CYPRIOT MARONITE ARABIC

Πολυγλωσσία στην Κύπρο Μαρωνίτικα/Κυπριακή Αραβική/Σάννα (Maronite/Cypriot Maronite Arabic/Sanna)

Μαρίνα Παπαγεωργίου Πανεπιστήμιο Αιγαίου Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών ΠΜΣ: Γλωσσολογία ΝΑ Μεσογείου MARE NOSTRUM V

Δομή της παρουσίασης 1. 2. 3.

4. 5. 6. 7. I. II.

III.

Ορισμός της πολυγλωσσίας Κύπρος Οι Μαρωνίτες Προβλήματα των Μαρωνιτών Η προσέγγιση της Κυπριακής Δημοκρατίας στο ζήτημα των μειονοτήτων Η γλώσσα των Μαρωνιτών Γλωσσική ανάλυση της γλώσσας των Μαρωνιτών: Φωνολογία Μορφολογία Λεξιλόγιο

Ορισμός της πολυγλωσσίας ο όρος «πολυγλωσσία» σημαίνει: 

Η ικανότητα να μιλά κανείς με ευχέρεια διάφορες γλώσσες και επίσης η πολιτική σύμφωνα με την οποία ένας φορέας, μια εταιρεία ή ένας οργανισμός πρέπει να χρησιμοποιεί περισσότερες από μία γλώσσες για την εσωτερική και/ή την εξωτερική επικοινωνία του (Ευρωπαϊκή Επιτροπή,2012).



«Η ικανότητα του ατόμου να χειρίζεται πολλές γλώσσες όσο και η συνύπαρξη διαφορετικών γλωσσικών κοινοτήτων σε μια γεωγραφική περιοχή» (Ιωάννου, 2009:16)



Η πολυγλωσσία αναφέρει η Κοιλιάρη «αποτελεί κατάσταση και πλαίσιο επικοινωνίας, όταν περισσότερες από δύο γλώσσες έρχονται σε επαφή, όταν τα μέλη μίας ομάδας ή μίας κοινωνίας επικοινωνούν σε περισσότερες από δύο γλώσσες, ακόμη και εάν – επισήμως τουλάχιστον- δεν τις διδάσκονται» (2005:25).

Πολυγλωσσία στην Κύπρο

Κύπρος

Κύπρος 

Σύμφωνα με τους (Hadjioannou, Tsiplakou, Kappler, 2011:1-6), η Κύπρος:



Είναι το τρίτο μεγαλύτερο νησί της Μεσογείου και βρίσκεται μεταξύ: Ελλάδας, Τουρκίας, Συρίας, Λιβάνου, Ισραήλ, Λιβύης και Αιγύπτου. Κατακτήθηκε από Φοίνικες, Αιγύπτιους, Ασσύριους, Πέρσες, Μακεδόνες, Ρωμαίους, Οθωμανούς, Φράγκους, Βενετούς και Βρετανούς. Η σύγχρονη Κυπριακή Δημοκρατία ιδρύθηκε το 1960 αφότου κέρδισε την ανεξαρτησία της από το Βρετανικό Στέμμα. Στην Κύπρο υπάρχουν δύο μεγάλες εθνότητες , οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι, που αποτελούσαν το 77 και 18 % του πληθυσμού αντίστοιχα σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του 1960 (Panayotou & Pavlou, 2000). Η διχοτόμηση το 1974 δημιούργησε δύο μεγάλες εθνικές/γλωσσικές κοινότητες, με τους Ελληνοκύπριους να βρίσκονται στο νότιο τμήμα και τους Τουρκοκύπριους στο βόρειο τμήμα του νησιού. Οι επίσημες γλώσσες της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι η Ελληνική και η Τουρκική, οι οποίες είναι και οι γλώσσες της εκπαίδευσης. Επιπλέον, λόγω της βρετανικής κατοχής (1878–1960) και τα Αγγλικά χρησιμοποιούνται αρκετά. Τρεις μειονοτικές γλώσσες που ομιλούνται στην Κύπρο: Κυπριακή Αραβική (Cypriot (Maronite) Arabic (CMA), Δυτική Αρμενική (Western Armenian) και Ρομανί (Romani/Romany) (Trudgill & Schreier, 2006). Η Κυπριακή Αραβική ομιλείται από 900 άτομα που ανήκουν στην κοινότητα των Καθολικών Μαρωνιτών της Κύπρου η οποία απαριθμεί 6.000 μέλη (COE, 2011; PIO, 2010c).Η κοινότητα αυτή αναγνωρίζεται απο το Κυπριακό κοινοβούλιο.

 











Εθνολογική καταχώρηση: Μαρωνίτικα http://www.ethnologue.com/14/show_language.asp?code=ACY

ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ

1.300 (1995). Εθνικός πληθυσμός: 6.000 στην εθνική ομάδα των Μαρωνιτών, 140 Μαρωνίτες στον Κορμακίτη, 80-100 στη Λεμεσό και οι υπόλοιποι στην Λευκωσία.

ΠΕΡΙΟΧΗ

Κορμακίτης, ένα απο τα τέσσερα χωριά στο βόρειο τμήμα της Κύπρου, προσφυγικές κοινότητες σε Λευκωσία και Λεμεσό.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ

Κυπριακή Μαρωνίτικη Αραβική ή Σάννα ή Μαρωνίτκα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ

Αφρο-Ασιατική, σημιτική κεντρική, Νότια, Αραβική

ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Όλοι οι ομιλητές είναι άνω των 30 ετών,οι 140 εναπομείναντες στον Κορμακίτη είναι ηλικιωμένοι, όχι διγλωσσία με τα στάνταρ Αραβικά, αυτοί στον Κορμακίτη χρησιμοποιούν Ελληνικά ή Τουρκικά, αυτοί στη νότια Κύπρο χρησιμοποιούν Ελληνικά.

ΓΡΑΦΗ

Αραβική και Ελληνική γραφή δεν είναι πια σε χρήση. Γίνονται προσπάθειες καταγραφής με λατινική γραφή.

Κορμακίτης

Οι Μαρωνίτες 



Οι πρώτοι Μαρωνίτες ήρθαν στην Κύπρο πιθανόν από τη βόρεια Συρία και τη νοτιοανατολική Ανατολία τον 8ο αιώνα. Κύματα μεταναστών το 13ο αιώνα συνέβαλαν στη δημιουργία μιας σχετικά μεγάλης Μαρωνίτικης κοινότητας 50.000 ατόμων σε 60 χωριά (ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ,2006). Άρχισε μείωση του Μαρωνίτικου πληθυσμού από την εποχή της Λατινικής κυριαρχίας (1191 – 1571 μ.Χ.) ύστερα από καταστροφές . Τον 20ο αιώνα ο Μαρωνιτικός πληθυσμός στην Κύπρο αριθμούσε 4.500 – 6.000 άτομα που κατοικούσαν κυρίως σε τέσσερα χωριά – Κορμακίτη, Ασώματο, Αγία Μαρίνα και Καρπάσια, που βρίσκονται στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου

(ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ,2006). 

Σύμφωνα με τους Κυριακού & Kaya (2011:15):



Οι Μαρωνίτες αποτελούν μέρος μιας αναγνωρισμένης αίρεσης της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, η οποία ιδρύθηκε κατά τον 7ο αιώνα ως αυτόνομη Εκκλησία. Η Ιερά Σύνοδος της Μαρωνίτικης Εκκλησίας επιλέγει τον Αρχιεπίσκοπο των Μαρωνιτών και ο Πάπας επικυρώνει την εκλογή του. Η ονομασία τους προέρχεται από τη Μέση Ανατολή, από μια περιοχή που σήμερα εντάσσεται στη Συρία και τον Λίβανο. Οι Μαρωνίτες ήταν γεωργοί και κτηνοτρόφοι και ορισμένοι σημαντικοί γαιοκτήμονες. Μετά την τουρκική εισβολή, 80% της ομάδας αυτής εκτοπίσθηκε, ενώ οι υπόλοιποι παρέμειναν στο βόρειο τμήμα της Κύπρου. Ο αριθμός των Μαρωνιτών που ζουν στο βόρειο τμήμα μειώθηκε στους 170 μέχρι το 1997 και σε 133 το 2010. Σήμερα, ο συνολικός πληθυσμός της ομάδας αυτής εκτιμάται σε 6.000. Οι Μαρωνίτες θεωρούν ότι έχουν μια διαφορετική εθνοτική και γλωσσική ταυτότητα, πέραν της θρησκευτικής τους ταυτότητας.

 

 

Προβλήματα των Μαρωνιτών Τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζει αυτή η ομάδα σχετίζονται με την υποβάθμιση των συνθηκών διαβίωσης των Μαρωνιτών που διαμένουν στο βόρειο τμήμα του νησιού όπως και με την έλλειψη επίσημης αναγνώρισής τους ως εθνοτική μειονότητα σ’ αυτό το τμήμα της Κύπρου.  Στο νότιο τμήμα του νησιού, ο Αντώνης Χατζηρούσος, ο επίσημα εκλεγμένος εκπρόσωπος των Μαρωνιτών, δήλωσε στη συνέντευξή του ότι ≪η μεγαλύτερη ελληνοκυπριακή κοινότητα σταδιακά αφομοιώνει την κοινότητα [μου]≫. Το πρόβλημα επιδεινώνεται από το γεγονός ότι τα παιδιά των Μαρωνιτών εδώ και χρόνια παρακολουθούν ελληνοκυπριακά σχολεία, όπου δεν διδάσκονται μειονοτικές γλώσσες.  Οι Μαρωνίτες έχουν κατά καιρούς αντιμετωπιστεί με καχυποψία από τους Ελληνοκύπριους διότι είχαν κάποια ελευθερία σε σχέση με τη διέλευση της γραμμής κατάπαυσης του πυρός, ακόμη και όταν αυτό δεν ήταν δυνατό για κανέναν άλλο.  Οι Μαρωνίτες θεωρούνται από τους Τουρκοκυπρίους ότι έχουν συνταχθεί με τους Ελληνοκυπρίους. Είναι προφανές ότι η μειονότητα των Μαρωνιτών βρίσκεται υπό μεγάλη πίεση και από τις δύο πλευρές. Δεν αποτελεί, επομένως, έκπληξη που η Χρυστάλλα Τσουτσούκη, μέλος μιας ΜΚΟ με την επωνυμία ≪Hki Fi Sanna≫ (Ας μιλήσουμε τη γλώσσα μας), εξέφρασε την ελπίδα ότι τα μέλη της κοινότητάς της ≪δεν θα ντρέπονται στο μέλλον να πουν ότι είναι Μαρωνίτες≫. (Κυριακού & Kaya 2011, 15) 

Η προσέγγιση της Κυπριακής Δημοκρατίας στο ζήτημα των μειονοτήτων 

 







Σύμφωνα με τους Κυριακού & Kaya (2011:13-14): Το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει δικοινοτικό χαρακτήρα: οι πολίτες της Δημοκρατίας οφείλουν να επιλέξουν την ιδιότητα μέλους, είτε στην ελληνοκυπριακή είτε στην τουρκοκυπριακή κοινότητα. Ο όρος ‘μειονότητες’ δεν εμφανίζεται πουθενά στο κείμενο του Συντάγματος, όμως αναγνωρίζονται ως ‘θρησκευτικές ομάδες’ , οι Αρμένιοι, οι Λατίνοι και οι Μαρωνίτες, οι οποίοι έχουν μακρά, ιστορική παρουσία στο νησί. Λίγο μετά την ανεξαρτησία και σύμφωνα με τις συνταγματικές ρυθμίσεις, οι θρησκευτικές ομάδες ήταν υποχρεωμένες να επιλέξουν να «ενταχθούν», είτε στην ελληνοκυπριακή είτε στην τουρκοκυπριακή κοινότητα. Και οι τρεις αυτές ομάδες επέλεξαν να ενταχθούν στην ελληνοκυπριακή κοινότητα. Με την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960, οι Μαρωνίτες αναγνωρίζονται ως θρησκευτική ομάδα και εκπροσωπούνται από έναν εκλεγμένο Εκπρόσωπο στην Ελληνική Κοινοτική Συνέλευση. Ως αποτέλεσμα των διακοινοτικών συγκρούσεων μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων το 1963-1964, η Ελληνική Κοινοτική Συνέλευση καταργήθηκε το 1965 και έκτοτε η μαρωνίτικη κοινότητα εκπροσωπείται στη Βουλή των Αντιπροσώπων από εκλεγμένο εκπρόσωπο. Ο εκπρόσωπός έχει το δικαίωμα

να υποβάλλει τις απόψεις της ομάδας τους σε κάθε δημόσιο φορέα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ωστόσο, δεν μπορεί να ψηφίσει ή να απευθυνθεί στη Βουλή των Αντιπροσώπων και ο ρόλος του σήμερα φαίνεται να είναι περιθωριοποιημένος, δεδομένου ότι δεν διαθέτει αποτελεσματική πολιτική εξουσία.

Η γλώσσα των Μαρωνιτών Η ιστορία της γλώσσας( ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ,2006 ): o

Ομιλείται στην Κύπρο από την άφιξη των πρώτων Μαρωνιτών τον 8ο αιώνα και έκτοτε έχει μια συνεχή παρουσία στο νησί.

o

Δεν είναι διάλεκτος των επίσημων γλωσσών της Κύπρου, θα πρέπει να θεωρηθεί ως περιφερειακή ή μειονοτική γλώσσα εντός της έννοιας του Χάρτη.

o

Μέχρι το 1974 η Κυπρομαρωνιτική Αραβική ομιλείτο κυρίως από τους κατοίκους του Κορμακίτη στο βορειοδυτικό μέρος της Κύπρου.

o

Παρέμεινε αμετάβλητη λόγω του γεγονότος ότι οι ομιλούντες τη γλώσσα αυτή ζούσαν σε μια απομονωμένη και στενά δεμένη αγροτική κοινότητα.

o

Μετά την Τουρκική κατοχή το 1974, οι κάτοικοι των τεσσάρων χωριών έγιναν πρόσφυγες, εκτοπίστηκαν και διασκορπίστηκαν σε ολόκληρη την υπό κυβερνητικό έλεγχο περιοχή.

o

Οι μικτοί γάμοι, η αστυφιλία και ο κατατεμαχισμός της Μαρωνιτικής κοινότητας είχε ως αποτέλεσμα σημαντική μείωση του αριθμού των ομιλούντων την Κυπρομαρωνιτική Αραβική και διακοπή της μετάδοσης της γλώσσας από γενεά σε γενεά.

o

Η Κυπρομαρωνιτική Αραβική έχει επηρεασθεί ιδιαίτερα για δυο λόγους:

1. ομιλείτο μόνο στην περιοχή που είναι τώρα κατεχόμενη και 2. ήταν προηγουμένως τοπική γλώσσα και ως εκ τούτου εκείνοι που την ομιλούσαν δεν είχαν την αναγκαία υποδομή από πλευράς οργανώσεων και λεσχών κλπ. για να αντιμετωπίσουν τη νέα κατάσταση, σε αντίθεση, για παράδειγμα, με τους ομιλούντες την Αρμενική.

o

Η Κυπρομαρωνιτική Αραβική δεν έχει μέχρι τώρα κωδικοποιηθεί ή τυποποιηθεί παρά το ότι έγιναν κάποιες προσπάθειες από τους ίδιους τους ομιλούντες τη γλώσσα για κωδικοποίησή της με την Ελληνική γραφή. Έχουν επίσης εισηγηθεί κωδικοποίηση με το Λατινικό αλφάβητο . Η κωδικοποίηση της είναι τεράστιας σημασίας για τη διατήρησή της, καθότι διευκολύνει τη διδασκαλία της στο σχολείο, ενισχύει την ορατότητά της στη δημόσια ζωή, για παράδειγμα στον τύπο, και ενισχύει το πολιτιστικό της καθεστώς.

o

Το 2001 ιδρύθηκε το δημοτικό σχολείο Αγίου Μάρωνα που είναι ένα δημόσιο κρατικό σχολείο . Η γλώσσα διδασκαλίας στο δημοτικό σχολείο Αγίου Μάρωνα είναι η Ελληνική. Τα μαθήματα διδάσκονται σύμφωνα με το γενικό ωρολόγιο πρόγραμμα άλλων σχολείων στην Κύπρο αλλά επίσης περιλαμβάνουν πτυχές της Μαρωνιτικής κουλτούρας, θρησκείας και κληρονομιάς ( ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ,2006 ).



Σύμφωνα με την Καρυολαίμου (2009:327-328): «δεν υπάρχει σχεδόν κανένας ομιλητής της γλώσσας κάτω των 25 ετών. […] υπολογίζεται ότι η επόμενη γενιά ομιλητών δεν θα έχει καμία απολύτως σχέση με τη “Sanna”, καθώς οι γονείς τους (άτομα που σήμερα είναι 25 ετών ή πιο κάτω) δεν θα είναι πια σε θέση να μιλήσουν τη γλώσσα. […] Ένα σχεδιάγραμμα των ομιλητών που υπολογίζονται, επιβεβαιώνει ότι θα μειώνονται συνεχώς στα επόμενα 50 χρόνια. Σαφώς, μέχρι το 2074 η γλώσσα θα είναι παρωχημένη, έχοντας μονάχα έναν τελευταίο εναπομείναντα ομιλητή».



Σύμφωνα με την Tsoutsouki οι ομιλητές της Κυπριακής Μαρωνιτικής Αραβικής αναφέρονται στη γλώσσα τους με τον όρο “Sanna” που σημαίνει «η γλώσσα μας» (Tsoutsouki 2009, 211).



Σε αισιόδοξο συμπέρασμα κατέληξε μετά από συνεντεύξεις με νέους της κοινότητας και ο Bielenberg (2010:56) : «Το πιο σημαντικό πόρισμα ήταν η σχεδόν ομόφωνη επιθυμία των νέων να μάθουν τη “Sanna” […] Η νεολαία αναγνωρίζει τη γλώσσα ως ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά που τους κάνει Μαρωνίτες, αν και επίσης δηλώνει ξεκάθαρα πως δεν χρειάζεται κάποιος να τη μιλά για να είναι Μαρωνίτης».

Φωνολογία των Μαρωνίτικων  Σύμφωνα με τον Schreiber (1974: 749-751),: 

Τα Μαρωνίτικα είναι μια Συριακή Αραβική Διάλεκτος της οποίας οι ομιλιτές παρέμειναν αποκομμένοι απο τους Αραβόφωνους για έξι αιώνες.



Η εκχώρηση του τονισμού λέξης στα Αραβικά και στις άλλες Αραβικές διαλέκτους σε μεγάλο βαθμό είναι αυτόματη. Ο τονισμός θεωρείται φωνητικός, δίνει την ύπαρξη ενός μικρού αριθμού μορφών όπου ο τονισμός εμφανίζεται επιφανειακά απρόβλεπτος και δεν ακολουθεί κανόνες.

•

Σύμφωνα με τον Thus Brame δύο είναι οι βασικές αρχές τονισμού στις περισσότερες ποικιλίες των Αραβικών:

1.

Τονίζεται το τελευταίο ισχυρό σύμπλεγμα της λέξης

2.

Εάν δεν υπάρχει ισχυρό σύμπλεγμα τονίζεται η προπαραλήγουσα της λέξης με τρεις ή περισσότερες συλλαβές και τονίζεται η πρώτη συλλαβή των μονοσύλλαβων ή δισύλλαβων λέξεων. Φαίνεται οτι ο τονισμός στα Μαρωνίτικα είναι παρόμοιος με τον τονισμό των Αραβικών Διαλέκτων αν και εμφανίζονται αρκετές μορφές που επιφανειακά διαφέρουν απο το σύστημα τονισμού των Αραβικών Διαλέκτων. Υπάρχουν δύο βαθμοί φωνητικού τονισμού στα Μαρωνίτικα. Παρατηρείται συχνά τονισμός στην πρώτη συλλαβή της λέξης, ο τόνος ποτέ δεν προηγείται απο την προπαραλήσουσα. Όλα τα μακρά φωνήεντα κρατούν τον τόνο όπως και τα φωνήεντα στην λήγουσα. Επίσης ο τόνος απο την πρώτη συλλαβή συχνά πέφτει στην παραλήγουσα. Ο τόνος δεν εκχωρείται στην λήγουσα. Ο τόνος εκχωρείται στην προπαραλήγουσα εάν καμία απο τις δύο συλλαβές δεν περιέχει ισχυρό σύμπλεγμα ή η παραλήγουσα δεν περιέχει μακρό φωνήεν.

Μορφολογία των Μαρωνίτικων 



Η μορφολογία των Μαρωνίτικων δεν έχει επηρεσθεί απο ξένα στοιχεία (Borg, 1985: 153).Αυτό κυρίως οφείλεται στο γεγονός οτι το σύστημα κλίσης και παραγωγής των Μαρωνίτικων δεν είναι συναφές με το το σύστημα κλίσης και παραγωγής της Κυπριακής-Ελληνικής. Μόνο οι υποκοριστικές καταλήξεις έχουν εισχωρήσει στα Μαρωνίτικα απο την Κυπριακή-Ελληνική (Borg, 1985: 125). Στα Μαρωνίτικα τα αρσενικά στην ονομαστική παίρνουν απο την ΚυπριακήΕλληνική την υποκοριστική κατάληξη –úi στον ενικό και -úkkα στον πληθυντικό. Επίσης τα θηλuκά παίρνουν απο την Κυπριακή-Ελληνική την υποκοριστική κατάληξη – úα στον ενικό και -úes στον πληθυντικό. Για παράδειγμα:

ΑΚΛΙΤΗ ΜΟΡΦΗ ΜΑΡΩΝΙΤΙΚΩΝ (a) pαyt ΑΡΣ/ΕΝΙΚ (b) kilp ΑΡΣ/ΕΝΙΚ (c) forn ΑΡΣ/ΕΝΙΚ

ΥΠΟΚΟΡΙΣΤΙΚΟ ΕΝΙΚΟΣ pαytui kilpui fornui

ΥΠΟΚΟΡΙΣΤΙΚΟ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ pαytukkα kilpukkα fornukkα

ΣΧΟΛΙΟ

‘σπίτι’ ‘σκύλος’ ‘φούρνος’

Ο Borg (1985: 91) έθεσε ένα άλλο παράδειγμα επηρεασμού των Μαρωνίτικων απο την Κυπριακή-Ελληνική, η κλίση του αριθμού ‘ένα’ στο σύστημα αρίθμησης των Μαρωνίτικων. Στα παλιά Αραβικά οι αριθμοί ‘ένα’ και ‘δύο’ και οι δύο επηρεάζονται απο το γένος ενώ στα Μαρωνίτικα μόνο στα αρσενικά διατηρείται η κλίση του ‘ένα’(Borg, 1985: 126). Ο Tzermias υποστηρίζει ότι αυτή η μορφή έχει εισχωρήσει στα Μαρωνίτικα απο την Κυπριακή-Ελληνική, στην οποία η κλίση του γένους των αριθμών περιορίζεται στον αριθμό ‘ένα’ (Tzermias 1969, αναφέρεται στον Borg, 1985: 127).  Κατάληγοντας, ο Borg (1985: 91) αναφέρει ένα παράδειγμα ρηματικής κατηγορίας που προέρχεται απο την Κυπριακή-Ελληνική αλλά παρατηρείται στην κλίση Μαρωνίτικων. Αυτό αναφέρεται στην προστακτική της ρηματικής μορφής του ‘έρχομαι’, το οποίο είναι: ΜΑΡΩΝΙΤΙΚΑ ΚΥΠΡΙΑΚΗ-ΕΛΛΗΝΙΚΗ (a) élα éla ερχομαι-2.ΕΝ.ΠΡΟΣΤ.ΑΡΣΕΝΙΚΟ ερχομαι-2.ΕΝ.ΠΡΟΣΤ.ΑΡΣΕΝΙΚΟ (b) éli ερχομαι-2.ΕΝ.ΠΡΟΣΤ.ΘΗΛ. (c) élu eláte ερχομαι-2.ΠΛΗΘ..ΠΡΟΣΤ. ερχομαι-2.ΠΛΗΘ. ΠΡΟΣΤ. 

Η γραμματική δομή των Μαρωνίτικων 

Σύμφωνα με τον Φραγκίσκου (2014):

Έχουν 5 ήχους φωνηέντων, 18 σύμφωνα και 5 δίφθογγους. Διαθέτουν μόνο δύο γένη (αρσενικό/θηλυκό). Τα Μαρωνίτικα, στο αραβικό τους μέρος, έχουν όπως είπαμε μόνο αρσενικό και θηλυκό γένος όπως και η μητρική αραβική γλώσσα.  Επηρεάστηκε από την ελληνοκυπριακή διάλεκτο, διαφοροποιήθηκε από την πλήρη της εξάρτηση από την αραβική. Έτσι στο ελληνικό της μέρος (στις ελληνικές /ελληνοκυπριακές δηλαδή λέξεις), έχει και το ουδέτερο γένος.  Εκτός από τον ενικό και τον πληθυντικό, στα Μαρωνίτικα συναντούμε σε κάποιες περιπτώσεις και τον δυϊκό αριθμό (χαρακτηριστικό της αραβικής), όχι όμως σε όλα τα ουσιαστικά. Ο δυϊκός αριθμός (δηλαδή η σήμανση του δύο σε αντιδιαστολή με το ένα ή τα πολλά) χρησιμοποιείται σε ουσιαστικά που εκφράζουν κυρίως χρονική διάρκεια ή ποσό.  Υπάρχουν δύο άρθρα (οριστικό, αόριστο). Το αόριστο άρθρο δεν έχει πληθυντικό έτσι όταν αναφερόμαστε σε πολλά αόριστα ουσιαστικά, τα αναφέρουμε χωρίς άρθρο. Επίσης το άρθρο συνδέεται και με προθέσεις ή επιρρήματα. Έχουν πέντε πτώσεις (ονομαστική, γενική, αιτιατική, εμπρόθετη, κλητική). Με την εμπρόθετη πτώση (διότι μεταφράζεται ως εμπρόθετο) χρησιμοποιείται το άρθρο μπροστά από ουσιαστικά ή επίθετα, ως δεύτερο αντικείμενο σε δίπτωτα ρήματα όπως δίνω, χαρίζω, δωρίζω, λέω, σε επιρρηματικούς προσδιορισμούς κ.α. 



Τα επίθετα εμφανίζονται σε τρεις μορφές: Μία που δηλώνει το αρσενικό γένος, μία που δηλώνει το θηλυκό και μία για τον πληθυντικό. Επίσης τα επίθετα όταν χρησιμοποιούνται με άρθρο κλίνονται όπως και τα ουσιαστικά. Οι βαθμοί των επιθέτων είναι τρεις: θετικός, συγκριτικός, υπερθετικός. Ο συγκριτικός και ο υπερθετικός σχηματίζονται μονολεκτικά ή περιφραστικά.



Υπάχρουν τα εξής είδη αντωνυμιών: Προσωπικές, Κτητικές, Δεικτικές, Ερωτηματικές, Οριστικές, Αναφορικές και Αόριστες. Πολλοί τύποι αντωνυμιών, κυρίως οι αδύνατοι τύποι των προσωπικών και των κτητικών, συνενώνονται με τον τύπο που προηγείται, ως καταλήξεις. Είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται στην αραβική γλώσσα και χρησιμοποιείται αυτούσιο στα Μαρωνίτικα, θυμίζει βέβαια και την κυπριακή διάλεκτο ανάλογα, με την αντωνυμία δηλαδή να έπεται και όχι να προηγείται του ρήματος και ακουστικά να δίνεται η εντύπωση μιας σύνθετης λέξης. Δεν θα πρέπει να παραλήψουμε οτι υπάρχουν πέντε κατηγορίες επιρρημάτων: τοπικά,χρονικά,τροπικά,ποσοτικά και βεβαιωτικά/διστακτικά/αρνητικά.

Υπάρχουν τέσσερις χρόνοι: Ενεστώτας,παρατατικός,μέλλοντας και αόριστος.  Υπάρχουν τρεις εγκλίσεις : Οριστική,προστακτική και υποθετική  Υπάρχουν τέσσερις διαθέσεις : Ενεργητική,παθητική, μέση και ουδέτερη.  Υπάρχουν ξεχωριστοί τύποι για το δεύτερο και τρίτο πρόσωπο του ενικού (αρσενικό/θηλυκό) και κοινό τύπο για το τρίτο πρόσωπο του πληθυντικού.  Επιπρόσθετα διαθέτει και κάποιες τροπικότητες , δηλ. εκφράσεις που δηλώνουν σημασίες όπως το δυνατό, το πιθανό, την εξέλιξη, το τετελεσμένο κλπ. Δίνονται ονομαστικά ως: Δυνητικός Παρατατικός, πιθανολογικός Ενεστώτας , πιθανολογικός Αόριστος, εξελικτικός Ενεστώτας η Μέλλοντας. 

Λεξιλόγιο των Μαρωνίτικων 

Ο Newton βρήκε οτι το 38% του λεξιλογίου των Μαρωνίτικων προέρχεται απο την Ελληνική (1964:44). Τα γλωσσικά δάνεια απο την Κυπριακή-Ελληνική περιγράφουν γενικά θέματα εφημερίδων των πρόσφατων γεγονότων και πολιτικά θέματα (Versteegh 1997:212). Το λεξιλόγιο για θέματα νοικοκυριού είναι απο τα Μαρωνίτικα. Τα γλωσσικά δάνεια απο την Ελληνική στα Μαρωνίτικα καλύπτουν το επίσημο και το καθημερινό λεξιλόγιο. Για παράδειγμα (Versteegh 1997:212) :

Δάνεια απο την Κυπριακή-Ελληνική στα Μαρωνίτικα: (a) ciriací ‘Κυριακή’ (b) tiléfono ‘τηλέφωνο’ (c) pólemo ‘ πόλεμος’ (d) dískolo ‘δύσκολο’ (e) airóplana ‘αεροπλάνα’ (f) záxari ‘ζάχαρη’ (g) maθités ‘μαθητές’ (h) ístera ‘ύστερα’



Ωστόσο μπορούμε να αναγνωρίσουμε λεξικά στοιχεία στα Μαρωνίτικα που προέρχονται απο την Κυπριακή-Ελληνική και δεν έχουν κρατήσει την αρχική τους μορφή (Borg,1995) για παράδειγμα: Μαρωνίτικα

Κυπριακή-Ελληνική

pαθpún