systema nervosum sinir sistemi

Afferent sinirler
Reseptörlerden alınan duyular ilgili duyu ganglionlarındaki nöronların hücre gövdelerine taşınır. Gangliondaki nöronlar santral uzantılarla SSS'ne impuls gönderir.

genel somatik afferentler (GSA)
Dokunma
Basınç
deri ile algılanan ağrı
sıcak ve soğuk duyuları
kas ve eklemlerden gelen hareket duyuları
özel somatik afferentler (SSA)
İşitme
İç kulaktan gelen denge
görme
Koku ve tat duyuları özel visseral afferent olarak kabul edilir (SVA).
Medulla spinalis'in bölümleri:
Pars cervicalis (8 segment)
Pars thoracica (12 segment)
Pars lumbalis (5 segment)
Pars sacralis (5 segment)
Pars coccygea (1 segment)
Conus medullaris
Cauda
equina




Medulla oblongata, pons ve mescencephalon = beyin sakı

Nucleus
Substantia alba (beyaz cevher)
Substantia grisea (gri cevher)




Periferik sinirler
N.motorius
N.sensorius
N.mixtus

31 çift spinal sinir???
Lobi cerebri
Lobus frontalis
Lobus parietalis
Lobus occipitalis
Lobus temporalis
Lobus insularis
Lobus limbicus
GLIA
Metabolik ve yapısal destek
Uyarılma özellikleri yoktur.

Mikroglia
Hasar görmüş bölgelerde hücresel artıkların fagositozu
Makroglia
SSS
Astrositler
Oligodendrositler (myelin yapıcı)
PSS
Schwann hücreleri (myelin yapıcı)
Satellit hücreler
ASTROSİTLER
SSS nöronların beslenmesinde
kan-beyin bariyer oluşmasında görevlidir.
Oligodendrosit ve schwann myelin ve neurolemma yapar.
Ependim hücreleri kaviteleri içten döşer (ventriküller ve canalis centralis).
Satellit hücreleri, PSS'nde ganglionlar içinde bulunan nöronlara yapısal destek oluştururlar.

Systema nervosum
Merkezi sinir sistemi (SSS-CNS)
Beyin (encephalon)
Omurilik (medulla spinalis)

Periferik sinir sistemi (PSS)
Kranial sinirler
Spinal sinirler

Otonom sinir sistemi
Simpatik sistem ( pars sympathetica )
Parasimpatik sistem (pars parasympathetica)
ENCEPHALON (tüm beyin)-4hf.embriyo
NO
KRANİAL SİNİR
1
NERVUS OLFACTORIUS
2
NERVUS OPTICUS
3
NERVUS OCULOMOTORIUS
4
NERVUS TROCHLEARIS
5
NERVUS TRIGEMINUS
6
NERVUS ABDUCENS
7
NERVUS FACIALIS
8
NERVUS VESTIBULOCOCHLEARIS
9
NERVUS GLOSSOPHARYNGEUS
10
NERVUS VAGUS
11
NERVUS ACCESSORIUS
12
NERVUS HYPOGLOSSUS

Medulla spinalis ve spinal sinir
Cornu anterior
Radix anterior
Cornu posterior
Radix posterior
Nervi spinales
Ramus anterior
Ramus posterior
Ramus comminicans albus
Ramus meningeus
Pleksuslar (radix anteriorlar birleşerek oluşur)

organların, salgı bezlerinin ve damarların duvarında ve bağ dokusu içinde yaygın reseptörler.
Lokalize mekanik stimülasyonlara ve ısıya hassas değil.
Bir kısmı düz kasların aşırı kasılması sonucu oluşan gerilmeye karşı hassas
Sindirim kanalında ve solunum yollarında bazı kimyasal maddelere karşı hassas reseptörler
Damarlarda kemoreseptörler ve baroreseptörler…



İnteroseptörler:
Eksteroseptörler:
vücut dışından gelen duyuları algılar. Vücut yüzeyine yakın bulunurlar.
Deride dokunma, basınç, ağrı ve ısı, görme, koku ve tat…
Proprioseptörler:
kasların, eklemlerin, vücut kısımlarının hareketleri ile ilgili kinestetik duyular, pozisyon duyularını algılarlar.
Golgi tendon organı
Kas iğcikleri
Eklem kapsülündeki reseptörler
Vestibular reseptörler


Reseptörler
Reseptörler
Özelleşmiş yapılardır.
Mekanoreseoptörler: dokunma, basınç, ses dalgaları
Fotoreseptörler:ışık
Termoreseptörler:ısı farkı
Kemoreseptörler:çeşitli kimyasal maddeler
Nosiseptörler:aşırı sıcak-soğuk ve doku hasarı
Osmoreseptörler: osmotik basınç farkı

Unimodal reseptörler tek modaliteye hassastır
Polimodal reseptörler birden fazla modaliteye hassastır.

Genel visseral afferent (GVA):
Otonom kontrollü organların genellikle şuura ulaşmayan duyularıdır. İç organ gerilmeleri ve düz kas spazmı sonucu oluşan ağrı duyusu ise şuura ulaşan genel visseral duyulardır.


Afferent sinirler
Serbest sinir sonlanmaları bulunan bazı yerler
Deri (termoreseptör, mekanoreseptör..)
Ligament( proprioseptör)
Eklem kapsülü (proprioseptör)
Parietal periton
Periosteum (nosiseptör)
Dişlerin dentin tabakası (nosiseptör)
Perichondrium
Sindirim ve solunum yolları epiteli
Organ kapsülleri
Derin dokular (ağrı)
Damarların adventitia tabakası
Meninx'ler
Cornea (nosiseptör)
Epidermal sinir sonlanmaları
Kapsüllü sinir sonlanmaları
ganglionlar
SSS dışındaki nöron toplulukları.
Duyu ganglionu
Unipolar veya pseudo-unipolar nöronlar bulunur. Nöronlar periferden santrale impuls taşır.

Otonomik ganglion
Multipolar nöronlar bulunur. SSS'ndeki visseral motor aksonları burda sinaps yapar. Sinapsın öncesine presinaptik veya preganglionik sinir denir. Otonomik gangliondaki hücre ise postsinaptik veya postganglionik sinir olarak isimlendirilir.
Sempatik ganglion
Parasempatik ganglion
Truncus sympathicus
Paravertebral ganglionlar
Prevertebral ganglionlar


Efferent sinirler
Genel somatik efferent (GSE)
(somatik motor- somatomotor) çizgili kaslara gider ve sinir-kas kavşağındaki motor son plakta sonlanır.
Bu sinirlerin hücre gövdeleri medulla spinalisin ön boynuzunda ve beyin sakında somatik motor nükleuslarda bulunur.

Özel visseral efferent (SVE)(special visceral efferent)
Bazı çizgili kaslar
Pharynx ve larynx kasları
Yüzün mimik kasları
Çiğneme kasları
İç kulaktaki kaslar

Efferent X Afferent
Efferent sinirler merkezden perifere gider.

Afferent sinirler periferden merkeze gelir.
Bir periferik sinirin yapısı:
epineurium

perineurium

fasikül



endoneurium
sinir lifi


Spinal sinir


PSS'nde her bir akson endoneurium ile sarılıdır.
birkaç yüz aksonu perineurium ile sarılı (=fasciculus (sinir demeti))
Birkaç fasciculus beraberce periferik siniri oluşturur. (nervus)
Epineurium: bir periferik siniri en dıştan saran bağ dokusu.
NT sinaptik veziküllerde depoludur.
AP sinaptik aralıkta NT salınımı yaptırır.
NT postsinaptik nöronun transmembran potansiyelini yeterince değiştirirse impuls diğer nöronda ilerler.

Sinapslarda iletim genellikle kimyasal (nadiren elektriksel)
Asetilkolin, dopamin uyarıcı.
GABA, glisin inhibe edici.

SİNAPS
SİNAPS
Presinaptik nöron
Sinaps aralığı
Postsinaptik nöron

Aksodendritik sinaps
Aksosomatik sinaps
Aksoaksonik sinaps (nadir).

Soma-soma,
soma-dendrit,
dendrit-dendrit.

İNTERNÖRONLAR (Ara Nöronlar)
SSS ndeki nöronların çoğunluğunu oluşturur.
Uzantıları SSS'nin dışına çıkmaz.
Golgi tip 1: aksonları uzun…
Golgi tip 2: aksonları ya çok kısa ya da yok…

İnternöronlar uyarıcı veya inhibe edici olabilir.

Genel anlamda duyu ve motor nöronlar arasını düzenler.


Myelin kılıf aksonda impuls iletim hızını arttırır.
Myelinsiz aksonlarda iletim yavaştır.
Aksonlar uzunlukları boyunca birçok kollateral dal verir.
Her birinin ucunca presinaptik terminaller bulunur ve başka somalarla veya dendritlerle sinaps yapar (synapsis) .
Nöron membranı kimyasal, mekanik ve elektriksel stimülasyonlara karşı hassastır. Bu tür stimülasyonlarla nöronda değişen transmembran potansiyeli akson boyunca ilerler [aksiyon potansiyeli (AP)].

Dendritler dallanıp diğer nöronlardan gelen impulsları somalara iletir.
Akson genellikle dendritten uzundur, uyarıyı somadan diğer nöronlara veya efektör organlara iletir.
Dendritum (dendritler)
corpus neurale = soma (Hücre gövdesi )
Nucleus
Sitoplazma (perikaryon)
Axon (akson)
Presinaptik terminaller

NÖRON
NÖRON
Uyarılabilme özelliği
Duyuların algılanması
Motor ve emosyonel cevapların oluşturulması
Öğrenme ve hafıza işlevi
Efferent sinirler
Genel visseral efferent (GVE): HÜCRE GÖVDELERİ OTONOMİK GANGLİONLARDA BULUNUR.
Kalp kası (cardiomotor)
Organ düz kasları (visceromotor)
Damar duvarı düz kası (vasomotor)
Kıl kökleri düz kasları (pilomotor)
Sindirim sistemi bezleri (secretomotor)
Ter bezleri (sudomotor)
SYSTEMA NERVOSUM
Uzm. Dr. Hüseyin BAYLAN
04.12.2014

Mikroskopik yapısı
Sinir hücresi=neuron
Destek hücreleri=neuroglia

Bipolar: iki tane uzantısı bulunur. Biri dendrit biri akson. Çoğu duyu nöronlarıdır. Retina regio olfactoria daki duyu nöronları.
Pesudo-unipolar: bipolarların bir tipi. Gövdeden tek uzantı çıkar ve iki dala ayrılır. Duyu ganglionlarında bulunur. SSS'ne dokunma, basınç, ağrı ve ısı duyularını taşır.

Multipolar: tek akson, çok sayıda dendrit. SSS'nin çoğu.

MOTOR NÖRONLAR
Motor nöronların aksonları periferik sistemin EFFERENT bölümünü oluşturur.
Somatik motor nöronlar: iskelet kaslarını inerve eder (α, β, ɣ).
Visceral motor nöronlar: istemdışı yapıları düzenler (organ, bez, damar).
Sempatik ve parasempatik

DUYU NÖRONLARI
Periferik sinir sisteminin AFFERENT bölümüdür.
Somatik duyu nöronları (ağrı,ısı,dokunma,basınç).
Serbest sinir sonlanmaları, Meissner, pacinian korpuskülleri vb reseptörler, kas iğcikleri, golgi tendon organı,…
Özel duyu nöronları
Görme, koku alma, işitme, tat alma…
Visseral duyu nöronları
Organların duvar ve fascialarındaki, salgı bezlerindeki ve damar duvarlarındaki interoceptörlerden merkeze giderler.
Nöron tipleri
Unipolar: somadan dendrit çıkmaz. Tek uzantıdan akson ve birçok dendrit çıkar. Otonom sinir sistemine ait bazı ganglionlarda bulunur.



İşlevsel sınıflama
Duyu nöronları: reseptörlerden SSS'ne impulslar
Motor nöronlar: SSS'nden kaslara ve salgı bezlerine impuls üretir.
İnternöronlar: duyu ve motor olmayan ara nöronlar, SSS nöronlarının çoğunluğu…


Asıl başlık stili için tıklatın
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
Üçüncü düzey
Dördüncü düzey
Beşinci düzey
22.12.2014

#
Asıl başlık stili için tıklatın
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
Üçüncü düzey
Dördüncü düzey
Beşinci düzey
22.12.2014

#
22.12.2014

#
Asıl başlık stili için tıklatın
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
Üçüncü düzey
Dördüncü düzey
Beşinci düzey
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
22.12.2014

#
Asıl başlık stili için tıklatın

Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
22.12.2014

#
Asıl başlık stili için tıklatın
22.12.2014

#
Asıl başlık stili için tıklatın
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
Üçüncü düzey
Dördüncü düzey
Beşinci düzey
22.12.2014

#
Asıl başlık stili için tıklatın
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
Üçüncü düzey
Dördüncü düzey
Beşinci düzey
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
Üçüncü düzey
Dördüncü düzey
Beşinci düzey
22.12.2014

#
Asıl başlık stili için tıklatın
Asıl alt başlık stilini düzenlemek için tıklatın
22.12.2014

#
Asıl başlık stili için tıklatın
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
Üçüncü düzey
Dördüncü düzey
Beşinci düzey
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
Üçüncü düzey
Dördüncü düzey
Beşinci düzey
22.12.2014

#
Asıl başlık stili için tıklatın
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
22.12.2014

#
Asıl başlık stili için tıklatın
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
Üçüncü düzey
Dördüncü düzey
Beşinci düzey
22.12.2014

#