Duran\'s Epistle Al Tehi ka-Avotekha: New Aspects [Hebrew]
Descrição do Produto
,˙„‰È‰ ÈÚ„ÓÏ ÔÂÎÓ‰ ,χ¯˘È ÌÚ Ï˘ ‰È¯ÂËÒÈ‰Ï ‚ÂÁ‰ ÌÈÏ˘Â¯È· ˙ȯ·Ú‰ ‰ËÈÒ¯·È‡‰ Ï˘ Á¯‰ ÈÚ„ÓÏ ‰ËϘى
ÌÈ˘„Á ÌÈ˷ȉ :’ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ’ ˙¯‚ȇ :˘È‚Ó È¯Ê ¯È‡Ó Ô˙‰È
:ү˜‰ ˙¯‚ÒÓ· ‰¯˘Ú ˘ÓÁ‰ ‰‡Ó‰ ¯·˘Ó· ÌȯÓÂÓ ÌÈÒ‡ ,ÌÈ„Â‰È :˙„‰ ˙¯Ó‰ Ï˘ ÈÓÈÙ‰ ˜Â„˜„‰ ÌÂÏ˘ Ô· ̯ 'Ù¯Ù
Â"Ú˘˙ ÌÈÏ˘Â¯È
ÔÎÂ˙
2
‡Â·Ó .‡
3
‰˜ÈËÈÂÓ¯‰Â ˙ÂÈχÂËҘ˯Ëȇ
.·
8
˙¯‚ȇ· ‚ˆÈÈ ˙Ï˘Â˘‰ ·ÈËÂÓ
.‚
11
˙È˙¯·Á ˙¯Â˜È· Ï˘ ‰ÈˆÈ
.„
13
ÌÂÎÈÒ .‰
14
‰ÈÙ¯‚ÂÈÏ·È·
[1]
.Â
‡Â·Ó
.‡
,ÈÂω ‰˘Ó Ô· ˜ÁˆÈ ȯ·Ú‰ ÂÓ˘· ‡ ,'È„ÂÙ‡‰' ÈÂÈη Ì‚ Ú„ȉ ,Ô‡¯Â„ ËÈÙ¯٠Ȅ‰ȉ ÌÎÁ‰ ‰·Á¯‰ Â˙Ï΢‰ .˙ÈÏ˘ ¯·Â„ ÊÂÁÓ· ‡ ‰ÈÂÏ˘· „”ȉ ‰‡Ó‰ Ï˘ ‰ÈÈ˘‰ ˙ȈÁÓ· „Ï ‰·È‰ ˙Èχ¢ÏËȇ‰ Â˙Â˙ÏÚÙ ,·¯ ÌÂÒ¯Ù Ô‡¯Â„Ï Â˜‰ ‰ÈÓ¯Ë҇ ‰ÈÙÂÒÂÏÈÙ ,˜Â„˜„· Ô‡¯Â„ .‰·¯ ˙¢„Á· ÔÈÈÙ‡˙‰˘ ȯ·Ú ˜Â„˜„· ¯Â·ÈÁ ,'„ÂÙ‡ ‰˘ÚÓ' Ï˘ÓÏ ÂÓÎ ,’ÌÈ·¯ Ìȯ·ÈÁ ¯ÙÒ ÂÓÎ ,ÒÂÓÏÂÙ È·˙Î Ì‚ Âȯ·ÈÁ ÔÈ· .Ì"·Ó¯Ï 'ÌÈη ‰¯ÂÓ' ÏÚ ÂÈ˙‚˘‰ ˙ÂÎÊ· Ì‚ Ú„Â ÂÈ˙ÂÙ˜˙‰ ˙‡ ·˙Î ÏÚ ‰ÏÚ‰ ̉· ,'ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ' Ì˘· ˙¯‚ȇ 'ÌÈÈ‚‰ ˙ÓÈÏÎ' ÈËÓ‚È„¯Ù‰ 1
.˙¯ˆ‰ ȯ˜ÈÚ ÏÚ
ÔÚÓ .1394/5 ˙˘· ‰‡¯Î ‰·˙΢ 'ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ' ˙¯‚ȇ· ˙˜ÒÂÚ ÂÊ ‰„Â·Ú Ï·Á· ˙·¢Á‰ ˙ÂÁÙ˘Ó‰ ˙Á‡ ÏÚ ‰Ó˘ ,¯ÓÂÓ È„Â‰È ‡Ù¯ ,ԯ‚· Ë· „„ ‰È‰ ˙¯‚ȇ‰ ,ÌӇ .˙ȯˆÂ‰ ‰ÂÓ‡‰ ȯ˜ÈÚ ÏÚ ˙ÂÂÒÂÓ ˙ÈÒ¯‡ ˙¯Â˜È·· „˜Ó˙Ó ˙¯‚ȇ‰ Û¯Â˙ 2.Ô‚‡¯‡ ˙‡ „ÁÈÈÓ‰ ÈÚÓ˘Ó-„‰Â ȯȇ‰ ÈÙÂ‡Ï È¯˜ÁÓ ˘‚„ Ì˘Â‰ ÈÎ ‰ÏÚÓ ‡˘Â· ¯˜ÁÓ‰ ·ˆÓ ˙¯È˜Ò ·˙ÎÈ‰Ï „È˙Ú˘ ‰ÓÏ ˙ÈÏÓÒ ‰‡¯Â‰ ˘Ó˘Ó 'ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ' ¯Â‚˘‰ ÈÂËÈ·‰ ¯˘‡Î ˙¯‚ȇ‰ ڄȉ ¯Èˆ ÏÚ ·ˆÂÓ‰ ËÒ˜ËÎ ˙¯‚ȇ‰ Ï˘ ÈÙ¯‚ÂȯÂËÒȉ‰ ¯Â‚ÒÓ‰ ËË¯Â˘ ÔÎ ÂÓÎ .˙¯‚ȇ‰ Û‚· ˙È˙˘˙‰ ‰Á‰ Ì¯Ë ÈÎ ‰Ó„ Ìχ 3.(“converso literature”) ÒÂÒ¯·Â˜‰ ˙¯ÙÒ Ï˘ ˙ÓÕ˙· ÔÂ„Ï ‡ÂÙ‡ ˙˘˜·Ó ÂÊ ‰„Â·Ú .˙Ï˘Â˘‰ ·ÈËÂÓ ,˙¯‚ȇ· ÈÊÎ¯Ó ·ÈËÂÓ ˙·‰Ï ˙ȯÂËÒȉ‰ Ì‚ ÂÓÎ ,̘ӠÔÓÊÏ ‰˜ÈÊ· Ȉ¯‰ ¯˘˜‰‰ ˙‡ ¯È‰·˙˘ ˙ȯÂËÒȉ ˙¯‚ÒÓ· ‰Ó˜ÓÏ ˙Ï˘Â˘‰ .ÂÓˆÚ Ô‡¯Â„ ÈÈÚ· ˙Ï˘Â˘‰ ·ÈËÂÓ Ï˘ ˙ÈËÓȇ‰ ˙Â·È˘Á‰ ÏÚ „ÂÓÚÏ ÌÈÈχÂËҘ˯Ëȇ‰ ÌÈ„ÓÓ‰ ÏÚ „ÂÓÚ‡ Ô¢‡¯‰ ˜ÏÁ· .ÌȘÏÁ ‰˘ÂÏ˘ ‰ÏÈÎÓ ‰„·ډ ˙ÂÁ˙ÂÙ‰ ˙‡˜ÒÙÏ ÛÈ˜Ó È˘¯Ù ¯Â‡È· ÍÎ ÍÂ˙· ÚȈ‡Â ,ˆÂÓ Ì¯Ë È˙ÚËÏ˘ ,˙¯‚ȇ‰ Ï˘ ¯˘˜‰Ï ¯·ÚÓ ‚¯ÂÁ‰ ÔÙ‡· ˙Ï˘Â˘‰ ˙ÓÕ˙· ¯ÂӇΠ˜ÂÒÚ‡ È˘‰ ˜ÏÁ· .˙¯‚ȇ‰ Ï˘ ˙ÂÓ˙ÂÁ‰Â ˙Â‰Ê Ï˘ ϯ‚ ˙¯‰ ˙Âχ˘· ÂÊ ‰ÓÕ˙ ‰¯˘˜ „ˆÈÎ ‰‡¯‡ .ȯȇ‰ ‡ ,È˙ÁÙ˘Ó‰ ,ÈÓ˜Ӊ „Ú·Ó ˙Ë·È˘ ˙È˙¯·Á‰ ˙¯Â˜È·· ‰¯ˆ˜· Ô„‡ È˘ÈÏ˘‰ ˜ÏÁ· .¯·˘Ó Ï˘ Ô„ÈÚ· Ô¯ÎÈÊ ‰¯ÈÙÒÂÓˇ‰ ÏÚ Ì‚ ÂÓÎ ˙ÂȈ·ÈËÂÓ‰ ÏÚ „ÂÓÏÏ Ô˙È ‰ÓӢ ,Â˙·È˙η Ô‡¯Â„ ¯Ê˘˘ ˙ÂÊÈÓ¯Ï .‰¯Ó‰‰ ˘‡ ˙‡ ‰Èʉ˘ ˙È˙¯·Á‰
˙¯‚ȇ ÌÈÈ‚‰ ˙ÓÈÏÎ :Ô‡¯Â„ ËÈÙ¯ÙÏ ÒÂÓÏÂÙ È·˙Î ,(¯È„‰Ó ͯÂÚ) '‚ÓÏ˙ Ìȯه :‰‡¯ .‡È–Ë 'ÓÚ ,‡"Ó˘˙ ÌÈÏ˘Â¯È ,ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ Eleazar Gutwirth, “Religion and social criticism in late medieval Roussillon: an aspect :‰‡¯
.1 .2
.of Profyat Duran’s activities,” Michael 12 (1991), p.143
.'˙¯‚ȇ· ‚ˆÈÈ ˙Ï˘Â˘‰ ·ÈËÂÓ' :‰„·ډ Ï˘ È˘‰ ˜¯Ù· ÔÏ‰Ï ˙ÂÈÙ‰ ‰‡¯
[2]
.3
‰˜ÈËÈÂÓ¯‰Â ˙ÂÈÏ ‡ÂËҘ˯Ëȇ
.·
Û¯Á .˙¯‚ȇ‰ ˙‡ ˙ÂÓ˙ÂÁ‰Â ˙ÂÁ˙ÂÙ‰ ˙‡˜ÒÙ‰ Ï˘ ˙È˙‡Â¢‰–˙ÈËÂÈÓÒ ‰‡È¯˜ ÚȈ‰Ï Ȉ¯· Ï˘· ԉ ,˙Ï˘Â˘‰ ˙ÈÈ‚ÂÒ· Ô˙„˜Ó˙‰ Ï˘· Ô‰ ,ÂÂÈ„Ï ÒÈÒ· ˙ÂÂ‰Ó Âχ ˙‡˜ÒÙ ,Ô¯ˆÂ˜ ‰Î‡ÏÓÏ ˘‚‡ ̯˷ .ÌÈÈÓÏÂÙ ÌÈËÒ˜ËÏ ÍÎ ÏÎ ˙ÈÈÈÙ‡‰ ˙ÈχÂËҘ˯Ëȇ‰ Ô˙˜ӘÓÁ ‰¯Âˆ‰Â Ô‚҉ ˙·‰· ÚÈÈÒÏ È„Î ÈÓÚËÏ ‰· ˘È Ô΢ ,˙¯‚ȇ‰ ˙ÁÈ˙Ù ˙‡ ÁÚÙÏ ˘˜·‡ .‰ÏÂÎ ˙¯‚ȇ‰ ˙‡ ÌÈ„ÁÈÈÓ‰ ÈÙÏ ÂÓÚË ˙‡ Â˙¢· „„ϔ :‡ ,„Ï ÌÈω˙Ó ËÂËȈ· ˙¯‚ȇ‰ ˙‡ Á˙ÂÙ Ô‡¯Â„ ,ԯ‚· „„ ,˙¯‚ȇ‰ ÔÚÓ ˙‡ ÒϘÏ ‚ÚÏÏ ÌÈ˘Ï Ô‡¯Â„ ˙‡ ˘Ó˘Ó ‰Ê ˜ÂÒÙ 4”.ÍÏÓÈ·‡ ˙ÈÙÂÏÁ ˙„· ¯Á·Â ,˙ÈË˙‡‰Â ˙È˙Ó‡‰ Â˙„ ˙‡ ¯ÈÓ‰ ,ÂÈȉ ”,ÂÓÚË ˙‡ ‰È˘”˘ ÈÓΠ‚Ȉ‰Ï ,‰˙ÂÓÎ ÔÈ‡Ó ‰¯ÂÓÁ ‰„È‚· Ï˘ Í¯Ú Ô‡¯Â„ ‰Â¢ŸÓ ,Ì˘¯˙‰Ï Ô˙È ,‰Ê „ÚˆÏ .˙¯ˆ :˙·ÊÂΠÌÈω˙Ó ËËˆÏ ÍÈ˘ÓÓ Ô‡¯Â„ 5”.ÌÏÂÚ Ï˘ ÂÎÏÓ ÈÙÏ” ,¯ÓÂÏÎ ”,ÍÏÓÈ·‡ ÈÙÏ” ‰˘Ú ‡Â‰ ¯˘‡· Ô¯˙Ù ÈΠ,‰È„ ‰ÓÂ˙Ò Ô‡¯Â„ Ï˘ Â˙ÂÂÎ ˙‡Ê‰ ÌÚÙ· ÈÎ ‰Ó„ ”,Ô·Ï ˙ÂÓ ÏÚ ÁˆÓÏ” :‡ ,Ë ÌÓ‡˘ ÈÙÎ ,Ô·Ï ÂÓ˘˘ È˯˜Â˜ Ì„‡Ï ÒÁÈÈ˙ÓÎ ‰Ê ˜ÂÒÙ ‡Â¯˜Ï ˘È ,ÈÓÚËÏ .ÏÙ¯Ú· ËÂÏ Â˙„ÈÁ ˙‡ ˙˙Ï ˘È ,ÍÎÏ ˘¯„‡ ̯˷ Ìχ 6.ÌÈÈÓÈÈÈ·‰ ‡¯˜Ó‰ È˘¯ÙÓ ˜ÏÁ È„È ÏÚ ‰Á„ ڈ‰ ÌÈÏÈÓ È˙˘Î ,˙Á‡ ‰ÏÈÓ· ˜ÂÒÙ· ˙ȈӉ ”˙eÓŸÏÃÚ” ‰ÏÈÓ‰ ˙‡ ËËˆÓ Ô‡¯Â„˘ ÍÎ ÏÚ ˙Ú„‰ ‡·· ÛÒ È˙ÂÚÓ˘Ó ÍÙ ˙Ï·˜Ó ÂÊ ˙È˘¯Ù ‰˜ÈÎË ÈÎ ÔÈÈˆÏ ¯˙ÂÓÏ .(”˙eÓ ÏÃÚ”) ˙„¯Ù ˙‡ ÔÈ·‰Ï ˘È È˙¯Ú˘‰Ï 7.Â˙ËÈ˘Ï Ìȇ˙Ó‰ ˘Â¯ÈÙ‰ ˙‡ ‡¯˜ÓÏ ÌÈ˘Â¯ÈÙ‰ ÍÒ ÔÈ·Ó ¯Â¯·Ï Ì‚ Ï"ÊÁ· ‰ÂÎÓ‰ ȇ¯˜Ó‰ Ô·Ï ˙ÂÓ ÏÚ Ïω ¯È˘ Ï˘ ȯÈÏ ÌÂÏÈ‚ ÔÈÚÓ Êω ˜ÂÒÙ· Ô‡¯Â„ ˙ËȘ .ÈÓ¯‡‰ Ô·Ï ·Â˘Á ÌȯˆÂÏ ÌÈ„Â‰È ÔÈ· È‚ÂχÈ˙‰ ÁÂÎÈÂÂÏ È‡¯˜Ó‰ Ô·Ï Ï˘ ¯˘˜‰‰ ˙‡ ÔÈ·‰Ï ˙Ó ÏÚ ”È·‡ „·Â‡ ÈÓ¯‡”Î Ô·Ï ¯‡Â˙Ó ‰„‚‰· .ÁÒÙ Ï˘ ‰„‚‰· Ô·Ï Ï˘ ÂÓÂ˜Ó ÏÚ ÂÊ ‰„˜· „ÂÓÚÏ ‰Ó¢ ,χ‰ Ï˘ „ÒÁ· ÏÚÂÙ‰ χ ‡ˆÈ ‡Ï ÂÓÓÊ˘ ˙Âȉ ͇ ”,ÏΉ ˙‡ ¯Â˜ÚÏ ˘˜È·”˘ ÈÓΠÏÎ ˙‡ ÂÏ ÂÈ˙·‡Ï ‰˘Ú˘ ÈÓÏ [...] ¯‡ÙÏ Á·˘Ï ÏÏ‰Ï ˙„‰ϔ ,·˜ÚÈ Ï˘ Âȇˆ‡ˆ ,ÂÈÏÚ ˙ÂÏÎÏ ˘˜È· Ô·Ï˘ ÍÎÏ ˙Â„Ú ‡¯˜Ó· ‡ˆÓ ÌÂÏÎ :‰‰ÈÓ˙‰ ˙˘˜·˙Ó ‰ÈÏ‡Ó 8”.Âχ‰ ÌÈÒȉ ,ÂÊÓ ‰¯˙È .(„Î ,‡Ï '¯·) Ú¯ „Ú ·ÂËÓ ·˜ÚÈ ÌÚ ¯·„È Ï·Ï Â¯È‰Ê‰ χ‰ ‡Ï‰ ?·˜ÚÈ Ï˘ ÂÚ¯Ê ˙‡ ?Ô·Ï ·˜ÚÈ ¯ÂÙÈÒ ÔÈ·Â ― ÁÒÙ‰ ‚Á Ï˘ ÈÊίӉ ÂÈÈÚ ― ÌȯˆÓ ˙χ‚ ÔÈ· ¯˘˜ ˘È ÌÂÏÎ Ï˘ È„‚‡‰ ‰Ï˜˘ÓÓ ‰Ó ˙„ÈÓ· گ‚ ,‰„‚‰Ï Ô·Ï ˙ÂÓ„ Ï˘ (‰˘Ó ‰˘ÂÚÓ‰) ‰ÒÂÎÈ ,‰¯Â‡ÎÏ
.73 'ÓÚ ,'‚ÓÏ˙ ˙¯Â„‰Ó ,ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ .143 ‰¯Ú‰ ,Ì˘ ,Ì˘ .˜ÂÒÙ‰ ÏÚ ˜"„¯Â Ú"·‡¯ ,È"˘¯ È˘Â¯ÈÙ :ÔÈÈÚ .Ï"‰ Ú"·‡¯ :ÔÈÈÚ .126 'ÓÚ ,Í"˘˙ ÌÈÏ˘Â¯È ,Ë„ÈÓ˘„Ï‚ ˙¯Â„‰Ó ,ÁÒÙ Ï˘ ‰„‚‰
[3]
.4 .5 .6 .7 .8
ÔÚÂË Ï·ÂÈ .Ìȯ·Ò‰ ˜ÙÒÏ Ï·ÂÈ 'È Ï‡¯˘È ¯·ÎÓ ‰Ê Ïȇ‰ „ÂÚ Âχ ˙ÂÈ˘Â˜ ÏÚ .ÌȯˆÓ ˙χ‚ ˙‡ ‰· ÏÓÒÓ ·˜ÚÈ ¯˘‡ ˙ȯˆÂ ‰È‚ÂÏÂÙÈËÎ Ô·Ï ·˜ÚÈ Ï˘ È˘¯„Ó‰ ¯ÂÙÈÒ‰ ˙‡ ‡Â¯˜Ï ˘È˘ .Â˘È ˙‡ ‚¯‰Ï ˘˜·Ó‰ ‰Ê ,ÈÓ„‡‰ Ò„¯Â‰ Ï˘ Â˙ÂÓ„ ˙‡ „‚Ó ÏÓÒÓ Ô·Ï ,Â˘È Ï˘ Â˙ÂÓ„ ˙Á˙ ,Â˘È Ï˘ Â˙χ‚ ¯ÂÙÈÒ Ï˘ ÌÈȯˆÂ‰ ÌÈÎ˙‰ ˙‡ Ú„ÂÓ· ‡ÂÙ‡ ˙˜Â¯Ó ,Ï·ÂÈ ˜ÈÒÓ ,‰„‚‰‰ ¯˘‡ ÔÈÈË˘Ï˜ÈÙ ¯ÊÚÈχ Ï˘ Â˙Ú„ ¯˙ÂÈ ‰·Â˘Á ÂÈÈÚÏ ,Ìχ .˘„Á È·È˯ ÔÎÂ˙ ˙˜ˆÂÈ ˙‡Ê ‡Ï‡ ‰È‡ Ô·Ï ˙ÂÓ„ Í΢Ó ,’ȇÓ¯’Ï ‰Ó„Π’ÈÓ¯‡’ ¯‡Â˙‰ ˙‡ „ÂÁÈÈ·Â ,ÈÓ¯‡‰ Ô·Ï ˙‡ ‰‰ÊÓ 9
.˙Èχ¯˘È‰ ‰Ó‡‰ Ï˘ ‰ÏÓÒ ― ’·˜ÚÈ’ ˙‡ ˙ÂÏÎÏ ‰ÓˆÚÏ ‰˘˜È·˘ ‡Ó¯ Ï˘ ‰Èˆ˜ÈÙÈÂÒ¯Ù
ÏÁÈÈÓ Ì‚ ‡Ï‡ ,˙¯ˆ‰ „‚Î Òȯ˙Ó ÏÂÊÏÊ ÔÈ‚ÙÓ ˜¯ ‡Ï Ô‡¯Â„ ÂÊ ˙¢¯Ù ÈÙÏ ,ÔÎ ÈÎ ‰‰ ÏÚ ÌÈω˙ ¯¯Â˘Ó ‰˘Ú˘ ÈÙÎ ˜ÂÈ„· ,ÌÈȯˆÂ‰ ‰Ó‡‰Â ÔÂËÏ˘‰ Ï˘ Ì˙ÂÓ Ì˙ÏÈÙ ÏÚ ÁÂÓ˘Ï .ÈÓ¯‡‰ Ô·Ï ˙ÂÓ 10
.ÌȘÂÒÙ ÈÚ˘ ËËˆÏ Ô‡¯Â„ ÍÈ˘ÓÓ ˙¯‚ȇ‰ Ï˘ ÈËӂȇ‰ ‰ÈÈÙÂ‡Ï ÈÚ·Ë Í˘Ó‰Î
ÔÈÈÚÏ ˜„˜„Ó‰ ,̯· ”.ÌÏ·Ò ÂÈ·‡ÎÓ ‡˘ ‡Â‰ ÂÈÏÁ Ô·” :„ ,‚ ‰ÈÚ˘ÈÓ ÁÂ˜Ï ‡·‰ ËÂËȈ‰ ˙‡ ËËˆÓ Ô‡¯Â„ ,˜ÂÈ„ ¯˙ÈÏ .¢ÏΠ·˙ÎÎ ˜ÂÒÙ‰ ˙‡ ËËˆÓ Âȇ ‡Â‰˘ ˙ÂÏ‚Ï ÁÎÂÂÈ Âȯ·„· Ô¢‡¯ ÛÂ‚Ó .˜ÂÒÙ· Û‚‰ ÈÈÂÈÎ ˙‡ ˘„ÁÓ ÁÒÓ ‡Â‰ ¯˘‡Î ,˜ÂÒÙ‰ Ï˘ „·Ï· Ô¢‡¯‰ ˜ÏÁ ‡Â‰ Âȷ‡ÎÓ ‡˘ ‡Â‰ ÂÈÈÏÁ”) „ÈÁÈ È˘ÈÏ˘ ÛÂ‚Ï Ô‡¯Â„ ¯·ÂÚ ,('‚ ”‡˘ ‡Â‰ ÂÈÏÁ”) ÌÈ·¯ ÂÓ΢ ÏÚ ÒÈÓÚ‰ ¯˘‡ Â˘È ÏÚ ˙ȯˆÂ‰ ‰È¯Ë˜Â„· ˘¯„ ,ÔÈÈˆÏ ¯˙ÂÓÏ ,‰Ê ˜ÂÒÙ .('‚ ”ÌÏ·Ò ‰ËÓ Ô‡¯Â„ 11.‰ÚÂ˘È· ‰˙ÂÎÊÏ Íη ˙¢‡‰ ˙ÂÂÂÚ ÏÚ ¯ÙÎÏ È„Î ‰˙ÈÓ ÌÙÂÒ˘ ÌÈ¯Ó ÌȯÂÒÈÈ ÈÎ Â˘È‚„‰· ˙ȯˆÂ‰ ‰Ó‚«„‰ ˙‡ Û˜˙Ï ˙Ó ÏÚ ˜ÂÒÙ‰ Ï˘ ˙ȯ˜Ӊ ‰‡¯Â‰‰ ˙‡ ÔÂÂÎÓ· ‡ÂÙ‡ ˙˜·ÂÁ ˙È˙„ ˙ÂÚÓ˘Ó ˙ÏÂË ˙È˯٠‰ÈÂÂÁ Âȉ ,Â˙˙ÈÓ Ì‚ ÂÓÎ ,Â˘È Ï˘ ÌÈÈÊÈÙ‰ Âȷ‡ÎÓ ÂÏ·Ò ˙˜ÈÎË ˙‡ Ô‡¯Â„ ÏˆÓ È„ÓÏ ‰‰Ê ÔÙ‡· .ϯ‚ ˙¯‰ ˙ÈËÙÈϘÂÙ‡ ˙ÂÚÓ˘Ó ‰· Ôȇ˘ ȇ„ ,ÏÎ ‰‡·‰ ‰˜ÒÙ· ,ÍÎ .ԯ‚· ,˙¯‚ȇ‰ ÔÚÓ· Ê·· ËÂÒÏ È„Î ÂÏ˘ ˙ÈÈÈÏÂω ÌȘÂÒÙ‰ ˘Â¯È٠̇ Ô‡¯Â„ ”.ÍÈ˙·‡ ÂÏÁ ¯˜˘ ÈÎ ‡Â‰ ÏÏΠͯ„ ÏÚ Èψ‡ ‰ÓÓ Ô·ÂӉ” :¯Ó‡Πԇ¯Â„ ËËÂˆÓ ,ÍΠ.˜ÂÒÙ· Û‚‰ ÈÈÂÈÎ ˙‡ ·Â˘ ÚÈ‚ÙÓ· ‰ËÓ Í‡ ,Ë ,ÊË ‰ÈÓ¯ÈÓ ˜ÂÒÙ‰ Ï˘ ‡ÙÈÒ‰Ó ËËˆÓ ,ÔÎ „ÈÁÈ È˘ ÛÂ‚Ï Ô‡¯Â„ ¯·ÂÚ (”ÏÈÚÂÓ Ì· Ôȇ Ϸ‰ ÂÈ˙·‡ ÂÏÁ ¯˜˘ ͇”) ÌÈ·¯ Ô¢‡¯ ÛÂ‚Ó ‰ÙÂÓ‰ ¯ÒÓ‰ ˙‡ „„ÁÏ ÔÈÈÂÚÓ ‡Â‰ ,„ÁÓ :‰¯Â¯· Ô‡¯Â„ Ï˘ Â˙Ó‚Ó .(”ÍÈ˙·‡ ÂÏÁ ¯˜˘“) Ô‡¯Â„ ‚‡Â„ ,Í„È‡Ó Ï·‡ ,‰¯Â‡ÎÏ Â· ÍÂÓ˙Ï Ô‡¯Â„ Ï˘ Â˙ÂÂη ¯˘‡Î ,ԯ‚· ,·˙ÎÓ‰ ÔÚÓÏ
˘¯„Ó‰˘ ˘ÂÓÈ˘Ï ¯˘‡ .101 'ÓÚ ,Ò"˘˙ ·È·‡ Ï˙ ,ÍË·· ÌÈÈ‚ È˘ ,Ï·ÂÈ 'È Ï‡¯˘È :‰‡¯ ˘È .˙¯·Ò ‰ÓÎ ‰Ê· ¯Ӈ ,‡¯˜Ó Ï˘ ÂË¢ÙÓ ˜˙ÂÓ‰ ”È·‡ „·Â‡ ÈÓ¯‡” ˜ÂÒÙ· ‰˘ÂÚ ¯˘˜‰‰ ¯ˆÂ Ô‡ÎÓ ,˙ÈÓ¯‡‰ ÔÓ ÂÚÙ˘Â‰ ÌÈÓÎÁ ÂÈÙÏ ,ÈÂ˘Ï‰ „ÓÓ‰ ˙‡ Â˘È‚„‰ ¯˘‡ :‰‡¯ ‰Ê ÏÎ ÏÚ .ÈχÂËҘ˯Ëȇ–È˘¯Ù‰ „ÓÓ‰ ˙‡ Â˘È‚„‰ ÌȯÁ‡ ”.È·‡ „·Â‡ ÈÓ¯‡”Ï .85–84 'ÓÚ ,(·"Ú˘˙) ‚ ˙˘¯Â‡ ,Ï"ÊÁ ˙¯ÙÒ· ÈÓ¯‡‰ Ô·Ï Ï˘ Â˙ÂÓ„ ·ÂˆÈÚÏ ,·È·¯ ‰˜·¯ .73 'ÓÚ ,'‚ÓÏ˙ ˙¯Â„‰Ó ,ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ :ÍÂ˙Ó ÌÈÁÂ˜Ï Ìȇ·‰ ÌÈËÂËȈ‰ ˙Ú‰ ˙È˘‡¯ „Ú ‰Ù¯ȇ ·¯ÚÓ· ÌȯˆÂ ÌÈ„Â‰È :ÌȯˆÂÏ ÌÈ„Â‰È ÔÈ· ,¯ÂÓÈÏ ‰¯Â‡ :‰‡¯ .104–100 'ÓÚ ,‚"˘˙ ·È·‡ Ï˙ ,‡ ͯΠ,‰˘„Á‰
[4]
.9
.10 .11
‰ÁÓÏ ıÂÁÓ ·ˆÈÎ ÂÓˆÚ ˙‡ ÔÓÒÏ È„Î ,‰· ÈÂˆÓ Ô¯Â‚Â·˘ ˙È˙‰ʉ ‰‡ÂÂ˘Ó‰Ó ÂÓˆÚ ‡ÈˆÂ‰Ï ÏÚ· ˜ÂÒÙ· Â˙¯ÈÁ· ¯˘‡Î ‰ÏÂÙÎ ‰˜È˘˷ ˘ ԇ¯Â„ ,˙¯Á‡ ÌÈÏÈÓ· .Â˘È· ÌÈÈÓ‡Ó‰ È„Î ‰· ˘È ,ÂÊ ‰·Â˙ ÈÎ ‰Ó„ .˙·˜Â ˙¯Â˜È· ¯Â·Ú ‰ÂÂÒÓ ˘Ó˘Ó ‰¯Â‡ÎÏ ˙„‰Â‡ ‰ÈˆË˜ ˙ÂÏÙ˜Ӊ ,˙ÂÒÂÁ„‰ ˙ÂÈÊÂχ‰Â ȯȇ‰ ‰·Ó‰” :‰ÈÙÏ È„Âʘ „ÂÓ Ï˘ ‰˙ÚÈ·˜ ˙‡ ˘˘Â‡Ï 12
”.˙¯ˆ‰ ÏÚ ‰Ù˜˙‰Ï ‰ÂÂÒÓÎ „˜Ù˙Ï Âȉ ˙ÂÈÂ˘Ú ,˙¯˙ÒÂÓ‰Â
Â˙Ó‚Ó· Ô‡¯Â„ ÍÈ˘ÓÓ 13”,Ìχ˘ ‡Ï ÂȘÊ (Ë ,‚Ï '·„) ”ÂÈ˙ȇ¯ ‡Ï ÂӇϠÂÈ·‡Ï ¯Ó‡‰” È„ÈÏ ‡È·Ó ‰Ê ˜ÂÒÙ ,ÂÈÙ ÏÚ .‰È·Â·¯Ú· ÌÈ˘Ó˘Ó ÈÂÈ‚Â Á·˘ ¯˘‡Î ,‰˜Ï˜ÏÁ‰Â ˙ÈËÏÂÂÈ·Ó‡‰ ÈÁ¯‰ ˜Â˙ȉ ˙‡ Ì‚ ÂÓÎ ,ÂÓÚÓ Â˙ÁÙ˘ÓÓ Ô¯Â‚Â· Ï˘ ·‡ÂÎ‰Â È˘È‡‰ ˜Â˙È ˙‡ ÈÂËÈ· ¯·„Ó‰ ,˜ÂÒÙ‰ Ô΢ .Ô¯Â‚Â·Ï ‰ÈËÙӇ ˜ÂÊÈÁ Ï˘ ¯ÒÓ ˜ÂÒÙ‰ ¯„˘Ó „·· „· ͇ ;ÂȘÊ ÂȯÂÓÓ ‰‡¯˘‰ ¯Â˜Ó ˘Ó˘Ó ,È˙ÁÙ˘ÓÂ È˘È‡ ÌÈÓ„ ¯ÈÁÓ· ÂȉÂÏ‡Ï Â˙„Ï ¯ÂÒÓ‰ ÈÂÏ Ë·˘ Ï˘ ÂÁ·˘· ˙¢ÈÁ· „ÈÓ˙‰Ï ,(˙ÈËÈÏÂى ˙ȯÒÂÓ‰ ,˙È‚ÂχÈ˙‰) Ìί„ ˙˜„ˆ· ÌÈÈÓ‡Ó‰ Âχ ¯Â·Ú ˜ÂÊÈÁ .Ì‰Ï˘ ˙ÈÓÈÙ‰ ˙Ó‡‰ ¯·Ú χ ÚÂÏ ı˜ Ôȇ ‰ÓÕ˙· ÔÂ„Ï ‰Ù‡ ˙ÚÎ .¯˜ÁÓ· Ô„ ˙¯‚ȇ‰ Ï˘ ÈÚÓ˘Ó-„‰Â ȯȇ‰ ‰ÈÈÙ‡ ,¯ÂӇΠÔÂȂȉ‰ È„‡ ÏÚ ˙˙˙˘ÂÓ ¯˘‡ ˙ÂÏ‚˙‰ ˙„Î ˙„‰È‰ Ï˘ ‰˙‚ˆ‰ :'‰Â·˙ ÏÂÓ ‰ÂÓ‡' Ï˘ ˙˘˜·Ó Âʉ ˙ÈÓÂËÂÎÈ„‰ ‰È·‰‰ .˙ÂÈ·ÈËȂ˜ ˙Âȯ‚˘ ÏÂÎÈ·Î ˙¯„Ú ¯˘‡ ˙¯ˆ‰ ˙ÓÂÚÏ Èڷˉ ,È˘Â‡‰ ÏÂȈ¯Ï ‰¯È˙Ò· ˙„ÓÂÚ Ô‰ ¯˘‡· ˙ÂȯˆÂ‰ ˙«Ó‚«„‰ ˙‡ ÒÏ˜Ï ‡ÂÙ‡ ÌÈ˘Ï ‰Ó„Ӊ ‰˙ÏÈÏ˘Ï ˙ÈÈÈÙ‡‰ Âί„· Ô‡¯Â„ ÒÁÈÈ˙Ó ˙¯‚ȇ‰ ÛÂ‚Ï Â˙Ó„˜‰· ÌӇ .ÈÙÂÒÂÏÈÙ‰Â È˘ ˙„‰Â Ï΢‰ ¯Ó‡È˘ ÈÓ ÏÎÒ” .χ· ‰ÂÓ‡Ï Èڷˉ ‰¯Â·ÈÁ ˙ÈÙÂÒÂÏÈÙ‰ ‰¯È˜Á‰ Ï˘ Ô‡¯Â„ ÍÈ˘ÓÓ ”,Ï΢‰” 14.‰Â·˙‰ ˙‡ ÏÂÎÈ·Î ˙Â‚Ï Â‡Â·· ·ÂÈ‡Ó Ô‡¯Â„ ËËˆÓ ”,˙Â¯Â‡Ó ÈÓÎ ·˘Á ÂÏ΢ ÏÚ ÍÓÒ‰ ,ÍÎ Ï˘·Â 15”,¯Â‡ ÔÂÎ˘È Í¯„‰ Ú„È ‡Ï” ,Ï·Ï·Ó ˜ÈÊÓ ˜¯ ,‰È¯ȇ· Ï˘ ˜‰·ÂÓ· ÌÈËÒÈϯÂË ÌÈÁÂÓÏ Ô‡¯Â„ Ï˘ Â˙˜˜„ʉ˘ ‰Ó„ 16”.ÂÈÂÙˆÏ ÔÂÓË Í˘ÂÁ ÏΔ˘ „„ÁÏ „Ú ,‰Â·˙‰ ÏÂÓ ‰ÂÓ‡‰ ˙„‚‰Ï ÌÈȯÂȈ ÌÈÏÈ·˜Ó ÔÈÚÓÎ ÂÈÙ· ÌÈ˘Ó˘Ó‰ '͢ÂÁ' '¯Â‡' 17
.ÌÈÈËӂ„ ˙¯˜Ú· ÌȘÈÊÁÓ ¯˘‡ Âχ ̉ ͢ÂÁ‰ È˘‡ ,‰·¯„‡ ,ÂÈÙÏ ,ÂÏ˘ ȯȇ‰ ¯ÒÓ‰ ˙‡
Maud Natasha Kozodoy, “The Hebrew Bible as Weapon of Faith in Late Medieval Iberia: Irony, Satire, and Scriptural Allusion in Profiat Duran's Al Tehi Ka-Avotekha,” Jewish Studies .Quarterly 18,2 (2011), p.200
.12
.73 'ÓÚ ,'‚ÓÏ˙ ˙¯Â„‰Ó ,ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ .ËÈ ,ÁÏ ·Âȇ .74 'ÓÚ ,Ì˘ .ËÈ ,ÁÏ ·Âȇ .74 'ÓÚ ,Ì˘ .ÂÎ ,Î Ì˘ ‰Â·˙‰ „‚Î ‰ÂÓ‡‰ Ï˘ ‰˙‚ˆ‰ ˙‡ ‚È˘ÓÓ˘ „ÈÁȉ Âȇ Ô‡¯Â„ ÈÎ ¯ÈÚ‰Ï Ì˜Ӊ ԇΠҷÈÏ ‚"È :ÔÂËÏÙ‡ Ï˘ ‰¯ÚÓ‰ Ï˘Ó Ï˘ÓÏ ‰‡¯ ."͢ÂÁÂ" "¯Â‡" ÌÈÎ¯Ú È˘ ÔÈ·˘ ÒÂÒÈ„Î Í˘Ó ‰Ê‰ ·ÈËÂÓ‰ .428–421 'ÓÚ ,Ê"È˘˙ ÌÈÏ˘Â¯È ,È˘ ͯΠ,ÔÂËÏÙ‡ È·˙Î ,(Ì‚¯˙Ó ¯È„‰Ó) Ô·‡ È·˙ÎÏ ‰È‚ÂÏÂ˙‡ ,(ͯÂÚ) ȯ‰ χÂÓ˘ :‰‡¯ .‡ÈÒ Ô·‡ ψ‡ Ï˘ÓÏ ÍÎ .ÔÂËÏÙ‡ ȯÁ‡ Ì‚ ̉¯·‡ '¯Ï "‰Ó¯‰ ‰ÂÓ‡‰" ¯ÙÒÏ ‰Ó„˜‰‰ ‰‡¯ ÔÎ .172–171 'ÓÚ ,Ë"Ò˘˙ ·È·‡ Ï˙ ,‡ÈÒ ˙¯Â„‰Ó ,‰Ó¯‰ ‰ÂÓ‡‰ :ÔÈÈÚ .˙¯ È˘Ï ÌÈÏ·˜ÂÓ ‰ÓÎÁ‰Â ˙„‰ ,„‡„ Ô·‡ ÈÙÏ .„‡„ Ô·‡
.13 .14 .15 .16 .17
[5]
˘˜·‡ .ԯ‚· ÈÙÏÎ ÌÈÈ˘È‡ ˙¯Â˜È· ȈÈÁ Ì‚ Ô‡¯Â„ ¯Ê¢ ÈÈ·Â ÈÈ· ,˙‡Ê ÌÚ „ÁÈ ‰ÈÈÙ‡ ˙„‡ ÏÚ ‰ÏÚ‡ ‰˙‡ ‰¯Ú˘‰Ï ÈÈÚ· ÌÈÈÊίӉ ÌÈÈÂËÈ·‰Ó ÌÈÈ˘· „˜Ó˙‰Ï ÍÈ˘ÚÓ ÏÚ ‡Ï” :ԯ‚· Ï˘ Â˙¯Ó‰ ÏÚ Ô‡¯Â„ ·˙ÂÎ Ï˘ÓÏ ÍÎ 18.˙¯‚ȇ‰ Ï˘ ÈχÂËҘ˯Ëȇ‰ ‰˘ÚÓ’ Ìʘ¯Ò· ԇΠ‰ÂÎÓ‰ ԯ‚· Ï˘ Â˙„ ˙¯Ó‰ :¯Ó‡ ‰Â‰ ”.‰Ë¯Á ‡¯˜ÈÚÓ ˙È˘Ú ÌÈ·Âˉ Â˙ÂÓ‡· ˜ÈÊÁ‰˘ ÂÓˆÚ Ô‡¯Â„Ó ‰‡¯Î ÏÈ„·‰Ï ,‰Ë¯Á È˘‚¯ ‡ÏÏ ,ÌÏ˘ ·Ï· ‰˙˘Ú ’·ÂË ‰Èˆ¯ Í˙ÂÂÎ ÈÎ ÈÁ‡ È˙ȇ¯” :ԯ‚· χ ‰ÂÙ ԇ¯Â„ ÍÈ˘ÓÓ „ÂÚ 19.Â˙¯Ó‰ Û¯Á ‰ÓÈÓ˙‰ ȄΠ˙ÂÈÓÈËȇ ¯ÂˆÈÏ È„Î 'ÈÁ‡' ÈÂËÈ·· ԯ‚· χ ‰ÂÙ Ô‡¯Â„˘ ‰‡¯ 20”.ÌÈÈÓ˘ ÌÂ˘Ï ÍÈ˘ÚÓÂ Ì˘Ï ÂÈ˘ÚÓ ‰Èˆ¯ Â˙ÂÂ΢ ÈÓΠԯ‚· ˙‡ ÔÓÒÓ Ô‡¯Â„ ¯˘‡Î ,ÌӇ .Â˙¯Â˜È· ˙‡ ÚÈÏ·‰Ï ¯ÙÒ Á˙Ù· ÌÂÏÁ· ¯ÊÂÎ ÍÏÓÏ Í‡ÏÓ‰ ȯ·„ ˙‡ ÂÎÙ‰· ˙ȯȇ ˙¯Â˜È· Âί„Î Á˙ÂÓ ‡Â‰ ,ÌÈÓ˘ Í˙È Ô‡) ”ÌÈȈ¯ Ìȇ ÍÈ˘ÚÓ Í‡ ‡¯Â·‰ ψ‡ ‰Èˆ¯ Í˙ÂÂΔ :(Ô·È˙ Ô·‡ Ì‚¯˙·) ȯÊÂΉ ÈÙÎ .Âȯ·„Ï ÔÂÂÎ˙‰ ˙Ó‡· ‡Ï Ô‡¯Â„˘ ȯ· ͇ 21.(È'ˆ¯Ó ¯È'‚ ÍÏÓÚ ÔÎÏ ‰Ïχ „Ú ‰È'ˆ¯Ó ˙¯‚ȇ‰ Í¯Â‡Ï Ô‡¯Â„ Ï˘ ÂÈ˙ÂÊÈÓ¯· ˙ÚÓËÂÓ‰ ˙·˜Â‰ ˙È˙¯·Á‰ ˙¯Â˜È·‰ ,͢Ӊ· ¯‰·ÂÈ˘ .˙‡Ê ‰ÚË ˘˘Â‡Ï ‰ÈÂ˘Ú Â˙„ ˙‡ ¯ÈÓ‰Ï Ô¯Â‚Â· ˙‡ ÂÚȉ˘ ˙ÂȈ·ÈËÂÓÏ Ú‚Â· ‰·È˘ÙÒ¯Ù‰ ÏÚ ·Â¯˜Ó „ÂÓÚÏ È„Î· ˙¯‚ȇ‰ Ï˘ ‡ÙÈÒ· ÔÂ„Ï ‰Ù‡ ‰˙Ú ˙Á‡· ·˙Î ,ÌÈÙ È˘Ï ÚÓ˙˘Ó Âȇ˘ ÔÙ‡· ,ÍÎ .Ô‡¯Â„Ï ˙È„ÂÁÈȉ ˙ÈχÂËҘ˯Ëȇ‰ È˙¯˘Ó ÈÎ ÌÈÏ·‰ ¯ÒÂÓ È˙ÁΉ Èχ ˙·˙Î ¯˘‡ ÏÚ” :˙¯‚ȇ‰ ˙‡ ˙ÂÓ˙ÂÁ‰ ˙‡˜ÒÙ‰ 22
”.ÌÈÁÈÎÂÓ ÈÈ˘ÚÓ ‰Èˆ¯ È˙ÂÂÎ Ê‡Ó ÈÎ È˙Ú„È ÈÎ ,‡ÏÙ‡ È˙·˘ÁÓ Â˙ÂÂÈÚ Èψ‡ ÌÈÏ‚¯ÂÓ‰
ÂÈ˙¯˘Ó Ï˘ ‰Ú¯‰ Ì˙ÚÙ˘‰Ó ‰‡ˆÂ˙Î È„Â‰È ¯‡˘ ÈΠԯ‚· ˙Ó˘‡‰ „‚ΠԇΠÌÓ˜˙Ó Ô‡¯Â„ ,ÂÈ˙ÂÚ„· È‡ÓˆÚ ¯‡˘Â ‰È‰ ‡Â‰˘ ¯È‰·‰Ï Ô‡¯Â„ ˘˜·Ó ˙·ÊÂΉ ‰Ó˘‡‰‰ „‚Î .ÌȄ‰ȉ ¯ÂÓ‚ „‚ȷ .ÂÈÏ‚¯Ï ¯ Âȉ˘ È˙„‰ ÂÂÙˆÓ ÂˆÏ ˜¯Â ͇ ˙ÂÙÂÙÎ ,ÂÈ˙ÂÏÂÚÙ Ì‚ ÂÓÎ ,Â˙Ú„Â˙ ,ÌÂ˜Ó ÏÎÓ .È˙„‰Â È˙‰ʉ Âϯ‚ ˙‡ ˆ¯Á ¯˘‡ ıÂÁ‰ ÔÓ ˙ÂÚÙ˘‰Ï ÔÂ˙ ‰È‰˘ Ô¯Â‚Â·Ï Èχ ÂÈ˘ÚÓ ”‰Èˆ¯” Â˙ÂÂÎ ÈÎ Â˘È‚„‰· ,ȯÊÂΉ ¯ÙÒ· ¯Ó‡‰ ÏÚ Ô‡¯Â„ ‰˘ÂÚ˘ ‰Ê¯Ù¯Ù‰ ÈÎ ¯Â¯· ˙È˘ÓÓ‰ Â˙·ÈÂÁÓ ˙‡ ‰ÓÈ‚„Ó Ì‚ ÂÓÎ ,˙È˘È‡‰Â ˙ÈÊÂÈ‚Èϯ‰ Â˙Ú„Â˙ ÏÚ ˙„ÓÏÓ ”,ÌÈÁÈÎÂÓ” ¯·ÎÓ ‰‡¯‰˘ ÈÙÎ) ˙¯‚ȇ‰ ˙ÏÈÁ˙· ˙ÂÈȈ· ‚ÂÂÒ˘ ԯ‚· ˙ÓÂÚÏ ˙‡Ê ,˙„‰ÈÏ ‰˜ÂÓÚ‰Â
,‚"Ò˘˙ ·È·‡ Ï˙ ,‰ÁÈ˙Ù ,ı¯Â˘ ˙¯Â„‰Ó ,ÌÈη ‰¯ÂÓ :‰‡¯ ,ÔÎ ÂÓÎ .2 'ÓÚ ,1919 ÔÈϯ· ,ÏÈÈ .ÂÏω ˙¯˜ÓÏ È˙‡ ˙ÂÙ‰Ï ˙Â‡È ¯˘‡ ȯ‰ ·‡Ê 'Ù¯ÙÏ ‰Â˙ È˙„Â˙ .13–11 'ÓÚ .74 'ÓÚ ,'‚ÓÏ˙ ˙¯Â„‰Ó ,ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ :ÍÂ˙Ó ÌÈÁÂ˜Ï ÔÏ‰Ï˘ ÌÈËÂËȈ‰ Ì˘· ȯˆÂÎ È·ÓÂÙ· ÈÁ ,(1391) ‡"˜ ˙ÂÚ¯Ù Íωӷ ˙¯ˆÏ ‰‡¯Î Ï·Ë Ô‡¯Â„ ËÈÙ¯٠ÌÈÏ˘Â¯È ,˙ȯˆÂ‰ „¯ÙÒ· ÌȄ‰ȉ ˙„ÏÂ˙ ,¯Ú· ˜ÁˆÈ :‰‡¯ ÍÎ ÏÚ .‰„ÈÙ ‰Â· È„ Ò¡¯Â‰ 'ÓÚ ,˙È˙¯·Á ˙¯Â˜È·Â ˙„ ,˯ÈÂË‚ ;‡È 'ÓÚ ,‡Â·Ó ,ÒÂÓÏÂÙ È·˙Î ,'‚ÓÏ˙ ;315 'ÓÚ ,‰"΢˙ ȇ ;¯Â‡ ‰˙Ú ‰Ê ‰˙‡¯ È„Âʘ Ï˘ ‰ËÚ È¯Ù ‰ÈÙ¯‚ÂÂÓ .185 'ÓÚ ,˜˘Î Í"˙‰ ,È„Âʘ ;143 The Secret Faith of Maestre Honoratus: Profayt Duran and :·Â¯˜· ‰Ê ¯˜ÁÓÏ ÒÁÈÈ˙‰Ï ‰Â˜Ó
.18 .19
.Jewish Identity in Late Medieval Iberia (Philadelphia, Penn Press, 2015)
.141 ‰¯Ú‰ 83 'ÓÚ ,ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ .23 ‰¯Ú‰ 74 'ÓÚ ,Ì˘ .83 'ÓÚ ,Ì˘ :ÍÂ˙Ó ÌÈÁÂ˜Ï ÂȯÁ‡ Ìȇ·‰Â ‰Ê ËÂËȈ
[6]
.20 .21 .22
:Ô‡¯Â„ ÛÈÒÂÓ Â˙Ó‚ÓÏ ¯È˘È ͢ӉΠ23”.ÌÈÓ˘ Ì˘Ï ÂÈ˘ÚÓ ‰Èˆ¯ Â˙ÂÂΔ˘ ÈÓÎ ('‚ÓÏ˙ Ìȯه ‡¯˜‰ ˜„ˆ ÁÈ˘Ó·Â ÌÈÁˆ ÁˆÏ È˘Ù Ïη ȷ·Ï Ïη ÈȉÂχ Ì˘‰ ÌÚ È˙ÂÓ‡· ȇ ÌÈÓ˙” ”.‰˘ ‡Ï ÈÓÚË ,ÏÏÎ ÌÂÈ Ú„Ó Èψ‡ ˘„Á˙ ‡Ï ,‰ÂÓ‡‰ ˙‡Ê· ˜·„ ȇ Ê‡Ó Ì‚Â [...] ÂÓ˘· ,Ô‡¯Â„ Ë˜Â˘ È·ÈËÓÈËχ‰ ÈÂËÈ·‰ .Â˙„Ï ÔÓ‡ ‡Â‰ ÈÎ ˙ÂÈÂÏ‚ ÂÓˆÚ ÏÚ ¯È‰ˆÓ ÔΠ̇ Ô‡¯Â„ ÈËÓȇ ÔÙ‡· ˘ÈÁÓ‰Ï „Ú 24,˙ȯÈË¯Ó ‰ÈˆË˜ Ì‚ ·ÂÁ· ‡˘Â‰ ”,È˘Ù Ïη ȷ·Ï Ïη” ‚Ȉ‰Ï ,Ô‡¯Â„ Ï˘ ˙È‚ÒÒ‰ ¢ÏÏ ˘¯„È‰Ï Ì‡Â 25,‰ÓÈÓ˙ ‰˜ÂÓÚ Â˙ÂÓ‡ ‰ÓÎ „Ú ÈË˙‡ ÒÁÈ· ÈÏÓÒÂ È˘ÓÓ ¯ÂȈÈÊÂÙ‡ΠÂÓˆÚ ·ˆÓÏ Ô‡¯Â„ ‚‡Â„ „·· „· ”.‰˘ ‡Ï” ÂÓÚˢ ÈÓÎ ÚÈ·‰ ‡Ï˘ ÈÓΠ,ÌÏÂÚ ÂÎÏÓ ÈÙÏ ÂÓÚË ˙‡ ‰È˘˘ ÈÓÎ ˙¯‚ȇ‰ Á˙Ù· ÂÈÙ· ¯‡Â˙˘ Ô¯Â‚Â·Ï 26
.Â˙¯Ó‰ ÏÚ ‰Ë¯Á ÌÏÂÚÓ
‰· ‰˜ÒÙ‰ ˙‡ Ô‡¯Â„ Ì˙ÂÁ ”,‰˘ Ìȯ˘Ú ÈÏ ‰Ê ÂÈ˙Ó‡‰ ¯˘‡ ‡Â‰ ‰˙Ú Â‰ÈÓ‡‡ ¯˘‡Â” ÌÈ˙È È˙Ï·Â ÌÈÓÂ˙Ò ,· ÏÙ˜Ӊ ÔÂÈÚ¯‰ Ì‚ ÂÓÎ ,‡Ó ,‡Ï ˙È˘‡¯·Ó ‰¯Â‡ÎÏ ËÂËȈ‰ .ÂÁ˙Ù ˘È ÈÎ ÔÈÈÂˆÈ ?ÍÎ ÏÎ ¯ÈÚˆ ÏÈ‚· Â˙„ ˙‡ Ô‡¯Â„ ¯ÈÓ‰ ÌÓ‡‰ .‰‡ÈÏÙ ˘¯„Ó Âȉ Ï˘Ó Ô¯˙ÙÏ È„È ÏÚ ¯Ó‡‰ ˙‡ ÌÈÒÁÈÈÓ‰ ÂχΠ˘È ,„‚Ó .˙˘·Â˘Ó ‰Ò¯‚Ï ˙Â„Ú ‰Ê ËÙ˘Ó· Ìȇ¯‰ Ìȯ˜ÂÁ ÔÈ·Â ˙˘·Â˘Ó Ô· ÂÊ ‰Ò¯‚˘ ÁÈ Ì‡ ÔÈ· ,¯·„ Ï˘ Â˙ÈÓ‡Ï Ìχ 27.˙¯‚·‰ ‰Ú„Â˙‰ ÏÈ‚Ï Ô‡¯Â„ ¯˘˜‰· ˜ÂÒÙ· ‰˘ÂÚ Ô‡¯Â„˘ ˘ÂÓÈ˘‰ ˙‡ ÔÂÁ·Ï ˘È ÔÈÈ„Ú ,‰Ù‡ ÏÚ ‰·˘ÈÈÏ Ô˙È˘ ÁÈ Ì‡ ,˙¯‚ȇ‰ ˙ÏÈÁ˙ χ ¯¯Ù¯ÓÎ ˙È˘‡¯· ¯ÙÒÓ ˜ÂÒÙ‰ ˙‡ ‡Â¯˜Ï ‡ÂÙ‡ ˘˜·Ó ȇ .¯˙ÂÈ ÏÏÂÎ Ï˘ Âί„ ÈÙ ÏÚ È˙¯ÚÈ˘ ,¯ÂӇΠ”.Ô·Ï ˙ÂÓ ÏÚ ÁˆÓÏ” :˙¯‚ȇ‰ Ï˘ Á˙ÂÙ‰ ËÙ˘ÓÏ ,˜ÂÈ„ ¯˙ÈÏ .ȇ¯˜Ó‰ Ô·Ï Ï˘ ˙ÈÏÓÒ‰ ‰ÏÈ·˜Ó‰ ,‡Ó¯ ˙ÂÎÏÓ Ï‡ ÔÂÂÎ ‰Ê ËÙ˘Ó Ï˘ ÂÚÓ˘Ó ÈÎ ÔÈÈË˘Ï˜ÈÙ ˙‡ ÏÈ·˜‰Ï ˙˘˜·Ó‰ ,˙Â‰Ê ˙ÈÈ·‰ Ï˘ ˙ÂÂÎÓ ‰˜È˘¯Ù· ˘ ԇ¯Â„ ÔÎ˙ÈÈ ˘È ,‰Ê ÈÙÏ -‰¯Ù Ô·Ï ·˜ÚÈ ¯ÂÙÈÒ ‰È‰ ÂÓÎ ,˙È˘ÓӉ ˙ȯÂËÒȉ‰ ˙‡ȈÓÏ Ô·Ï ·˜ÚÈ Ï˘ ȇ¯˜Ó‰ ¯ÂÙÈÒ‰ ÌÎÒ .˙¯ˆ–˙„‰È ÈÒÁÈÏ ,ÌÈ„˜ÂÓÓ ¯˙ÂÈ ˙ÂÈ‰Ï Ì‡ ‡ ;˙¯ˆ‰ ÌÚ Ô‡¯Â„ ÈÒÁÈÏ ‰Èˆ¯Â‚ÈÙ :‰‡·‰ ˙È·˙‰ ÈÙ ÏÚ ˙¯‚ȇ‰ Ï˘ ÈχÂËҘ˯Ëȇ‰ ÈÙ‡‰ ˙‡ ‡ÂÙ‡
.141 ‰¯Ú‰ 83 'ÓÚ ,Ì˘ .·"Ú ‡Ò ˙Âί· ,ÈÏ·· :‰‡¯ „ÂÚ .(”Í˘Ù ˙‡ ÏË ‡Â‰ ÂÏÙ‡ ,Í˘Ù Ïη”) .‰ Ë ˙Âί· ,‰˘Ó :‰‡¯ .'ÌÈÓ˙‰ Ò‡‰' ÒÂÙÈË ˙‡ ‰ÓÈ‚„Ó (”È˙ÂÓ‡· ȇ ÌÈÓ˙”) ,Â˙ÂÓ‡· ÌÈÓ˙Î ÂÓˆÚ ˙‡ Ô‡¯Â„ ˙ÒÈÙ˙ ˙È˙¯ÙÒ‰ ˙È·˙‰ .Â˙„‰È ÏÚ ¯˙Ò· ¯Ó¢ „·· „· ͇ Ò‡· Â˙„ ˙‡ ¯ÈÓ‰Ï ıχ‰ È„Â‰È ,ÂÈȉ ,Ô·ÏËÂÓ ˙Ïȉ˜ ¯ÙÂÒ ,‰Á Ô· ·ÂË ÌÂÈ ·˙΢ ˙ÈÁ¯Â‡ ˙¯‚‡· ‰Â˘‡¯Ï ‰ÈÂˆÓ ÌÈÓ˙‰ Ò‡‰ Ï˘ Ram Ben Shalom, “The innocent converso: identity and rhetoric in the :ÌÂÏ˘ Ô· ̯ ‰‡¯ .¯‡˜ ÌÈÈÁÏ
.23 .24 .25
.‘igeret orhit’ genre following the persecution of 1391,” Hispania Judaica Bulletin, 2014, pp. 68-70
.143 ‰¯Ú‰ ,83 'ÓÚ,ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ .144 ‰¯Ú‰ ,Ì˘ ,Ì˘
[7]
.26 .27
‰Èˆ¯ Í˙ÂÂÎ ÈÎ ÌÂ˘Ï ÍÈ˘ÚÓ ÌÈÈÓ˘ ‰Èˆ¯ È˙ÂÂÎ Ê‡Ó ÈÎ ÌÈÁÈÎÂÓ ÈÈ˘ÚÓÂ
ÍÈ˘ÚÓ ÏÚ ‡Ï ˙È˘Ú ÌÈ·Âˉ ‰Ë¯Á ‡¯˜ÈÚÓ È˙ÂÓ‡· ȇ ÌÈÓ˙ Ïη ÈȉÂχ Ì˘‰ ÌÚ È˘Ù Ïη ȷ·Ï
Ô·Ï ˙ÂÓ ÏÚ ÁˆÓÏ
ÂÓÚË ˙‡ Â˙¢· ÍÏÓÈ·‡ ÈÙÏ
‡ ,Ë ÌÈÏȉ˙
‡ ,„Ï ÌÈÏȉ˙
ÂÈ˙Ó‡‰ ¯˘‡ ‡Â‰ ‰˘ Ìȯ˘Ú ÈÏ ‰Ê
‰˘ ‡Ï ÈÓÚË
˙¯‚ȇ‰ ˙ÁÈ˙Ù
˙¯‚ȇ‰ ÛÂÒ
‡Ó ,‡Ï ˙È˘‡¯·
˙¯‚ȇ· ‚ˆÈÈ ˙Ï˘Â˘‰
·ÈËÂÓ
.‚
‰›˘Â ¯ÂÊÁ ¯ÊÂÁ ,Ô‡¯Â„ ˙¯‚ȇ Ï˘ ‰Ó˘ ˙‡ Ô‡‚· ‡˘Â˘ ”ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ” ÔÂÎÓ‰ ÈÂÂȈ‰ „‚Î ˘„Á ˙¯Â˜È· ‡˘ÂÓ· ˙Á˙ÂÙ‰ ‰˜ÒÙ ÏÎ ˙È˘‡¯· ˙¯‚ȇ‰ Û‚· (¯ÙÒÓ· ÌÈÓÚÙ ‰˘˘) ÔÂÈÚ¯ ,˘ÂÏÈ˘‰ ˙¯Â˙ Ô‚Π,˙¯ˆÏ ÌÈÈÊίӉ ÌÈÈ‚ÂχÈ˙ Ìȯ˜ÈÚ ÌӇ .˙ÂȯˆÂ‰ ˙Âȯ˘„‰ ‰ÂÓ‡ ÔÈ·˘ ˙ÂȄ‚ȉ ,‡¯˜Ó‰ È˘Â¯ÈÙ ,‰Èˆ‡ÈˆËÒ·Âүˉ ,(‰Èˆ¯˜È‡) ¯˘·· ˙ÂÓ˘‚˙‰‰ ÌÈ„ÚÈ Ô‡¯Â„Ï ÌÈ˘Ó˘Ó
28
,˙ÂÂˆÓ ÏÂÚÓ ˙ÈÁ¯‰ ˙¯ÈÁ‰Â ,ÌÈ˘Â„˜ ˙ÂÓˆÚ ÔÁÏÂÙ ,‰Â·˙Â
ÂÂÈ„ ˙È˘‡¯· 'ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ” ÈÂËÈ·‰ ˙‡ ¯ÂÓ‡Î Â˘È‚„‰· ,˙¯ˆ‰ ÏÚ Â˙¯Â˜È·· ÌÈÙ„ÚÂÓ Ï˘ ˙È˘‰Â ˙ÂÂÎÓ‰ Â˙ÂÁÎÂ Ì˘‡¯·Â ,‰· ÌÈÓÂÏ‚‰ ÌÈ·ÈËÂÓ‰ ÏÚ ,˙¯‚ȇ‰ .Ì‰Ó „Á‡ Ïη ¯·ÎÓ ‰Ê ÂÎÊ ,‡ÏÓÏ ‡· ‰Ê ÈÂËÈ·˘ ÈχÂȈ˜ÂÙ‰ ÏÏÁ‰ Ì‚ ÂÓÎ ”,ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ” ÈÂÂȈ‰ „¯ÙÒ· ¯ÂÓ‰ :¯ÓÂÓÏ È„Â‰ÈÓ” ¯Ӈӷ ˯ÈÂË‚ ¯ÊÚÈχ .˙ȯ˜ÁÓ‰ ˙¯Â˜È·‰ Ë·˘ ˙Á˙ ¯Â·ÚÏ È‰˙ χ” ËÙ˘Ó· ‰ÓÂÏ‚‰ ˙ȯȇ‰ ‰Ó‚Ó‰ ÏÚ „·Ï· È˙ÓÎÒ ÔÙ‡· „ÓÚ ,”ʔˉ ‰‡Ó‰ Ìȇ 'ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ' ËÙ˘Ó· ÏÈÁ˙Ó˘ ,˙‡˜ÒÙ‰ ¯Â„ÈÒ ˙¯˙ÂΉ” ÈÎ ÂÚË· ”,ÍÈ˙·‡Î ˙ÂÁ˙Ù˙‰Ï ‰ÓÕ˙Î ˙Ï˘Â˘‰ ‚˘ÂÓ ˙‚ˆ‰ ÏÚ ‰˘˜Â ˙·˘ÂÁÓ ˙¢˜Ú˙‰ ÌÈÂÂ‰Ó ‡Ï‡ ,ÌÈȯ˜Ó ˙¯‚ȇ‰ Ï˘ ÈÙ¯‚ÂȯÂËÒȉ‰ ¯Â‚ÒÓ‰ ÏÚ ‰È¯·„· ‰Ê ÈÂÚÈË Â˜ ‰ÎÈ˘ÓÓ È„Âʘ „eÓ 29”.˙ȯȇ Ì‚ ÂÓÎ
30
,'ÌÈÒ‡ ˙¯ÙÒ' ¯˜ÁÓ· ¯˙ÂÈ ¯ÁÂ‡Ó ‰Â΢ ‰Ó Ï˘ ‰ÈÈÈÙ‡ÓÓ ˙ÚËÂÓ˘ ÈÓÎ
.316 'ÓÚ ,˙ȯˆÂ‰ „¯ÙÒ· ÌȄ‰ȉ ˙„ÏÂ˙ ,¯Ú· ;‰Î 'ÓÚ ,‡Â·Ó ,ÒÂÓÏÂÙ È·˙Î ,'‚ÓÏ˙ :‰‡¯ Eleazar Gutwirth, “From Jewish to Converso Humour in Fifteenth- century Spain,” Bulletin of :‰‡¯ .˜ÂÈ„· ˙ÂÊ˙‰ Ô˙‡ ÏÚ Ë¯ÈÂË‚ ¯ÊÁ ,ÛÒ ¯Ó‡Ó· .Hispanic Studies 67,3 (1990), p.228
.144 'ÓÚ ,˙È˙¯·Á ˙¯Â˜È·Â ˙„ ,˯ÈÂË‚ ,(converso literature) 'ÌÈÒ‡ ˙¯ÙÒ' ‰ÁÈ΢‰ ‰¯„‚‰‰ ÈÙÏ˘ ÔÂΠχ ˙ÈÈˆÓ È„Âʘ „ÂÓ ‰˙Âȉ ˙¯ÓÏ ,Ìχ .˙ȯ·Ú‰ ‰Ù˘· ¯˘‡Ó ¯˙ÂÈ ˙ȯϘ¯Â‰ ‰Ù˘· ·Â¯ ÈÙ ÏÚ ‰·Â˙Î ˜¯ ‡Ï ˙¯‚ȇ‰ .·¯ ̇Â˙ ˘È 'ÌÈÒ‡‰ ˙¯ÙÒ' ÔÈ·Ï ‰È· ,˙ȯ·Ú· ‰·Â˙Î Ô‡¯Â„ ˙¯‚ȇ Ï˘ ÈÂÏ‚ ÔÙ‡· ˙ÚËÂÓ ‡È‰Â ˘È ‡Ï‡ ,ÂÊ ˙¯ÙÒ Ï˘ ˙ÂÈÒÈÒ· ˙¯ËÓ Ô˙‡ ÁÂÎÓ ˙ÚÂÓ Ô˙È ,È„Âʘ ˙ÚÂË ,ÍÎ .˙ȯϘ¯Â‰ 'ÌÈÒ‡‰ ˙¯ÙÒ' Ï˘ ˙ÂÈ˙¯ÙÒ‰ ˙ÂȂ˯ËÒ‡‰Ó ÌÈω˜ È˘Ï ‰ÂÙ ‰˙Âȉ· ,ÌÈÒ‡‰ Ï˘ È˙¯ÙÒ‰ ¯‡'ÊÏ ˙ÎÈÈ˘Î Ô‡¯Â„ ˙¯‚ȇ ˙‡ ÔÈÈÙ‡Ï ÔÎÂ˙ ˙‡ ·Ëȉ ÌÈÈ·Ó ¯˘‡ ,(ÒÂÒ¯·Â˜) ÌÈ˘„Á‰ ÌȯˆÂ‰Â ÌȄ‰ȉ ,„Á‡‰ :ÏÈ·˜Ó· ·Â˙Ή ˙‡ ÔÈ·‰Ï ÌÈÏ‚ÂÒÓ ¯˘‡ ,ÌÈ˘È ÌȯˆÂ ,È˘‰Â .ÌÈÈÂÓ҉ ÌÈÈÂÏ‚‰ ÂȯÒÓ ÏÚ ·Â˙Ή
[8]
.28 .29
.30
¯˘‡ .‰Ó΢ ÏÚ ˙‡˘Â ˙¯‚ȇ‰˘ ,ÈËÒ˜¯Ò‰ ÂÏÈÙ‡ ÌÈ˙ÈÚÏ ,ȯȇ‰ ÔÚËÓ‰ ˙‡ ‰˘È‚„‰· ÈÂËÈ·‰ „Ú ‰¯Â‡ÎÏ” :È„Âʘ ˙ÚÂË ”ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ” È·ÈËÓÈËχ‰ ÈÂËÈ·· ¯Â‚˘‰ ˘ÂÓÈ˘Ï .ÌȄ‰ȉ ÂÈ˙·‡Ï ¯Î˙‰Ï Á·˘Ï ‰È‡¯‰ Â˙¢ÈÁ· „ÈÓ˙‰Ï ,˘„Á ȯˆÂÎ ,ԯ‚· ˙‡ „„ÂÚÏ ‰Â¯Á‡Ï ‡ˆÈ˘ ¯˜ÁÓ· ,Âχ ÏÚ ÛÒ 31”.ÈÂÈ‚Â ‚ÚÏ Ï˘ „Á‡ ‡Â‰ ¯ÒÓ‰ ,Áˢ‰ ÈÙÏ ˙Á˙Ó Í‡ Ô‡¯Â„ È„È· ‰ÂÂȉ ,· ‰Ú·ˉ ˙ÈχȈËÂÙ‰ ˙Â˘È‚¯‰ ÏÚ ,˙Ï˘Â˘‰ ·ÈËÂÓ ÈÎ Èχ¯˘È ÈÒÂÈ ÔÚÂË ‰¯·Á· ˙ÂÏÏ·˙‰‰ ÈÙÓ Ì‚ ÂÓÎ ‰¯Ó‰‰ ˙ÎÒ ÈÙÓ ˙„‰È‰ ÏÚ ‰‚‰· ˙ÈÊÎ¯Ó ‰È‚˯ËÒ‡ 32
.˙ȯˆÂ‰
È„ÈÏ ‰‡· ‰Î¯„˘ ÌÂ˘Ó ˙¯‚ȇ‰ ˙‡ ˙Ó˙ÂÁ‰ ‰˜ÒÙ· „˜Ó˙‰Ï ÔÈÈÂÚÓ È‡ ÂÊ ‰„˜· Ì¯Ë È˙·‰Ï˘ Ì¢Ó ,˙Ï˘Â˘‰ ·ÈËÂÓÏ ÒÁÈÈÓ Ô‡¯Â„˘ ˙Â·È˘Á‰ ÏÎÓ ¯˙ÂÈ ÈÂÏ‚ ÔÙ‡· ÈÂËÈ· :Ô‡¯Â„ ·˙ÂÎ ÍÎ .‡ÏÓ‰ ‰ÁÂÚÙÏ ˙ÈχÂËҘ˘‰ ˙ȯÂËÒȉ‰ ˙È˙˘˙‰ ‰Á‰ Ì˘ Í˙ÓÈ˙Á· ¯ÙÒ ÏÚ ‰ÏÚ˙ ‡Ï ÍÏȇ ԇÎÓ ¯˘‡ ˘˜·‡ ‰˙‡ Í˙‡Ó χ˘‡ ˙Á‡ ‰˙Èȉ ÂÏ ÈÎ ,Â˙¯ÈÎÊ· „·Î˙˙ Ï‡Â Í˘Ù ‡Â·˙ χ „ÂÒ· .‰Î¯·Ï ¯ÎÊ ÍÈ·‡ „·Î‰ ¯˘‡· Ï·‡˙ ÂÈÏÚ Â˘Ù ‰˙Ú Ì‚Â ,Â˙‡ȈÓÓ ÍÂÓÎ Ô· ¯„Ú‰ ‰È‰ ¯Á· ,Â˙ÈÈÁ ÌÈÈÁ· .Â˙ÁÂÓ ˙È·· Ì˘ ‡Â‰ ,Â˙˘˜·· .ÂÈ·‡ Ï˘ ÂÓ˘· „ÂÚ ÌÂ˙ÁÏ ‡Ï˘ Ô¯Â‚Â·Ó Ô‡¯Â„ Ï˘ ˙ÈÚÓ˘Ó „Á ‰˘È¯„ ÂÈÙÏ ˙ÂÎÒÓ‰ Û˘”Ï ı˜ Ì˘ ÂÓΠÂÈÙ ÏÚÓ ‰ÂÂÒÓ‰ ˙‡ Ô‡¯Â„ ¯ÈÒÓ ,È·ÈËÓÈËχ ÔÂË· ˙ÁÒÂÓ‰ ‰ÂÓ˙‰ ˙‡ ÔÈ·‰Ï È„Î ,Ìχ 33.˙¯‚ȇ‰ Ï˘ ÌȯÁ‡‰ ÌȘÏÁ· Â˙·È˙Î ˙‡ ÔÈÈÙ‡˘ ”ȯÂ˯‰ È˙ÁÙ˘Ó‰ ,È˘È‡‰ ̯‚‰ ˙ÈÁ·· ˜Ù˙Ò‰Ï Ôȇ ԇΠ¯Ó‡· ‰ÓÂÏ‚‰ ‰‡ÏÓ‰ ˙ȯÂËÒȉ‰ ÌÓ‡ .ÛÚ˙ÒӉ ÏÂÏÎÓ‰ ÏÚ ÏÎ˙Ò‰Ï Ì‡ ÈÎ 34,‡„ȯ‚ Ô·ÏÚ ˙ÚÈ·˙ ‰Ê ‰È‰ Ï˘Ó ,̈ÓˆӉ ,‰Ï˘ „Úȉ ω˜ Ì‚ ÂÓÎ ,˙¯‚ȇ‰ Ï˘ ÈÚÓ˘Ó-„‰Â ȯȇ‰ ‰ÈÈÙ‡ ÈÎ ¯·Î ‰ÚË È„Âʘ ÌȯˆÂ ÌÈ˘È ÌȯˆÂ ÔÈ·Â ,‰ÊÓ ÌÈÒ‡ ÌÈ„Â‰È ÔÈ· „ÈÓÚ‰Ï Ô‡¯Â„ ˘˜È·˘ ıÈÁ‰ ÏÚ ÌÈ„ÓÏÓ ÈÙÎ ,ÂÈÙÏ˘ Ìȯ·„‰ ˙ÈÁ·· Ì‚ ‰ÙÈ ÂÊ ‰ÚË Ï˘ ‰ÁÂÎ ,ÈÓÚËÏ Í‡ 35,‰ÊÓ ÌÈÓ‡ ÌÈ˘„Á
.200–199 'ÓÚ ,˜˘Î Í"˙‰ ,È„Âʘ :‰‡¯ .„·Ï· ÈÁˢ ÔÙ‡· .201–185 'ÓÚ ,Ì˘ È„Âʘ Yosi Yisraeli, “Constructing and Undermining Converso Jewishness: Profiat Duran and Pablo de Santa :‰‡¯
.31 .32
María,” in: Ira Katznelson and Miri Rubin (eds.), Religious conversion : history, experience and meaning, (UK: .Ashgate, 2014, p. 197)
.186 'ÓÚ ,˜˘Î Í"˙‰ ,È„Âʘ :‰‡¯ .È„Âʘ Ï˘ ‰¯Ó‡ÓÓ ÁÂ˜Ï 'ȯÂ˯ ˙ÂÎÒÓ Û˘' ÈÂËÈ·‰ ‰ˆÓ˙Ó ‰È‡ ԯ‚· ԇ¯Â„ ÔÈ· ˙¢˘Â‚˙‰‰ ˙¯ÈÊ ÈÎ ÂÚË· ˯ÈÂË‚ ¯ÊÚÈχ „„Ȉ˘ ÂÓÎ ,˯ÈÂË‚ :‰‡¯ .È˙ÁÙ˘Ó‰Â È˘È‡‰ ¯Â˘ÈÓÏ ÒÁÈ· Ì‚ ‰·ÂÒ Ì‡ ÈÎ ÌȯˆÂ ÌÈ„Â‰È ÈÒÁÈ· ˜¯ .229 'ÓÚ ,¯ÓÂÓÏ È„Â‰ÈÓ ,˯ÈÂË‚ ;145 'ÓÚ ,˙È˙¯·Á ˙¯Â˜È·Â ˙„ ,Â˙ÚËÏ .Èχ¯˘È Ï˘ È˘„Á‰ ¯˜ÁÓ ˙‡ ÔÈÈˆÏ È‡„Î ÂÊ ‰„˜· .201 'ÓÚ ,˜˘Î Í"˙‰ ,È„Âʘ ,ÔÎ ÂÓÎ ;ÌȯÂÓ‚ ÌȯˆÂÎ ÌÓˆÚ ÂÒÙ˙ Ì˙„ ˙‡ ¯ÈÓ‰˘ ÌȄ‰ÈÏ ÏÏÎ ‰˙Ù‰ ‡Ï Ô‡¯Â„ ˙¯‚‡ ,˙¯‚ȇ‰ .ÌȄ‰ÈÎ ¯˙Ò· ‚‰Â Ò‡· Ì˙„ ˙‡ ¯ÈÓ‰˘ ÌȄ‰ÈÏ ‰ÚÂÓ ‡Ï ˙¯‚ȇ‰ ,ÛÈÒÂÓ ‡Â‰ „ÁÈ ˙ȯˆÂ‰ Ì˙ÂÓ‡ ˙‡ ‚ÊÓÏ ÂÙ‡˘ ¯˘‡ ¯ÈÓ‰Ï ÌȯÓÈÈ˙ÓÏ ÌȯÓÂÓÏ ˜¯ ‰„ÚÂÈ ,Èχ¯˘È ÔÚÂË .198–195 'ÓÚ ,¯ÂÚ¯Ú ‰È·‰ ,Èχ¯˘È :‰‡¯ .ÌȄ‰ÈÎ Ì˙Ú„Â˙ ÌÚ
[9]
.33 .34
.35
.ÔÏ‰Ï ‰‡¯‡˘ ˙ÂÈÂÈÏËÓ ˙ÈÂÓ‰ ˙„ ˙¯Ó‰” :ÌÒ¯ÂÙÓ‰ ¯Ӈӷ ¯·ÎÓ ‰Ê ‚¯·¯È „È„ ·Èˉ ,Ô· ˜ÂÒÈÚ‰ Ï˘ ˙ÂȯÂËÒȉ‰ ˙·ÈÒ‰ ÏÚ „ÂÓÚÏ ””ˉ ‰‡Ó· „¯ÙÒ· ÌȯˆÂ ÌÈ„Â‰È :˙ÂÈ‚Âχ‚ ,˙È‚Âχ‚‰ Ì˙¯ÂÒÓ Ï˘ ˙˘„ÂÁÓ ‰‡È¯˜· ”ˉ ‰‡Ó‰ ‰ÙÓ· ÌȯˆÂ ÌÈ„Â‰È Ï˘ È·ÈÒËȇ‰ ,ÌÈȈ·Ș Ô¯ÎÈÊ ˙Â‰Ê ˙·‰Ï ÔÂÈÒÈ· ‰ËϷ‰˘ ˙ÂÎÓ ˙Â‰Ó Ï˘ ‰˙¯ÈˆÈ ÏÚ „ÂÓÚÏ Ì‚ ÂÓÎ ˙ÂÚ¯Â‡Ó ˙·˜Ú· ‡·˘ ˙ÂÈÂÓ‰‰ ˙„‰ ˙¯Ӊ 36.ÂÓÓ Ìȯʂ ‰Ê ȯÂËÒȉ ÍÈω ÌÈÙ˜˘Ó‰ ÂÓ¯‚ ,‚¯·¯È ÔÚÂË 37,‰ÒÂ˯ÂË ÁÂÎÈÂ Ï˘ ÂÓÂ˙ ÌÚ ,1414-· ¯˙ÂÈ ¯Á‡Ó ,1391 ˙˘ Ï˘ ÌÈÓ„‰ ÔÈ· ¯·ÎÓ ‰Ê ˆˆÁ˘ ˙ÂÏ·‚‰ ¯Î‰ ÈÏ·Ï Â¯Ú¯ÂÚ˘ ‰Ú˘ ,˙Á‡Î ˙È˙„ ˙ÈËÈÏÂÙ ‰Ù¯ËÒË˜Ï ˜Â˙È· ˙ȯˆÂ‰ ‰·È·Ò‰ ÌÚ ÂÈÈÁ ˙‡ ¯Â˘˜Ï „„·‰ ¯ÓÂÓ‰ ‚‰ ‰˙Ú „Ú Ì‡ .ÌȯÓÂÓ ÌȯˆÂ ÏÚ ,ÌȄ‰ÈΠ¯‚ ̉· ˙ÂÂ΢ Ô˙‡· ¯Â‚Ï ÌȯÓÂÓ‰ ¯˙ ‰˙Ú˘ ȯ‰ ,˙Ȅ‰ȉ Â˙·È·ÒÓ ¯ÂÓ‚ ̉ȯ˘˜ ,ÔÎ ÏÚ ÛÒ 38.Â˙„ ˙‡ ¯ÈÓ‰ ˙Ó‡· ÈÓ ˙Ú„Ï ‰È‰ Ô˙È ‡Ï Ìȯ˜Ó‰ ÔÓ ÌÈ·¯· ÔÎ ÌÈ·ÂÓ· ÂÏω ÂÎÈ˘Ó‰ ‰˘ÚÓÏ ÍΠ,Âȉ˘ ÈÙΠ¯‡˘ ÌÓÁÏ ‰ËÓ ÌȯÓÂÓ‰ Ï˘ ÌÈÈ˙ÁÙ˘Ó‰ .Ì„˜ÓÎ ÌÈ„Â‰È ÌÚ Ìϯ‚ ˙‡ ¯Â˘˜Ï ÌÈ·¯ ÍÂ˙· ˙ÂϘ‰ Ì‚ ¯·‚ ˙„‰ ˙Â¯Ó‰Ó ‰‡ˆÂ˙Î ‰¯ˆÂ˘ ˙È‚ÂχÈ˙‰ ˙ηÒ˙‰ ÏÚ ÛÒ ˙Âȯ·Ȉ‰ ÍÂ˙ χ ÌȯÓÂÓ‰ Ï˘ ‰‡ÏÓ‰ Ì˙ÂÏ·˜˙‰ ˙‡ ‰ÙÈ ÔÈÚ· ‡¯ ‡Ï˘ ȯˆÂ‰ ¯Â·Èˆ‰ ,ÌӇ .‰‚‰‰‰ χ ÂÏÁÏÁ ÌȯÈη ˙„ È˘‡ „ˆÓ ıÁω Ì‚ ÂÓÎ ˙ȯ·Ȉ‰ ˙ÓÂÚ¯˙‰ 39.˙ȯˆÂ‰ ˙˜˙ Ï˘ ‰¯Â˘· (‰ÈÏÈËҘ Ô‚‡¯‡ ˙ÂÈÂÎÏÓ) ˙È„¯ÙÒ‰ ‰‚‰‰‰ ‰˘¯„ ˙Ú·Ú·Ó‰ ˙ÁϘ‰ χ ‰„¯Ù‰ ÏÚ ¯ÂÓ˘Ï „·· „·Â ,ÌÈ˘È‰ ÌȯˆÂ‰Ó ÌÈ˘„Á‰ ÌȯˆÂ‰ ˙‡ ÏÈ„·‰Ï ‰˙Èȉ Ì˙¯ËÓ˘ Ï˘ ‰¯Â˘ ÌÚ ˙„„ÂÓ˙‰ ‰ÏÏÎ „‚Ó ˙Ȅ‰ȉ ‰·Â‚˙‰ 40.ÌȄ‰È ÌÈ˘„Á ÌȯˆÂ ÔÈ· ‰‡ÏÓ ‰˘‰ Ï‚ÚÓÓ ÌÈχÂËȯ· ˙ÂÙ˙˙˘‰Â ,‰˘Â¯È ,ÔÈ‡Â˘ÈÏ Ú‚Â‰ Ïη ˯ٷ ,˙ÂÈ˙Îω ˙ÂÈÚ· ¯˘‡· „ÁÂÈÓ·Â ,ÌȯÓÂÓ‰ ˙ÈÈÚ·Ï ¯˘‡· Âڈ‰˘ ÌÈÈ˙Îω‰ ˙¯˙Ù‰ ,‚¯·¯È ÈÙÏ ,ÍÎ .Ȅ‰ȉ ÏÚ ˙ÂÁÙ ˙ÂÈ‚Âχ‚ ˙ÂÚË ÏÚ ¯˙ÂÈ ÂÎÓ˙Ò‰ ,χ¯˘È Ú¯ÊÎ Ì˙·˘Á‰Â ÌȯÓÂÓ Ï˘ Ì˙ÂÏ·˜˙‰Ï Ȅ‰ȉ ı·Ș‰ ÏÚ ‰˘‚¯˙‰˘ ˙ÈËÈÏÂÙ‰ ‰È„‚¯Ë‰ ,¯·„ Ï˘ ¯ˆȘ 41.˙È˙„ ˙ÚÓ˘Ó ‰ÂÂÎ
David Nirenberg, Mass conversion and genealogical mentalities : Jews and Christians in fifteenth-century .Spain, Past and Present 174 (2002), PP. 6-7 ‰„Ú‰ ÍÂ˙· ˙ÈÏÎÏΉ ˙ÈËÈÏÂÙ‰ ˙‡ȈӉ ÏÚ ‰ÒÂ˯ÂË ÁÂÎÈÂ Ï˘ ˙ÂÈ˘ÚÓ‰ ˙ÂÎÏ˘‰‰ ÏÚ ÁÂÎÈ ,ÌÂÏ˘ Ô· ̯ ;358–357 'ÓÚ ,˙ȯˆÂ‰ „¯ÙÒ· ÌȄ‰ȉ ˙„ÏÂ˙ ,¯Ú· :‰‡¯ ˙Ȅ‰ȉ .9–7 'ÓÚ ,(‡"˘˙) ‡ , ÔÂȈ ,Ô˙ ˜ÁˆÈ Ï˘ Â˙Â„Ú ÈÙ ÏÚ ÌÈÒ‡‰ ˙ÈÈÚ·Â ¯¯ŒÙ ÈËÒÈ ‰ÒÂ˯ÂË .15–12 'ÓÚ ,˙È‚Âχ‚ ˙ÂÈÏËÓ ˙ÈÂÓ‰ ‰¯Ó‰ ,‚¯·¯È .22 'ÓÚ ,Ì˘ ‰˙˘Ú (¯·Ú˘Ï ÌÈÓÏÒÂÓ ÌȄ‰È) ÌÈ˘„Á ÌȯˆÂÓ ÌÈ˘È ÌȯˆÂ Ï˘ ‰Èˆ‚¯‚Ò‰ ‡ ‰„¯Ù‰‰ ˙È„¯ÙÒ‰ ‰¯·Á‰ Ï˘ ÔÂËÏ˘‰Â ˙„‰ ˙„ÒÂÓ· ÂÚ·˜˘ ,˙ÂÈÚÊ‚ ˙Âȯ‡È˙ Ï˘ ÔÎÂÂÈ˙ ˙ÂÚˆÓ‡· ڄ¢ ‰Ó ,¯Â‰Ë Ì„ ÏÚ·Î È˙Ó‡‰ ȯˆÂ‰ ÔÈÓ‡Ó‰ Ï˘ Â˙Âȉ ˙‡ Â˘È‚„‰ ¯˘‡ ,Ê"ȉ-Ê"ˉ ˙‡ӷ ÁÂÎÈ ,ÌÂÏ˘ Ô· :‰‡¯ ÔÎ .ÍÏȇ 22 'ÓÚÓ ,Ì˘ :‰‡¯ (Limpieza de sangre) 'Ì„‰ ¯‰ÂË' ˙˜˙ Ì˘· .9 'ÓÚ ,‰ÒÂ˯ÂË .20 'ÓÚ ,˙È‚Âχ‚ ˙ÂÈÏËÓ ˙ÈÂÓ‰ ‰¯Ó‰ ,‚¯·¯È
[ 10 ]
.36 .37
.38 .39 .40
.41
¯Â˘ÙÎ ˙Ï˘Â˘‰ ˙ÃÓÕ˙ ‰˙ÂÂÁ Â˙¯‚ÒÓ·˘ ÈËÓȇ ÍÈω˙ ‰Úȉ ʔˉ ‰‡Ó‰ ‰ÙÓ Ï˘ „¯ÙÒ· 42
.˙Ȉ·Ș‰ ˙Ȅ‰ȉ ˙‰ʉ Ï˘ „ÁÈ Ì‚ ¯ÂˆÈ·Â ‰¯ÈˆÈ· Â˙ÂÓÎ ÔÈ‡Ó ·Â˘Á
אני מבקש להעלות את ההשערה כי דרישתו של בונגורן לבל יעז לחתום עוד בשם אביו שסימנה את,(עשויה להיות מודגמת על רקע המציאות ההיסטורית )בפרט בחבל קטלוניה הגם שתהליך זה. ויהודים ומומרים מכאן,ראשית תהליך הסגרגציה שבין נוצרים ומומרים מכאן 43
.1391 אותותיו הראשונים ניכרו כבר לאחר מאורעות, לאחר ויכוח טורטוסה,1414-הועצם ב
דומני אפוא שקשה להבין את החציצה שמבקש דוראן להעמיד בין יהודים ונוצרים חדשים ˙Â‰Ê ˙ˆ·˘Ó· ÁΠ¯˘‡ Ò‡ Âȇ ,Ô‡¯Â„ ÔÚÂË ,ԯ‚· .במנותק לגמרי מהמציאות הפוליטית ÒÁÈÈ˙‰Ï ÍÈ˘ÓÈ ,¯ÓÂÏÎ ,Ȅ‰ȉ ·È˘ÏÂ˜Ï È˘ÓÓ ¯˘˜ ˘ÂÁÈ ÈÎ ¯Â¯·Â ÈÚ·Ë ¯˘‡Â ,˙ÈχÈÓÈÏ ˙‡ˆÏ ÂÈÏÚ ,Ô‡¯Â„ ˘È‚„Ó ,Í΢Ó 44,¯ÂÓ‚ ȯˆÂ Âȉ ԯ‚· ,‰·¯„‡ .ÌȄ‰ȉ ÂÈ˙·‡ ¯Á‡ ÍÎÈÙÏ .ÂÒÂÁÈÈ ˙Ï˘Ï˘Ó ˜˙ȉÏ ,˙Ȉ·Ș‰ ˙‰ʉ Ï˘ ‰ÈÓÓÒÏ „Ú·Ó ,‰ÁÓ‰ ˙ÂÏ·‚Ï ıÂÁÓ קומי שלÓ‰ ¯˘˜‰· ˜¯ ‡Ï Ô‡¯Â„ Ï˘ Â˙˘Ó· ÈËȯ˜ ·ÈÎ¯Ó ‡ÂÙ‡ ‰ÂÂ‰Ó ˙Ï˘Â˘‰ ˙ÃÓÕ˙˘ ÈÓ„ הדגשת אופייה המיוחד של האיגרת כי אם בעיקר עבור הבהרת הנסיבות ההיסטוריות שמתוכן .ומכוחן עלתה וצמחה
˙È˙¯·Á ˙ ¯Â˜È· Ï˘ ‰ÈˆÈ
.„
‰ˆˆ ¯˘‡ ˙·˜Â ˙È˙¯·Á ˙¯Â˜È· Ì‚ Ô‡¯Â„ ˙¯‚ȇ· ˙ÚÏ·ÂÓ ˙¯ˆ‰ ÏÚ ˙ȯȇ‰ ˙¯Â˜È·‰ „ˆÏ Ï˘ ¯È˘È‰ ‰‡˘ÂÓ Âȉ ԯ‚· ,Ô·ÂÓÎ .ËÒ˜Ë ˙„eÓˆ ‰‡È¯˜ ·ÈÈÁÓ‰ ¯·„ ,ÔÈËÈ˘‰ ÔÈ·Ó ‰ÏÂÚ ȯ·Ȉ ‰„ÓÚ ÍÓÒÓ Û˜˘Ó‰ ÒÂÙÈË ·‡ ÔÈÚÓ Ì‚ ‰˘ÓÈ˘ ÂÊ ˙¯Â˜È· ÈÎ ÚÓ‰ ÔÓ ‡Ï ͇ ,˙¯Â˜È·‰ ,ÌӇ .Ô‚‡¯‡ ÊÂÁÓ· Ìȉ·‚‰ ˙„ÓÚÓ‰ ÏÚ ÂÓ˘ Âχ Ì˙Â‡Ï Ë¯Ù·Â ,ÌȯÓÂÓ‰ ˙χ˘Ï ÒÁÈ· ÂÊ ‰ÈÏ‡Ó ˙·ÂÓ ‰È‚ÂÒÓ „·Ï” ÈΠԯ‚·–Ô‡¯Â„ ÈÒÁÈÏ ¯˘‡· ¯·Î ÔÚË Ë¯ÈÂË‚ ¯ÊÚÈχ ‰Ó˘‡‰ Ï˘ ¯˙ÂÈ ˙ÈÓÈËȇ ‰Ó¯ ˘È ÈÎ ÔÂÚËÏ Ô˙È [˙¯‚ȇ‰ Ï˘ ˙ȯˆÂ-Èˇ‰ ‰Ó‚ÓÏ=]
Ì˙ÏÁ ‰˙Èȉ ‡Ï „¯ÙÒ· ”ˉ ‰‡Ó· ÌȄ‰ȉ È„È· ‰˙ÂÂÁ˘ ˙ÈËÈÏÂÙ‰ ‰Ù¯ËÒ˘‰ ÈÎ ¯‰·ÂÈ Â˙‡· ‡Ï ÈΠ̇ ,‰¯Ó‰‰Â Ò‡‰ ˙ÂÈÚ·· ˙˜ÂÒÚ ˙ÂȄ‰ȉ ˙ÂÏȉ˜‰ Âȉ ҷ¯ٷ Ì‚ .˙È„ÚÏ·‰ Ô‡¯Â„˘ ˘ÂÓÈ˘Ï ˙¯Á‡ ˙˜‰·ÂÓ ‰Ó‚„ .20 'ÓÚ ,Ì˘ ÌÂÏ˘ Ô· :‰‡¯ .„¯ÙÒ· ÌȄ‰ȉ ÂÚ„È˘ ۘȉ :„ ¯Ó‡Ó) ȯÊÂΉ ¯ÙÒ Ï˘ گʉ Ï˘Ó ‡Â‰ ˙‰ʉ ¯·˘Ó Ú˜¯ ÏÚ ˙ÂÈ‚Âχ‚ ˙˜È˘¯Ù· ‰˘ÂÚ Û‡ ÍÎ ÍÂ˙·Â ,˙ÂÏ‚‰ ˙ÈÈÚ·Ï ÒÁÈÈ˙Ó ‡Â‰ ÈÂω ˜ÁˆÈ ̉¯·‡ ÌÎÁ‰ ÏÚ Ô‡¯Â„ ·˙Â΢ „ÙÒ‰· .(‚Î ‰¯Ó‰‰ Ï˘ ˙ÈÓ˘¯‰Â ˙È˘ÓÓ‰ ‰ÁÈÎÓ‰ ,˙ÂÏ‚‰ .گʉ Ï˘ÓÏ ˙˜˙¯Ó ˙¢¯Ù ˜ÙÒÓ ˘ÓÓ ‰Ó„· ,ÌÈÓÚ‰ ÍÂ˙· ‰Ï‡‚ ˙¯Â˘· ‰ÎÂ˙Ó ˜ÈÙ‰Ï È„Î ˙ÈÁ¯Î‰ ,Ô‡¯Â„ ÔÚÂË ,ÌȯÓÂӉ .193–192 'ÓÚ ,¯ÂÚ¯Ú ‰È·‰ ,Ï"‰ :‰‡¯ .˙¯ÈÙ ‡ÈˆÂ‰Ï È„Î ÈÁ¯Î‰‰ ‰Ó„‡· Ô˙ȉ ·˜¯‰ Ú¯ÊÏ .10 'ÓÚ ,˙È‚Âχ‚ ˙ÂÈÏËÓ ˙ÈÂÓ‰ ‰¯Ó‰ ,‚¯·¯È ˙ÈχÈÓÈÏ Ì˜ÂÓ ¯˘‡ ÌȯÓÂÓ‰ ¯Â·ÈˆÏ ‰ÚÂÓ Ô‡¯Â„ ˙¯‚ȇ˘ ÔÚˢ Èχ¯˘ÈÏ „‚ȷ :‰‡¯ .Ȅ‰ȉ ·È˘ÏÂ˜Ï ˙ÂÁÙÏ ˙È˙Ú„Â˙ ÌÈÎÈÈ˙˘Ó‰ ÌȯˆÂÎ ÌÓˆÚ ˙‡ ÌÒÙ˙· .198–195 'ÓÚ ,¯ÂÚ¯Ú ‰È·‰ ,Èχ¯˘È
[ 11 ]
.42
.43 .44
¯˘˜‰· ÔÂÓË ‰ˆ˜ÂÚ˘ ÂÊÎ ,[ԯ‚· ԇ¯Â„] ̉ÈÒÁÈ Ï˘ ¯˙ÂÈ· ÌÈ˘È‚¯‰ ÌÈ˷ȉ· ˙ڂ¢ ˙¯ÂÊ˘‰ ˙ÂÊÈÓ¯‰ ÔÓ ‰ÓÎ ÏÚ ÔΠ̇ „ÂÓÚÏ Èˆ¯· 45”.Ì‰Ï˘ Ï‚ÚÓÏÂ Ì‰Ï Û˙¢Ӊ È‚ÂÏÂÈÒ˜‡‰ ÔÂÁ·Ï ‰Ò‡ Ôί„ ¯˘‡Â ,Û˙Â˘Ó ‰·Ó ÏÚ· È˙¯Â˜È· „ÈÎÏ˙ È˙Ú„Ï ˙‰Ӣ Ì˘ ¯ÈÚÊ ԇΠ¯ÈÚÊ .‰ÓÓ ˙¯ʂ‰ ‰¯Ó‰Ï ˙ÂȈ·ÈËÂÓ‰ ˙‡ Ì‚ ÂÓÎ ÔÓʉ ˙· ˙È˙¯·Á‰ ‰˜ÈÓÈ„‰ ˙‡ ÏÚ Ôȯ˘ÈÓ· ˙¯·„Ó ― ¯ÂӇΠ,·Ëȉ ˙ÂÂÒÂÓ‰ ― ˙ÂÊÈÓ¯‰ Ï˘ Է¯ ·Â¯ ÈÎ ÔÈÈˆÏ ˘È ÍÂ˙ÈÒ‰ ‡Ï” :¯Ó‡Πԇ¯Â„ ËËÂˆÓ Ï˘ÓÏ ÍÎ .‰¯Ó‰· ˙ÂίΠÂȉ˘ ˙ÂÈÏÎÏΉ ˙ÂȈ·ÈËÂÓ‰ ËÂÒÏ ˘˜·Ó Ô‡¯Â„˘ ‡ÂÙ‡ ȯ·
46
”.Ì˙Â˙ÈÁ˘· ˙„ÎÏ ‡Ï ,̉ÈÏ·‰· ÍÂ˙ÙÈ Ϸ˙ È„ÓÁÓ
˙‡¯˜˙Ӊ ԯ‚· ÏÚ ‡Â·Ï ˙ÂÈ„È˙Ú‰ ˙ÂÈÓ˘‚‰ ˙·Âˉ ˙‡ ‚ÚÏ· ‰Ó„Ó ‡Â‰˘Î ԯ‚·· ‰¯Ó‰‰˘ ‰‡¯˘ ȯ‰ Ô¯Â‚Â·Ï ÌÒ˜˘ ÈÏÎÏΉ ÈÂ˙ÈÙÏ ÛÒ· .”˙Á˘Â Ï·‰Ï” ”,Ï·˙ È„ÓÁÓ” ÂÈÙ· ¯·Ò Ì‚ ÍÎ ‡Ó˘Â ,¯ÓÂÓ‰ ÔÓ ‰ÎÒÁ ˙ÂÁÙ‰ ÏÎÏ Â‡ ,È˘ÓÓ È˙¯·Á „ÓÚÓ ˙‚˘‰ Ì‚ ‰·ÂÁ· ‰ÓË ÏÚ ‚‡„˙ ‡Ï” :Ô‡¯Â„ ·˙ÂÎ ÍÎ ÏÚ ÌӇ .‰¯Ó‰‰-ȇ· ÌÈίΉ ‰ÏÙ˘‰‰Â ÈÂÊÈ·‰ ˙‡ ,ԯ‚· 47
”.ÍÈÙ ÏÚ ¯˘‡ ˙ÂÏÙ˘‰Â ˘Ù· ˜·„‰ ÔÂÈÊÈ·‰Â ˙ÂÏ„‰Â ‰ÚÈΉ
ÁΠ,‰¯Ó‰· ˙ÂÓÂÏ‚‰ ˙ÂȈ·ÈËÂÓ‰ ÏÚ ¯ÂӇΠ„ÓÏÓ‰ ÈÚÓ˘Ó-„‰Â È˙¯Â˜È·‰ Ì‚„‰ Ô‡¯Â„ ¯‡˙Ó ‰˘È‰ ˙ȯ·‰ ˙ÂÈÁˆ· ˜ÒÂÚ‰ ÔÂÈ„· ,ÍÎ .˙¯‚ȇ· ÛҠ̘ӷ ‰‰Ê ËÓ¯ÂÙ· È˙Ú„Ï Â˘˘ .˙¯ÂÁÒ ÏÎÓ ‰¯ÁÒ Ì‰Ï ·ÂË” :ÌȄ‰ȉ ‰ÈÈÓ‡Ó ÈÈÚ· ‰˘È‰ ˙ȯ·‰ Ï˘ ‰˙Â·È˘Á ˙‡ ˙È˙¯ÙÒ ‰˜ÈÎË· ԇΠ˘Ó˙˘Ó Ô‡¯Â„ 48”.„‡Ó ¯‰Ê ‰È˙ÂÂˆÓ Á"Ó¯ ÏÚ ,‰„ÂÓÈÏ· Ô‰ ÏÎ ÏÚÎ :‰¯Â¯· Â˙Ó‚Ó .(„È ,ËȘ ÌÈÏȉ˙ ;„È ,‚ ÈÏ˘Ó) ÌȘÂÒÙ È˘ ÔÈ· ˙ÈÈÚÓ ‰ÈˆÈÊÂÙÓ˜ ˙ίÂÚ‰ ÛÂÙÎ ,Ô‡¯Â„ ÔÚÂË ,Ȅ‰ȉ .ÌȯÓÂÓ‰ Ï˘ ‰Ê „‚ΠȄ‰ȉ χȄȇ‰ ˙‡ ÈÂÓÒ ÔÙ‡· „È‚‰Ï Ìȯʂ‰ ‰·˘ÁÓ‰ ÈÒÂÙ„·Â ÂÈÈÁ ˙ÂÁ¯Â‡· ÈÂËÈ· ˙Ï·˜Ó˘ ,ÂÏ˘ ˙ÈÁˆ‰ ˙È·ÈËӯ‰ ˙¯ÂÒÓÏ ,‰Ú˘ ÈÈÁ· ͇ ıÙÁ ,¯ÓÂÓ‰ Ï˘ È˘ÓÓ‰ ÙÈËÈί‡‰ ˙‡ ‚ˆÈÈÓ˘ ÈÓ ,ԯ‚· ,Â˙ÓÂÚÏ .‰ÓÓ ˙ÂȈ¯ÈÙÒ‡‰ ÏÚ ˙¯Â˜È·‰ „ˆÏ .‡·‰ ÌÏÂÚ‰ ˙·ÂË ȉÂχ ¯Î˘ ÈÙ ÏÚ ÈÓ˘‚ ÏÂÓ‚ ÛÈ„ÚÓ ˙ȯˆÂ‰ ‰¯·Á‰ „ˆÓ ‰¯Î‰Ï ԯ‚· Ï˘ ‰Ùȇ˘‰ ˙‡ Ì‚ Ô‡¯Â„ Û˜Â˙ ,ԯ‚· Ï˘ ˙ÂÈÏÎÏΉ ˙È˘‡¯·Ó ˜ÂÒÙ‰ ÏÚ ‰˘ÂÚ Ô‡¯Â„˘ ‰Ê¯Ù¯Ù‰ 49”.ÊÂ·Ï ‰È‰˙ ÔÙ ‰Ï Á‰ !ÔÎ ‡Ï ‰˙‡Â” :ÂÊÓ¯· ˜ÏÁ ˙ÂȉÏ ÚÓËÈ‰Ï ,ԯ‚· ,ÂÏ˘ ‰¯˜Ó·Â ,¯ÓÂÓ‰ Ï˘ ˆ¯ ÏÚ ·Â˘ ÔΠ̇ ‰Ï‚Ó ,‚Î ,ÁÏ
.143 'ÓÚ ,˙È˙¯·Á ˙¯Â˜È·Â ˙„ ,˯ÈÂË‚ Ô‡¯Â„˘ ÁÈ‰Ï ÌÈÂÒÓ „ÂÒÈ ˘È .144 'ÓÚ ,Ì˘ ,˯ÈÂË‚ :Ì‚ ÔÈÈÚ .81 'ÓÚ ,ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ ˙¯Â˙Ï ÈÒ¯‡ ‚ÚÏ· ÒÁÈÈ˙Ó ‡Â‰ ¯˘‡Î ԯ‚· Ï˘ ÈÏÎÏΉ ÚÈÓ‰ ÏÚ ÊÓ¯ ,ÌÈ·ˆÚ‰ ÌÁÏ ÈÏ· ÍÈ˙·‡Ï Ì‰Ï È‡” :·˙ÂÎ ‡Â‰ ÍΠ.˙ȯˆÂ‰ ‰Èˆ‡ÈˆËÒ·Âүˉ ÍÚÈ˘ÂÓ ڷ˘˙ Ï·˙ :˙ψ‰ Í˘Ù ÈÁ‡ ,‰˙‡Â .ÌÈ·Ú¯ Ì‚ Ìȇӈ ,ÛËÚ˙˙ ̉· Ì˘Ù .77 'ÓÚ ,'‚ÓÏ˙ ˙¯Â„‰Ó ,ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ :‰‡¯ ”.Í·¯˜· È„È ÏÚ ÏÈÏÎ ÏËÂ·Ó ˙ȯˆÂ‰ ‰¯·Á· ÌÈ¢ ÔÈ· ‰Â¢ „ÓÚÓ Ï·˜Ï ԯ‚· Ï˘ ‰Â˜˙‰˘ Ô·ÂÓÎ :ÌÂȉ ÏÎ ÍÈχ ̯Ӈ· ÏÂÏ·˘ ÂÓΠ̉ÈÙÏ ÍÂω˙ ÒÓ˙ Íȯ¯Âˆ ÍÂÙ¯ÁÈ” :¯Ó‡· Ô‡¯Â„ ,È„Âʘ :‰‡¯ .81 'ÓÚ ,'‚ÓÏ˙ ˙¯Â„‰Ó ,ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ :‰‡¯ ”.'ωÓ' ‡ ,'¯ÙÂÎ' ,'ÌÂÈ Ï·Ë' .193–192 'ÓÚ ,˜˘Î Í"˙‰ .79 'ÓÚ ,'‚ÓÏ˙ ˙¯Â„‰Ó ,ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ .Ì˘ ,Ì˘
[ 12 ]
.45 .46
.47
.48 .49
.ȯˆÂ‰ ·È˘Ï˜‰Ó ÌÂÎÈÒ
.‰
˙ÈÓÂËÂÎÈ„‰ ‰Ï·˜‰· ‰·Â¯· ˙˜ÒÂÚ ’ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ’ È·ÈËÓÈËχ‰ Ì˘‰ ˙ÏÚ· Ô‡¯Â„ ˙¯‚ȇ ,ÂÊ ‰„Â·Ú ‰˘„˜Â‰ Ì‰Ï ÌÈ‚ӠÌȯÁ‡ ÌÈ˷ȉ ‰· ÌÈÈÂˆÓ ˙‡Ê ÌÚ Í‡ ‰Â·˙ ÏÂÓ ‰ÂÓ‡ Ï˘ Ìȯ·„· .˙È˙¯·Á ˙¯Â˜È· Ï˘ ÌÈ„ÓÓ ˙Ï˘Â˘‰ ·ÈËÂÓ ,‰˜ÈËÈÂÓ¯‰Â ˙ÂÈχÂËҘ˯Ëȇ ÂÓÎ ˙‡˜ÒÙ Ï˘ ÔÁÂÚÈÙ È„Î ÍÂ˙ ˙¯‚È‡Ï È„ÂÁÈȉ ÈχÂËҘ˯Ëȇ‰ ÈÙ‡‰ ÏÚ „ÂÓÚÏ È˙ÈÒÈ ÏÈÚÏ ˙˘‚„‰ ÍÂ˙ ,Ô‡¯Â„ Ï˘ „˜‰ ˙Ù˘· ÔÂÙˆ‰ È˙¯Â˜È·‰ Ì‚„‰ ˙‡ È˙Á· ÔÎ ÂÓÎ .ÌÂ˙ÈÁ‰Â ‰ÁÈ˙Ù‰ ¯ÂÊÁ ‰ËϷ‰ ¯˘‡ ˙Ï˘Â˘‰ ˙ÓÕ˙ Ï˘ ‰¯Â‡È·Ï ˘„˜Â‰ ÈÂÈ„Ó ¯ÎÈ ˜ÏÁ ,̯· .‰¯Ó‰Ï ÌÈÚÈÓ‰ ȯȇ‰ ÈÙ‡‰ ÏÚ ȯˆ‰ ¯Â‚ÒÓ‰ ˙ËÏ·‰ ÏÚ ¯˜ÁÓ‰ „ÓÚ ‰Î „Ú Ì‡ .Ô‡¯Â„ ˙¯‚ȇ· ËÏ·‰Â ˙‚ÂÒ Ï˘ ‰˙˜ÈÊ ÏÚ Ì‚ ÂÓÎ ',ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ' ÔÂÎÓ‰ ÈÂËÈ·Ï ¯˘‡· ˯ٷ ,˙¯‚ȇ· ÌÂÏ‚‰ ËҘ˘‰ ˙‡ Ì‚ Ô·˘Á· ‡È·‰Ï ‰˘˜È· ÂÊ ‰„·ڢ ȯ‰ ,ÒÂÒ¯·Â˜‰ ˙¯ÙÒÏ ˙¯‚ȇ· ‰·È˙Ή .˙Ï˘Â˘‰ ˙ÓÕ˙ Á˙Ù˙‰Ï ‰Ïȇ‰ · ÂÓÓ ¯˘‡ ÈÁ¯Î‰‰ ȯÂËÒȉ‰ ˙‡¯Ï ˘˜·Ó‰ ȯÂËÒȉ ¯˘˜‰ ͯ„ ˙Ï˘Â˘‰ ˙ÓÕ˙ ˙‡ ÔÂÁ·Ï ˘È ÂÊ ‰„Â·Ú Ï˘ ‰˙ËÈ˘Ï ˙„˜ ʔˉ ‰‡Ó‰ ‰ÙÓ· ˙ÂÈ‚Âχ‚ ˙˜È˘¯Ù· „ÁÈ Ì‚ ÌȯˆÂ ÌÈ„Â‰È Ï˘ ¯·Â‚‰ ˜ÂÒÈÚ· ˙„‰ ˙¯Ӊ Ú˜¯ ÏÚ ,ÌӇ .Ô‡¯Â„ ˙¯‚ȇ· ˙Ï˘Â˘‰ ˙ÓÕ˙ Ï˘ ȯÂËÒȉ‰ ‰ÂÈη ‰·Â˘Á ‰ÙÓ Ï¯Â‚‰ ˙¯‰ ˙ÂÈËÈÏÂÙ‰ ˙ÂÎÏ˘‰‰Â ,„¯ÙÒ· ʔˉ ‰‡Ó‰ ˙ÏÈÁ˙ „”ȉ ‰‡Ó‰ ÛÂÒ Ï˘ ˙ÂÈÂÓ‰‰ ‰¯„‚‰· ͯˆ‰ Á˙Ù˙‰ ,ȯˆÂ‰ ȯ·Ȉ‰ ıÁω ˙ÓÁÓ Ô‰Â ,‰ÈÈÒΉ È˘‡¯ ˙ÓÁÓ Ô‰ ,Ô‰· ÂÎ¯Î˘ ÌÈ˘„Á ÌȯˆÂ ÌÈ˘È ÌȯˆÂ ,‰ÊÓ ÌÈ˘„Á ÌȯˆÂ ÌÈ„Â‰È ÔÈ·˘ ˙‰ʉ ˙ÂÏ·‚ Ï˘ ˙˘„ÂÁÓ ˙ÂÈÂ‰Ê ˙˜ÈËÈÏÂÙÏ Ì‡˙‰· ÌÒÂÁÈÈ ̇ˆÂÓ ˙‡ ÌÈ˘¯ÙÓ Ìȇ¯Â˜ ÂÏÁ‰ ÌȯˆÂ ÌÈ„Â‰È .‰ÊÓ Ìȇ˘Â‰ ÌÈÙ„¯ ˙ÂÓ˘Ó ÒÂÁÈȉ ˙ÂÈ˙Ï˘Â˘‰ ÔÂÈÚ¯ ÂÎÙ‰ ÍÎ .̉ÈίˆÏ „ÈÓÚ‰˘ ˙ÈÏÈËÒ¯ÂÂ Ú„Â Ì‰Ï ¯˘‡ ,ÌÈȈ·Ș Ô¯ÎÈÊ ˙Â‰Ê ˙ÂÎÓ‰ ˙ȯÂËÒȉ ˙È·˙Ï „·Ï· ÌÈÈË‚ ÌÈÚËÓ Ì·ÂÁ· ‰Ó‡ ˙‚ˆÈÈÓ‰ ,'ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ' ˙¯‚ȇ ,ÔÎ ÈÎ ‰‰ .ÌÈÈ˙‡‰ ˙ÂÏ·‚‰ ˙¯„‚‰· ÈËȯ˜ „ȘÙ˙ Ï˘ Ì˙Â·È˘Á ˙Ú‚Ó ‰ÓÎ „Ú È˘ÁÂÓ ÔÙ‡· ‰ÁÈÎÂÓ ,ÍÎ ÏÎ È˘È‡‰Â ȯÏÂËÒÈÙ‡‰ ¯‡'ʉ ˙‡ È˘È‡‰ ËҘ˘‰ ˙·‰ ¯Â·Ú ,ÈÓÈËȇ‰ ˜Ù‡‰Ó ÏÂÎÈ·Î ÌȘÁÂ¯Ó ,ÌÈȯÂËÒȉ ˙ÂÚ¯Â‡Ó .È˙ÁÙ˘Ó‰Â
[ 13 ]
‰ÈÙ¯ ‚ÂÈÏ·È· :ÌÈÈ¢‡¯
.Â
˙¯˜Ó
.‡"Ó˘˙ ÌÈÏ˘Â¯È .('‚ÓÏ˙ Ìȯه ˙¯Â„‰Ó) ÍÈ˙·‡Î ȉ˙ χ ˙¯‚ȇ .Í"˘˙ ÌÈÏ˘Â¯È .(Ë„ÈÓ˘„Ï‚ χȄ ˙¯Â„‰Ó) ÁÒÙ Ï˘ ‰„‚‰ :ÌÈÈ˘Ó ˙Â¯Â˜Ó :ÌȯÙÒ .‰"΢˙ ÌÈÏ˘Â¯È .˙ȯˆÂ‰ „¯ÙÒ· ÌȄ‰ȉ ˙„ÏÂ˙ .˜ÁˆÈ ,¯Ú· .Ò"˘˙ ·È·‡–Ï˙ .ÍË·· ÌÈÈ‚ È˘ .·˜ÚÈ Ï‡¯˘È ,Ï·ÂÈ ˙Ú‰ ˙È˘‡¯ „Ú ‰Ù¯ȇ ·¯ÚÓ· ÌȯˆÂ ÌÈ„Â‰È :ÌȯˆÂÏ ÌÈ„Â‰È ÔÈ· .‰¯Â‡ ,¯ÂÓÈÏ .‚"˘˙ ·È·‡ Ï˙ .‡ ͯΠ.‰˘„Á‰ :ÌÈ¯Ó‡Ó ,Ô˙ ˜ÁˆÈ Ï˘ Â˙Â„Ú ÈÙ ÏÚ ÌÈÒ‡‰ ˙ÈÈÚ·Â ¯¯ŒÙ ÈËÒÈ ‰ÒÂ˯ÂË ÁÂÎÈ .̯ ,ÌÂÏ˘ Ô· .45-21 'ÓÚ ,(‡"˘˙) ‡ , ÔÂȈ Ben Shalom, Ram. “The innocent converso: identity and rhetoric in the ‘igeret orhit’ genre following the persecution of 1391,” Hispania Judaica Bulletin 10 (2014) pp. 55-74
'ÓÚ ,(·"Ú˘˙) ‚ ˙˘¯Â‡ ,Ï"ÊÁ ˙¯ÙÒ· ÈÓ¯‡‰ Ô·Ï Ï˘ Â˙ÂÓ„ ·ÂˆÈÚÏ .‰˜·¯ ,·È·¯ .99-79 Gutwirth, Eleazar. “From Jewish to Converso Humour in Fifteenth-century Spain,” Bulletin of Hispanic Studies 67,3 (1990), pp. 233- 223. Gutwirth, Eleazar. “Religion and social criticism in late medieval Roussillon: an aspect of Profyat Duran’s activities,” Michael 12 (1991), pp.156- 135. Nirenberg, David. “Mass conversion and genealogical mentalities : Jews and Christians in fifteenth-century Spain,” Past and Present 174 (2002), PP. 41-3. Kozodoy, Maud Natasha. “The Hebrew Bible as Weapon of Faith in Late Medieval Iberia: Irony, Satire, and Scriptural Allusion in Profiat Duran’s Al Tehi KaAvotekha,” Jewish Studies Quarterly 18,2 (2011), pp. 201-185. Yisraeli, Yosi. “Constructing and Undermining Converso Jewishness: Profiat Duran and Pablo de Santa María,” in: Ira Katznelson and Miri Rubin (eds.), Religious conversion: history, experience and meaning, (UK: Ashgate, 2014), pp. 185-215.
[ 14 ]
Lihat lebih banyak...
Comentários
