizar, os lácteos…

Lingua conservadora? • Trazos “conservadores” • Non estamos diante dunha variedade “conservadora” (reproducir un modelo de lingua herdado) senón que están a crear modelos novos, mantendo os elementos da súa lingua tradicional con diferentes graos de innovación e creando repertorios novos dentro da súa variedade.

Identidade local • Fortes lazos locais, mais tamén con outros lugares da comarca que non presentan eses trazos (e no mesmo lugar, cfr. Maz-H64): Santa Comba. • Maz-A estivo na construción en Málaga, viaxes a Francia e Finlandia. • Empresa moderna e competitiva. • Facebook, visitas de centros escolares, participación en asociacións comarcais, premios...

Empresa

Identidade local • Maz-A:

– a) a coruña | pa fóra || canarias | pa tódolos lados || barcelona | suíza... || (entrev: pero vós tiñades claro | bueno | eu... ||) como na casa en ningún lado || – b) é o que falábamos antes | coma na casa en ningún lado || e despós | tás nalgo que che gusta ||

• Maz-M: [visita a La Vendée, 1 semana] – – – – – –

M: Alí están atrasados de todo || A: [risas] EntrevJ: ¿ah si? || M – si || tan mui atrasados || A – [risas] M- alí non... | é todo comer todo pastas | lechuga sin vinagre | queixo | alí o que son é eles | producen queixo e cómese queixo ás tres horas || establos mui mal | establos mui malos || nós fomos más ben ver establos || pasamos más fame alí! ||

Local e estándar • entrev: ¿aquí tedes outras asociaciós | por exemplo de: | de gandeiros | de:... || • A: [...] é unha asociación de [h]anaderos || • M [...] Eso aféctanos porque tódolos [h]andeiros van producir todo o que queiran | e canto máis leite haba | menos vai valer no mercado || non é o mismo que se hai escaseze | pos-e: | ten un precio máis elevado no de po# no produto final ¿non? ||

Salto de escala • M: porque a genética | tá sempre mellorando en genética e en... | en patas | pa que duren un pouco máis | en vida produtiva | pero ó mismo tempo que che arree leite | que dee leite | porque tela pa eso || • [OFF] entrev.: Aquí fixestes unha inversión grande. M: O investimento foi importante, si.

Salto de escala • Blommaert (2010): “language patterns must be understood as patterns that are organized on different, layered (i.e. vertical rather than horizontal) scale-levels” i.e. “spatiotemporal frames interacting with one another”. • “The stratified and ordered nature of such indexical processes I have called, by analogy with Foucault’s ‘order of discourse’, orders of indexicality, and every (horizontal) space is filled with such orders of indexicality” (cf. Blommaert 2005: 69 ss).

Posición (stance) • Profesional. Non hai narrativas. Axentividade diluída (uso da 2ª persoa xenérica –aquí 3ª impersoal). Única implicación persoal: – M: Bueno | alí ahora | desde que un casa e ten fillos ten que ser onde queiran os rapazes || a ma-la muller || e: ti non sei se mandas algo se non mandas nada || pero bueno | tive# fómos-e más ben | tivemos-e nun-e | nun acuario | visitamos parques | (…)

Posición: regras da conversa entrevS: podémosche preguntar xa de último | se nos podes contar | como foi o da viaxe que dixestes que foste ao porto | por exemplo || que vistes | que fixestes || M- Bueno | alí ahora | desde que un casa e ten fillos ten que ser onde queiran os rapazes || a ma-la muller || e: ti non sei se mandas algo se non mandas nada || pero bueno | tive# fomos-e más ben | tivemos-e nun-e | nun acuario | visitamos parques | fui más ben | (…) pero fui más ben: | pensando nos | nos rapazes (…) parques-e | visitamos dous acuarios |todo || (silencio) entrevD : está tá moi ben | [moi ben] | o que precisábamos | que era un ca[chiño así] sen… || entrevS: [eu creo que:::] [] entrevD : sin que ninguén máis falara | [xa está:] | xa está feito || entrevS: [] ou sea que: || M- e despós en francia fui más ben pa ver explotacións ||

Posición e rol • M: (…) vós ahora | tamos aquí os tres | tanto vos ten tar dous minutos máis coma dous minutos-e... | dávos igual || tendes que aproveita-lo tempo | o máximo que estades comigo || e o animal é igual | hai que aproveitalo ó máximo || • Basta que vós-e | poidades aprender un pouco de nós e nada máis ||

Posición e conversa • M domina a conversación. Incluso ignora a autoridade dos entrevistadores como reguladores da conversa. • Comentarios analíticos, visión estratéxica. • Gravación conxunta: fala durante 13’48” (A: 10’53”). • Bucholtz & Hall (2011: 586): “identity does not emerge at a single analytic level – whether vowel quality, turn shape, code choice, or ideological structure – but operates at multiple levels simultaneously”.

Mantemento e cambio • Mantemento? Falantes “conservadores”? • Creación de novas variedades (e novas identidades) a partir do desenvolvemento dos trazos da variedade local tradicional, altamente diverxente coas linguas dominantes + apropiación de repertorios lingüísticos translocais ou xerais. • Identidades diverxentes cos estereotipos sociais dominantes. • Falantes “innovadores”? • Atención á axencia, ás persoas que falan.

Referencias • Blommaert, Jan (2005): Discourse: a critical ingroduction. Cambridge: Cambridge Universty Press. • Blommaert, Jan (2010): The sociolinguistics of globalization. Cambridge: Cambridge University Press. • Bucholtz, Mary & Kira Hall (2005): “Identity and interaction: a sociocultural linguistic approach”. Discourse Studies 7, 585-614. • Couceiro, J. L., 1976. El habla de Feás. Santiago de Compostela, USC. • Eckert, Penelope (2012): “Three waves of variation study: the emergence of meaning in the study of sociolinguistic variation”. Annual Review of Anthropology 41, 87-100. • Feijoo Ares, Vicente Javier, 2001. A fala de Riós. Contribución ó estudio da dilectoloxía galega. TIT. Facultade de Filoloxía – Universidade de Santiago de Compostela.

Referencias • Fernández Ordóñez, Inés (2012): “Dialectal areas and linguistic change. Pronominal paradigms in Ibero-Romance dialects from a cross-linguistic and social typology perspective”, en G. De Vogelaer & G. Seiler (eds.), The dialect laboratory. Dialects as a testing ground for theories of languages change. Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins, 73-106. • González González, Manuel (1991): “Subsistemas de sibilantes do galego actual”, en D. Kremer (ed.), Actes du XVIII CLPhR (Trier, 1986), vol. 3. Tübingen, Max Niemeyer, 531-548. • González González, Margarita, 2003. El gallego hablado de Cangas de Morrazo. Tese de Doutoramento. Univ. de Oviedo. • Labov, William (2002): recensión de P. Eckert, Linguistic variation as social practice, Oxford, 2000. Language in Society 31, 277-306. • Míguez Iglesias, Dolores, 1996. «Seseo e gheada en Viceso (Brión)», Cadernos de Lingua 14, 39-57. • Taboada, Manuel, 1979. El habla del valle de Verín. Santiago de Compostela, USC.

Obrigado!

Lihat lebih banyak...

Comentários

Copyright © 2017 DADOSPDF Inc.