Programme Note, Athens Festival, 24/6/2015 (Cole Porter, Armonia Atenea)

ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ Ωδείο Ηρώδου Αττικού 24 Ιουνίου 2015

Cole Porter Kiss Me, Kate (1948)

Καμεράτα - Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής Γιώργος Πέτρου, μουσική διεύθυνση

Ξεσκονίστε τον Σαίξπηρ σας

Λίγοι θα έφερναν αντίρρηση στον ισχυρισμό ότι η «χρυσή εποχή» του μιούζικαλ συγκαταλέγεται στα εξέχοντα πολιτιστικά επιτεύγματα της Δύσης κατά τον 20ό, τον «αμερικανικό αιώνα», σύμφωνα με την αποστροφή του Χένρυ Λους [Henry Luce], εκδότη του Time. Του ίδιου Time που, στις αρχές του 1949, έφερε στο εξώφυλλο τον Κόουλ Πόρτερ [Cole Porter], πάλαι ποτέ «βασιλιά του Μπρόντγουεϊ», που λογιζόταν όμως μέχρι πρότινος ως «ξοφλημένος», με την υγεία του σοβαρά επιβαρυμένη και έχοντας χρόνια να κάνει επιτυχία. Όλα άλλαξαν το 1948 με την πρεμιέρα του Kiss Me, Kate, της μεγαλύτερης επιτυχίας της καριέρας του: Τόνυ καλύτερου μιούζικαλ, 1.077 παραστάσεις στο Μπρόντγουεϊ, κινηματογραφική μεταφορά (το 1953, σε 3D!) και ένα έργο που υπερβαίνει θριαμβευτικά τα όρια της καθαυτό κουλτούρας του μιούζικαλ, έχοντας φιλοξενηθεί σε μεγάλα θέατρα όπερας, ακόμη και αποτελέσει πρόσφατα αντικείμενο μιας κριτικής έκδοσης κατά τα πρότυπα των μεγάλων «κλασικών». Τι συνετέλεσε στον απροσδόκητο θρίαμβο, εκτός από τη μυθολογία του «comeback» και την έλξη της στο φαντασιακό της Αμερικής; Όταν το συγγραφικό ζεύγος Σαμ και Μπέλα Σπίγουακ [Sam & Bella Spewack] πλησίασε τον Πόρτερ με την πρόταση ενός μιούζικαλ βασισμένου στο Ημέρωμα της στρίγγλας, το Μπρόντγουεϊ είχε αλλάξει ριζικά από την ακμή του συνθέτη, το ’20 και το ’30. Ο θρίαμβος του Oklahoma! (1943) επέβαλε τη μόδα του «ενοποιημένου» (integrated) μιούζικαλ, όπου τα τραγούδια δεν λειτουργούσαν πια σαν διασκεδαστικά ιντερλούδια, αλλά προήγαγαν αδιάρρηκτα την πλοκή. Παρότι ο Πόρτερ, σύμφωνα με τη λιμπρετίστα, δεν έβγαζε άκρη με τον Σαίξπηρ «ούτε όταν του τον διάβαζαν δυνατά», εμπνεύστηκε από την ευφυή διασκευή. Αφαιρώντας ακρότητες όπως, λ.χ., η σκηνή του γάμου στον Σαίξπηρ, όπου ο Πετρούκιο χτυπά τον ιερέα και πίνει το κρασί της μετάληψης (!), το λιμπρέτο εκσυγχρονίζει το αμφιλεγόμενο πρωτότυπο «εγκιβωτίζοντάς» το σε μια, τυπική για την εποχή, αστική «κωμωδία του ξαναπαντρέματος» (κατά τον όρο

του φιλοσόφου Στάνλεϋ Κάβελ [Stanley Cavell]): στα παρασκήνια ενός σύγχρονου ανεβάσματος της Στρίγγλας, το πρωταγωνιστικό ζευγάρι συγκρούεται, φλερτάρει με άλλους, εμπλέκεται σε φαρσικές καταστάσεις και, εντέλει, ξανασμίγει. Όσο για το συνθέτη, παραδίδει μια από τις πιο εμπνευσμένες, συνάμα και επεξεργασμένες, παρτιτούρες του: μια ατέλειωτη σειρά από «σουξέ» («So In Love», «Too Darn Hot», «Brush Up Your Shakespeare»…) γεμάτα από τα χαρακτηριστικά λογοπαίγνια, την ακαταμάχητη επινοητικότητα και την ανόθευτη συγκίνηση που χαρακτηρίζει το ύφος του Πόρτερ στις καλύτερές του στιγμές.

Χαράλαμπος Γωγιός