Κουρσάρος, Ν. 2013. \"Κριτική Θεατρικής Παράστασης Αισχύλου, \'Αγαμέμνων\' με την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και τον Μηνά Χατζησάββα\" (www.athenspress.gr)

26/8/2016

[Κριτική] Θεατρικής Παράστασης Αισχύλου, Αγαμέμνων με την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και τον Μηνά Χατζησάββα | ATHENS PRESS

[Κριτική] Θεατρικής Παράστασης Αισχύλου, Αγαμέμνων με την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και τον Μηνά Χατζησάββα | ATHENS PRESS

Γράφει ο Νέαρχος Κουρσάρος Μεταξύ δικαίου και αδίκου, εκεί, όπου η ανθρώπινη συνείδηση ταλαντεύεται και ρέπει μοιραία προς την ύβριν, οι αισχύλειες μορφές αναπηδούν, για να ολοκληρωθεί το αρχαίο δράμα.  Στο θέατρο Αττικού Άλσους, την Παρασκευή 12 Ιουλίου, το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Κοζάνης (ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ) παρουσίασε την τραγωδία Αισχύλου, Αγαμέμνων σε σκηνοθεσία της Νικαίτης Κοντούρη και μετάφραση της Νικολέττας Φριντζήλα. Ο Αγαμέμνων του Αισχύλου αποτελεί την πρώτη τραγωδία από τη μοναδική σωζόμενη τριλογία, την Ορέστεια – οι άλλες δύο τραγωδίες είναι οι Χοηφόροι και οι Ευμενίδες – που παραστάθηκε για πρώτη δορά το 458 π.Χ.  Όντας αριστοτέχνης ποιητής, ο Αισχύλος, κατάφερε να δώσει στα έργα του μια διαχρονικότητα σε σημείο, που μέχρι και σήμερα να απορρέουν απ’ αυτά σημαντικά μηνύματα.  Οι ήρωές του, έρμαια της θεϊκής βούλησης, ακολουθούν πιστά την προδιαγεγραμμένη μοίρα τους και βαδίζουν ολοένα προς την καταδίκη.

Τα φώτα σβήνουν και ένας ήχος από κλαρινέτο αντηχεί δίνοντας το έναυσμα για την είσοδο του φύλακα, ο οποίος αναγγέλλει τα χαρμόσυνα νέα της επιστροφής του Αγαμέμνονα από τον Τρωικό πόλεμο, νικητή και δοξασμένου.  Στο σημείο αυτό ο χορός, τον οποίο απαρτίζουν γέροντες του Άργους, κάνει μια εκτενή http://www.athenspress.gr/2013/07/%ce%ba%cf%81%ce%b9%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ae­%ce%b8%ce%b5%ce%b1%cf%84%cf%81%ce%b9%ce…

1/5

26/8/2016

[Κριτική] Θεατρικής Παράστασης Αισχύλου, Αγαμέμνων με την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και τον Μηνά Χατζησάββα | ATHENS PRESS

αναφορά για το τί συνέβη αυτά τα δέκα χρόνια απουσίας του βασιλιά από το παλάτι.  Ο χορός μ’ έντεχνο τρόπο ενημερώνει για τη θυσία της Ιφιγένειας, προκειμένου οι Αργείοι να μεταβούν στην Τροία αλλά και την όλη συμπεριφορά της Κλυταιμνήστρας, προμηνύοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τις επερχόμενες συμφορές στον οίκο των Ατρειδών.  Η κεντρομόλος δύναμη, που κινεί όλο το αισχύλειο δράμα είναι η κατάρα, που κατατρύχει όλο το γένος των Ατρειδών, λόγω των “θυέστειων Δείπνων“.  Η υπέρμετρη αλαζονεία, ακολούθως, του Αγαμέμνονα, καθώς και το μίσος της Κλυταιμνήστρας για τη θυσία της κόρης της συντελούν στον ερχομό της κάθαρσης.  Στην Ορέστεια, βέβαια, και εν προκειμένω στον Αγαμέμνονα το δράμα στηρίζεται σε δυο βασικούς άξονες: το μίσος της Κλυταιμνήστρας απέναντι στο σύζυγό της για την ανόσια πράξη της θυσίας της κόρης τους καθώς και στη μορφή της ίδιας της βασίλισσας, ως αρχετυπικής μητριαρχικής personna. Η βασίλιασσα Κλυταιμνήστρα ενημερώνεται για την άφιξη του άντρα της από τον αγγελιαφόρο και προετοιμάζεται να τον υποδεχθεί “κατά πως πρέπει”.  Τίποτα όμως δεν μαρτυρούσε την αιματηρή κατάληξη, που θα είχαν τα γεγονότα.  “Η ύβρις γεννάει παιδιά όμοιά της, μαζί με το θράσος, τον ανίκητο δαίμονα” και είναι αυτή, που θα εγείρει την μήνιν των θεών.  Μ’ ένα υποκριτικό ύφος η Κλυταιμνήστρα υποδέχεται τον σύζυγό της, ο οποίος εμφανίζεται, ως εκπορθητής της Τροίας.  Το δράμα βρίσκεται ήδη σε τροχιά κορύφωσης, καθώς η μια αλαζονική συμπεριφορά διαδέχεται την άλλη συμπληρώνοντας, έτσι, το παζλ της ύβρεως.  Ο Αγαμέμνονας, τυφλωμένος από την άτη, υπακούει στους σκοπούς της γυναίκας του, που τον προτρέπει να πατήσει πάνω σε πορφυρά στρωσίδια και κεντήματα – έθιμο καθαρά βαρβαρικό!  Επαίρεται, μάλιστα τόσο πολύ, ώστε δε διστάζει να ευχηθεί να μην τον φθονήσουν ούτε οι ίδιοι οι θεοί, επειδή πατά πάνω σε υφάσματα.  Στο σημείο αυτό φαίνονται και τα διαχρονικά μηνύματα της τραγωδίας μέσα από τη στιχομυθία μεταξύ των δυο συζύγων, όπως: “Μακάριος, όποιος τελειώνει τη ζωή του ήσυχα και ήρεμα” , “Αυτόν, που πέφτει, οι άλλοι τον κλωτσάνε περισσότερο”.

Ανυποψίαστος, λοιπόν, ο Ατρείδης Αγαμέμνων εισέρχεται στο παλάτι, αφού προηγουμένως διατάξει την Κλυταιμνήστρα να δεχθεί την ερωμένη του, Κασσάνδρα, ως λάφυρο στο σπίτι τους.  Μέσα από αλλεπάλληλους χρησμούς μάταια η νεαρή πριγκίπισσα της Τροίας, προσπαθεί να προειδοποιήσει τον χορό για το κακό, που θα την βρει.  Κανείς όμως δεν την πιστεύει, όσο κι αν τα λεγόμενά της έχουν αυξημένη δόση αλήθειας, διότι είναι καταραμένη από τον Απόλλωνα, από τον οποίο δόλια απέσπασε τη μαντική τέχνη.  Το κακό έγινε.  Η Κλυταιμνήστρα με συνεργό τον εραστή της, τον Αίγσιθο, έναν άνανδρο, όπως τον χαρακτηρίζει ο χορός, σκότωσαν τον Αγαμέμνονα και την Κασσάνδρα.  Το μίσος της βασίλισσας είναι προφανές και από τον τρόπο με τον οποίο σκότωσε τους δυο εραστές.  Άλλωστε ο χαρακτήρας του δολοφόνου φαίνεται από τον τρόπο, που δολοφονεί.  Ο Αγαμέμνονας πλήρωσε τα λάθη του πατέρα του αλλά http://www.athenspress.gr/2013/07/%ce%ba%cf%81%ce%b9%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ae­%ce%b8%ce%b5%ce%b1%cf%84%cf%81%ce%b9%ce…

2/5

26/8/2016

[Κριτική] Θεατρικής Παράστασης Αισχύλου, Αγαμέμνων με την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και τον Μηνά Χατζησάββα | ATHENS PRESS

και την ασέβειά του απέναντι στους θεούς, αφού οι Αργείοι κατέστρεψαν ακόμα και τα ιερά της Τροίας.  Η πράξη όμως της Κλυταιμνήστρας δε θα μείνει ατιμώρητη, κάτι που της υπενθυμίζει ο χορός, ο οποίος την αποκαλεί φόνισσα.  Ο μαγικός δαίμονας, ο αλάστωρ, διψάει για αίμα και δε θα ησυχάσει μέχρι η τάξις ν’ αποκατασταθεί.

Ως προς τη σκηνοθετική άποψη, η παράσταση ήταν εξαιρετική.  Το γεγονός ότι το θέατρο του Αττικού Άλσους είναι κατασκευασμένο στα πρότυπα των αρχαίων θεάτρων υπήρξε βοηθητικό λόγω της φυσικής ακουστικής.  Η σκηνοθέτης, Νικαίτη Κοντούρη, μπόρεσε με ιδιαίτερο τρόπο να αποδώσει τον Αγαμέμνονα, ακολουθώντας σχεδόν πιστά τη στασιμότητα, που διακατέχει τις τραγωδίες του Αισχύλου.  Παρόλο που το ύφος του Αισχύλου είναι συχνά στομφώδες και βαρύγδουπο, ωστόσο αυτό δεν επηρέασε τη γενικότερη πλοκή αλλά βοήθησε το κοινό ν’ αντιληφθεί το όλο ιστορικό πλαίσιο.  Σ’ αυτό συνετέλεσε και η αυτούσια μετάφραση της Νικολέττας Φριντζήλα, στην οποία αξίζουν συγχαρητήρια.  Όλα τα αρχαιοελληνικά μετρικά ζεύγματα, καθώς και το ιαμβικό τρίμετρο, αν και μεταφρασμένα στα νέα ελληνικά αποδόθηκαν με ακρίβεια.

Ο τρόπος, με τον οποίο στήθηκε η σκηνή, είναι, επίσης, ιδιαίτερος.  Επίκεντρο της τραγωδίας είναι το παλάτι του Άργους, το οποίο αποδόθηκε μ’ ένα σκηνικό θα λέγαμε αφαιρετικό, σ’ ένα μεγάλο επίπεδο κατασκεύασμα.  Εντύπωσε δε, προκαλεί και η εμφάνιση του κήρυκα και του Αγαμέμνονα, ως υπερυψωμένων, προκειμένου να δηλωθεί το χαρμόσυνο γεγονός της άφιξης αφενός και η αίγλη του αρχηγού των Αργείων αφετέρου.  Τα http://www.athenspress.gr/2013/07/%ce%ba%cf%81%ce%b9%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ae­%ce%b8%ce%b5%ce%b1%cf%84%cf%81%ce%b9%ce…

3/5

26/8/2016

[Κριτική] Θεατρικής Παράστασης Αισχύλου, Αγαμέμνων με την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και τον Μηνά Χατζησάββα | ATHENS PRESS

μέρη της τραγωδίας τηρήθηκαν με σχετική τυπικότητα, κάτι που φάνηκε.  Κυρίως, η εναλλαγή στασίμων και επεισοδίων αλλά και οι κλασικές παρεμβάσεις του χορού φανερώνουν την καλή δουλειά.  Η μουσική επιμέλεια, που την ανέλαβε η Σοφία Καμαγιάννη και η χορογραφία του Ερμή Μαλκότση, όπως και ο φωτισμός, του οποίου υπεύθυνη ήταν η Ελευθερία Ντεκώ συνέβαλαν με τη σειρά τους στο αισθητικό αποτέλεσμα.  Τα κοστούμια αποτύπωναν ξεκάθαρα το κλίμα της εποχής.  Έμφαση, βέβαια, δόθηκε στην τελική σκηνή, όπου η Κλυταιμνήστρα βάφτηκε με το αίμα των θυμάτων της, θέαμα, σαφώς, αποτρόπαιο, δηλωτικό όμως του μίσους και της εκδίκησής της.

Όσον αφορά τους ηθοποιούς έχει γίνει μια ορθή διανομή των ρόλων.  Η Κλυταιμνήστρα, η γνωστή σ’ όλους μας Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, έδωσε τον καλύτερό της εαυτό.  Η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη όντας ηθοποιός ρεπερτορίου συνηθίζει να φλερτάρει με το αρχαίο ελληνικό δράμα.  Αγέρωχη, τολμηρή και ηγετική μορφή, ήταν η κατάλληλη, για να ενσαρκώσει την “πικραμένη” μα συνάμα οργισμένη βασίλισσα.  Με το πηγαίο ταλέντο της κατόρθωσε να βγάλει προς τα έξω τα χαρακτήρα ενός δύσκολου ρόλου, μιας γυναικείας ψυχοσύνθεσης βουτηγμένης στην αμαρτία, το μίσος, τον πόνο και τον εγωισμό.  Η ίδια, όπως μας δήλωσε αποκλειστικά: “Βίωσε την ένταση της Αισχύλειας ηρωίδας, που με κάθε τρόπο θέλει να εκδικηθεί αλλά και να διατηρήσει την αντιβασιλεία“. Ο Μηνάς Χατζησάββας, ή αλλιώς Αγαμέμνων, τον έχουμε ήδη δει σ’ άφθονες τηλεοπτικές παραγωγές αλλά και θεατρικές παραστάσεις.  Απέδειξε έμπρακτα το υποκριτικό του ταλέντο αναλύοντας σε βάθος την προσωπικότητα του τυφλωμένου υβριστή βασιλιά.  Η πολύχρονη πείρα του φαίνεται και από την γκάμα του ρεπερτορίου του.  Η Κασσάνδρα, η ακατανόητη μάντισσα, που υπέπεσε στην ανάγκη της δουλείας και έγινε σκλάβα στα παλάτια των Αχαιών, δεν είναι άλλη από την Θεοδώρα Τζήμου.  Φοβισμένη και οργισμένη η κόρη του Πριάμου, καταριέται την ώρα και τη στιγμή, που ο αδελφός της ο Πάρης έκλεψε την Ελένη και έγινε η αιτία για τον αφανισμό της Τροίας.  Η δυσκολία της ερμηνείας αυτού του ρόλου έγκειται στη δυμορφία του χαρακτήρα της Κασσάνδρας, πράγμα που η Θεοδώρα Τζήμου δε φοβήθηκε καθόλου.  Ο Βασίλης Μπισμπίκης, ως Αίγισθός, πέτυχε να προβάλει ικανοποιητικά το άνανδρο συστατικό αυτού του χαρακτήρα.  Ο ρόλος του Αιγίσθου, εμπίπτει κι αυτός στην κατηγορία των αινιγματικών προτύπων του Αισχύλου και http://www.athenspress.gr/2013/07/%ce%ba%cf%81%ce%b9%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ae­%ce%b8%ce%b5%ce%b1%cf%84%cf%81%ce%b9%ce…

4/5

26/8/2016

[Κριτική] Θεατρικής Παράστασης Αισχύλου, Αγαμέμνων με την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και τον Μηνά Χατζησάββα | ATHENS PRESS

φωτίζεται περισσότερο στη συνέχεια της τριλογίας, κυρίως, στις Χοηφόρους.  Με τη σειρά τους ο φύλακας, Βασίλης Χαλακατεβάκης και ο κήρυκας, Θέμης Πάνου, έδωσαν την ώθηση για την εξέλιξη της πλοκής. Ο χορός, άφησε το δικό του στίγμα.  Οι κορυφαίοι Θύμιος Κούκιος, Βασίλης Πουλάκος, Κρις Ραντάνοφ, Κώστας Φαλελάκης, Μενέλαος Χαζαράκης, στήριξαν τον κεντρικό άξονα της παράστασης λειτουργώντας παραπληρωματικά στην περαιτέρω αποσαφήνιση των, τυχόν, δυσνόητων σημείων του έργου. Αναμφίβολα, επομένως, στο μεταίχμιο μεταξύ σεβασμού και ασέβειας, πατριαρχικού και μητριαρχικού προτύπου, ύβρεως και αρετής, ο αισχύλειος αλάστορας καταδικάζει τους πρωταγωνιστές του στην αέναη θεοφοβία και θεοσέβεια, αναγκάζοντάς τους να υπηρετήσουν τη θεϊκή νομοτέλεια.  Έτσι, η Κλυταιμνήστρα, ξακουστή για τη μνήμη της, δεν ξεχνάει τη θυσία του παιδιού της, είναι μια γυναίκα ηγέτης, που τολμά να πράξει το αδιανόητο.  Ο Αισχύλος στα έργα του ξεφεύγει από κάθε ηθικό φραγμό, απεκδύεται τα στενά περιθώρια του “σωστού” και του “λάθους”, δείχνοντας αντιπροσωπευτικές καταστάσεις διφορούμενου νοήματος, προκειμένου να επέλθει “δι΄ελέου και φόβου” η κάθαρση.  Οι παραστάσεις συνεχίζονται στην περιοδεία του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ σ’ όλη την Ελλάδα. Συγχαρητήρια!

http://www.athenspress.gr/2013/07/%ce%ba%cf%81%ce%b9%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ae­%ce%b8%ce%b5%ce%b1%cf%84%cf%81%ce%b9%ce…

5/5